LECTURE HISTORIA GEOLOGII starożytność XVI-XVII wiek XVIII-XIX wiek (początki) kamienie milowe

Podobne dokumenty
SEDYMENTOLOGIA WYKŁAD O PRZEDMIOCIE Sedymentologia. (3 pkt. kredytowych ECTS)

Ziemia. jako obiekt fizyczny. Tomasz Sowiński Centrum Fizyki Teoreytcnzej PAN

Ekliptyka wielkie koło na sferze niebieskiej, po którym w ciągu roku pozornie porusza się Słońce obserwowane z Ziemi.

Grawitacja - powtórka

GEOGRAFIA FIZYCZNA ŚWIATA. Tomasz Kalicki.

Trzęsienia ziemi to wstrząsy krótkotrwałe i gwałtowne. Wzbudzane są we wnętrzu Ziemi i rozprzestrzeniają się w postaci fal sejsmicznych.

1. Budowa wnętrza Ziemi

WYKŁAD HISTORIA GEOLOGII starożytność XVI-XVII wiek XVIII-XIX wiek (początki) kamienie milowe WSTĘP DO NAUK O ZIEMI

Ekliptyka wielkie koło na sferze niebieskiej, po którym w ciągu roku pozornie porusza się Słońce obserwowane z Ziemi.

SEDYMENTOLOGIA SEDYMENTOLOGIA WYKŁAD O przedmiocie. (3 pkt. kredytowych ECTS)

WYBRANE ELEMENTY GEOFIZYKI

14R2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM ROZSZERZONY

ETAP II. Astronomia to nauka. pochodzeniem i ewolucją. planet i gwiazd. na wydarzenia na Ziemi.

Układ Słoneczny Układ Słoneczny

WYKŁAD WSTĘP DO NAUK O ZIEMI. Wokół geologii

14 POLE GRAWITACYJNE. Włodzimierz Wolczyński. Wzór Newtona. G- stała grawitacji 6, Natężenie pola grawitacyjnego.

WYKŁAD HISTORIA GEOLOGII starożytność XVI-XVII wiek XVIII-XIX wiek (początki) kamienie milowe WSTĘP DO NAUK O ZIEMI

Układ słoneczny, jego planety, księżyce i planetoidy

Układ Słoneczny. Powstanie Układu Słonecznego. Dysk protoplanetarny

PodziaŁ planet: Zewnętrzne: Wewnętrzne: Merkury. Jowisz. Wenus. Saturn. Ziemia. Uran. Mars. Neptun

pobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego zadania fizyka, wzory fizyka, matura fizyka

Geografia jako nauka. Współrzędne geograficzne.

Przyroda interdyscyplinarne ścieżki dydaktyczne. Justyna Chojnacka Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Zakład Dydaktyki Fizyki

Astronomia. Znając przyspieszenie grawitacyjne planety (ciała), obliczyć możemy ciężar ciała drugiego.

WYKŁAD HISTORIA GEOLOGII starożytność XVI-XVII wiek XVIII-XIX wiek (początki) kamienie milowe WSTĘP DO NAUK O ZIEMI

Ziemia jako system. Dr Joanna Piątkowska

Zapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;

Zadania do testu Wszechświat i Ziemia

REGULAMIN I WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU WIEDZY ASTRONOMICZNEJ KASJOPEJA

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy

Uczeń potrafi określić, w jakich dziedzinach surowce mineralne są wykorzystywane przez człowieka.

To ciała niebieskie o średnicach większych niż 1000 km, obiegające gwiazdę i nie mające własnych źródeł energii promienistej, widoczne dzięki

Zlodowacenia w Polsce oraz formy polodowcowe

Analiza spektralna widma gwiezdnego

Odkryj planety naszego Układu Słonecznego W ciągu 90 minut przez wszechświat Na wycieczkę między Ehrenfriedersdorf i Drebach

Synteza jądrowa (fuzja) FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ

Filozofia, Pedagogika, Wykład III - Filozofia archaiczna

w klasie pierwszej gimnazjum Nr lekcji Sugerowany temat lekcji Jednostki tematyczne w podręczniku Planeta Nowa 1 Dział: Podstawy geografii

Prezentacja. Układ Słoneczny

Ciała drobne w Układzie Słonecznym

Budowa Ziemi i jej własności fizyczne. Opracowała: Inż. Aurelia Grabarek

Trzęsienia Ziemi i dryfujące kontynenty. Marek Grad Instytut Geofizyki Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski

Tajemnice Srebrnego Globu

Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1

Skorupa kontynentalna - analiza geologiczna skał i obszarów

Tworzenie protonów neutronów oraz jąder atomowych

Rozkład tematów z geografii w Gimnazjum nr 53

14-TYP-2015 POWTÓRKA PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII ROZSZERZONY

Następnie powstały trwały izotop - azot-14 - reaguje z trzecim protonem, przekształcając się w nietrwały tlen-15:

-1r/1- B. Największą liczbę meteoroidów z roju Perseidów można dostrzec na niebie w nocy między 12 a 13 sierpnia (wpisz nazwę miesiąca).

Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1

Rozkład materiału nauczania z geografii dla klasy drugiej

Astronomiczny elementarz

Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1

Dlaczego wyginęło życie na Marsie? A może nigdy go tam nie było?

Kolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.

5. Wnętrze Ziemi. Zadanie 5.1 P I 1, II 1. Zadanie 5.2 P I 1. Zadanie 5.3 P I 1

ZAKRES MATERIAŁU REALIZOWANY NA KURSACH MATURALNYCH PODANY DZIAŁAMI:

Od Wielkiego Wybuchu do Gór Izerskich. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN

Układ słoneczny. Rozpocznij

Fizyka układów planetarnych. Ziemia, Księżyc. Wykład 2

Rotacja. W układzie związanym z planetą: siła odśrodkowa i siła Coroilisa. Potencjał efektywny w najprostszym przypadku (przybliżenie Roche a):

Optyka 2012/13 powtórzenie

LECTURE 2015 KLASYFIKACJA OSADÓW WULKANOKLASTYCZNYCH

Kolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.

Rys. 1 Przekrój Saturna

KONKURS GEOGRAFICZNY ZAWODY SZKOLNE Listopad 2009

Kontrola wiadomości Grawitacja i elementy astronomii

Co ma wspólnego czarna dziura i woda w szklance?

Oddziaływanie podstawowe rodzaj oddziaływania występującego w przyrodzie i nie dającego sprowadzić się do innych oddziaływań.

SPIS TREŚCI ««*» ( # * *»»

Kolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.

Fizyka układów planetarnych. Merkury. Wykład 5

Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1

Powtórka 1 - grawitacja, atomowa, jądrowa

( W.Ogłoza, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Pracownia Astronomiczna)

Prawo powszechnego ciążenia, siła grawitacyjna, pole grawitacyjna

Jak zmieni się wartość siły oddziaływania między dwoma ciałami o masie m każde, jeżeli odległość między ich środkami zmniejszy się dwa razy.

Ryc.1 Zasoby wodne hydrosfery 1

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Fizyka Poziom rozszerzony. Listopad 2015

GRANICE METAMORFIZMU:

zadania zamknięte W zadaniach od 1. do 10. wybierz i zaznacz jedną poprawną odpowiedź.

Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego

OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

Kolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.

CASSINI-HUYGENS NA TYTANIE Najnowsze wyniki...

Układ Słoneczny. Pokaz

SPIS TREŚCI GEOGRAFIA JAKO NAUKA 9

Teoria tektoniki płyt litosfery

Obliczanie głębokości i średnicy krateru na Księżycu

Księżyc to ciało niebieskie pochodzenia naturalnego.

Jurand Wojewoda WYKŁAD 2018

Przedmiotowy system oceniania Bliżej geografii Gimnazjum część 1

KONKURS PRZEDMIOTOWY FIZYCZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ETAP II

Sprawa otyłości Ziemi

Spis treści CZĘŚĆ I GEOGRAFIA FIZYCZNA OGÓLNA Z ELEMENTAMI GEOLOGII

ROZKŁAD MATERIAŁU Z GEOGRAFII W KLASACH II i III LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO POZIOM ROZSZERZONY ( )

00013 Mechanika nieba A

Odczarujmy mity II: Kto naprawdę zmienia ziemski klimat i dlaczego akurat Słooce?

podbiegunowe oraz półkule: południową,

Transkrypt:

HISTORIA GEOLOGII starożytność XVI-XVII wiek XVIII-XIX wiek (początki) kamienie milowe LECTURE 2015 PLANETA ZIEMIA BUDOWA WNĘTRZA ZIEMI MINERAŁY, SKAŁY POWIERZCHNIA ZIEMI SEDYMENTACJA STRATYGRAFIA MAGMATYZM METAMORFIZM TEKTONIKA GEOZAGROŻENIA

HISTORIA GEOLOGII LECTURE 2015 starożytność XVI-XVII wiek XVIII-XIX wiek (początki) kroki milowe

HISTORIA GEOLOGII LECTURE 2015 Heraklit z Efezu starożytność (ok. 540-480 p.n.e.) - zmiana jako główna istota świata (panta rhei, wszystko płynie) - za zasadę, na której opiera się Wszechświat (arché) uznał ogień - z ognia powstają też meteory, planety i gwiazdy, Tatarkiewicz, W., 2007. Heraklit. W: Historia Filozofii. Wyd. XXII. T. I: Filozofia starożytna i średniowieczna. Warszawa: PWN

