CENTRUM C-LAW.ORG O Instytucie im. Maurycego Allerhanda Cel powołania Instytutu O Instytucie Allerhanda 1 Cel powołania Instytutu 2 Osoba Patrona Instytutu 3 Działalność Instytutu 4 Wizja Instytutu Allerhanda 5 Współpraca z Instytutem Od dłuższego czasu daje się zaobserwować w środowisku prawników, ekonomistów oraz ludzi biznesu pilną potrzebą stworzenia silnego, opiniotwórczego ośrodka naukowobadawczego, który mógłby się stać forum wymiany poglądów i doświadczeń dotyczących szeroko pojętego prawa gospodarczego i handlowego. Mając głęboką tego świadomość, Centrum C-Law.org, międzynarodowa sieć współpracy prawników i ekonomistów planuje powołać w Polsce Instytut Allerhanda, który działać ma w ramach Centrum jako jego stacjonarna jednostka organizacyjna. Instytut zamierza pozyskać do grona swoich stałych współpracowników utalentowane i barwne osobowości, znawców i pasjonatów prawa, osoby obdarzone wrażliwością społeczną i hołdujące najwyższym standardom etycznym. Nowo utworzony Instytut ma ambicję stać się w niedługim czasie ogólnopolskim ośrodkiem konsolidującym wysiłki utalentowanych prawniczych umysłów na rzecz rozwiązywania aktualnych problemów praktyki obrotu, opracowywania założeń polityki prawa oraz prowadzenia badań nad przyszłością prawa i zawodów prawniczych w dobie postępującej internacjonalizacji Logo Instytutu Allerhanda Poza działalnością naukowo-badawczą Instytut planuje angażowanie się również w działalność popularyzatorską i promocyjną i informatyzacji. Ważnym obszarem będzie badanie zależności społeczno-ekonomicznych, uwarunkowań motywacyjnych i konfliktów interesów podmiotów gospodarczych. Służebna rola prawa wobec gospodarki nakazuje ponadto pogłębione badania ekonomiczne (zwłaszcza z dziedziny ekonomii instytucjonalnej). Interdyscyplinarne podejście do prawa pozwoli kształtować jego system tak, by służyło ono jak najwydajniej rozwojowi kraju. Instytut ma na celu stać się bowiem architektem systemu prawa handlowego i gospodarczego, biorąc aktywny, koncepcyjny udział w jego tworzeniu. Poza działalnością naukowo-badawczą Instytut planuje angażowanie się również w działalność popularyzatorską i promocyjną
STRONA 2 O INSTYTUCIE IM. MAURYCEGO ALLERHANDA Osoba Patrona Instytutu Maurycy Allerhand (1868-1942), jeden z najznakomitszych prawników polskich XX wieku, przez wiele lat piastował funkcję profesora Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Jego szerokie zainteresowania koncentrowały się nie tylko wokół prawa, ale i etnografii czy zaawansowanej matematyki, co sprawia, że można o nim mówić jako prawdziwym erudycie, wiodącej postaci epoki. Postać ta jest symbolem czytelnym dla współcześnie żyjących synów Temidy i najlepiej personifikuje wartości, jakimi w swojej działalności kieruje się Instytut. Co więcej, naukowa spuścizna Profesora Fot. Prof. Maurycy Allerhand Zdjęcie z prywatnego archiwum Dr. Leszka Allerhanda Allerhanda stanowi klamrę spinającą kolejne pokolenia prawników przedruki jego dzieł stanowiły podstawowy przewodnik dla prawników doby transformacji ustrojowej Nie wszyscy znakomici prawoznawcy mają wenę kodyfikatorską; o Allerhandzie trzeba powiedzieć, że należy do tych nielicznych, którzy mają wybitne w tym kierunku uzdolnienie i bez których przeto kodyfikację prawa trudno byłoby sobie wyobrazić. lat dziewięćdziesiątych i do dziś są często cytowaną pozycją w najpoważniejszych rozprawach prawniczych. Maurycy Allerhand urodził się w 1868r. w Rzeszowie. Studia prawnicze odbył w Wiedniu, gdzie uzyskał także tytuł doktora. Następnie, przeniósłszy się do Lwowa, niemal do ostatnich dni prowadził z synem Joachimem kancelarię adwokacką. Profesor Allerhand był uniwersalnym humanistą w pełnym tego słowa znaczeniu: choć nie angażował się czynnie po stronie żadnej partii politycznej i nie należał do żadnego stronnictwa, nieobce były mu problemy lwowskiej społeczności, wśród której cieszył się wielkim szacunkiem. Wraz z Wiktorem Chajesem (wiceprezydentem Lwowa) skupiał swoje wysiłki na przekonaniu licznej lwowskiej mniejszości żydowskiej o konieczności asymilacji z Polakami. Fot. Gmach Uniwersytetu we Lwowie w latach trzydziestych XX w.
