Wybrane aspekty windykacji wierzytelności bankowych Ujęcie praktyczne Prowadzący: Michał Krawczyk Partner Zarządzający kancelarii Krawczyk i Wspólnicy www.krawczyk-legal.com
Specyfika windykacji bankowej? Jak wykorzystać tą specyfikę? Jak nie popełniać błędów?
Wybrane instytucje prawne 1. BTE 2. Data pewna 3. Zastaw finansowy / pełnomocnictwo
BTE (cz. 1) Prawo bankowe Art. 96. 1. Na podstawie ksiąg banków lub innych dokumentów związanych z dokonywaniem czynności bankowych banki mogą wystawiać bankowe tytuły egzekucyjne (kiedy powstaje tytuł egzekucyjny?). 2. W bankowym tytule egzekucyjnym należy oznaczyć: a. bank, który go wystawił i na rzecz którego egzekucja ma być prowadzona, b. dłużnika zobowiązanego do zapłaty, c. wysokość zobowiązań dłużnika, d. wraz z odsetkami i (jak określa się odsetki?) e. terminami ich (ich czyli czego?) płatności, f. datę wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, g. jak również oznaczenie czynności bankowej (jak się ją określa?), z której wynikają dochodzone roszczenia, h. oraz wzmiankę o wymagalności dochodzonego roszczenia. Bankowy tytuł egzekucyjny należy opatrzyć pieczęcią banku wystawiającego tytuł oraz podpisami osób uprawnionych do działania w imieniu banku. 3. W przypadku egzekucji przeciwko kilku osobom lub z kilku części składowych majątku dłużnika można wystawić dalsze tytuły egzekucyjne.
BTE (cz. 2) Art. 97. 1. Bankowy tytuł egzekucyjny może być podstawą egzekucji prowadzonej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego po nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności wyłącznie przeciwko osobie, która bezpośrednio z bankiem dokonywała czynności bankowej albo jest dłużnikiem banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej (bezpośrednio?) z czynności bankowej (rozumianej jako czynność prawna, wskazanie zindywidualizowanego stosunku zobowiązaniowego) (zakres podmiotowy) i złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji oraz gdy roszczenie objęte tytułem wynika bezpośrednio z tej czynności bankowej lub jej zabezpieczenia (zakres przedmiotowy). Uchwała SN z dnia 19 marca 2010 r. III CZP 6/2010
BTE (cz. 3) CO GDY SĄD ODDALI WNIOSEK O KLAUZULĘ WYKONALNOŚCI? Art. 96. ust. 3 W przypadku egzekucji przeciwko kilku osobom (przesłanka 1) lub z kilku części składowych majątku dłużnika (przesłanka 2) można wystawić dalsze tytuły egzekucyjne (a wykonawcze?). Art. 793 KPC W razie potrzeby prowadzenia egzekucji na rzecz kilku osób lub przeciwko kilku osobom albo z kilku składowych części majątku tego samego dłużnika, sąd oprócz pierwszego tytułu wykonawczego może wydawać dalsze tytuły, oznaczając cel, do którego mają służyć, i ich liczbę porządkową. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 13 października 2005 roku III CZP 64/2005 "Art. 793 kpc i art. 96 ust. 3 pb regulują inne sytuacje prawne" "Cel wystawienia dalszego tytułu egzekucyjnego nie może wynikać tylko z wniosku wierzyciela o nadanie klauzuli wykonalności"
Data pewna (cz. 1) Art. 81 KC 1. Jeżeli ustawa uzależnia ważność albo określone skutki czynności prawnej od urzędowego poświadczenia daty, poświadczenie takie jest skuteczne także względem osób nie uczestniczących w dokonaniu tej czynności prawnej (data pewna). (data pewna sensu stricto) 2. Czynność prawna ma datę pewną także w wypadkach następujących: 1) w razie stwierdzenia dokonania czynności w jakimkolwiek dokumencie urzędowym - od daty dokumentu urzędowego; 2) w razie umieszczenia na obejmującym czynność dokumencie jakiejkolwiek wzmianki przez organ państwowy, organ jednostki samorządu terytorialnego albo przez notariusza - od daty wzmianki. 3. W razie śmierci jednej z osób podpisanych na dokumencie datę złożenia przez tę osobę podpisu na dokumencie uważa się za pewną od daty śmierci tej osoby. (data pewna sensu largo)
Data pewna (cz. 2) Art. 95 PB 1. Księgi rachunkowe banków, wyciągi z tych ksiąg podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku i opatrzone pieczęcią banku oraz wszelkie wystawione w ten sposób oświadczenia zawierające zobowiązania, zwolnienie z zobowiązań, zrzeczenie się praw lub pokwitowanie odbioru należności oraz stwierdzające udzielenie kredytu, pożyczki pieniężnej, ich wysokość, zasady oprocentowania, warunki spłaty, przeniesienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką lub zastawem rejestrowym, mają moc prawną dokumentów urzędowych oraz stanowią podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych i rejestrach publicznych. 2. Czynność bankowa lub czynność zabezpieczająca wierzytelność banku stwierdzona dokumentem, o którym mowa w ust. 1, ma datę pewną od daty tego dokumentu.
