AKADEMIA ALBUZ Karpacz, 21 października 2014 ROZPYLACZE Grzegorz Doruchowski Instytut Ogrodnictwa - Skierniewice
Spis treści Wprowadzenie 3 Rozpylanie 10 Jakość rozpylania 14 Rozpylacze płaskostrumieniowe vs wirowe 24 Rozpylacze do upraw polowych 31 Rozpylacze do upraw sadowniczych 51 Rozpylacze do upraw rzędowych 57 Wielkość kropel 59 Znoszenie i klasyfikacja rozpylaczy 73 Stosowanie rozpylaczy 88 Zużycie rozpylaczy 118 Zalecenia etykietowe 132 Wnioski 138
Wprowadzenie
Wymagania dla techniki ochrony upraw równomierny rozkład cieczy na roślinach odpowiednie naniesienie środka dobre pokrycie powierzchni roślin dogłębna penetracja upraw minimalne straty cieczy wysoka wydajność pracy niskie koszty zabiegów zrównoważone wykorzystanie środków i zasobów Środki - opryskiwacze - rozpylacze TECHNIKA - dawka cieczy - parametry pracy KALIBRACJA - operator DOBRA PRAKTYKA
ROZPYLACZE odpowiadają za jakość rozpylania, od której zależy: penetracja kropel w łanie roślin jakość pokrycia roślin retencja cieczy na roślinach (zdolność zatrzymania cieczy na powierzchni) straty cieczy - ociekanie i znoszenie możliwość stosowania oszczędnych dawek
ROZPYLACZE ciśnienie cieczy strumień powietrza siły odśrodkowe Ciśnieniowe Pneumatyczne Rotacyjne uprawy polowe uprawy sadownicze herbicydy nawozy płynne zaprawy ciekłe uprawy sadownicze sporadycznie uprawy polowe zabiegi lotnicze herbicydy (ULV) sporadycznie uprawy polowe sporadycznie uprawy sadownicze
ROZPYLACZE PNEUMATYCZNE
ROZPYLACZE ROTACYJNE
ROZPYLACZE CIŚNIENIOWE Ciśnienie cieczy PŁASKOSTRUMIENIOWE WIROWE
Rozpylanie
FILM BŁONA DRGANIA BŁONY PERFORACJA FRAGMENTACJA KROPLE
ROZPYLANIE typ/rodzaj/rozmiar rozpylacza początkowa grubość filmu ciśnienie cieczy siły oddziałujące na film i błonę w kontakcie z powietrzem właściwości cieczy napięcie powierzchniowe, gęstość, lepkość
ROZPYLANIE Jak wyrazić wielkość kropel?
Jakość rozpylania
Jakość rozpylania Jak wyrazić wielkość kropel?
Jakość rozpylania Jak wyrazić wielkość kropel? Ocena jakości rozpylania na podstawie analizy spektrum wielkości kropel VMD μm VMD (Dv50) średnica mediany objętościowej [μm] średnica kropli w strumieniu kropel różnej wielkości, dla której sumaryczna objętość wszystkich kropel mniejszych jest równa sumarycznej objętości wszystkich kropel większych
Kumulacyjny rozkład objętościowy Jakość rozpylania Jak wyrazić wielkość kropel? VMD (Dv50) średnica mediany objętościowej [μm] [%] 100 Objętościowy rozkład wielkości kropel dla rozpylacza XXX-XX 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 VMD = Dv50 Średnica kropel [μm]
Kumulacyjny rozkład objętościowy Jakość rozpylania Jak wyrazić wielkość kropel? VMD (Dv50) średnica mediany objętościowej [μm] [%] 100 Objętościowy rozkład wielkości kropel dla rozpylaczy XXX 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 150 200 250 Średnica kropel [μm]
Kumulacyjny rozkład objętościowy Jakość rozpylania Jak wyrazić wielkość kropel? Dv10 średnica 10-tego percentyla [μm] 10% cieczy rozpylona jest na krople mniejsze niż Dv10 [%] 100 Objętościowy rozkład wielkości kropel dla rozpylacza XXX-XX 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Dv10 Średnica kropel [μm]
Kumulacyjny rozkład objętościowy Jakość rozpylania Jak wyrazić wielkość kropel? Dv90 średnica 90-tego percentyla [μm] 10% cieczy rozpylona jest na krople większe niż Dv90 [%] 100 Objętościowy rozkład wielkości kropel dla rozpylacza XXX-XX 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Dv90 Średnica kropel [μm]
