Powiatowy Urząd Pracy w Wągrowcu RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYśKOWYCH W POWIECIE WĄGROWIECKIM W 2007 ROKU WĄGROWIEC 2008
Ranking zawodów deficytowych i nadwyŝkowych w Powiecie Wągrowieckim w 2007 roku Spis treści 1. Wstęp 3 2. Analiza bezrobocia wg zawodów 4 3. Analiza ofert pracy... 6 4. Analiza zawodów deficytowych i nadwyŝkowych... 8 5. Wnioski... 10 6. Aneks statystyczny... 12 Materiał został przygotowany na podstawie oprogramowania udostępnionego Przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej 2
1. Wstęp Monitoring zawodów jest jedną z głównych metod analizy rynku pracy. Pozwala na syntetyczne spojrzenie na rynek przez pryzmat dwóch jego najwaŝniejszych składników: ofert pracy i potencjalnych pracobiorców. Niniejszy ranking jest wynikiem porównania ilości zgłoszonych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Wągrowcu przez pracodawców ofert pracy dla osób bezrobotnych oraz ilości zarejestrowanych na terenie Powiatu Wągrowieckiego i rejestrujących się w danym okresie bezrobotnych, legitymujących się określonymi kwalifikacjami. Głównym celem monitoringu jest polepszenie jakości usług rynku pracy w oparciu o analizę lokalnego rynku pracy i zdobytą wiedzą dotyczącą popytu i podaŝy pracy. Monitorowanie polega między innymi na zdiagnozowaniu pracodawców i pracobiorców oraz młodzieŝy na rynku pracy. Poprzez monitorowanie rynku pracy moŝna zwiększyć skuteczność interwencji na rynku pracy poprzez właściwe badanie obecnego stanu rynku pracy oraz osób będących w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy. Poprzez to działanie moŝna dostosować usługi świadczone przez powiatowe urzędy pracy oraz partnerów rynku do zmieniających się potrzeb pracodawców. WdraŜając monitoring zawodów deficytowych i nadwyŝkowych, moŝna dopasować potrzeby szkoleniowe i kwalifikacyjne mieszkańców do wymogów lokalnego rynku pracy. Efektem monitoringu ma być identyfikacja poszczególnych zawodów i specjalności według kryterium deficytu i nadwyŝki oraz pozyskanie informacji charakteryzujących stan lokalnego rynku pracy, korygowanie kierunków kształcenia młodzieŝy na bardziej odpowiadające potrzebom rynku pracy. W warunkach gospodarki rynkowej uzasadnione jest prognozowanie przyszłych potrzeb kwalifikacyjno zawodowych jako podstawy wytyczania kierunków i struktury kształcenia oraz szkolenia i przekwalifikowania. Głównym celem podejmowanych działań jest więc z jednej strony prognoza potrzeb kadrowych gospodarki, z drugiej zaś określenie warunków i załoŝeń kierunkowych umoŝliwiających realizację tej prognozy /zmiana w systemie i strukturze kształcenia/. WdroŜenie i realizacja monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych w Powiecie Wągrowieckim jest jednym z działań Powiatowego Urzędu Pracy w Wągrowcu prowadzonym od 2005 roku. W wyniku monitoringu przeprowadzonego za okres I i II półrocza 2007 roku, Powiatowy Urząd Pracy w Wągrowcu postawił następujące wnioski: ciągle zbyt mała ilość ofert pracy w stosunku do ilości osób bezrobotnych duŝa liczba osób bezrobotnych w określonych grupach zawodów /np. sprzedawcy, krawcy, mechanicy samochodowi/ wymagania pracodawców ograniczające często moŝliwości kierowania bezrobotnych do pracy /poza zawodowe kryteria/ 3