O INSTYTUCIE IM. MAURYCEGO ALLERHANDA STRONA 3 Osoba Patrona Instytutu c.d. W latach 1919-1939 brał intensywny udział w pracach Komisji Kodyfikacyjnej RP, wnosząc wiele kluczowych projektów z zakresu postępowania cywilnego, prawa upadłościowego i istotnie wzbogacając swoją wiedzą jej obrady. W trakcie dwudziestoletniej pracy w Komisji zyskał opinię znakomitego prawoznawcy (...) z weną kodyfikatorską. W sferze Jego prawniczych zainteresowań znajdowało się prawo handlowe, upadłościowe oraz procedura cywilna. Profesor był także członkiem Trybunału Stanu. Fot. Nominacja Profesorska Dr. Maurycego Allerhanda Jesteśmy przekonani, że najwspanialszym pomnikiem, jaki można postawić wybitnemu intelektualiście jest powołanie do życia Instytutu naukowego poświęconego jego pamięci. Na wyborze Maurycego Allerhanda na patrona Instytutu zaważył jednak nie tylko jego dorobek naukowy o ponadczasowym znaczeniu, ale i godne życie, w tym niezłomna postawa wobec okrucieństwa czasów, w jakich żył. Potwierdzenie wielkości dzieła Profesora Allerhanda stanowi bez wątpienia fakt, że u progu przemian gospodarczych związanych ze zmianą ustrojową jego komentarz do Kodeksu Handlowego (wyd. 1935) był wielokrotnie wznawiany i służył jako podręcznik młodym adeptom prawa gospodarczego. Ambicją twórców Instytutu jest kontynuowanie dzieła Patrona oraz jednoczenie środowisk prawniczych wokół przyświecającej im idei kształtowania efektywnego systemu prawnego. Fot. Fragment dziennika prowadzonego przez Profesora Maurycego Allerhanda w czasie II wojny światowej.
STRONA 4 O INSTYTUCIE IM. MAURYCEGO ALLERHANDA Działalność Instytutu Celem działalności Instytutu im. Maurycego Allerhanda jest podejmowanie różnorodnych działań mających związek z aktualnymi potrzebami ustrojowymi oraz rynkowymi. Wśród projektowanych pól aktywności na pierwszy plan wysuwają się: 1. organizacja sesji naukowych oraz paneli dyskusyjnych z udziałem wiodących znawców prawa akademików i praktyków, poświęconych rozważaniom nad węzłowymi zagadnieniami prawnymi, zarówno w aspektach praktycznych, politycznoprawnych jak i wizjonerskich, 2. badanie i opiniowanie mających znaczenie dla gospodarki projektów ustaw poprzez szacowanie skutków ekonomicznych i społecznych określonych rozwiązań legislacyjnych (ocena skutków regulacji, ekonomiczna analiza prawa), 3. organizacja wykładów monograficznych oraz sympozjów i seminariów dla kadry urzędniczej oraz menedżerskiej, 4. budowanie kapitału instytucjonalnego i intelektualnego Fot. Prof. Maurycy Allerhand Zdjęcie z prywatnego archiwum Dr. Leszka Allerhanda służącego poprawnemu kształtowaniu polityki prawa oraz rozwojowi systemu prawa gospodarczego, 5. wydawanie publikacji książkowych oraz czasopism we współpracy z wiodącymi wydawcami literatury fachowej, 6. integracja młodych naukowców, w szczególności z krajów takich jak: Polska, Niemcy, Ukraina, Austria, Izrael, poprzez fundowanie stypendiów naukowych oraz doktoranckich (granty i stypendia z Funduszu Maurycego Allerhanda); 7. badania historyczne i dokumentacja polskiej nauki prawa, dziejów palestry oraz procesu kodyfikacyjnego Fot. Pieczęśc Uniwersytetu Lwowskiego z 1926 r. przypadającego na lata 1918-39, jak również prawniczego kształcenia podziemnego (konspiracyjnego) z lat 1939-45; 8. badanie znaczenia krajowej jurysprudencji oraz procesu prawodawczego okresu międzywojennego w kontekście europejskim;
