LIFE8 ENV/PL/517 Całkowity koszt przedsięwzięcia: 1 244 319 Suma kosztów kwalifikowanych: 1 11 69 Dofinansowanie KE: 589 157 Dofinansowanie NFOŚiGW: 451 612 Polityka i Zarządzanie w zakresie środowiska Wkład własny beneficjentów: 33 55 (w tym dotacja WFOŚiGW w Łodzi: 1 13 625 zł) Termin realizacji projektu: 1/1/21-31/12/214 EKOHYDROLOGICZNA REKULTYWACJA ZBIORNIKÓW REKREACYJNYCH ARTURÓWEK (ŁÓDŹ) JAKO MODELOWE PODEJŚCIE DO REKULTYWACJI ZBIORNIKÓW MIEJSKICH Tomasz Jurczak Zbigniew Kaczkowski, Adrianna Wojtal-Frankiewicz, Zuzanna Oleksińska, Maciej Zalewski Katedra Ekologii Stosowanej, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska UŁ, 9-237 Łódź, Banacha 12/16 VIII Konferencja Naukowo-Techniczna Ochrona i rekultywacja jezior Przysiek 6-8.6.213 r.
LIFE8 ENV/PL/517 OBSZAR DEMONSTRACYJNY PROJEKTU Łódź, rzeka Bzura i zbiorniki Arturówek Lokalizacja obszaru demonstracyjnego projektu EH-REK oraz innych zbiorników rekreacyjnych w koncepcji Błękitno-Zielonej Sieci miasta Łódź
IDENTYFIKACJA PROBLEMU toksyczne zakwity sinic LIFE8 ENV/PL/517 MC-LR MC-RR AD MC-YR 3 25 2 15 1 5 Inna MC UŁ Inna MC 3 25 2 15 1 5 23-9-21 8-9-21 24-8-21 4-8-21 22-7-21 17-7-21 15-7-21 13-7-21 8-7-21 28-6-21 1-6-21 Toksyczny zakwit sinic Microcystis sp. i Aphanizomenon sp. w zbiornikach Arturówek, 212 r.
LIFE8 ENV/PL/517 OBSZAR DEMONSTRACYJNY PROJEKTU Łódź, rzeka Bzura i zbiorniki Arturówek symbol nazwa powierzchnia [ha] piętrzenie [m] śred. głębokość [m] objętość [m 3 ] AG Arturówek górny 1,8 1,96,93 1 AŚ Arturówek środkowy 2,58 3,14 1,35 34 9 AD Arturówek dolny 3,5 4,49 1,33 4 6 BN AD AŚ AG SW BPW BP W BW UL 3 zbiorniki rekreacyjne Arturówek rzeka Bzura 17 zbiorników małej retencji kierunek spływu wód deszczowych kierunek przepływu rzeki Legenda * - STANOWISKA: BN - rzeka Bzura poniżej zbiorników Arturówek, AD - zbiornik Arturówek Dolny, AŚ - zbiornik Arturówek Środkowy, AG zbiornik Arturówek Górny, BP - rzeka Bzura powyżej zbiorników Arturówek, BW - rzeka Bzura poniżej ul. Wycieczkowej, SW - staw przy ulicy Wycieczkowej, W - ulica Wycieczkowa, BPW - zbiornik nr 17 w kaskadzie powyżej ul. Wycieczkowej, UŁ - zbiornik nr 7 w kaskadzie powyżej ul. Wycieczkowej
EFEKT EKOLOGICZNY I EKONOMICZNO-SPOŁECZNY LIFE8 ENV/PL/517 21 214 Analiza zagrożeń i szans Koncepcja i projekt rekultywacji Realizacja inwestycji Optymalizacja rozwiązań systemowych System szkoleń Planowany efekt ekologiczny EH-REK: Poprawa jakości środowiska przyrodniczego, wody i wartości rekreacyjnych zbiorników "Arturówek" w Łodzi poprzez eliminację problemu zakwitów sinicowych realizacja wytycznych Ramowej Dyrektywy Wodnej EU (2/6/WE) Planowane efekty ekonomiczno-społeczne EH-REK: Zastosowanie ekohydrologii w zrównoważonej gospodarce wodnej na terenach miejskich ze szczególnym uwzględnieniem transferu wiedzy o innowacyjnych technologiach i rozwiązaniach systemowych dla decydentów i społeczeństwa. Opracowanie naukowych podstaw do rekultywacji miejskich ekosystemów wodnych pod kątem wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej UE.
IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ I SZANS LIFE8 ENV/PL/517 dopływ zanieczyszczeń wodami opadowymi i roztopowymi bezpośrednio do rzeki Bzura i zbiorników Arturówek AD, 9.1.11 BW, 27.9.11 AŚ, 31.5.1 BW, 2.7.11 BW, 2.7.11
LIFE8 ENV/PL/517 STAN JAKOŚCI WÓD RZEKI BZURY I ZBIORNIKÓW W ARTURÓWKU 6 NO 3 [mg dm -3 ] NO 2 [mg dm -3 ],3 4,2 2,1 BN AD AŚ AG BP BW BPW UŁ BN AD AŚ AG BP BW BPW UŁ, 6 NH 4 [mg dm -3 ] PO 4 [mg dm -3 ] 1,2 4,8 2,4 BN AD AŚ AG BP BW BPW UŁ BN AD AŚ AG BP BW BPW UŁ, MAX MIN średnia MAX MIN średnia
LIFE8 ENV/PL/517 WPŁYW FALI OPADOWEJ NA JAKOŚĆ WÓD W ZBIORNIKACH W ARTURÓWKU dopływ zanieczyszczeń wodami opadowymi i roztopowymi bezpośrednio do rzeki Bzura i zbiorników Arturówek Kulminacja zanieczyszczeń fali opadowej (opad: 2h, 45mm) 2 1,6 1,2,8,4 TP [ug/l] TN [ug/l] 2:15 2:35 2:55 3:15 1 8 6 4 2 5, stały monitoring stężenie TP [mg dm -3 ] stężenie TN [mg dm -3 ] 1, 4, roztopy śniezne opady deszczu 8, Jurczak, Oleksińska, 212 3, 2, 1,, BN AD AŚ AG BP BW W BPW UŁ BN AD AŚ AG BP BW W BPW UŁ 6, 4, 2,,
LIFE8 ENV/PL/517 DYNAMIKA WYSTĘPOWANIA FITOPLANKTONU WYRAŻONA STĘŻENIEM CHLOROFILU A* W ZBIORNIKACH W ARTURÓWKU * stężenie chlorofilu a mierzone za pomocą fluorymetru AOA firmy bbe Moldeanke AD zielenice sinice 3 okrzemki kryptofity 3 AŚ 25 25 stężenie [µg/l] 2 15 1 2 15 1 stężenie [µg/l] 5 5 3 3 25 25 Jurczak, Oleksińska, 212 stężenie [µg/l] AG 2 15 1 5 21-6-1 21-6-28 21-7-8 21-7-13 21-7-15 21-7-17 21-7-22 21-8-4 21-8-24 21-9-8 21-9-23 21-1-19 21-5-14 21-5-27 21-6-1 21-6-28 21-7-8 21-7-13 21-7-15 21-7-17 21-7-22 21-8-4 21-8-24 21-9-8 2 15 1 5 stężenie [µg/l] UŁ
LIFE8 ENV/PL/517 DYANMIKA WYSTĘPOWANIA ZOOPLANKTONU W ZBIORNIKACH W ARTURÓWKU AD biomasa [mg dm -3 ] 12 wrotki drapieżne wioślarki filtrujące 9 wrotki filtrujące widłonogi drapieżne biomasa [mg dm -3 ] widłonogi formy młodociane widłonogi roślinożerne AŚ 12 9 6 6 3 3 12 biomasa [mg dm -3 ] biomasa [mg dm -3 ] 12 9 9 Wojtal-Frankieiwcz, 212 6 3 AG 1.6.1 8.7.1 13.7.1 15.7.1 17.7.1 22.7.1 24.8.1 23.9.1 19.1.1 1.6.1 8.7.1 13.7.1 15.7.1 17.7.1 22.7.1 24.8.1 23.9.1 19.1.1 6 3 UŁ
LIFE8 ENV/PL/517 Kaczkowski, 212 Udział grupy troficznej [%] 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 3,64 5,2 21,86,81 21,5 STRUKTUR DOMINACJI RYB W ZBIORNIKACH W ARTURÓWKU 44,86 5,3 1,87 28,97 17,13,48 53,27,73 7,99 22,76 14,53 6, 15, 4, 35, 5, 35, 2,2,4 1,56,24 AG AŚ AD Optymalna struktura roślinożerne zooplanktonożerne zooplanktonożerne/bentosożerne wszystkożerne bentosożerne bentosożerne/detrytusożerne bentosożerne/drapieżne drapieżne roślinożerne - wzdręga zooplnaktonożerne - słonecznica zooplnaktonożerne/bentosożerne - drobny okoń o długości do 15,5 cm wszystkożerne - jaź bentosożerne - kielb, jazgarz bentosożerne/detrytusożerne - karasie, lin, płoć bentosożerne/drapieżne - okoń o długości od 15,6 do 29,9 cm drapieżne - szczupak, okoń o długości powyżej 3, cm
LIFE8 ENV/PL/517 IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ I SZANS silna presja ze strony człowieka na zbiorniki wodne w Arturówku dokarmianie ptactwa wodnego, wędkarstwo, rekreacja ptactwo wodne (głównie krzyżówka) w ilości 15-25 szt. wprowadza do 3 zbiorników w Arturówku łącznie 1,4 kg N/rok i 4,5 kg P/rok brak infrastruktury sanitarnej na terenie kąpieliska niewielka głębokość zbiorników oraz długi czas retencji wody dopływ zanieczyszczeń komunalno-bytowych wodami gruntowymi, brak kanalizacji; 1-2 tony glonów
