WYCIĄG Z INSTRUKCJI ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ - I PLAN BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO PLACÓWKA DZIERŻĄŻNO
I. WSTĘP Instrukcja Bezpieczeństwa Pożarowego zawiera podstawowe wiadomości dotyczące przyczyn powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia, a także zasady zapobiegania tym zjawiskom oraz przedsięwzięć organizacyjnych i technicznych w tym zakresie. II. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania jest Instrukcja Bezpieczeństwa Pożarowego zwana dalej Instrukcją, dla Szpitala Specjalistycznego Placówka Dzierżążno zlokalizowana w Dzierżążnie przy ul. Szpitalnej 36 zwana dalej obiektem lub placówką. Instrukcja opracowana została na podstawie 6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2010r. Nr 109, poz. 719). 2. Cel opracowania Celem opracowania jest ustalenie wymagań przeciwpożarowych w zakresie organizacyjnym, technicznym, porządkowym itp., jakie należy uwzględnić w czasie eksploatacji pomieszczeń w placówce. Instrukcja Bezpieczeństwa Pożarowego dla placówki stanowi podstawowy materiał szkoleniowy z zakresu zapobiegania pożarom oraz materiał pomocniczy do wypełniania obowiązków w zakresie ochrony przeciwpożarowej przez kadrę kierowniczą poszczególnych oddziałów, działów i sekcji.
4. Postanowienia wstępne. Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 1991r. Nr 81, poz. 351, z późn. zm.), Kierownik Placówki, zapewniając ochronę przeciwpożarową obiektu, obowiązany jest w szczególności: 1) przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno - budowlanych, instalacyjnych i technologicznych; 2) wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice; 3) zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie; 4) zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji; 5) przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej; 6) zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi; 7) ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia. Na podstawie 6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2010r. Nr 109, poz. 719). ), Kierownik Placówki opracowuje instrukcję bezpieczeństwa pożarowego zawierającą: 1) warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, magazynowania (składowania) i warunków technicznych obiektu, w tym zagrożenia wybuchem; 2) określenie wyposażenia w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice oraz sposoby poddawania ich przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym; 3) sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia; 4) sposoby zabezpieczenia prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli takie prace są przewidywane; 5) warunki i organizację ewakuacji ludzi oraz praktyczne sposoby ich sprawdzania; 6) sposoby zapoznania użytkowników obiektu, w tym zatrudnionych pracowników, z przepisami przeciwpożarowymi oraz treścią przedmiotowej instrukcji; 7) zadania i obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla osób będących ich stałymi użytkownikami; 8) plany obiektów, obejmujące także ich usytuowanie, oraz terenu przyległego,
z uwzględnieniem graficznych danych dotyczących w szczególności: a) powierzchni, wysokości i liczby kondygnacji budynku, b) odległości od obiektów sąsiadujących, c) parametrów pożarowych występujących substancji palnych, d) występującej gęstości obciążenia ogniowego w strefie pożarowej lub w strefach pożarowych, e) kategorii zagrożenia ludzi, przewidywanej liczby osób na każdej kondygnacji i w poszczególnych pomieszczeniach, f) lokalizacji pomieszczeń i przestrzeni zewnętrznych zaklasyfikowanych jako strefy zagrożenia wybuchem, g) podziału obiektu na strefy pożarowe, h) warunków ewakuacji, ze wskazaniem kierunków i wyjść ewakuacyjnych, i) miejsc usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, kurków głównych instalacji gazowej, materiałów niebezpiecznych pożarowo oraz miejsc usytuowania elementów sterujących urządzeniami przeciwpożarowymi, j) wskazania dojść do dźwigów dla ekip ratowniczych, k) hydrantów zewnętrznych oraz innych źródeł wody do celów przeciwpożarowych, l) dróg pożarowych i innych dróg dojazdowych, z zaznaczeniem wjazdów na teren ogrodzony, 9) wskazanie osób lub podmiotów opracowujących instrukcję. 