HYDROSFERA - ZADANIA 1. Uzupełnij schemat obiegu wody w przyrodzie, wpisując w odpowiednie pola wyrażenia: kondensacja, spływ powierzchniowy, infiltracja, retencja. 2. Które z podanych cech charakteryzują obieg wody w Polsce w półroczu chłodnym, (podkreśl), a które w półroczu ciepłym (pozostaw nie podkreślone)? niewielkie sumy opadów, intensywne parowanie kosztem odpływu powierzchniowego i podziemnego, uwalnianie wody w wyniku transpiracji, przewaga odpływu powierzchniowego, niewielki pobór wody przez rośliny, małe parowanie z gruntu, duże sumy opadów, wezbrania rzek po intensywnych deszczach, niewielka transpiracja, kapilarne podsiąkanie wód gruntowych i parowanie 3. Niższe od przeciętnego zasolenia Wszechoceanu, zasolenie mórz położonych w strefie równikowej związane jest z: a) najintensywniejszym na kuli ziemskiej parowaniem z powierzchni mórz, b) brakiem dopływu wód słodkich za pośrednictwem rzek, c) rozcieńczaniem wód powierzchniowych przez wody deszczowe i rzeczne, d) bardzo małym parowaniem wód. 4. Uszereguj zbiorniki morskie: M. Bałtyckie, M. Beringa, M. Czarne, według rosnącej wartości zasolenia. Dla morza, które wskazałeś jako najmniej zasolone podaj trzy czynniki, które o tym zadecydowały.. 5. Rozpoznaj typ źródeł przedstawionych na rysunkach.
6. Wybierz zdania fałszywe. a) Zasilanie wód podziemnych odbywa się głównie dzięki infiltracji wód opadowych. b) Okresowe zatrzymanie wody w obiegu to saturacja. c) Ruch wewnętrzny lodowca odbywa się dzięki sile grawitacji. d) Stale zamarznięta warstwa gruntu nazywana jest zlodowaceniem powierzchniowym lub wieloletnią zmarzliną. 7. Rozpoznaj typ lodowca po opisie. a) Pokrywy lodowe rozwinięte są na wyniesionych płaskowyżach, spływają w różnych kierunkach kilkoma jęzorami lodowcowymi.. b) Jęzory wypływające z różnych pól firnowych łączą się u podstawy obszaru górskiego, tworząc rozległe pole lodowe.... 8. Przyporządkuj odpowiednie typy genetyczne podanym przykładom jezior. a) Eyre A) tektoniczne b) Niasa B) tektoniczno-polodowcowe c) Drużno C) polodowcowe rynnowe d) Gopło D) deltowe e) Górne E) eoliczne 9. Uzupełnij tabelę. Typ ustroju Charakterystyka przepływów Przykłady rzek (3) Wyrównany przepływ w ciągu całego roku; niewielkie zmniejszenie w ciągu lata ze względu na duże parowanie Arno, Salso, Tyber Śnieżny 10. Rozpoznaj, który wykres przedstawia reżim wodny Nilu i Renu. Nazwij typ ustroju rzecznego, jakim cechują się te rzeki. 11. Niższe od przeciętnego zasolenia Wszechoceanu, zasolenie mórz położonych w strefie okołobiegunowej związane jest z: a) intensywnym parowaniem z powierzchni mórz, b) brakiem dopływu wód słodkich za pośrednictwem rzek, c) rozcieńczaniem wód powierzchniowych przez wody deszczowe i rzeczne, d) odsalaniem powierzchniowej warstwy wód na skutek cyklicznego topnienia i zamarzania oraz dopływu wód z topniejących śniegów i lodów.
12. Na mapie konturowej zaznacz prądy morskie, które występują na O. Spokojnym. Zaznacz czerwonym kolorem prądy ciepłe, niebieskim zimne. Podaj dwie konsekwencje gospodarcze prądów morskich. 13. Uzupełnij tabelkę. Nazwa ruchu Rodzaj energii wyzwalającej ruch Stałe wiatry i różnice gęstości wód morskich Cechy fali Rytmiczny, kołowy ruch cząsteczek wody, któremu nie towarzyszy ruch postępowy 14. Rozpoznaj typ źródeł przedstawionych na rysunkach.
