ZAŁĄCZNIK NR 3 DO PRODUKTU FINALNEGO

ZAŁĄCZNIK NR 3 DO PRODUKTU FINALNEGO Model systemu współpracy i wymiany informacji pomiędzy organizacjami i instytucjami pracującymi na rzecz osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością na terenie miasta oraz narzędzia zmierzające do minimalizacji zjawisk Model współpracy opiera się na wzmocnieniu systemu wsparcia poprzez zacieśnienie współdziałania wszystkich interesariuszy i uzupełnieniu dotychczasowych działań skierowanych do środowiska osób bezdomnych o nowe instrumenty, narzędzia pracy i wsparcia oraz kompleksowości podejmowanych działań. Kompleksowość działań wymaga pracy w trzech obszarach 1 : 1) PREWENCJI kierowanej głównie do osób w sytuacji zagrożenia bezdomnością oraz znajdujących się w warunkach niezabezpieczonego lub nieadekwatnego mieszkania (ETHOS 3 i 4). Charakter działań prewencyjnych mają również wczesne działania interwencyjne, które koncentrują się na identyfikowaniu grup szczególnego ryzyka i kierowaniu do nich szerokiego spektrum działań służących procesom zapobiegania wchodzenia w bezdomność. 2) INTERWENCJI skierowana do wszystkich osób znajdujących się w sytuacji bezdomności, w szczególności do osób w sytuacji bezdachowości (ETHOS 1), które przebywają w miejscach publicznych, nie przeznaczonych do zamieszkiwania, jak dworce, parki, ulice. Działania interwencji kryzysowej opierają się głównie na szybkiej interwencji, w celu ochrony życia i zdrowia osób bezdomnych oraz redukcji okresu pozostawania osobą bezdomną. 3) INTEGRACJI SPOŁECZNEJ I ZAWODOWEJ integracja jest celem dla wszystkich osób bezdomnych, oznacza wielowymiarowy proces włączenia lub przywrócenia tej grupy w ogół społeczeństwa i możliwość korzystania z pełni praw i usług dostępnych tylko dla większości. Polega na zintegrowanym wykorzystywaniu instrumentów różnych sfer polityki społecznej tj. mieszkalnictwa, zatrudnienia, edukacji, zdrowia czy pomocy społecznej, w celu wyjścia z bezdomności. 1 za P. Olech Polityka społeczna a standardy usług w zwalczaniu bezdomności [w:] Od ulicy do samodzielności., ibidem, s. 36-40. 1

PREWENCJA INTERWENCJA INTEGRACJA OŚRODKI POMOCY SPOŁECZNEJ praca socjalna ASYSTENTURA OSOBY ZAGROŻONEJ BEZDOMNOŚCIĄ STREETWORKING ASYSTENTURA OSOBY BEZDOMNEJ ORGANIZACJE POZARZĄDOWE I INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE pomoc doraźna prowadzenie placówek reintegracja reintegracja mieszkania treningowe placówek WSPÓŁPRACA zarząd budownictwa mieszkaniowego, spółdzielnie mieszkaniowe, referaty/wydziały mieszkaniowe, media służby mundurowe, służba zdrowia, media Instytucje i organizacje realizujące programy i projekty aktywizacji społecznej i zawodowej, instytucje i organizacje działające w sferze mieszkalnictwa, wymiaru sprawiedliwości, zdrowia 2