5. Zakres stosowania instrukcji Do zapoznania się z instrukcją i przestrzegania jej ustaleń zobowiązani są wszyscy pracownicy, bez względu na rodzaj wykonywanej pracy i zajmowane stanowisko. Wzór oświadczenia pracownika o zapoznaniu się z postanowieniami instrukcji stanowi załącznik -D-07. Przyjęcie do wiadomości postanowień instrukcji pracownicy potwierdzają w oświadczeniu własnoręcznym podpisem, które powinno być włączone do akt osobowych pracownika. Postanowienia instrukcji obowiązują również firmy i ich pracowników wykonujących jakiekolwiek prace na terenie placówki związane z pracami pożarowo niebezpiecznymi opisanymi w rozdziale VI. Umowa o powierzeniu ww. prac w obiekcie musi zobowiązywać wykonawców do przestrzegania ustaleń wynikających z treści instrukcji. Obowiązek zapoznania tych podmiotów z przepisami przeciwpożarowymi obowiązującymi w obiekcie oraz dopilnowanie ich przestrzegania spoczywa na osobach zawierających umowy z tymi osobami (firmami) lub pracowników placówki w obecności, których osoby te przebywają na jej terenie. Wykonawcy zobowiązani są zapoznać z treścią instrukcji swoich pracowników, którzy potwierdzają przyjęcie do wiadomości jej postanowień własnoręcznym podpisem. V. POTENCJALNE ŹRÓDŁA POWSTAWANIA POŻARU I DROGI
ROZPRZESTRZENIANIA 1. Przyczyny powstawania pożarów: Najczęstsze przyczyny powstawania pożarów to : niewłaściwe obchodzenie się z ogniem, palenie papierosów, pozostawienie otwartego ognia bez nadzoru, wzniecanie i używanie ognia w miejscach niedozwolonych, podpalenia niewłaściwa organizacja pracy, brak zakazów palenia, brak nadzoru, elektryczność statyczna brak instalacji uziemiających, wyładowania atmosferyczne brak lub niewłaściwe urządzenia odgromowe, promieniowanie cieplne niewłaściwa eksploatacja urządzeń grzejnych, nieostrożność podczas prowadzenia prac pożarowo niebezpiecznych (podgrzewanie, materiałów, zgrzewanie, spawanie cięcie) niewłaściwa organizacja pracy, wady lub niewłaściwe używanie urządzeń elektrycznych (zwarcia, przeciążenia, łuk elektryczny) niewłaściwa eksploatacja urządzeń, reakcje chemiczne wynikające z powinowactwa materiałów, w technologii i składowaniu oraz mieszaniu cieczy łatwo zapalnych niewłaściwe lub brak procedur składowania, mechaniczne (tarcie elementów, iskry mechaniczne) niewłaściwa eksploatacja urządzeń i maszyn. 2. Przyczyny rozprzestrzeniania się pożarów: Najistotniejszymi przyczynami rozprzestrzeniania się pożarów są: nieprzestrzeganie wymagań budowlanych: - brak oddzieleń przeciwpożarowych, - stosowanie niewłaściwych materiałów budowlanych (palnych, rozprzestrzeniających ogień), - niewłaściwy wystrój pomieszczeń (stosowanie palnych wykładzin, wystrojów i wykończeń obiektów i pomieszczeń), - niezachowanie odległości między obiektami, składowiskami, itp., brak wymaganych instalacji odprowadzających ciepło i dym z obiektu, brak lub niewłaściwe działanie wymaganych zabezpieczeń przeciwpożarowych obiektów. błędy w zwalczaniu pożaru: - stosowanie niewłaściwych środków gaśniczych, - stosowanie niewłaściwej taktyki gaszenia, - brak stosownego przeszkolenia wśród pracowników., negatywne zjawiska podczas pożaru: - iskry, - ognie lotnie, - promieniowanie cieplne, - zadymienie, - wydzielanie substancji toksycznych (czad).
