U C H W A Ł A /2016 Rady Powiatu w Płocku z dnia.2016 roku Projekt w sprawie: wsparcia stanowiska Mazowieckiej Izby Rolniczej w Warszawie odnośnie wprowadzenia rozporządzeniem nr 22/2015 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z dnia 28 października 2015 roku dodatkowych obszarów o łącznej powierzchni 270.882,28 ha jako szczególnie narażone na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzenia rolniczego tzw. OSN, z których odpływ azotu należy ograniczyć Na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 13 i 14 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2015 r. poz. 1445, z późn. zm.) Rada Powiatu w Płocku uchwala, co następuje: 1 Rada Powiatu w Płocku popiera stanowisko Mazowieckiej Izby Rolniczej w Warszawie z dnia 11 lutego 2016 r. odnośnie wprowadzenia rozporządzeniem nr 22/2015 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z dnia 28 października 2015 roku dodatkowych obszarów o łącznej powierzchni 270.882,28 ha jako szczególnie narażone na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzenia rolniczego tzw. OSN, z których odpływ azotu należy ograniczyć. 2 Rada Powiatu w Płocku, mając na uwadze interes rolników, postuluje o: 1. ponowne przeanalizowanie zasięgu OSN na terenie powiatu płockiego poparte aktualnymi badaniami Państwowego Monitoringu Środowiska; 2. określenie nie restrykcyjnych, łagodnych środków zaradczych w przygotowywanych projektach Programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszarów szczególnie narażonych wprowadzonych na terenie powiatu płockiego rozporządzeniem nr 22/2015 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z dnia 28 października 2015 roku oraz wydłużenie terminów wejścia w życie obowiązywania ww. Programów; 3. przestrzeganie ustawowego obowiązku prowadzenia uzgodnień i wydłużenie procesu uzgodnień (konsultacji społecznych) projektów programów działań na obszarach szczególnie narażonych z zainteresowanymi użytkownikami gruntów rolnych, przedstawicielami organizacji rolniczych, przedstawicielami użytkowników wód oraz właściwymi organami administracji samorządowej, służbami ochrony środowiska i organizacjami ekologicznymi, działającymi na terenie powiatu płockiego, w celu umożliwienia wypowiedzenia się w przedmiocie sprawy; 4. wprowadzenie systemu zachęt dla rolników uprawiających ziemię w obrębie utworzonych OSN, które będą minimalizowały konieczne do poniesienia koszty oraz znaczące nakłady inwestycyjne związane z wprowadzeniem programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych; Strona 1 z 2
3 5. znalezienie kompromisu pomiędzy rolniczym użytkowaniem gruntów a ochroną środowiska; 6. umożliwienie rolnikom powiatu płockiego, których uprawy znajdują się na nowo powstałych OSN, skorzystania przed wejściem w życie obowiązywania Programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszarów szczególnie narażonych z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 2020 dla operacji typu Modernizacja gospodarstw rolnych Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarze OSN; 7. opracowanie i wdrożenie systemu rekompensat dla rolników, których grunty położone są na obszarach szczególnie narażonych (OSN), z tytułu kosztów realizacji programu. Uchwałę przekazuje się: 1. Prezesowi Rady Ministrów 2. Dyrektorowi Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie 3. Ministrowi Środowiska 4. Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi 5. Ministrowi Gospodarki 6. Ministrowi Finansów 7. Marszałkowi Województwa Mazowieckiego 8. Wojewodzie Mazowieckiemu 9. Prezesowi Mazowieckiej Izby Rolniczej w Warszawie 10. Prezesowi Krajowej Rady Izb Rolniczych w Warszawie 11. Przewodniczącemu Rady Powiatowej Mazowieckiej Izby Rolniczej Powiatu Płockiego 12. Przewodniczącemu Związku Powiatów Polskich 13. Przewodniczącemu Związku Gmin Wiejskich RP 14. Wójtom gmin i burmistrzom miast i gmin z terenu powiatu płockiego 15. Sołtysi sołectw z terenu powiatu płockiego 4 Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu w Płocku. 5 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. (pieczątka i podpis Przewodniczącego Rady) Strona 2 z 2