MODEL WSPÓŁPRACY OBEJMUJE NASTĘPUJĄCE ELEMENTY: 1. Stworzenie wyspecjalizowanej komórki w strukturze Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Koszalinie zajmującej się bezdomnością, której zadaniem jest: - prowadzenie pracy socjalnej, w tym przeprowadzanie wywiadów środowiskowych, zawieranie i realizowanie indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności oraz monitorowanie i udzielanie wsparcia osobom bezdomnym przebywającym na terenie miasta oraz poza (z ostatnim miejscem zameldowania na terenie miasta). - prowadzenie podstawowej pracy socjalnej z osobami bezdomnymi przebywającymi na terenie miasta, a posiadającymi zameldowanie w innych gminach. - diagnozowanie i monitorowanie problemu bezdomności na terenie miasta, gromadzenie danych i przygotowywanie statystyk a także opracowywanie metod wsparcia i pomocy ludziom bezdomnym i zagrożonych bezdomnością. - inicjowanie i realizowanie międzysektorowej (publiczny, pozarządowy, prywatny) i międzywydziałowej (pomoc społeczna, rynek pracy, edukacja, mieszkalnictwo, bezpieczeństwo publiczne i inne) współpracy w zakresie rozwiązywania problemu bezdomności w obszarze prewencji, interwencji i integracji ze wszystkimi zainteresowanymi interesariuszami Komórka (dział/sekcja w zależności od struktury organizacyjnej jednostki wdrażającej model współpracy) winna przyjąć rolę koordynującą działania na rzecz osób bezdomnych na terenie miasta, zgodnie z celami i kierunkami działań wyznaczonymi w miejskim dokumencie programowym (Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych, Program Wychodzenia z Bezdomności i Łagodzenia jej Skutków). Wyspecjalizowana komórka do spraw problematyki bezdomności jest miejscem gdzie ludzie doświadczający bezdomności i nią zagrożeni mogą otrzymać pełną i rzetelną informację o istniejących formach i możliwościach wsparcia, a także gdzie bezpośrednia pomoc jest udzielana i koordynowana. Wyodrębniona komórka ds. bezdomności informuje i edukuje o skutkach bezdomności i włącza do współpracy inne jednostki realizujące pracę socjalną w środowisku, które odpowiedzialne są za zapobieganie bezdomności klientów pomocy społecznej. 2. Wypracowanie formalnego porozumienia/partnerstwa określającego zasady współpracy międzysektorowej w zakresie udzielania wsparcia i pomocy ludziom bezdomnym a także monitorowania skali bezdomności na terenie miasta (porozumienie zostanie zawarte po uzyskaniu akceptacji Strategii wdrażania produktu finalnego i przystąpieniu do etapu testowania) oraz określające system przepływu informacji w zakresie udzielanego wsparcia (przykładowe porozumienie stanowi ZAŁĄCZNIK NR 2) w ramach wypracowanego porozumienia realizowany będzie system ilościowego monitorowania zjawiska bezdomności (opracowane zostały karty monitorowania, które składane będą kwartalnie). Karty co stanowić będzie uzupełnienie monitorowania skali 3

bezdomności oraz zagrożenie bezdomnością oraz skierowanie odpowiedniej pomocy do osób potrzebujących (Karty monitorowania stanowią ZAŁĄCZNIK NR 1 do opisu modelu), w ramach zawartego porozumienia powinny odbywać się cykliczne spotkania, w mniejszych grupach roboczych (np. ze służbami mundurowymi, przedstawicielami sektora mieszkalnictwa, służby zdrowia, z przedstawicielami podmiotów z obszaru edukacji i rynku pracy) oraz 1-2 spotkania wszystkich uczestników partnerstwa, w celu omówienia sytuacji osób bezdomnych (np. na etapie konstruowania sprawozdania) na terenie miasta, istotnych zmian, koniecznych działań do podjęcia w kolejnym okresie. Propozycja przystąpienia do partnerstwa/porozumienia została skierowana do instytucji i organizacji działających w 5 obszarach problematyki bezdomności, uczestniczących w projekcie innowacyjnym. RYSUNEK: PARTNERZY MIĘDZYSEKTOROWI PROBLEMATYKI BEZDOMNOŚCI 2. Podmioty obszaru edukacji i rynku pracy 3. Podmioty obszaru bezpieczeństwa publicznego 4. Podmioty obszaru zdrowia 1. Podmioty obszaru pomocy społecznej Partnerzy międzysektorowi problematyki bezdomności 5. Podmioty obszaru mieszkalnictwa 3. Opracowanie i przyjęcie przez Radę Miejską Programu Wychodzenia z Bezdomności i Łagodzenia jej Skutków 2. Do obowiązkowej dla wszystkich gmin Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych rekomendowane jest przyjęcie specjalistycznego Miejskiego/Gminnego Programu Wychodzenia z Bezdomności i Łagodzenia jej Skutków na terenie danego miasta. Pozwoli to na strategiczne wyznaczenie i usystematyzowanie celów, zadań i działań w zakresie problematyki bezdomności, zagwarantuje kompleksowość podejmowanych wysiłków na rzecz minimalizowania skutków bezdomności. Przyjęcie dedykowanego, miejskiego programu w zakresie bezdomności podnosi znaczenie i rangę problemu, umożliwia także monitorowanie zagadnienia bezdomności, a także systemu wsparcia oraz dokonanie przejrzystego podziału kompetencji w podejmowanych działaniach. Przede wszystkim jednak opracowanie programu jest punktem wyjścia do stworzenia rzetelnej diagnozy bezdomności na danym terenie. Miejski program powinien zakładać mierzalne i realne rezultaty, które powinny zostać osiągnięte w określonym czasie i przestrzeni. Udział 2 Gmina-Miasto Koszalin przyjęła Koszaliński Program Wychodzenia z Bezdomności i Łagodzenia jej Skutków DROGOWSKAZ w roku 2010. 4