VI. SPOSOBY ZABEZPIECZENIA PRAC NIEBEZPIECZNYCH POD WZGLĘDEM POŻAROWYM, JEŻELI TAKIE PRACE SĄ PRZEWIDYWANE Prace niebezpieczne pożarowo poza wyznaczonym na stałe do tego celu miejscu, jak np. prace remontowo - budowlane związane z użyciem otwartego ognia prowadzone wewnątrz obiektu, na przyległym do niego terenie a także wszelkie prace remontowe prowadzone w strefach zagrożonych pożarem, należy prowadzić w sposób uniemożliwiający powstanie pożaru lub wybuchu. Przed rozpoczęciem prac pożarowo niebezpiecznych Kierownik Placówki lub osoba przez niego wyznaczona oraz wykonawca jest zobowiązany: 1. ocenić zagrożenie pożarowe w miejscu, w którym prace będą wykonywane; 2. ustalić rodzaj przedsięwzięć mających na celu niedopuszczenie do powstania i rozprzestrzeniania się pożaru; 3. wskazać osoby odpowiedzialne za odpowiednie przygotowanie miejsca pracy, za przebieg oraz zabezpieczenie miejsca po zakończeniu pracy; 4. zapewnić wykonywanie prac wyłącznie przez osoby do tego upoważnione, posiadające, odpowiednie kwalifikacje; 5. zaznajomić osoby wykonujące prace z zagrożeniami pożarowymi występującymi w rejonie wykonywania prac oraz z przedsięwzięciami mającymi na celu niedopuszczenie do powstania pożaru lub wybuchu. Przy wykonywaniu prac należy przestrzegać następujących zasad: 1. Wszelkie materiały palne występujące w miejscu wykonywania prac oraz w rejonach przyległych, w tym również elementy konstrukcji budynku i znajdujących się w nich instalacji technicznych, należy zabezpieczyć przed zapaleniem. 2. Prace niebezpiecznie pożarowo przeprowadzone w pomieszczeniach, w których wcześniej wykonywano inne prace z użyciem łatwopalnych cieczy lub palnych gazów mogą być prowadzone, gdy stężenie par cieczy lub gazów w mieszaninie z powietrzem w miejscu wykonywania prac nie przekracza 10% ich dolnej granicy wybuchowości. 3. W miejscu wykonywania prac winien znajdować się sprzęt umożliwiający likwidację wszelkich źródeł pożaru. 4. Po zakończeniu prac należy poddać kontroli miejsca, w którym prace były wykonywane oraz rejony przyległe, 5. Sprzęt używany do wykonywania prac powinien być sprawny technicznie i zabezpieczony przed możliwością wywołana pożaru.