15. Wybierz zdania fałszywe. a) Wraz z głębokością zalegania wód podziemnych maleje ich stopień mineralizacji i wzrasta temperatura. b) Lodowce i lądolody gromadzą 24 mln km 3 wody, co stanowi 5% zasobów wód słodkich na Ziemi. c) Ruch zewnętrzny lodowca odbywa się dzięki sile grawitacji. d) Rzeka główna wraz z dopływami tworzy dorzecze. 16. Przyporządkuj odpowiednie typy genetyczne podanym przykładom jezior. a) Czad A) tektoniczne b) Jeziorak B) tektoniczno-polodowcowe c) Dąbie C) polodowcowe rynnowe d) Tanganika D) deltowe e) Huron E) eoliczne 17. Uzupełnij tabelę. Typ ustroju Charakterystyka przepływów Przykłady rzek Duże, dość wyrównane przez cały rok przepływy, niewielkie zwiększenie przepływów następuje w porze deszczów zenitalnych Rodan, Amu Daria, Garonna Deszczowy monsunowy 18. Rozpoznaj, który wykres przedstawia reżim wodny Gangesu i Wołgi. Nazwij typ ustroju rzecznego, jakim cechują się te rzeki. A. B. Nazwa rzeki... Typ ustroju... Nazwa rzeki... Typ ustroju...
19. Na mapie konturowej zaznacz prądy morskie, które występują na O. Atlantyckim. Zaznacz czerwonym kolorem prądy ciepłe, niebieskim zimne. Podaj dwie konsekwencje klimatyczne prądów morskich. 20. Największe zasoby wód słodkich hydrosfery to: a) wody rzek i jezior, b) wody podziemne, c) wody lodowców i lądolodów, d) wody mokradeł i torfowisk 21. Czasowe zatrzymanie wody na danym obszarze nazywamy: a) infiltracją, b) retencją, c) cyklem hydrologicznym, d) poziomem wodonośnym 24. Przyczyną krążenia wody w przyrodzie jest: a) opad i parowanie, b) spływ powierzchniowy i podziemny c) energia słoneczna i grawitacja, d) konwekcja i adwekcja mas powietrza 22. Prądy morskie nie powstają na skutek: a) wiatrów stałych - pasatów i wiatrów zachodnich b) różnic temperatury wód oceanicznych c) wiatrów zmiennych - bryzy morskiej d) różnic w zasoleniu wód oceanicznych 23. Pływy kwadrowe zachodzą : a) w pierwszej i trzeciej kwadrze i są wzmocnione działaniem Słońca b) podczas pełni i nowiu i są osłabione działaniem Słońca c) podczas pierwszej i trzeciej kwadry i są osłabione przeciwdziałaniem Słońca d) pod wpływem wzajemnego przyciągania Słońca i Księżyca podczas wszystkich kwadr
24. Wody oligoceńskie, występujące w rejonie Warszawy to : a) wody zaskórne b)wody mineralne c)artezyjskie d)gruntowe 25.Przyporządkuj odpowiednim typom genetycznym mis jeziornych odpowiednie jeziora. A) deltowe a) Mamry B) rynnowe b) Łebsko C) morenowe c) Drużno D) przybrzeżne d) Gopło 26. Przyporządkuj genezę do jeziora : A) Tanganika reliktowe B) Kaspijskie tektoniczno -lodowcowe C) Górne tektoniczne D) Ładoga 27. Dla podanych rzek przyporządkuj ustrój wodny. A) Wisła a) deszczowy międzyzwrotnikowy B) Nil b) śnieżno - deszczowy C) Tamiza c) śnieżny D) Jenisej d) deszczowy oceaniczny 28. Oznacz literą F zdanie fałszywe, literą P zdanie prawdziwe A) Bilans wodny danego obszaru (dodatni lub ujemny) zależy od klimatu... B) Ciepłe prądy morskie płynące z rejonów biegunowych ku równikowi znacznie ocieplają temperaturę wód powierzchniowych.... C) Źródła szczelinowe występują na obszarach krasowych. E) Rzeka Jangcy największe wezbrania osiąga w okresie zimowym.... F) W Basenie Morza Śródziemnego pływy morskie są małe... G) Iły należą do skał tworzących warstwę nieprzepuszczalną.... 