duŝa liczba osób długotrwale bezrobotnych nie zainteresowanych zmianą lub podwyŝszeniem swoich kwalifikacji zawodowych nieopłacalność podejmowania aktywności w formie przygotowania zawodowego, staŝu ze względu na bardzo niskie zarobki niski wskaźnik zawierania umów o pracę z bezrobotnymi odbywającymi staŝ, przygotowanie zawodowe lub pracujących w ramach robót publicznych po okresie finansowanym przez PUP niski poziom wykształcenia i kwalifikacji osób bezrobotnych. W wyniku monitoringu zawodów na terenie Powiatu Wągrowieckiego w 2007roku, za zawody deficytowe uznano między innymi: meliorant, przedstawiciel handlowy, nauczyciel języka obcego, nauczyciel przedszkola, nauczyciel chemii, wychowawca w placówkach oświatowych, fizjoterapeuta, animator kultury, księgowy, opiekun w domu pomocy społecznej, brukarz, spawacz ręczny gazowy, operator koparek i zwałowarek, listonosz, cieśla. Natomiast do zawodów nadwyŝkowych zaliczono: sprzedawca, krawiec, asystent ekonomiczny, technik rolnik, kucharz, ślusarz, mechanik samochodów osobowych, pedagog, politolog, technik informatyk, technik mechanik, tokarz, fryzjer. Analiza lokalnego rynku pracy w Powiecie Wągrowieckim w kontekście zawodów nadwyŝkowych i deficytowych za 2007 rok opracowana została na podstawie sprawozdawczości prowadzonej przez PUP i opiera się na złoŝonych w PUP ofertach pracy oraz zarejestrowanych osobach bezrobotnych. 2. Analiza bezrobocia wg zawodów Na koniec 2007 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy zarejestrowanych było 3738 osób bezrobotnych, tj. o 988 osób mniej niŝ na koniec 2006 roku. W ogólnej liczbie bezrobotnych 69,0% stanowiły kobiety /2581/. Uprawnionych do zasiłku było 729 osób, tj. 19,5% ogółu bezrobotnych. Stopa bezrobocia dla powiatu na koniec grudnia 2007 roku wynosiła 16,4%, przy wojewódzkiej 8,0% i krajowej 11,4%. Bezrobocie w poszczególnych gminach przedstawia poniŝsza tabela Jednostka liczba liczba liczba bezrob. wzrost/ bezrob. zasiłkob. 2007r. spadek 2006r. 2007 r. % m. Wągrowiec 1667 1272-395 260 20,4 gm. Wągrowiec 775 651-124 141 21,6 gm. Wapno 269 218-51 36 16,5 gm. Damasławek 392 330-62 61 18,5 4
m. i gm. Gołańcz 633 522-111 81 15,5 m. i gm. Skoki 560 384-176 87 22,6 gm. Mieścisko 430 361-69 63 17,4 Ogółem 4726 3738-988 729 19,5 Bezrobotni wg wykształcenia i czasu pozostawania bez pracy 31.12.2007 r. wykształcenie liczba bezrob. w tym: od 6 12 powyŝej 12 do 6 m-cy ogółem kobiet m-cy m-cy wyŝsze 135 94 79 25 31 polic. i śr. zaw. 763 590 339 142 282 średnie ogóln. 398 318 242 68 88 zas. zaw. 1257 822 521 244 492 gimn. i poniŝej 1185 757 436 175 574 ogółem 3738 2581 1617 654 1467 Najliczniejszą grupę bezrobotnych zarejestrowanych w PUP w Wągrowcu stanowią osoby bez zawodu 849 osób /22,7%/. Jest to grupa obejmująca przede wszystkim osoby z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym, niepełnym podstawowym oraz osoby posiadające wykształcenie średnie ogólnokształcące, nie poparte Ŝadnymi kwalifikacjami zawodowymi, dyplomem uprawniającym do wykonywania zawodu lub doświadczeniem zawodowym. Zatem najliczniejszą grupę bezrobotnych stanowią osoby pozbawione jakichkolwiek kompetencji zawodowych. W porównaniu z I półroczem 2007 roku udział bezrobotnych bez zawodu zwiększył się o 0,1%. Najliczniej reprezentowane zawody wśród bezrobotnych Nazwa Liczba bezrobotnych % Bez zawodu 849 22,7 Sprzedawca 452 12,1 Krawiec 115 3,1 Asystent ekonomiczny 99 2,6 Pracownik biurowy 86 2,3 Technik rolnik 80 2,1 Kucharz 76 2,0 Ślusarz 70 1,9 Mechanik samochodów osobowych 68 1,8 Rolnik produkcji roślinnej 56 1,5 5