Obowiązek właściwego zabezpieczenia przeciwpożarowego prac niebezpiecznych pożarowo wynika z 36 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719 z 2010r.). Szczegółowe zasady prowadzenia prac pożarowo niebezpiecznych określa instrukcja: ZABEZPIECZENIA I PROWADZENIA PRAC NIEBEZPIECZNYCH POŻAROWO 1. Instrukcja zabezpieczenia i prowadzenia prac niebezpiecznych pożarowo zwana dalej instrukcją ustala podstawowe zasady i warunki techniczne zabezpieczenia i prowadzenia prac niebezpiecznych pożarowo. 2. Do przestrzegania postanowień instrukcji zobowiązani są wszyscy pracownicy uczestniczący bezpośrednio lub pośrednio w wykonywaniu prac niebezpiecznych pożarowo oraz pracownicy nadzorujący przebieg tych prac (w tym również pracownicy firm czy przedsiębiorstw, nie będących pracownikami). Obowiązek zapoznania osób wykonujących i nadzorujących prace z postanowieniami instrukcji, należy do Dyrektora lub osoby przez niego wyznaczonej. Postanowienia muszą być zawarte w umowach na wykonanie prac niebezpiecznych pożarowo. Pod pojęciem prac niebezpiecznych pożarowo określonych instrukcją należy rozumieć: 1. różnego rodzaju spawanie, cięcie palnikiem, podgrzewanie wyżarzanie, lutowanie, podgrzewanie instalacji, urządzeń i zaworów itp. 2. używanie otwartego ognia w jakiejkolwiek innej postaci podczas prowadzenia prac remontowo-budowlanych. Zasady organizacyjne przy ustalaniu zabezpieczeń przeciwpożarowych prac niebezpiecznych pożarowo. 1. Prace niebezpieczne pożarowo mogą by wykonywane na terenie placówki pod warunkiem spełnienia wymagań z zakresu ochrony przeciwpożarowej, obowiązujących przed, w tracie ich wykonywania oraz po zakończeniu prac. 2. Wymagania, o których mowa poniżej ustalane są komisyjnie, każdorazowo przed rozpoczęciem, w oparciu o postanowienia niniejszych zasad oraz przepisów szczegółowych obowiązujących w przedmiotowej sprawie. Zezwolenie na przeprowadzenie prac niebezpiecznych pod względem pożarowym wg załącznika -D-05.
3. Zasady działania komisji, o której mowa w pt. 2 : a) skład osobowy komisji stanowią : - Przewodniczący - Kierownik Sekcji Technicznej - Członek - Konserwator - Członek - Kierownik ( właściciel ) grupy ( firmy ) wykonującej prace b) prace komisji organizuje jej Przewodniczący, c) komisja ze swoich prac sporządza Protokół zabezpieczenia prac niebezpiecznych pożarowo wg. załącznika -D-06 do niniejszej instrukcji, d) do obowiązku Przewodniczącego należy zorganizowanie i zapewnienie dozoru rejonu prac, zgodnie z ustaleniami zawartymi w Protokóle zabezpieczenia prac niebezpiecznych pożarowo. Fakt ten należy odnotować w Książce prac pożarowo niebezpiecznych wg załącznika -D-08 do niniejszej instrukcji. 4. Po zakończeniu prac całość dokumentacji przechowuje Przewodniczący Komisji. Wytyczne zabezpieczenia prac niebezpiecznych pożarowo. 1. Niedopuszczalne jest jednoczesne prowadzenie prac niebezpiecznych pożarowo jak spawanie, cięcie mechaniczne lub szlifowanie powodujące iskrzenie itp., w pomieszczeniach, w których ( lub sąsiadujących z nimi ) wykonywane są prace z zastosowaniem materiałów palnych, polegające w szczególności na : klejeniu, malowaniu lub myciu z zastosowaniem rozcieńczalników łatwo zapalnych, szlifowaniu ( np. cyklinowaniu ) powierzchni wykonanych z materiałów palnych, zakładaniu palnych izolacji oraz prowadzeniu robót wykończeniowych przy zastosowaniu materiałów palnych, montowaniu wyposażenia wnętrz wykonanego z materiałów palnych. 