UZASADNIENIE do uchwały Rady Powiatu w Płocku w sprawie: wsparcia stanowiska Mazowieckiej Izby Rolniczej w Warszawie odnośnie wprowadzenia rozporządzeniem nr 22/2015 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z dnia 28 października 2015 roku dodatkowych obszarów o łącznej powierzchni 270.882,28 ha jako szczególnie narażone na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzenia rolniczego tzw. OSN, z których odpływ azotu należy ograniczyć W ramach wdrażania Dyrektywy Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego Polska, zostając członkiem UE w 2004 r., zobowiązała się m.in. do wyznaczenia obszarów szczególnie narażonych na azotany pochodzenia rolniczego, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do wód należy ograniczyć (tzw. OSN). Transpozycja dyrektywy azotanowej do prawa krajowego nastąpiła poprzez: ustawę z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne, rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. Nr 241, poz. 2093), rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie szczególnych wymagań, jakim powinny odpowiadać programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. z 2003 r. Nr 4, poz. 44), rozporządzenia dyrektorów RZGW, ustawę z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. z 2015 r. poz. 625), rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich stosowania (Dz. U. z 2014 r. poz. 393). Jak poinformowano na stronie internetowej Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie rozporządzenia w sprawie określenia wód wrażliwych i OSN wydane zostały w związku ze zwiększeniem powierzchni obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do wód należy ograniczyć w obowiązującym cyklu realizacji dyrektywy 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. na lata 2012 2016, realizowanym zgodnie z poleceniem Sekretarza Stanu w Ministerstwie Środowiska z dnia 5 czerwca 2014 r. Podstawą weryfikacji wyznaczonych dotychczas wód wrażliwych i obszarów była ekspertyza wykonana na zlecenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa zatytułowana Ocena presji rolniczej na stan wód powierzchniowych i podziemnych oraz wskazanie obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego oraz wyniki państwowego monitoringu środowiska prowadzonego w latach 2007 2009. Dane te są nieaktualne, ponieważ zgodnie z Państwowym Monitoringiem Środowiska prowadzonym przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Warszawie monitoring rzek, jezior i wód podziemnych był prowadzony w latach 2010 1014. Dane te są opublikowane na stronie internetowej WIOŚ. Strona 1 z 3
W związku z powyższym zasadnym jest ponowne przeanalizowanie zasięgu OSN na terenie powiatu płockiego w oparciu o aktualne badania w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Rozporządzenie Nr 22/2015 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z dnia 28 października 2015 r. określające kolejne wody powierzchniowe wrażliwe na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz kolejne obszary szczególnie narażone o łącznej powierzchni 270 882,28 ha, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy ograniczyć na terenie województwa mazowieckiego zostało wprowadzone bez konsultacji społecznych, bez uwzględnienia głosu samorządu rolniczego oraz głosu organów administracji samorządowej. W konsekwencji tych działań prowadzący działalność rolniczą na OSN, do których skierowane będą określone w programach działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych obowiązkowe środki zaradcze w zakresie praktyki rolniczej, nie posiadają wiedzy, że od listopada 2015 r. dodatkowe gospodarstwa rolne znalazły się w strefie OSN. W związku z powyższym zasadnym jest określenie nie restrykcyjnych, łagodnych środków zaradczych w przygotowywanych projektach Programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszarów szczególnie narażonych wprowadzonych na terenie powiatu płockiego rozporządzeniem nr 22/2015 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z dnia 28 października 2015 roku oraz wydłużenie terminów wejścia w życie obowiązywania ww. Programów. Dla obszarów szczególnie narażonych, dla których odpływ azotu ze źródeł rolniczych należy ograniczyć OSN, opracowywane są programy działań obejmujące środki zaradcze do obowiązkowego