Analiza struktury bezrobocia ze względu na poziom kwalifikacji bezrobotnych wskazuje, Ŝe najwięcej bezrobotnych wywodzi się spośród osób posiadających wykształcenie zawodowe i podstawowe - 2442 osoby. Stanowi to 65,3% ogółu bezrobotnych. Spośród wszystkich zawodów reprezentowanych przez bezrobotnych, największą największą grupę zawodową tworzą sprzedawcy 452 osoby. Stanowią oni 12,1% ogółu bezrobotnych. Kolejne w tym negatywnym rankingu zawody nie stanowią juŝ tak duŝego procentowego udziału. Około 3% bezrobotnych to: krawcy i asystenci ekonomiczni. Około 2% wszystkich bezrobotnych stanowią osoby posiadające zawody: pracownik biurowy, technik rolnik, kucharz, ślusarz, mechanik samochodów osobowych, rolnik produkcji roślinnej. Bezrobotni wywodzący się z przedstawionych grup zawodowych nie mają duŝych szans na znalezienie pracy w swoim zawodzie w najbliŝszym czasie, bez uzupełnienia podwyŝszenia kwalifikacji. Jeszcze większe bariery stoją przed liczną grupą osób nie posiadających Ŝadnego zawodu i kwalifikacji, głównie tych o niskim poziomie wykształcenia. 3. Analiza ofert pracy W 2007 roku do naszego urzędu wpłynęło 2159 ofert pracy, z tego 1029 ofert subsydiowanych / w tym: 277 ofert na staŝ, 170 - przygotowanie zawodowe, 140 - prace społecznie uŝyteczne / i 1130 ofert pracy niesubsydiowanej. Analiza ofert pracy zgłoszonych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Wągrowcu w 2007roku wskazuje na to, Ŝe najwięcej ofert było w następujących zawodach: - robotnik gospodarczy - 275 ofert pracy, co stanowi 12,7% ogólnej liczby ofert pracy - pracownik biurowy - 254 oferty pracy, co stanowi 11,8% ogólnej liczby ofert pracy - sprzedawca - 181 ofert pracy, co stanowi 8,4% ogólnej liczby ofert pracy - robotnik budowlany - 131 ofert pracy, co stanowi 6,1% ogólnej liczby ofert pracy - robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym - 115 ofert pracy, co stanowi 5,3% ogólnej liczby ofert pracy - meliorant - 77 ofert pracy, co stanowi 3,5% ogólnej liczby ofert pracy - stolarz - 68 ofert pracy, co stanowi 3,1% ogólnej liczby ofert pracy 6
- szwaczka - 59 ofert pracy, co stanowi 2,7% ogólnej liczby ofert pracy - murarz - 41 ofert pracy, co stanowi 1,9% ogólnej liczby ofert pracy - krawiec - 40 ofert pracy, co stanowi 1,8% ogólnej liczby ofert pracy Niektóre z ofert zgłaszanych do naszego urzędu są wynikiem sezonowości lub realizacji określonych programów aktywizacji bezrobotnych, natomiast nie są wyrazem faktycznych potrzeb niesubsydiowanego rynku pracy. Oferty pracy dla pracownika biurowego zgłaszane były głównie przez instytucje publiczne tj. samorządy gminne, powiat, sąd, prokuraturę, policję i to głównie na staŝ lub przygotowanie zawodowe. Oferty dla robotnika gospodarczego to oferty realizowane w ramach kilku programów specjalnych dla określonych grup bezrobotnych pozostających w szczególnej sytuacji na rynku pracy, przede wszystkim długotrwale bezrobotnych z terenów wiejskich, znajdujących się w trudnej sytuacji rodzinnej i społecznej. Według Polskiej Klasyfikacji Działalności /PKD/ wskaźnik składanych ofert przez pracodawców w 2007 roku przedstawia