29. Bilans wodny danego obszaru to: a) różnica między ilością wody, Która się pojawiła na danym obszarze w wyniku opadów atmosferycznych, a ilością wody, która wyparowała z danego obszaru. b) zestawienie przybytków oraz strat wody na danym obszarze w okresie roku hydrologicznego c) różnica między ilością wody pochodzącej z opadów atmosferycznych na danym obszarze a ilością wody retencjonowanej podziemnie i powierzchniowo 30.Pływy syzygijne zachodzą: a) pod wpływem silnego przyciągania Słońca podczas pierwszej i trzeciej kwadry Księżyca b) w czasie pełni i nowiu Księżyca i są wzmocnione współdziałaniem Słońca. c) w czasie zaćmienia Księżyca i są wzmocnione współdziałanieem Słońca d) w czasie pełni i nowiu i są osłabione współdziałaniem Słońca 31. Najwięcej gejzerów w Europie jest : a) we Włoszech b) w Grecji c) na Islandii d) w Irlandii
Klucz odpowiedzi Zajęcia 7 1) 1 parowanie; 2 kondensacja; 3 opad; 4 spływ powierzchniowy; 5 spływ podziemny; 6 infiltracja; 7 kondensacja; 8 transpiracja; 9 retencja; 10 retencja 2) Półrocze chłodne: niewielkie sumy opadów, przewaga odpływu powierzchniowego, niewielki pobór wody przez rośliny, małe parowanie z gruntu, niewielka transpiracja Półrocze ciepłe: pozostałe 3) c 4) 1.M.Bałtyckie, 2. M.Czarne, 3. M.Beringa Czynniki decydujące o najmniejszym zasoleniu M.Bałtyckiego: małe parowanie, duże opady, duży dopływ z rzek, wąskie połączenie z O.Atlantyckim 5) Z lewej źródło szczelinowe zstępujące, z prawej źródło warstwowe zboczowe 6) b,c,d 7) a) norweski; b) piedmontowy 8) ae; ba; cd; dc; eb 9) Deszczowy oceaniczny; Tamiza, Sekwana, Loara Deszczowy śródziemnomorski; niewielkie przepływy latem (małe opady, duże parowanie), maksymalne przepływy zimą Maksymalne przepływy wiosną (roztopy), w pozostałym okresie niewielkie przepływy; Jenisej, Ob, Lena 10) Z lewej Ren ustrój deszczowo-śnieżno-lodowcowy Z prawej Nil ustrój deszczowy międzyzwrotnikowy 11) d 12) 1 - Dryf Wiatrów Zachodnich (z); 2 Peruwiański (z); 3 Południoworównikowy (c); 4 Wschodnioaustralijski (c); 5 Równikowy Wsteczny (c); 6 Północnorównikowy (c); 7 Kuro-Siwo (c); 8 Kalifornijski (z) Konsekwencje: sąsiedztwo zimnych i ciepłych prądów to duże łowiska ryb; ułatwiają żeglugę; ciepłe prądy nie pozwalają zamarzać portom morskim położonym w chłodnych rejonach; wykorzystywane są do produkcji energii elektrycznej 13) Prąd morski; ruch postępowy Falowanie; wiatry zmienne 14) Z lewej źródło dolinne; z prawej źródło szczelinowe wstępujące 15) a,b,d 16) ae; bc; cd; da; eb 17) Deszczowy równikowy; Amazonka, Kongo Lodowcowy; maksymalny przepływ latem, w pozostałym okresie bardzo mały Duże różnice w przepływie (max latem, min zimą); Ganges, Jangcy, Mekong 18) Z lewej Wołga; ustrój śnieżny Z prawej Ganges; ustrój deszczowy monsunowy 19) 1 Dryf Wiatrów Zachodnich (z); 2 Benguelski (z); 3 Brazylijski (c); 4 Falklandzki (z); 5 brak ;) 6 Kanaryjski (z); 7 Labradorski (z); 8 Norweski (c) Konsekwencje: ciepły (podnosi temperaturę powietrza i zwiększa sumę opadów), zimny (zmniejsza temperaturę powietrza i zmniejsza sumę opadów) 20) c 21) b 22) c 23) c 24) c
25) Ac; Bd; Ca; Db 26) A - tektoniczne; B- reliktowe; C- tektoniczno-lodowcowe; D- tektoniczno-lodowcowe 27) Ab; Ba; Cd; Dc 28) P; F; P; F; P; P 29) b 30) b 31) c