stosowania. Projekt programu działań obejmujących środki zaradcze do obowiązkowego stosowania, określał będzie rodzaje, terminy i okresy obowiązywania tych środków. W obliczu zaistniałych faktów konieczne jest znalezienie kompromisu pomiędzy rolniczym użytkowaniem gruntów, a ochroną środowiska. Takich zmian rodzących tak dotkliwe skutki społeczne i finansowe nie można wprowadzać poprzez zaskoczenie. Wszyscy uczestnicy tego procesu, a mianowicie zainteresowani użytkownicy gruntów rolnych, przedstawiciele organizacji rolniczych, przedstawiciele użytkowników wód oraz właściwe organy administracji samorządowej, służby ochrony środowiska i organizacje ekologiczne, działające na terenie powiatu płockiego, muszą mieć czas na wypowiedzenie się w przedmiocie sprawy. W ocenie Rady Powiatu w Płocku uzgodnienie i konsultacje społeczne winny być przeprowadzone zgodnie z 3 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać programy działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. z 2003 r. Nr 4, poz. 44). Powiat płocki jest powiatem typowo rolniczym, w którym zarówno sprawy wsi, jak i ochrony środowiska są bardzo istotne. Według danych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Oddziału Terenowego w Płocku w powiecie płockim zarejestrowanych jest 4845 siedzib stad bydła i 4085 siedzib stad trzody chlewnej. Struktura użytkowania gruntów rolnych w powiecie płockim wyznacza określony kierunek produkcji. Rolnicy z terenu powiatu płockiego specjalizują Strona 2 z 3
się w hodowli bydła (67% ogólnej struktury siedzib stad) i produkcji żywca wieprzowego (33% ogólnej struktury siedzib stad). Te dwa wskaźniki wysoko lokują produkcyjność płockiego rolnictwa. Wszystkie obszary OSN obejmują obszary użytkowane rolniczo w sposób intensywny, tym samym należy mieć na uwadze fakt, że ich wprowadzenie zasadniczo zmieni sposób użytkowania gruntów rolnych z intensywnego na ekstensywny. Rolnictwo ekstensywne wymaga ogromnych nakładów pracy. Przy obniżonym nawożeniu ograniczy dochody gospodarstw rolnych. Rolnictwo ekstensywne wymaga wielkich połaci terenu, których zapewnienie przy znacznym rozdrobnieniu gospodarstw rolnych w powiecie płockim nie jest możliwe. Realizacja programu generowała będzie ponadto wprowadzenie w gospodarstwach rolnych wielu pracochłonnych i kosztownych działań, tj. m.in. opracowywanie bilansu azotu, planu nawozowego, budowy płyt obornikowych, zbiorników na gnojowicę, silosów na paszę itp., co przełoży się na wzrost kosztów produkcji rolniczej, a także wydatnie ograniczy możliwość korzystania z programów pomocowych. W dniu 10 lutego 2016 r. uruchomiono pomoc dla rolników na inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarze OSN w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 dla operacji typu Modernizacja gospodarstw rolnych. Wnioski można było składać do końca marca 2016 r. Rolnicy nie mając wiedzy, że gospodarują w strefie OSN i obowiązują ich nakazy i zobowiązania nie mieli możliwości skorzystania z ww. pomocy. W związku z powyższym zasadnym jest umożliwienie rolnikom powiatu płockiego, których uprawy znajdują się na nowo powstałych OSN, skorzystania przed wejściem w życie obowiązywania Programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszarów szczególnie narażonych z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 2020 dla operacji typu Modernizacja gospodarstw rolnych Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarze OSN. Wprowadzenie programu działań nie może wykluczać korzystania przez rolników z pakietów pomocowych. Nałożenie na rolników dodatkowych, sprzecznych z programem rozwoju obszarów wiejskich, obowiązków demotywuje rolników. Tym samym wprowadzenie systemu zachęt według zasady, iż wszelkie utrudnienia muszą iść w parze z zabezpieczeniem środków finansowych na ich eliminację, w ocenie Rady Powiatu w Płocku jest niezbędne. Aby zrównoważyć interes rolnictwa i ochrony środowiska, konieczne jest opracowanie i wdrożenie systemu rekompensat z tytułu kosztów realizacji programu. W związku z powyższym Rada Powiatu w Płocku popiera stanowisko Mazowieckiej Izby Rolniczej, które stanowi załącznik nr 1 do niniejszego uzasadnienia oraz postuluje jak w 2 Uchwały. Strona 3 z 3