Rozkład objętościowy [%] rozpylacz ISO 0067 rozpylacz ISO 03 Jakość rozpylania Klasyfikacja wielkości kropel wg. BCPC * Klasa wielkości kropel BARDZO DROBNE DROBNE ŚREDNIE GRUBE BARDZO GRUBE * BCPC = British Crop Production Council Średnica kropel [µm]
Jakość rozpylania Klasyfikacja wielkości kropel wg. BCPC / ASABE * Orientacyjne zakresy wielkości przyjęte do klasyfikacji rozpylaczy przez ich producentów Klasa wielkości kropel (OZNACZENIE) Średnica mediany objętościowej VMD [µm] BARDZO DROBNE (VF) <144 DROBNE (F) 144-235 ŚREDNIE (M) 236-340 GRUBE (C) 341-403 BARDZO GRUBE (VC) 404-502 EKSTREMALNIE GRUBE (XC) >502
Jakość rozpylania Od czego zależy wielkość kropel? ROZPYLACZE świadomy dobór rodzaj typ rozmiar PARAMETRY PRACY ROZPYLACZA kalibracja opryskiwacza ciśnienie prędkość strumienie powietrza obroty atomizera WŁAŚCIWOŚCI CIECZY adjuwanty modyfikujące napięcie powierzchniowe gęstość lepkość
Rozpylacze płaskostrumieniowe vs wirowe
Rozpylacze płaskostrumieniowe 50 cm 110-120 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12
Rozpylacze płaskostrumieniowe Belka polowa 50 cm (35-45 cm)
Rozpylacze wirowe 80-100 cm 60-80 ciecz kołpak 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12 korpus rozpylacza wkładka wirowa wkładka z otworem wytryskowym
Wysokość belki polowej m/s 20 Rozkład prędkości kropel w odległości 10 i 50 cm od rozpylacza Rozpylacz 110-02 Ciśnienie 2 bar 10 cm J/ml 120 Energia kinetyczna kropel w osi rozpylacza Rozpylacz 110-025 Ciśnienie 2 bar 16 90 12 8 50 cm 60 4 30 0 100 300 500 Wielkość kropel [µm] 0 10 20 30 40 50 Odległość od rozpylacza [cm]
Wysokość belki polowej
Rozpylacze UPRAWY POLOWE Wirowe (???) mała energia kinetyczna generowanych kropel słaba penetracja i ryzyko znoszenia nierównomierny rozkład cieczy nierównomierne naniesienie w uprawach wysoka belka i drobne krople słaba penetracja duże ryzyko znoszenia wysokie ciśnienie robocze nadmierne obciążenie pompy
Rozpylacze do upraw polowych
110-120 Rozpylacze UPRAWY POLOWE Płaskostrumieniowe Standardowe Wielkość kropel Ciśnienie Przeznaczenie Warunki Drobne Średnie 1,5 3,0 (5,0) bar Zwalczanie chorób, szkodników i chwastów w uprawach łanowych przy małej i średniej prędkości roboczej (4-7 km/h) Optymalne: wiatr 0-1,5 m/s temperatura 5-20ºC wilgotność 60-95% dopuszczalna drobna rosa (jeśli nie ma zastrzeżeń w etykiecie-instrukcji stosowania środka ochrony roślin)
110-120 Rozpylacze UPRAWY POLOWE Płaskostrumieniowe Niskoznoszeniowe Wielkość kropel Średnie Grube Ciśnienie 2,0 4,0 (5,0) bar kryza Przeznaczenie Warunki Zwalczanie chorób, szkodników i chwastów w uprawach łanowych także przy średniej i dużej prędkości roboczej (6-9 km/h) Wietrzne: wiatr 1,0-2,0 m/s temperatura 5-20ºC wilgotność 50-95% unikać rosy
110-120 Rozpylacze UPRAWY POLOWE Płaskostrumieniowe Eżektorowe 110-120 Wielkość kropel Grube Bardzo Grube Ciśnienie Przeznaczenie Warunki 3,0 7,0 (8,0) bar 1,5 3,0 (5,0) bar (KOMPAKTOWE) Zwalczanie chorób, szkodników i chwastów w uprawach łanowych także przy dużej prędkości roboczej (8-12 km/h) Niesprzyjające: wiatr 2,0-3,0 m/s temperatura 5-25ºC wilgotność 40-95% niedopuszczalna rosa (ryzyko ociekania cieczy) KOMPAKTOWE
Rozpylacze eżektorowe Rozbicie kropli na powierzchni Krople satelitarne zwiększające pokrycie