HISTORIA GEOLOGII LECTURE 2015 starożytność Herodot z Halikarnas (ok. 484-426 p.n.e.) - relacja z wojen perskich, opisująca geografię i historię Hellady, Persji i Egiptu oraz okolicznych krain, zatytułowana Dzieje (Ἱστορίαι Historiai, łac. Historiae) - w Delfach dowiedział się o sztucznie zapewne spowodowanej lawinie skalnej - informacja o istnieniu na Zakintos źródła płynnej smoły - opisał kopalnie złota na Tazos Tatarkiewicz, W., 2007. Heraklit. W: Historia Filozofii. Wyd. XXII. T. I: Filozofia starożytna i średniowieczna. Warszawa: PWN

HISTORIA GEOLOGII LECTURE 2015 starożytność Arystoteles ze Stagirusu (384 322 p.n.e.) - (causa materialis) rzecz powstaje z materii - (causa formalis) powstaje przez ukształtowanie materii przez formy - (causa efficiens) powstanie rzeczy musi być określone przez czynnik działający uprzednio - (causa finalis) powstanie rzeczy musi służyć pewnemu celowi Tatarkiewicz, W., 2007. Heraklit. W: Historia Filozofii. Wyd. XXII. T. I: Filozofia starożytna i średniowieczna. Warszawa: PWN

HISTORIA GEOLOGII LECTURE 2015 starożytność Eratostenes z Cyreny (276-194 p.n.e.) - Wyznaczył obwód i promień Ziemi - oszacował odległość od Ziemi do Księżyca i Słońca - twierdził, że płynąc na zachód od Gibraltaru można dotrzeć do Indii Tatarkiewicz, W., 2007. Heraklit. W: Historia Filozofii. Wyd. XXII. T. I: Filozofia starożytna i średniowieczna. Warszawa: PWN

LECTURE 2015 PLANETA ZIEMIA BUDOWA WNĘTRZA ZIEMI MINERAŁY, SKAŁY POWIERZCHNIA ZIEMI SEDYMENTACJA STRATYGRAFIA MAGMATYZM METAMORFIZM TEKTONIKA GEOZAGROŻENIA

średnica słońce gęstość temp + temp - tlen wodór azot skorupa płaszcz I jądro 11,2 0,24 1,85 86 0,03 9,1 0,13 2,2 93 3,9 0,24 83 0 Ziemia 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0,38 0,98 6,0 2,3 2,1 22 0,01 5,71 0,38 0,95 0,95 8,6 0,04 0,05 1 0,04 0,86 1 1,1 0,71 0,34 1,6 0,01 0,01 0,03 2 0,92 PLANETA ZIEMIA LECTURE 2015

LECTURE 2015 PLANETA ZIEMIA POWIERZCHNIA ZIEMI promień 6371 km powierzchnia 510, 07 mln km 2 lądy 148, 94 mln km 2 wody 361,13 mln km 2 objętość 1,08 x 10 12 km 2 woda na powierzchni ziemi 1370 mln km 3 średnia głębokość 3729 m Pacyfik 4280 m Atlantyk 3600 m

LECTURE 2015 BUDOWA WEWNĘTRZNA ZIEMI - skorupa ziemska, - warstwa nieciągłości, - litosfera, - płaszcz, - jądro zewnętrzne - jądro wewnętrzne

LECTURE 2015 BUDOWA WEWNĘTRZNA ZIEMI atmosfera do ponad 100 km hydrosfera do ponad 11 km pedosfera do ponad 0,1 km skorupa do 100 km płaszcz do 2850 km jądro do 3520 km

LECTURE 2015 GŁÓWNE GRANICE W STRUKTURZE ZIEMI wg Cloetingh (2005)

LECTURE 2015 GŁÓWNE GRANICE REOLOGICZNE W STRUKTURZE ZIEMI Vp wg Hiro (1976)

HISTORIA GEOLOGII LECTURE 2015 kroki milowe Andrija Mohorovičić (1857-1936) - W 1909 r. odkrył granicę między skorupą ziemską i płaszczem Ziemi (Moho) - Badania przebiegu i propagacji fal sejsmicznych w Ziemi - Planetoida 8422 Mohorovičić nazwana na jego cześć

HISTORIA GEOLOGII LECTURE 2015 Andrija Mohorovičić (1857-1936) kroki milowe

LECTURE 2015 GŁÓWNE GRANICE SKŁADNIKOWE W STRUKTURZE ZIEMI granica Moho granica Wiecherta-Gutenberga wg Hiro (1976)