się następująco: wzrost /spadek w porównaniu z 2006 r. - Przetwórstwo przemysłowe - 25,8 + 6,9 - Administracja publiczna, ubezpieczenia - 21,5-16,4 - Handel hurt. i detal., naprawa pojazdów - 15,3 + 3,0 - Budownictwo - 10,3 + 4,3 - Działalność usługowa - 4,9 + 1,2 - Edukacja - 4,6 + 0,3 - Ochrona zdrowia - 4,3-2,7 - Rolnictwo i łowiectwo - 3,7 + 2,7 - Obsługa nieruchomości - 3,5 + 0,1 - Transport - 2,1 + 1,1 Pozostałe oferty według Polskiej Klasyfikacji Działalności posiadają wskaźnik poniŝej 2,0%. 7
4. Analiza zawodów deficytowych i nadwyŝkowych W ciągu 2007 roku do naszego urzędu wpływały oferty, na które trudno było znaleźć bezrobotnych, spełniających wymagania pracodawców. Były to oferty w następujących zawodach: Zawody deficytowe Nazwa zawodu Symbol Średniomiesięczna liczba ofert pracy Wskaźnik deficytu Meliorant 712501 6,4 12,8 Przedstawiciel handlowy 341503 0,9 11,0 Opiekun w domu pomocy społecznej 346102 2,2 9,0 Brukarz 712401 2,2 6,5 Operator automatów ceglarskich 821203 0,4 5,0 Wychowawca w placówkach oświat. 235908 0,3 4,0 Frezer 722301 0,3 4,0 Nauczyciel języka obcego 232108 1,2 3,7 Pracownik biurowy 419101 21,2 3,5 Spawacz ręczny gazowy 721202 2,7 3,2 Krojczy 743501 0,7 3,0 Operator koparek i zwałowarek 821203 0,5 3,0 Opiekunka środowiskowa 346103 0,2 3,0 Fizjoterapeuta 223903 0,5 2,3 Cieśla 712301 0,6 2,3 Pilarz 742302 0,5 2,3 Szwaczka 743604 5,3 2,3 Opiekunka dziecięca 513102 1,7 2,1 Nauczyciel języka polskiego 232109 0,3 2,0 Chemik 211301 0,2 2,0 Nauczyciel chemii 232102 0,2 2,0 Nauczyciel instruktor prakt. nauki 331105 0,2 2,0 Animator kultury 347601 0,2 2,0 Listonosz 414101 0,2 2,0 Opiekunka domowa 513301 0,3 2,0 Sekretarka 411101 0,4 1,6 Nauczyciel przedszkola 233201 0,5 1,5 Tynkarz 713302 0,2 1,5 Mechanik ciągników 723102 0,2 1,5 Księgowy 343201 0,9 1,4 Pracodawca przy składaniu zapotrzebowania na pracowników w określonym zawodzie ma dodatkowe wymagania wobec przyszłych pracowników. Charakterystyczne jest łączenie zawodów i specjalności. Wynika to 8
z potrzeby maksymalnego wykorzystania danego pracownika, nie tylko na jednym stanowisku, ale teŝ na kilku innych. Zawody nadwyŝkowe Nazwa zawodu Symbol Średnia miesięczna liczba bezrob. Średnia miesięczna nadwyŝka Bez zawodu 000000 114,2 114,2 Sprzedawca 522107 38,5 23,4 Asystent ekonomiczny 341902 13,4 13,4 Mechanik sam. osobowych 723105 11,1 10,7 Ślusarz 722204 9,7 8,3 Kucharz 512201 6,9 6,1 Stolarz meblowy 742207 5,6 5,6 Technik rolnik 321208 5,6 5,5 Krawiec 743304 8,7 5,3 Technik informatyk 312102 4,9 4,6 Pedagog 244104 4,2 4,2 Technik mechanik 311502 4,5 4,2 Rolnik prod. roślinnej 613101 4,2 4,2 Pracownik administracji 343101 4,4 4,1 Technik Ŝywienia 321402 3,7 3,7 Tapicer 343702 3,6 3,3 Politolog 244204 3,2 3,2 Rzeźnik wędliniarz 741104 2,8 2,8 Tokarz 722304 3,6 2,5 Handlowiec 341501 2,7 2,3 Obuwnik przemysłowy 744304 2,2 2,2 Fryzjer 514102 3,2 2,2 Monter instalacji wodociągowych 713604 2,5 2,2 Kucharz 512202 2,1 2,0 Cukiernik 741201 3,7 1,6 Sprzątaczka 913207 2,6 1,5 Technik mechan. rolnictwa 311503 1,6 1,5 Technik fizjoterapii 322402 1,5 1,5 Lakiernik samochodowy 714201 2,1 2,1 Elektromonter 724201 2,6 1,9 Pozostałe zawody reprezentowane przez bezrobotnych z terenu Powiatu Wągrowieckiego uzyskały wskaźniki poniŝej 1,9%. 9