Data pewna (cz. 3) Art. 84 PUIN 1. Postanowienie umowy, której stroną jest upadły, uniemożliwiające albo utrudniające osiągnięcie celu postępowania upadłościowego jest bezskuteczne w stosunku do masy upadłości. 2. Umowa przeniesienia własności rzeczy (przewłaszczenie na zabezpieczenie), wierzytelności (cesja na zabezpieczenie) lub innego prawa (pieniądze, kaucja) zawarta w celu zabezpieczenia wierzytelności jest skuteczna wobec masy upadłości, jeżeli została zawarta w formie pisemnej z datą pewną. KAUCJA (art. 102 PB) TO DOBRE ZABEZPIECZENIE? Art. 70 1 PUIN (02.05.2009 roku) Przepisów o wyłączeniu z masy upadłości nie stosuje się do rzeczy (przewłaszczenie na zabezpieczenie), wierzytelności (cesja na zabezpieczenie) i innych praw majątkowych (pieniądze) przeniesionych przez upadłego na wierzyciela w celu zabezpieczenia wierzytelności. Do przedmiotów tych oraz do zabezpieczonych w ten sposób wierzytelności stosuje się odpowiednio przepisy ustawy dotyczące zastawu i wierzytelności zabezpieczonych zastawem (art. 336 ust. 2 PUIN). Art. 329 KC (zastaw cywilny na prawach) 1 Do ustanowienia zastawu na prawie stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu tego prawa. Jednakże umowa o ustanowienie zastawu powinna być zawarta na piśmie z datą pewną, chociażby umowa o przeniesienie prawa nie wymagała takiej formy.
Data pewna (cz. 4) Uchwała SN z dnia 29 listopada 2005 roku III CZP 104/2005 Umowa przewłaszczenia, o której mowa w art. 101 ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. 2003 r. Nr 60 poz. 535 ze zm.) jest skuteczna względem masy upadłości także w wypadku, gdy umowa ta ma datę pewną uzyskaną w sposób określony w art. 81 2 i 3 kc. ***Wyrok SN z dnia 30 września 2008 roku II CSK 149/2008*** Umowa przewłaszczenia w celu zabezpieczenia, o której mowa w art. 101 ust. 2 Prawa upadłościowego i naprawczego (Dz. U. 2003 r. Nr 60 poz. 535 ze zm.), jest skuteczna względem masy upadłości tylko wtedy, gdy ma datę pewną w rozumieniu art. 81 1 kc. Wyrok SN z dnia 5 lutego 2009 roku I CSK 325/2008 Jeżeli w sytuacji określonej w art. 678 2 k.c., forma pisemna z datą pewną została zastrzeżona do wywołania określonych skutków prawnych (ad eventum), data pewna może być uzyskana w sposób określony w art. 81 2 k.c. Istotne jest jedynie to, aby uzyskanie daty pewnej w taki sposób nastąpiło przed zbyciem rzeczy najętej (wydzierżawionej).
Zastaw finansowy / pełnomocnictwo (cz. 1) zastaw finansowy nie dla osób fizycznych art. 2 ust. 3 ale dla "firm" jak najbardziej TAK art. 1 do art. 12 określają przedmiotową materię
Zastaw finansowy / pełnomocnictwo (cz. 2) Art. 101 KC 1. Pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane, chyba że mocodawca zrzekł się odwołania pełnomocnictwa z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.
Zastaw finansowy / pełnomocnictwo (cz. 3) Art. 95 KC 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela. Art. 96. KC Umocowanie do działania w cudzym imieniu może opierać się na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe) albo na oświadczeniu reprezentowanego (pełnomocnictwo).
Zastaw finansowy / pełnomocnictwo (cz. 4) Art. 103 KC 1. Jeżeli zawierający umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę, w której imieniu umowa została zawarta. 2. Druga strona może wyznaczyć osobie, w której imieniu umowa została zawarta, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu. 3. W braku potwierdzenia ten, kto zawarł umowę w cudzym imieniu, obowiązany jest do zwrotu tego, co otrzymał od drugiej strony w wykonaniu umowy, oraz do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o braku umocowania lub o przekroczeniu jego zakresu. Art. 104 KC Jednostronna czynność prawna dokonana w cudzym imieniu bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu jest nieważna. Art. 108 KC Pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonywa w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy. Przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy pełnomocnik reprezentuje obie strony.
Dziękujemy za uwagę Krawczyk i Wspólnicy Spółka Komandytowa Biurowiec Focus, al. Armii Ludowej 26 00-609 Warszawa, tel. (22) 314 90 00 www.krawczyk-legal.com