O INSTYTUCIE IM. MAURYCEGO ALLERHANDA STRONA 5 Działalność Instytutu c.d. 9. poszukiwanie metod implementacji prawa wspólnotowego oraz transplantów prawnych do krajowego porządku prawnego; 10. stymulowanie rozwoju polskiej myśli prawnej, etyki zawodowej oraz jakości debaty publicznej; 11. czynienie starań dla wzmocnienia pozycji Polski i innych nowych krajów członkowskich UE w publicznych konsultacjach inicjowanych przez Komisję Europejską a dotyczących takich tematów jak: corporate governance, rynki finansowe, swoboda przepływu kapitału, fundusze inwestycyjne, usługi sektora finansowego, instytucje kredytowe, nadzór nad rynkami finansowymi etc. 12. utrzymywanie międzynarodowej współpracy naukowej ze swoimi odpowiednikami w innych krajach. Twórcy Instytutu Allerhanda mają świadomość roli dobrego prawa w funkcjonowaniu państwa. Pomysłodawcy Instytutu stawiają sobie ponadto za zadanie, by jego działalność mogła stać się pasem transmisyjnym, za pomocą którego uda się przekazać krajom o podobnym do Polski bagażu doświadczeń historycznych (takim jak Ukraina, Białoruś czy Kazachstan) wiedzę i doświadczenia związane z transformacją polskiej gospodarki i systemu prawnego. Instytut zamierza również prowadzić intensywne badania komparatystyczne, które nie tylko pomagają w lepszym zrozumieniu istoty prawnych instytucji, ale często są pomocne w nowatorskim spojrzeniu na daną problematykę i mogą się stać inspiracją dla krajowych rozwiązań. W prowadzeniu tych badań niezmiernie pomocny będzie bogaty i ciągle rozbudowywany księgozbiór, który fundator przekaże na potrzeby Instytutu. Będzie to stanowiło nawiązanie do metod pracy Patrona Instytutu sam Profesor Allerhand w swoich odnoszących się do swojej prywatnej biblioteki wymienia (kolejność zachowana) dzieła w języku niemieckim, polskim, francuskim, angielskim, rosyjskim, włoskim, holenderskim, serbo-chorwackim. Instytut im. Maurycego Allerhanda zamierza podejmować różnorodne działania, mając na uwadze aktualne potrzeby ustrojowe oraz rynkowe.
STRONA 6 O INSTYTUCIE IM. MAURYCEGO ALLERHANDA Wizja Instytutu Allerhanda c. d. Twórcy Instytutu Allerhanda mają świadomość roli dobrego prawa w funkcjonowaniu państwa. Prawo stanowi jeden z przykładów tzw. dóbr publicznych. W teorii Samuelsona określa się je jako mogące być konsumowanymi jednocześnie przez wiele osób bez uszczerbku dla żadnego z tych dóbr, jak np. nauka, system prawny i instytucje. Dostarczanie rozwiązań systemowych wymaga zaś kolektywnego działania uczestników tego systemu, co jest trudne ze względu na opisany w nauce ekonomii tzw. problem działania kolektywnego. Dlatego też rozwiązania systemowe powinny być dostarczane przez państwo oraz przez instytucje prowadzące działalność z zakresu planowania strategicznego oraz tworzenia idei. W ocenie fundatorów Instytutu nie należy dać się zniechęcić trudnościom wynikającym z nierzadkiego niedoceniania przez państwo roli autonomicznych organizacji zrzeszających niezależnych ekspertów, którzy mogliby być pomocni w strategicznym planowaniu rozwoju gospodarczego oraz tworzeniu kompleksowego systemu prawnego. Podobnie pomysłodawcy wychodzą z założenia, że warto podjąć trud konsolidacji środowiska wobec projektu, którego owoce będą służyły wszystkim partycypantom. Idea prawotwórcza oraz myśl wizjonerska, czyli produkty, które generować ma powoływany do życia Instytut Allerhanda, nie mogą znaleźć adekwatnego popytu na rynku tworzonym przez pojedynczych konsumentów tych dóbr. Docelowym ich odbiorcą jest ogół uczestników oraz państwo jako prawodawca i systemotwórca. Badania rozwoju gospodarczego prowadzone na reprezentatywnej grupie państw o różnych ustrojach potwierdzają dobitnie, że dobre prawo i sprawne instytucje wpływają bezpośrednio na dobrobyt, czy jak to określał Adam Smith na bogactwo narodów. Dobre prawo i sprawne instytucje nie mogą zaś istnieć bez właściwego kapitału intelektualnego zaangażowanego w działalność systemotwórczą Instytut Allerhanda projektowany jest jako organizacja pozarządowa typu think-tank działająca na zasadzie non profit. Źródłem inspiracji inicjatorów Instytutu mogą być zagraniczne instytucje naukowo-badawcze o podobnym profilu, takie jak Asser Instituut, British Institute of International and Comparative Law czy European Corporate Governance Institute. Najcenniejszym kapitałem Instytutu będzie kapitał intelektualny jego członków i współpracowników, posiadających bogate doświadczenia praktyczne, dorobek naukowy, wysokie standardy etyczne oraz determinację i siłę dotarcia z ideami do właściwych adresatów i kręgów decyzyjnych.
