Typ genetyczny jeziora:.. Przykład jeziora:.. c) Tworzą się wskutek odcięcia zatoki przez narastającą mierzeję.

Transkrypt

1 Hydrologia zadania maturalne Zadanie 1. (2 pkt) Przyporządkuj każdemu ze skutków działalności rzeki odpowiedni proces, który bezpośrednio doprowadza do jego powstania. Skutek: Proces: A. stożek napływowy 1. erozja boczna i akumulacja B. meander 2. erozja wgłębna C. dolina V-kształtna 3. erozja wsteczna D. kaptaż 4. transport 5. akumulacja A.... B.... C.... D.... Zadanie 2. (1 pkt) Układ sieci rzecznej w Polsce cechuje asymetria dorzeczy dwóch największych rzek, a sieć rzeczna na obszarze nizin Polski wykazuje układ zarówno południkowy, jak i równoleżnikowy. Zaznacz dwa czynniki, które wpłynęły na opisany układ sieci rzecznej na nizinach Polski. A. Pochylenie obszaru Polski z SE ku NW. B. Obecność kanałów i rowów melioracyjnych. C. Eksploatacja złóż surowców mineralnych. D. Występowanie wału i niecek tektonicznych. E. Zbliżony do równoleżnikowego przebieg pradolin. Zadanie 3. (2 pkt) Polska jest krajem o małych zasobach wód, zarówno powierzchniowych, jak i podziemnych. Działalność człowieka może prowadzić do zmniejszenia zasobów wody, ale może także przynosić skutki pozytywne. Zaproponuj trzy możliwe do realizacji działania, które powinny być stosowane w Polsce w celu powiększenia lub odtwarzania zasobów wód powierzchniowych i podziemnych Zadanie 4. (2 pkt) Na rysunku przedstawiono zlewiska oceanów i obszary bezodpływowe na świecie. Uzupełnij zdania, wykorzystując rysunek i własną wiedzę. A. Do zlewisk czterech oceanów należy kontynent... B. Największy naturalny zbiornik wodny znajdujący się na obszarach bezodpływowych to (podaj jego nazwę)... C. Wielkie Góry Wododziałowe stanowią granicę zlewisk dwóch oceanów: Oceanu... i Oceanu... D. Dorzecza rzek Ganges i Tygrys należą do zlewiska Oceanu...

2 Zadanie 5. (1 pkt) Wykorzystaj rysunek z zadania 4. oraz własną wiedzę i podaj dwie przyczyny występowania obszarów bezodpływowych na kuli ziemskiej. Przyczyny: Cecha klimatu Cecha ukształtowania terenu Zadanie 6.(3 pkt) Na podstawie opisu wymień nazwę genetyczną jeziora oraz podaj stosowny przykład, wybierając z jezior podanych w nawiasie. (Łebsko, Hańcza, Czarny Staw w Tatrach, Dąbie, Bajkał, Śniardwy, Kaspijskie, Asuańskie) a) Są to pozostałości po dawnych morzach. Taką genezę ma największe jezioro świata. Typ genetyczny jeziora: Przykład jeziora: b) Znajdują się w zagłębieniach kotłow polodowcowych, zwykle są głębokie. Typ genetyczny jeziora: Przykład jeziora: c) Tworzą się wskutek odcięcia zatoki przez narastającą mierzeję. Typ genetyczny jeziora:.. Przykład jeziora:.. Zadanie 7. (1 pkt) W każdym szeregu wykreśl Niepsujący element. A. mżawka, krupy śnieżne, grad, szron B. wicher, huragan, tsunami, sztorm C. gołoledź, rosa, szadź, deszcz D. willy-willy, cyklon, tornado, pasat Zadanie 8.(2pkt) Podaj typ jezior występujących w północnej części Polski. Wyjaśnij, dlaczego północna część Polski ma największą jeziorność w kraju. Typ jezior:... Wyjaśnienie: Zadanie 9. (2 pkt) Rycina przedstawia krzywą biegu rzeki. Do odcinków biegu rzeki dopisz dominujące w nich procesy rzeźbotwórcze (wybierz spośród podanych). Procesy rzeźbotwórcze: erozja boczna, akumulacja, erozja wgłębna. A) bieg górny... B) bieg środkowy... C) bieg dolny... D) ujście...