w wypracowaniu, wdrożeniu, monitorowaniu a także ewaluacji programu powinni mieć wszyscy zainteresowani kluczowi interesariusze w zakresie problematyki bezdomności. Program powinien wypełniać następujące obszary: monitorowanie problemu bezdomności, realizacja współpracy międzysektorowej i międzywydziałowej, realizacja działań w sferze prewencji, interwencji i integracji, finansowanie, monitoring i ewaluacja. 4. Stworzenie platformy wymiany informacji i doświadczeń (portal internetowy lub podstrona) służącej publikacji i zebraniu w jednym miejscu badań z zakresu zjawiska bezdomności na danym terenie, wymianie doświadczeń i dobrych praktyk pomiędzy instytucjami z obszaru wsparcia. Elementem portalu może być również forum wymiany doświadczeń oraz informacji. Platforma jest narzędziem do skoordynowania wsparcia i pomocy ludziom bezdomnym a także miejscem udzielania informacji oraz edukacji obywatelskiej w zakresie bezdomności. 5. Stworzenie i dystrybucja informatora (skierowanego jednocześnie do dwóch grup docelowych: osób bezdomnych i znajdujących się w sytuacji zagrożenia bezdomnością oraz instytucji/organizacji). Informator zawiera praktyczne wskazówki o tym gdzie i jak realizowane są poszczególne formy pomocy na terenie miasta, gdzie skierować osobę bezdomną w zależności od zdiagnozowanego problemu. Drugi informator skierowany będzie do osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością i zawierać będzie informację o ofercie pomocowej dla ww. grupy i wskazówkach dotyczących poruszania się po systemie pomocy i wychodzenia z bezdomności. Wdrożenie innowacyjnego projektu pokazało, że najlepiej stworzyć jeden informator, który połączyłby informacje zawarte w obu publikacjach. 6. Cykliczne (w okresach 2-3 letnich) prowadzenie ilościowych badań socjodemograficznych populacji ludzi bezdomnych a także realizacja specjalistycznych jakościowych badań nad profilem psychospołecznym osób bezdomnych. Populacja ludzi bezdomnych wymaga bieżącego monitorowania w celu wychwycenia nowych zjawisk, obserwowania trendów czy przewidzenia pewnych tendencji, daje to możliwość dostosowania systemu wsparcia do realnej sytuacji. W realizację badań powinni zostać zaangażowani wszyscy interesariusze ponieważ służy do integracji systemu wsparcia i tworzy płaszczyznę współdziałania. Wyniki badań powinny być szeroko konsultowane i omawiane podczas seminariów, debat, konferencji czy spotkań eksperckich. 7. Organizacja i uczestnictwo osób wdrażających model współpracy i nowe narzędzia pracy z osobami bezdomnymi i zagrożonymi bezdomnością w cyklicznych szkoleniach, wizytach studyjnych. Takie działania pozwalają na zapoznanie się z dobrymi praktykami w innych gminach (pozytywnymi i negatywnymi). Dostępność szkoleń oraz ich wielotorowość (odrębne szkolenia dla osób bezpośrednio pracujących z osobami potrzebującymi wsparcia, kadry kierowniczej oraz decydentów) ułatwiają dostosowanie form i treści szkolenia do odrębnej grupy docelowej. Pozwalają również na wdrażanie nowych elementów pracy z osobami bezdomnymi i zagrożonymi bezdomnością zaczynając od najniższego szczebla a to z kolei stanowi formę oddolnego lobbowania dobrych praktyk. Kluczowym elementem dla edukacji uczestników systemu wsparcia jest włączenie jednostek 5