2. Przygotowanie budynku i pomieszczeń do prowadzenia prac niebezpiecznych pożarowo polega na : oczyszczeniu pomieszczeń lub miejsc, gdzie będą wykonywane prace z wszelkich palnych materiałów i zanieczyszczeń, odsunięciu na bezpieczną odległość od miejsca prowadzenia prac wszelkich przedmiotów palnych i niepalnych w opakowaniach palnych, zabezpieczeniu przed działaniem, np. odprysków spawalniczych materiałów, których usunięcie na bezpieczną odległość nie jest możliwe, przez osłonięcie ich, np. arkuszami blachy, płytami gipsowymi itp., sprawdzeniu, czy znajdujące się w sąsiednich pomieszczeniach materiały lub przedmioty podatne na zapalenie wskutek przewodnictwa cieplnego bądź rozprysków spawalniczych nie wymagają zastosowania lokalnych zabezpieczeń, uszczelnieniu materiałami niepalnymi wszelkich przelotowych otworów
instalacyjnych, kablowych, wentylacyjnych itp. znajdujących się w pobliżu miejsca prowadzenia prac, zabezpieczeniu przed rozpryskami spawalniczymi lub uszkodzeniami mechanicznymi kabli, przewodów elektrycznych, gazowych oraz instalacji z palną izolacją, o ile znajdują się w zasięgu zagrożenia spowodowanego pracami niebezpiecznymi pożarowo, sprawdzeniu, czy w miejscu planowanych prac lub w pomieszczeniach sąsiednich nie prowadzono w ostatnim czasie prac malarskich lub innych, przy użyciu substancji łatwo zapalnych, przygotowaniu w miejscu dokonywania prac m. in. : - napełnionych wodą metalowych pojemników na rozgrzane odpadki, np. drutu spawalniczego, elektrod itp., - materiałów osłonowych i izolacyjnych niezbędnych do zabezpieczenia toku prac, - niezbędnego sprzętu pomiarowego, np. do pomiaru stężeń par i gazów palnych w rejonie prowadzenia prac, podręcznego sprzętu gaśniczego, - zapewnieniu stałej drożności wyjść ewakuacyjnych z miejsc prowadzenia prac niebezpiecznych pożarowo. 3. Przy wykonywaniu prac niebezpiecznych pożarowo przy użyciu cieczy, gazów i pyłów mogących tworzyć z powietrzem mieszaniny wybuchowe należy przestrzegać następujących zasad : dążyć do zmniejszenia lub eliminacji stref zagrożonych wybuchem poprzez wentylowanie ( mechanicznie, grawitacyjnie ) lub przewietrzanie pomieszczeń, na stanowiskach pracy mogą znajdować się stosowane tam ciecze, gazy i pyły palne w ilości niezbędnej do prowadzenia prac, z zapasem umożliwiającym utrzymanie ciągłości pracy, zapas substancji znajdującej się na stanowisku pracy powinien być przechowywany w niepalnych ( lub innych dopuszczonych ), szczelnych opakowaniach, pozostawianie opróżnionych opakowań na stanowisku pracy jest zabronione, po zakończeniu prac, wszystkie naczynia, wanny i pojemniki należy szczelnie zamknąć lub zabezpieczyć w inny sposób przed emisją do otoczenia znajdujących się w nich substancji, tworzących z powietrzem mieszaniny wybuchowe, ciecze, gazy i pyły oraz ich pozostałości nie powinny zalegać na urządzeniach, stanowiskach, w przewodach wentylacyjnych i na podłożu, prace w pomieszczeniach, w których wcześniej wykonano inne prace związane z użyciem łatwo zapalnych cieczy lub palnych gazów, mogą być prowadzone wyłącznie po uprzednim pomiarze stężeń par cieczy lub gazów w pomieszczeniu i stwierdzeniu nie przekroczenia 10 % ich dolnej granicy wybuchowości. 4. Miejsce wykonywania prac niebezpiecznych pożarowo należy wyposażyć w podręczny sprzęt gaśniczy, w ilości i rodzaju umożliwiającym likwidację wszystkich źródeł pożaru. 5. Po zakończeniu prac niebezpiecznych pożarowo w budynku, pomieszczeniu oraz w