3 Zadanie 10. (2 pkt) a) Pogrupuj podane poniżej jeziora według stopnia zasolenia. Wpisz ich nazwy w odpowiednie miejsca tabeli. Jeziora: J. Aralskie, M. Martwe, J. Ontario, J. Wiktorii. Jeziora słodkie Jeziora słone b) Pogrupuj podane poniżej jeziora według genezy. Wpisz ich nazwy w odpowiednie miejsca tabeli. Jeziora: J. Bajkał, J. Niasa, J. Gopło, J. Śniardwy, J. Tanganika. Jeziora polodowcowe Jeziora tektoniczne Zadanie 11. (2 pkt) Przedstaw w formie modelu przyczynowo-skutkowego zmiany w środowisku geograficznym regionu Jeziora Aralskiego, wpisując do schematu właściwe oznaczenia literowe. A) Zmniejszenie zasilania jeziora w wodę B) Wzrost zachorowań ludzi i ich zgonów C) Zmniejszenie powierzchni jeziora i odsłonięcie dna D) Kumulacja zanieczyszczeń w organizmach ryb E) Zwiększony pobór wody z Syr-darii i Amu-darii na potrzeby rolnictwa F) Zwiększenie zasolenia i zanieczyszczenia wody w jeziorze G) Zmniejszenie przepływu wody w Syr-darii i Amu-darii H) Wywiewanie i przenoszenie przez wiatr zanieczyszczonych pyłów Zadanie 12. (4 pkt) W 1997 r. w dorzeczu Odry wystąpiła wielka powódź o niespotykanej dotychczas skali. Uzupełnij schemat, wpisując w odpowiednie pola litery (B H), którymi oznaczono różne przyczyny powodzi i ich skutki: A. Zmniejszenie retencji dorzecza. B. Zmniejszenie powierzchni lasów. C. Intensywne opady deszczu. D. Regulacja doliny Odry. E. Duża ilość dopływów Odry biorących początek w Sudetach. F. Rozwój budownictwa na obszarze terasy zalewowej, brak konserwacji wałów przeciwpowodziowych. G. Wezbranie wody w rzekach i przerwanie wałów przeciwpowodziowych. H. Mała pojemność zbiorników wodnych na Odrze i jej dopływach. Przyczyny przyrodnicze Przyczyny antropogeniczne

4 Zadanie 13. (2 pkt) Uzupełnij tabelę, przyporządkowując poszczególnym typom genetycznym jezior właściwą im charakterystykę oraz odpowiedni przykład jeziora, dobierając je z niżej podanych. Charakterystyka jeziora: 1. Jezioro charakteryzuje się dużą głębokością oraz wydłużonym kształtem. Strome brzegi jeziora wynikają z położenia w dolinie ryftowej. 2. Cechą charakterystyczną tego jeziora jest dość duża powierzchnia oraz silnie rozczłonkowana linia brzegowa z dużą ilością zatok i wysp. Wynika to z wypełnienia wodą nieregularnych zagłębień. 3. Małe, ale głębokie jezioro, które powstało w miejscu występowania pola firnowego. 4. Jezioro posiada dużą powierzchnię, ale niezbyt dużą głębokość. Woda może być słona, ponieważ jest to pozostałość dawnego morza. Przykłady jezior: A Aralskie B Czarny Staw nad Morskim Okiem C Tanganika D Mamry Typ genetyczny jeziora Charakterystyka jeziora Przykład jeziora polodowcowe cyrkowe tektoniczne polodowcowe morenowe Zadanie 14. (2 pkt) Wykorzystaj plan batymetryczny misy jeziora polodowcowego do wykonania poleceń a) i b). a) Podaj cztery charakterystyczne cechy jeziora b) Podaj nazwę typu genetycznego jeziora.... Zadanie 15. (1 pkt) Spośród podanych jezior Polski wypisz trzy, które mają taką samą genezę misy jeziora jak jezioro w zadaniu 21. Jeziora: Hańcza, Czarny Staw w Tatrach, Gopło, Jeziorak, Łebsko, Śniardwy Zadanie 16. (2 pkt) Poniższy tekst opisuje zjawisko, które może prowadzić do klęski żywiołowej. Na otwartym morzu fala nie jest zbyt widoczna. W pobliżu brzegu w wyniku tarcia o dno traci swoją prędkość i spiętrza się. Tworzy się w ten sposób potężny wał wodny, który spada z ogromną siłą na brzeg, niszcząc wszystko, co się tam znajduje. Nadejście fali poprzedza zniknięcie wody przy brzegu. Wzbudza to ciekawość ludzi nieświadomych grożącego im niebezpieczeństwa. Najbardziej niebezpieczne są zatoki morskie o wysokich brzegach, gdyż tam fale osiągają do kilkudziesięciu

5 metrów wysokości. a) Podaj nazwę opisanego zjawiska. b) Podaj jedną z przyczyn powstawania opisanego zjawiska. Zadanie 17. (3 pkt) Na wykresach przedstawiono miesięczne współczynniki przepływu wybranych rzek. Podaj nazwę reżimu rzecznego dla każdej z przedstawionych na wykresie rzek oraz przyczyny występowania wysokich stanów wód. 1. Reżim rzeczny Sekwany Reżim rzeczny Dniepru Reżim rzeczny Rodanu... Zadanie 18. (2 pkt) a) Uzupełnij tabelę, wyjaśniając genezę wymienionych jezior. Nazwa jeziora Geneza Wigry Czarny Staw w Tatrach b) Podaj wiek geologiczny powstania mis jeziornych wymienionych w tabeli. Wiek mis jeziornych wybierz spośród podanych: plejstocen, holocen, trzeciorzęd.... Zadanie 19. (2 pkt) Morze Bałtyckie ze względu na swoje położenie geograficzne charakteryzuje się słabą wymianą wód oraz dużym ich zanieczyszczeniem. Podaj trzy przykłady działań, które kraje nadbałtyckie mogą podjąć w celu ochrony wód Morza Bałtyckiego