realizujących środowiskową pracę socjalną w obszarze prewencji bezdomności zapewniając dostęp do wiedzy i doświadczeń związanych z problematyką bezdomności. 8. Rada Osób Bezdomnych jako ciało opiniodawcze. Ludzie doświadczający bezdomności powinni partycypować na wielu poziomach tworzenia, wdrażania, monitorowania i ewaluacji systemu wsparcia. Głos samych odbiorców pomocy nie powinien być lekceważony i może być pozyskiwany różnymi metodami np. poprzez realizację badań czy stworzenie możliwości konsultowania i komentowania nowych rozwiązań. Jednym ze sposobów włączenia grupy osób bezdomnych jest zainicjowanie i wspieranie rady zrzeszającej osoby doświadczające problemu bezdomności. W myśl zasady nic o nas bez nas, członkowie takiej rady mogą brać udział w badaniach jako kluczowi informatorzy, partycypować w spotkaniach, debatach, seminariach czy konferencjach, gdzie mają możliwość wyrażenia swojej opinii. Przedstawiony powyżej model współpracy wypływa z rekomendacji 3, jakie przekazano po zrealizowaniu badań na terenie Koszalina i stanowi zalążek do długofalowej współpracy, bo tylko w perspektywie długofalowej widoczne mogą być efekty współpracy oraz cykliczności prowadzonych działań. 3 Streszczenie raportu z badania - Analiza współpracy międzysektorowej na terenie Koszalina stanowi Załącznik nr 3 do opisu produktu finalnego. 6

ZAŁĄCZNIK NR 1 KARTY ILOŚCIOWEGO MONITOROWANIA ZJAWISKA BEZDOMNOŚCI Karta ilościowego monitorowania zjawiska bezdomności Spółdzielnie mieszkaniowe/zarządy budynków mieszkalnych/towarzystwa budownictwa społecznego INSTYTUCJA OKRES SPRAWOZDAWCZY* 20 rok * Proszę zaznaczyć za który kwartał składane jest sprawozdanie Łączna liczba mieszkań Liczba lokali socjalnych DANE ZA KWARTAŁ SPRAWOZDAWCZY WARTOŚĆ LICZBOWA WSKAŹNIKA Liczba lokali z zadłużeniem poniżej wartości 3 miesięcznego czynszu Liczba lokali z zadłużeniem powyżej wartości 3 miesięcznego a poniżej wartości 12 miesięcznego czynszu Liczba lokali z zadłużeniem powyżej wartości 12- miesięcznego czynszu DANE NARASTAJĄCO OD POCZĄTKU 20 ROKU Liczba orzeczonych sądowo eksmisji z prawem do lokalu socjalnego Liczba orzeczonych sądowo eksmisji bez prawa do lokalu socjalnego Liczba zrealizowanych/wykonanych wyroków eksmisyjnych z prawem do lokalu socjalnego Liczba zrealizowanych/wykonanych wyroków eksmisyjnych bez prawa do lokalu socjalnego 7

Karta ilościowego monitorowania zjawiska bezdomności Ośrodek terapii uzależnień INSTYTUCJA OKRES SPRAWOZDAWCZY* 20 rok *Proszę zaznaczyć za który kwartał składane jest sprawozdanie WARTOŚĆ LICZBOWA W OKRESIE SPRAWOZDAWCZYM Liczba osób bezdomnych, które rozpoczęły terapię Liczba osób bezdomnych, które zakończyły terapię Inne wskaźniki dotyczące osób bezdomnych Kobiety Mężczyźni Dzieci Łącznie 8

Karta ilościowego monitorowania zjawiska bezdomności Caritas INSTYTUCJA OKRES SPRAWOZDAWCZY* 20 rok * Proszę zaznaczyć za który kwartał składane jest sprawozdanie WARTOŚĆ LICZBOWA W OKRESIE SPRAWOZDAWCZYM Liczba osób bezdomnych, które skorzystały z łaźni Liczba osób bezdomnych, które skorzystały z możliwości prania odzieży Liczba osób bezdomnych, które skorzystały z pomocy w postaci zakupu leków Liczba osób bezdomnych, które skorzystały z ciepłego posiłku Liczba osób bezdomnych, które skorzystały z pomocy w postaci odzieży Liczba osób bezdomnych, które przebywały w Domu Samotnej Matki Liczba osób, które skorzystały z pomocy psychologa Liczba osób, które skorzystały z pomocy terapeuty uzależnień Liczba osób bezdomnych, które przebywały w Centrum Kryzysowym dla Kobiet i Kobiet z Dziećmi Liczba osób, które skorzystały z pomocy psychologa Liczba osób, które skorzystały z pomocy terapeuty uzależnień Kobiety Mężczyźni Dzieci Łącznie 9

Karta ilościowego monitorowania zjawiska bezdomności Centrum integracji społecznej/klub integracji społecznej INSTYTUCJA OKRES SPRAWOZDAWCZY* 20. rok * Proszę zaznaczyć za który kwartał składane jest sprawozdanie WARTOŚĆ LICZBOWA W OKRESIE SPRAWOZDAWCZYM Liczba osób bezdomnych, które skorzystały ze wsparcia CIS/KIS (rozpoczęły realizację kontraktu socjalnego) Liczba osób bezdomnych, które zakończyły realizację kontraktu socjalnego Kobiety Mężczyźni Łącznie 10