LIFE8 ENV/PL/517 EKOHYDROLOGIA harmonizacja rozwiązań hydrotechnicznych i biologicznych
BSS biofiltracyjny system sedymentacyjny
EKOHYDROLOGIA harmonizacja rozwiązań hydrotechnicznych i biologicznych Legenda * - STANOWISKA: BN - rzeka Bzura poniżej zbiorników Arturówek, AD - zbiornik Arturówek Dolny, AŚ - zbiornik Arturówek Środkowy, AG zbiornik Arturówek Górny, BP - rzeka Bzura powyżej zbiorników Arturówek, BW - rzeka Bzura poniżej ul. Wycieczkowej, SW - staw przy ulicy Wycieczkowej, W - ulica Wycieczkowa, BPW - zbiornik nr 17 w kaskadzie powyżej ul. Wycieczkowej, UŁ - zbiornik nr 7 w kaskadzie powyżej ul. Wycieczkowej
ZADANIE 1 konstrukcja stref buforowych z barierami biogeochemicznymi LIFE8 ENV/PL/517 Planowane rezultaty: Wycofanie związków biogenicznych w ilości min. 2,5 kg/rok 212 213
ZADANIE 1 konstrukcja stref buforowych z barierami biogeochemicznymi LIFE8 ENV/PL/517 Planowane rezultaty: Wycofanie związków biogenicznych w ilości min. 2,5 kg/rok 213 213
ZADANIE 1 konstrukcja mat roślinności pływającej w celu stworzenia m.in. kryjówek dla zooplanktonu LIFE8 ENV/PL/517 Planowane rezultaty: Wycofanie związków biogenicznych w ilości min. 2,5 kg/rok 213
LIFE8 ENV/PL/517 ZADANIE 2 Ekohydrologiczna adaptacja zbiornika dla intensyfikacji procesu samooczyszczania Planowane rezultaty : Redukcja o 2% zawiesiny i substancji biogenicznych w zbiorniku Arturówek górny 212 213
213 LIFE8 ENV/PL/517 ZADANIE 2 Ekohydrologiczna adaptacja zbiornika dla intensyfikacji procesu samooczyszczania Planowane rezultaty : Redukcja o 2% zawiesiny i substancji biogenicznych w zbiorniku Arturówek górny
LIFE8 ENV/PL/517 212 ZADANIE 2 Ekohydrologiczna adaptacja zbiornika dla intensyfikacji procesu samooczyszczania Planowane rezultaty : Redukcja o 2% zawiesiny i substancji biogenicznych w zbiorniku Arturówek górny 212 213
ZADANIE 3 konstrukcja biofiltracyjnego systemu sedementacyjnego LIFE8 ENV/PL/517 Planowane rezultaty: redukcja o 5% zawiesiny i substancji biogenicznych dopływających do rzeki z wód burzowych 212 213
ZADANIE 4 ekohydrologiczna adaptacja 2 z 17 zbiorników małej retencji w odcinku źródłowym Bzury LIFE8 ENV/PL/517 Planowane rezultaty: redukcja o 2% substancji biogenicznych z kaskady 17 zbiorników 212 213
ZADANIE 5 czyszczenie dna zbiorników z namułów LIFE8 ENV/PL/517 Planowane rezultaty: redukcja o 2% zasilania wewnętrznego 212 213
LIFE8 ENV/PL/517 System szkoleń w ramach projektu planowany jest do realizacji w latach 213-214 Szkolenia realizowane będą: na poziomie miasta - dla łódzkiej platformy interesariuszy sektora wodnego na poziomie krajowym - dla pracowników WIOS, RZGW, administracji miast na poziomie międzynarodowym - dla stażystów z UNESCO IHP, stażystów międzynarodowych, uczestników kursów ekohydrologii; szkoły podstawowe, gimnazjalne, średnie i szkoły wyższe publikacja broszur, ulotek, informacje w mediach
LIFE8 ENV/PL/517 Realizacja systemu szkoleń wśród lokalnej społeczności
LIFE8 ENV/PL/517 System szkoleń w ramach projektu planowany jest do realizacji w latach 213-214