pomieszczeniach sąsiednich, należy przeprowadzić dokładną kontrolę, mającą na celu stwierdzenie, czy nie pozostawiono tlących lub żarzących się cząstek w rejonie prowadzenia prac, czy nie występują jakiekolwiek objawy pożaru oraz czy sprzęt ( np. spawalniczy ) został zdemontowany, odłączony od źródeł zasilania i należycie zabezpieczony przed dostępem osób postronnych. Kontrolę taką należy ponowić po upływie 4 godzin, a w razie konieczności po 8 godzinach, licząc od czasu zakończenia prac niebezpiecznych pożarowo. 6. Prace niebezpieczne pożarowo powinny być wykonywane wyłącznie przez osoby do tego upoważnione, posiadające odpowiednie kwalifikacje, zaś sprzęt używany do wykonywania prac powinien być sprawny technicznie i zabezpieczony przed możliwością wywołania pożaru. 7. Butle z gazami sprężonymi mogą znajdować się na terenie obiektu wyłącznie w okresie wykonywania prac i pod stałym nadzorem. Obowiązki osób nadzorujących prace niebezpieczne pożarowo. Osoba, która została upoważniona przez Kierownika Placówki do sprawowania nadzoru nad przebiegiem prac niebezpiecznych pożarowo, powinna w szczególności : znać obowiązujące przepisy przeciwpożarowe oraz nadzorować przestrzeganie tych przepisów przez podległych pracowników, dopilnować, aby przed przystąpieniem do prac niebezpiecznych pożarowo wykonane zostały wszystkie zalecenia w zakresie zabezpieczenia obiektu, pomieszczeń, stanowisk, przewidziane w protokóle prac lub zezwoleniu na ich przeprowadzenie, sprawdzić zabezpieczenie przeciwpożarowe stanowisk prac niebezpiecznych pożarowo oraz wydawać polecenia gwarantujące natychmiastową likwidację stwierdzonych niedociągnięć, wstrzymać prace z chwilą stwierdzenia sytuacji stwarzających niebezpieczeństwo powstania pożaru, do czasu usunięcia występujących nieprawidłowości, brać udział w kontroli stanowisk, pomieszczeń lub budynku po zakończeniu prac niebezpiecznych pożarowo. Do obowiązków wykonawcy prac niebezpiecznych pożarowo należy w szczególności : sprawdzenie, czy sprzęt i narzędzia są technicznie sprawne i należycie zabezpieczone przed możliwością zainicjowania oraz rozprzestrzenienia pożaru, ścisłe przestrzeganie zaleceń zawartych w protokóle i zezwoleniu na prowadzenie prac, znajomość przepisów przeciwpożarowych, obsługi podręcznego sprzętu gaśniczego oraz zasad postępowania w przypadku powstania pożaru, sprawdzenie przed przystąpieniem do pracy, czy zostały wykonane wszystkie zabezpieczenia przewidziane dla danego rodzaju prac niebezpiecznych pożarowo, ścisłe przestrzeganie wytycznych zabezpieczenia, ustalonych dla prowadzenia
danego rodzaju prac niebezpiecznych, sprawdzenie przed przystąpieniem do pracy, czy stanowisko zostało wyposażone w odpowiednią ilość i rodzaj podręcznego sprzętu gaśniczego, rozpoczynanie prac niebezpiecznych pożarowo tylko po otrzymaniu pisemnego zezwolenia, względnie na wyraźne polecenie bezpośredniego przełożonego kierującego tokiem pracy, poinstruowanie pomocników o wymaganiach przeciwpożarowych obowiązujących dla wykonywanego rodzaju prac niebezpiecznych pożarowo, przerwanie pracy w przypadku stwierdzenia sytuacji lub warunków umożliwiających powstanie i rozprzestrzenianie pożaru oraz zgłoszenie tego faktu przełożonemu, meldowanie bezpośredniemu przełożonemu o zakończeniu prac niebezpiecznych pożarowo oraz informowanie o ewentualnych faktach zainicjowania ognia, ugaszonego w czasie wykonywania prac, dokładne sprawdzenie po zakończeniu pracy, stanowiska i jego otoczenia, w celu stwierdzenia czy podczas wykonywania prac niebezpiecznych pożarowo nie zainicjowano pożaru, wykonywanie wszelkich poleceń przełożonych i organów kontrolnych w sprawach związanych z zabezpieczeniem przeciwpożarowym prac i czynności niebezpiecznych pożarowo.