5. Wnioski Bezrobocie na terenie Powiatu Wągrowieckiego naleŝy do jednych z najwyŝszych w województwie wielkopolskim: stopa bezrobocia na koniec grudnia 2007 roku wynosiła 16,4%/. WyŜsza stopa bezrobocia występowała tylko w powiecie konińskim 19,2%. W porównaniu do 2006 roku stopa bezrobocia w powiecie wągrowieckim zmniejszyła się o 3,7 punktu procentowego, w województwie o 3,8 punktu procentowego, oraz w kraju o 3,5 punktu procentowego. W 2007 roku bezrobotni mieli do dyspozycji 2159 ofert pracy: 1029 subsydiowanych /z czego większość to oferty staŝu, przygotowania zawodowego, prac społecznie uŝytecznych/ i 1130 niesubsydiowanych ofert pracy. Od kilku lat systematycznie maleje liczba bezrobotnych, wzrasta liczba ofert pracy. Mimo to w dalszym ciągu ilość ofert pracy jest niewystarczająca. Oferty pracy nie zawsze teŝ mogą być skutecznie zrealizowane ze względu na rozbieŝności między oczekiwaniami i moŝliwościami pracodawców i bezrobotnych. Przedstawiony w niniejszym opracowaniu materiał pozwala na ocenę rynku pracy przez pryzmat zawodów nadwyŝkowych i deficytowych. Analiza wyników badania oraz dotychczasowe doświadczenia związane z kierowaniem do pracy pozwalają na stwierdzenie następujących faktów: zbyt mała ilość ofert pracy w stosunku do liczby osób bezrobotnych zwiększająca się liczba osób w określonych grupach zawodowych, uznawanych za nadwyŝkowe: sprzedawcy, asystenci ekonomiczni, krawcy, mechanicy samochodów osobowych, ślusarze, kucharze duŝa liczba długotrwale bezrobotnych niechętnych do zmiany swoich kwalifikacji nieopłacalność w podejmowaniu aktywności zawodowej przez osoby bezrobotne, ze względu na bardzo niskie zarobki niski wskaźnik zawierania umów o pracę z osobami bezrobotnymi odbywającymi staŝ, przygotowanie zawodowe, prace społecznie uŝyteczne niski poziom wykształcenia i kwalifikacji osób bezrobotnych. Tym bardziej więc istotne i potrzebne zdają się być regularne badania rynku pracy w róŝnych jego aspektach. Monitoring przygotowywany przez PUP oparty jest na danych będących w naszym posiadaniu: na informacjach na temat zawodów i kwalifikacji zarejestrowanych bezrobotnych oraz zgłoszonych przez pracodawców ofertach pracy. NaleŜy zwrócić uwagę na fakt, Ŝe dane będące w naszej dyspozycji z pewnością nie obejmują całego obszaru lokalnego rynku pracy /nie wszyscy pracodawcy poszukują pracowników za pośrednictwem PUP, nie wszyscy potencjalni pracobiorcy są zarejestrowani w PUP/. Dlatego 10
pełniejszych informacji na ten temat mogłyby dostarczyć zewnętrzne /zlecone/ badania rynku pracy. Ilość zarejestrowanych bezrobotnych /i posiadane przez nich zawody/ nie jest miarodajną informacją na temat zasobów ludzkich na lokalnym rynku pracy, poniewaŝ nie wszyscy bezrobotni rzeczywiście są zainteresowani i zmotywowani do podjęcia pracy. Niestety, nie istnieją skuteczne i wiarygodne metody weryfikacji tego zjawiska. Zadaniem PUP wynikającym z badań i monitoringu winna więc być poza skutecznym pośrednictwem pracy jak najszersza informacja o potrzebach i tendencjach na rynku pracy oraz jak najszersza pomoc w dostosowaniu kwalifikacji potencjalnych pracobiorców do wymagań i oczekiwań pracodawców. 11
ANEKS STATYSTYCZNY 12
1 2 3 4 5 6 7
1 2 3 4 5 6 7
1 2 3 4 5 6 7
1 2 3 4 5 6 7
1 2 3 4 5 6 7
1 2 3 4 5 6 7
1 2 3 4 5 6 7
1 2 3 4 5 6 7
1 2 3 4 5 6 7
1 2 3 4 5 6 7
1 2 3 4 5 6 7
1 2 3 4 5 6 7
1 2 3 4 5 6 7