O INSTYTUCIE IM. MAURYCEGO ALLERHANDA STRONA 7 Wizja Instytutu Allerhanda c. d. Instytut jest otwarty na kooperację z ekspertami w dziedzinach stanowiących przedmiot jego działalności. W ramach współpracy Instytut umożliwiać będzie rozwijanie i pogłębianie zainteresowań naukowych, pomoc w prowadzeniu badań i przygotowaniu publikacji. Szczególną wagę Instytut powinien przywiązywać do formowania naukowego i osobowościowego młodego pokolenia. Cele te będą mogły być realizowane przede wszystkim przez utworzenie Funduszu Stypendialnego im. Maurycego Allerhanda, który wspomagałby finansowo prace naukowo-badawcze, zwłaszcza zaś projekty doktorskie i habilitacyjne. Projekt ten mógłby objąć również adeptów nauki prawa z innych państw, w tym zwłaszcza Ukrainy, Izraela, Niemiec i Austrii, przez co integracyjny wymiar życia i dzieła Profesora Maurycego Allerhanda zyskałby kontynuację w przyszłości. Dodatkowo cenną inicjatywą byłaby organizacja przez Instytut konkursu o Nagrodę im. Maurycego Allerhanda dla autorów wybitnych rozpraw prawniczych. Współpraca z Instytutem Aktywność Instytutu kierowana będzie w szczególności do instytucji państwowych, środowisk akademickich, kancelarii prawnych, firm doradczych, instytucji finansowych oraz spółek prawa handlowego, zwłaszcza giełdowych notowanych na giełdzie. Wszelka forma współpracy będzie prowadzona w formie gwarantującej niezależność organizacji i swobodę pracy naukowej. Instytut pragnie skupić swoje wysiłki przede wszystkim na pracy koncepcyjnej przy tworzeniu efektywnego systemu prawa gospodarczego, spółek, bankowego, upadłościowego, ubezpieczeniowego oraz zabezpieczeń kredytowych. Wprowadzenie odpowiednich rozwiązań instytucjonalnych, transparentność procedur oraz adekwatne wyposażenie finansowe Instytutu będą gwarantowały niezależność, innowacyjność i profesjonalizm prowadzonych działań. Aktywność Instytutu kierowana będzie w szczególności do instytucji państwowych, środowisk akademickich, kancelarii prawnych, firm doradczych, instytucji finansowych oraz spółek prawa handlowego, zwłaszcza giełdowych.
STRONA 8 O INSTYTUCIE IM. MAURYCEGO ALLERHANDA Współpraca z Instytutem c. d. Z oczywistych względów pomysłodawcom Instytutu zależy na współpracy z przedstawicielami środowisk akademickich gotowymi do współdziałania w organizowaniu naukowych przedsięwzięć prowadzonych według najwyższych standardów międzynarodowych. W ramach tej współpracy Instytut będzie oferował dostęp do własnego księgozbioru, pomoc w uzyskaniu finansowania badań oraz w publikacji, choćby na łamach własnych wydawnictw książkowych oraz periodycznych.. W dobie społeczeństwa informacyjnego Celem Instytutu nie ma być przynoszenie dochodów (instytucja non-profit, pro publico bono), ewentualne zyski z jego działalności przeznaczane będą na działalność statutową. Pozyskiwanie funduszy będzie odbywało się na zasadzie transparentności oraz dywersyfikacji. współpraca z mediami jest nieodzownym elementem działalności istotnym dla popularyzowania i promowania idei i wartości bliskich Instytutowi. Dlatego też eksperci Instytutu nie będą stronić od czynnego udziału w publicznej debacie na temat jakości prawa, a przede wszystkim od zabierania głosu na łamach prasy profesjonalnej oraz mediów skierowanych do szerszego grona odbiorców jak np. wysokonakładowych gazet. Celem Instytutu nie ma być przynoszenie dochodów (instytucja non-profit, pro publico bono), ewentualne zaś zyski z jego działalności przeznaczane będą na działalność statutową. Pozyskiwanie funduszy będzie odbywało się na zasadzie transparentności oraz dywersyfikacji źródeł.