Karta ilościowego monitorowania zjawiska bezdomności Placówki dla osób bezdomnych INSTYTUCJA OKRES SPRAWOZDAWCZY* 20.. rok * Proszę zaznaczyć za który kwartał składane jest sprawozdanie WARTOŚĆ LICZBOWA W OKRESIE SPRAWOZDAWCZYM Liczba osób w schronisku dla osób bezdomnych Liczba osób w noclegowni Kobiety Mężczyźni Dzieci Łącznie Liczba osób przebywających w ogrzewalni 11

Karta ilościowego monitorowania zjawiska bezdomności INSTYTUCJA OKRES SPRAWOZDAWCZY * *Proszę zaznaczyć za który kwartał składane jest sprawozdanie Ośrodek pomocy społecznej 20 rok WARTOŚĆ LICZBOWA W OKRESIE SPRAWOZDAWCZYM Liczba osób bezdomnych objętych pracą socjalną Liczba osób bezdomnych skierowanych do Schroniska dla Osób Bezdomnych Liczba osób, którym przyznano pomoc z powodu bezdomności Liczba osób z problemem zadłużenia w tym: mieszkaniowe, alimentacyjne, media, komornicze i inne Liczba zawartych kontraktów socjalnych (dot. osób bezdomnych lub zagrożonych bezdomnością) Liczba zrealizowanych kontraktów socjalnych (dot. osób bezdomnych lub zagrożonych bezdomnością) Liczba zawartych Indywidualnych Programów Wychodzenia z Bezdomności Liczba zakończonych zgodnie z planem i zrealizowanych Indywidualnych Programów Wychodzenia z Bezdomności Kobiety Mężczyźni Dzieci Łącznie 12

Karta ilościowego monitorowania zjawiska bezdomności Izba wytrzeźwień INSTYTUCJA OKRES SPRAWOZDAWCZY* 20.. rok * Proszę zaznaczyć za który kwartał składane jest sprawozdanie WARTOŚĆ LICZBOWA W OKRESIE SPRAWOZDAWCZYM Liczba osób bezdomnych przyjętych do izby wytrzeźwień Kobiety Mężczyźni Dzieci Łącznie 13

Karta ilościowego monitorowania zjawiska bezdomności PKPS/ PCK INSTYTUCJA OKRES SPRAWOZDAWCZY* 20 rok * Proszę zaznaczyć za który kwartał składane jest sprawozdanie Liczba osób bezdomnych, które skorzystały z pomocy żywnościowej i odzieży WARTOŚĆ LICZBOWA W OKRESIE SPRAWOZDAWCZYM Kobiety Mężczyźni Dzieci Łącznie 14

Karta ilościowego monitorowania zjawiska bezdomności Polica, Straż Miejska, Straż Ochrony Kolei INSTYTUCJA OKRES SPRAWOZDAWCZY* 20.. rok * Proszę zaznaczyć za który kwartał składane jest sprawozdanie WARTOŚĆ LICZBOWA W OKRESIE SPRAWOZDAWCZYM Liczba interwencji z udziałem osób Bezdomnych w tym: wykroczenia przestępstwa pouczenia Liczba osób bezdomnych przewiezionych do OTIONu Liczba osób bezdomnych sprawców czynów karalnych DOTYCZY AKCJI ZIMA Liczba osób bezdomnych objętych pomocą w ramach AKCJI ZIMA, w tym: - poinformowanych o możliwościach uzyskania pomocy - przewiezionych do schroniska/noclegowni - przewiezionych do OTIONu Kobiety Mężczyźni Dzieci Łącznie 15

Karta ilościowego monitorowania zjawiska bezdomności Szpital INSTYTUCJA OKRES SPRAWOZDAWCZY* 20.. rok * Proszę zaznaczyć za który kwartał składane jest sprawozdanie WARTOŚĆ LICZBOWA W OKRESIE SPRAWOZDAWCZYM Liczba osób bezdomnych hospitalizowanych krócej niż 3 dni Liczba osób bezdomnych hospitalizowanych dłużej niż 3 dni Liczba osób bezdomnych, którym udzielono pomocy lekarskiej Kobiety Mężczyźni Dzieci Łącznie 16