HISTORIA GEOLOGII LECTURE 2015 kamienie milowe Emil Wiechert (Sovieck) (1861-1928) - współodkrywca elektronu - jednym z pionierów badań w zakresie fal sejsmicznych - pierwszy geofizyk, który przedstawił weryfikowalny model budowy wnętrza Ziemi - jego imię nosi krater na Księżycu

HISTORIA GEOLOGII LECTURE 2015 kamienie milowe Beno Gutenberg (Darmstadt) (1889-1960) - Udowodnił istnienie jądra Ziemi - gwałtowny spadek prędkości fal podłużnych i zanik fal poprzecznych zinterpretował jako ciekły stan jądra zewnętrznego Ziemi - W 1941 opublikował Seismicity of the Earth - W 1959 opublikował Physics of the Earth s Interior - Przyjaciel i mentor Charlesa Richtera twórcy skali trzęsień ziemi

LECTURE 2015 PROFILE I IZOSTATYCZNA KOMPENSACJA DWU SĄSIADUJĄCYCH ZE SOBĄ BLOKÓW KONTYNENTALNEGO I OCEANICZNEGO wg Angevine, Heller & Paola (1990)

LECTURE 2015 PORÓWNANIE KOMPENSACJI IZOSTATYCZNEJ WG PRATTA I AIRY EGO wg Angevine, Heller & Paola (1990)

HISTORIA GEOLOGII LECTURE 2015 George Biddell Airy kamienie milowe (1801-1892) - W 1854 r. zmierzył grawitację za pomocą wahadła i obliczył gęstości Ziemi - W 1855 r. jako pierwszy badacz wysnuł hipotezę o mniejszej gęstości skał pod górami (orogenem) - Twórca pojęcia równowagi izostatycznej Encyklopedia Britannica. Poznań: 2006, s. 9. ISBN 978-83-60563-25-0

HISTORIA GEOLOGII LECTURE 2015 John Henry Pratt kamienie milowe (1809-1871) - W 1860 r. podał teoretyczne podstawy teorii izostazji grawitacyjnej - Stwierdził, że Ziemia była pierwotnie płynna i dlatego ukształtowała się w formę elipsoidy obrotowej - Jako pierwszy określił biegunowe spłaszczenie Ziemi na ok. 26,9 mil - Odkrył odchylenie linii pionu w sąsiedztwie Himalajów jako efekt anomalii grawitacyjnej Encyklopedia Britannica. Poznań: 2006, s. 9. ISBN 978-83-60563-25-0

LECTURE 2015 MODELE ZLOKALIZOWANEJ I REGIONALNEJ KOMPENSACJI IZOSTATYCZNEJ wg Angevine, Heller & Paola (1990)

LECTURE 2015 MODEL REGIONALNEJ KOMPENSACJI IZOSTATYCZNEJ GLACIIZOSTAZJA Dążenie do stanu równowagi skorupy ziemskiej ugiętej na skutek obciążenia masą lądolodu lub odkształcanej po jego ustąpieniu lądolód ugięcie glaciizostatyczne

LECTURE 2015 MODELREGIONALNEJ KOMPENSACJI IZOSTATYCZNEJ GLACIIZOSTAZJA Dążenie do stanu równowagi skorupy ziemskiej ugiętej na skutek obciążenia masą lądolodu lub odkształcanej po jego ustąpieniu lądolód ugięcie glaciizostatyczne

LECTURE 2015 MODELREGIONALNEJ KOMPENSACJI IZOSTATYCZNEJ 1200-950 (250) zlodowacenie podlaskie (północno-wschodniopolskie, Narwi) (Günz) 730-430 (300) zlodowacenie krakowskie (południowopolskie, Sanu) (Mindel) 300-130 (170) zlodowacenie środkowopolskie (Odry, Odry i Warty) (Riss) 115-11,5 (103,5) zlodowacenie północnopolskie (bałtyckie, Wisły, Vistulian, Wisła, wisła) (Würm) paleolit wczesny (ok. 2500 120) paleolit środkowy (ok. 350 40) paleolit górny (ok. 40 14) paleolit późny (ok. 14 9) neolit (od ok. 9)

LECTURE 2015 MODELE ZLOKALIZOWANEJ I REGIONALNEJ KOMPENSACJI IZOSTATYCZNEJ WULKANOIZOSTAZJA Dążenie do stanu równowagi skorupy ziemskiej ugiętej na skutek obciążenia masą wylewnych skał wulkanicznych komora wulkaniczna ugięcie wulkanoizostatyczne

PLANETA ZIEMIA BUDOWA WNĘTRZA ZIEMI MINERAŁY, SKAŁY POWIERZCHNIA ZIEMI SEDYMENTACJA STRATYGRAFIA MAGMATYZM METAMORFIZM TEKTONIKA GEOZAGROŻENIA LECTURE 2015