ZAŁĄCZNIK NR 2 WZÓR POROZUMIENIA POROZUMIENIE o współdziałaniu i zintegrowaniu działań na rzecz wspierania wychodzenia z bezdomności i łagodzenia jej skutków na terenie Gminy Miasto Koszalin Pomiędzy Partnerami: 1.. 2.... 3. Na Lidera porozumienia wyznacza się.. 1 Uznając korzyści ze wspólnie prowadzonych działań na rzecz wychodzenia z bezdomności i łagodzenia jej skutków oraz wspierania programu wychodzenia z bezdomności na terenie Gminy Miasto., a przede wszystkim przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, Partnerzy postanawiają podpisać niniejsze POROZUMIENIE o współdziałaniu, zwane dalej Porozumieniem. 2 Cel i działania Porozumienia Celem Porozumienia jest współdziałanie i zintegrowanie działań na rzecz wspierania wychodzenia z bezdomności i łagodzenia jej skutków poprzez: 1. stały monitoring i diagnozę zagrożeń dotyczących osób, środowisk i zjawisk wynikających z szeroko rozumianego problemu bezdomności na terenie miasta; 2. realizację działań i programów osłonowych dla osób dotkniętych problemem bezdomności; 3. wdrażanie narzędzi pracy i standardów usług świadczonych w pracy z osobami bezdomnymi i w placówkach udzielających pomocy osobom bezdomnym; 4. współdziałanie w realizacji projektów i programów promujących nowe rozwiązania w zakresie pomocy osobom bezdomnym; 5. propagowanie sprawdzonych sposobów skutecznego przeciwdziałania bezdomności i rozwiązywania problemów związanych z bezdomnością i jej skutkami; 6. edukację społeczności lokalnej oraz środowisk opiniotwórczych w celu rzetelnego rozumienia przyczyn, skutków oraz dróg wychodzenia z bezdomności, 7. organizację i uczestnictwo w kampaniach informacyjnych z zakresu zmiany negatywnego wizerunku osób bezdomnych oraz propagowanie nowych narzędzi pracy z osobami bezdomnymi i zagrożonymi bezdomnością; 8. profilaktykę bezdomności. 17

3 Formy współdziałania: 1. Partnerzy Porozumienia realizując misje statutowe swoich instytucji/organizacji, kierują się zasadami pomocniczości, partnerstwa, efektywności i suwerenności stron postanawiają wspierać się wzajemnie w zakresie realizacji celów Porozumienia. 2. Partnerzy Porozumienia zobowiązują się do wniesienia zdobytej wcześniej wiedzy, doświadczenia podczas realizacji swoich zadań poprzez wymianę informacji, konsultacje merytoryczne, organizację szkoleń, konferencji, seminariów. 3. Partnerzy Porozumienia działają zgodnie z zasadą partnerstwa i równości w dzieleniu zasobów, odpowiedzialności, ryzyka i korzyści. 4. Partnerzy Porozumienia wspólnie rozpoznają potrzeby społeczności lokalnej i wspólnie planują działania służące zaspokojeniu tych potrzeb. 5. Partnerzy Porozumienia podejmują działania na rzecz lokalnych instytucji i organizacji działających w obszarze bezdomności poprzez wspólne przygotowywanie i realizację projektów. 6. Partnerzy Porozumienia mogą pozyskiwać środki finansowe z innych źródeł. 7. Partnerzy Porozumienia uczestniczą w pracach zespołów i grup tematycznych. 8. W pracach zespołów i grup tematycznych mogą uczestniczyć również inne osoby, zaproszone przez członków zespołów i grup. 9. Podział obowiązków i zadań między Partnerami Porozumienia będzie wynikał z opracowanych w trakcie spotkań partnerskich harmonogramów pracy oraz umów partnerskich przy realizacji konkretnych projektów. Decyzję, co do sposobu podejmowania konkretnych działań podejmują Partnerzy Porozumienia skupieni w grupie projektowej realizującej działania. 4 1. Partnerzy zobowiązują się do akceptacji innych Partnerów, którzy wejdą w skład Partnerstwa w celu realizacji wspólnie wypracowanych celów. 2. Wszelkie zmiany niniejszego Porozumienia mogą nastąpić wyłącznie w formie pisemnej w postaci aneksu, pod rygorem nieważności. 3. Propozycje zmian do niniejszego Porozumienia może zgłosić każdy z Partnerów Porozumienia. 4. Porozumienie obowiązuje na czas realizacji wspólnych celów, zobowiązania Partnera wynikające z Porozumienia ustają na jego pisemny wniosek. 18