80 Rozpylacze UPRAWY POLOWE Płaskostrumieniowe Eżektorowe krańcowe 80
110-120 Rozpylacze UPRAWY POLOWE Płaskostrumieniowe - Dwustrumieniowe Eżektorowe 2 x 110-120 Wielkość kropel Grube Bardzo Grube KOMPAKTOWE Ciśnienie 3,0 7,0 (8,0) bar 1,5 3,0 (5,0) bar (KOMPAKTOWE) Przeznaczenie Zwalczanie chorób, szkodników i chwastów w uprawach łanowych także przy dużej prędkości roboczej (8-12 km/h) Warunki Niesprzyjające: wiatr 2,0-3,0 m/s temperatura 5-25ºC wilgotność 40-95% niedopuszczalna rosa (ryzyko ociekania cieczy)
TurboDrop HiSpeed Rozpylacze UPRAWY POLOWE Płaskostrumieniowe - Dwustrumieniowe Eżektorowe 2 x 110 Wielkość kropel Grube Bardzo Grube 50 10 Ciśnienie (2,0) 4,0 8,0 (10,0) bar > 12 km/h Przeznaczenie Zwalczanie chorób, szkodników i chwastów w uprawach łanowych przy bardzo dużej prędkości roboczej (>12 km/h) Warunki Niesprzyjające: wiatr 2,0-3,0 m/s temperatura 5-25ºC wilgotność 40-95% niedopuszczalna rosa (ryzyko ociekania cieczy)
TeeJet AI3070 Rozpylacze UPRAWY POLOWE Płaskostrumieniowe - Dwustrumieniowe Eżektorowe 2 x 110 70 30 Wielkość kropel Ciśnienie Grube Bardzo Grube 1,5 6,0 bar Przeznaczenie Zwalczanie chorób w zbożach także przy dużej prędkości roboczej (> 8 km/h) Warunki Niesprzyjające: wiatr 2,0-3,0 m/s temperatura 5-25ºC wilgotność 40-95% niedopuszczalna rosa (ryzyko ociekania cieczy)
Kołpaki podwójne Różne kombinacje rozpylaczy rozmaite korzyści: F/F M/M C/C F/C -> lepsza retencja na wierzchołkach roślin -> lepsza penetracja (fungicydy) -> lepsza penetracja (herbicydy systemiczne) -> dwojakie korzyści
60-80 Rozpylacze UPRAWY POLOWE Płaskostrumieniowe Pasowe 60-80 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12 Wielkość kropel Drobnokropliste : Drobne i Średnie Ciśnienie Przeznaczenie Eżektorowe: Grube i Bardzo Grube 2,0 4,0 bar (Eżektorowe: 2,0 8,0 bar) Pasowe nanoszenie herbicydów w uprawach rzędowych Oszczędność 25-50%
Rozpylacze UPRAWY POLOWE Płaskostrumieniowe Wachlarzowe (uderzeniowe) Wielkość kropel Grube i Bardzo Grube Ciśnienie Przeznaczenie 1,0 3,0 bar Herbicydy doglebowe Nawozy płynne (RSM) 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12 42
Rozpylacze UPRAWY POLOWE Strumieniowe płynne nawozy doglebowe 3 3 5 6 7 43
Rozpylacze UPRAWY POLOWE Strumieniowe płynne nawozy doglebowe
wczesne fazy rozwojowe (małe ryzyko poparzenia roślin) na trudno zwilżalne rośliny nie rozcieńczać form handlowych (30 lub 32%N) poniżej 28%N (zmniejszenie napięcia powierzchniowego i zwilżanie roślin) tylko na suche rośliny Stosowanie RSM Wachlarzowe przedsiewnie Strumieniowe przedsiewnie i pogłównie na roślinach mało wrażliwych (nie tworzących pochwy liściowej)
Stosowanie RSM Węże rozlewowe późne fazy rozwojowe (duże ryzyko poparzenia roślin) uprawy wrażliwe na pogłówne stosowanie RSM
Rozpylacze UPRAWY POLOWE Płaskostrumieniowe Dwuczynnikowe ciecz 1-3 bar ciecz Rozpylacz uderzeniowy sprężone powietrze 0,1 0,6 bar sprężone powietrze
Rozpylacze UPRAWY POLOWE VariTarget SprayTarget 96 l/ha 96 l/ha Ciśnienie Wydatek Prędkość robocza km/h bar l/min 6 7 8 10 12 15 20 25 1 0,38 76 65 57 46 38 30 23 18 1,5 0,48 96 82 72 58 48 38 29 23 2 0,67 134 115 101 80 67 54 40 32 2,5 1,38 276 237 207 166 138 110 83 66 3 2,01 402 345 302 241 201 161 121 96 3,5 2,48 496 425 372 298 248 198 149 119 4 2,75 550 471 413 330 275 220 165 132 4,5 3,03 606 519 455 364 303 242 182 145 5 3,31 662 567 497 397 331 265 199 159
Rozpylacze UPRAWY POLOWE 80 ; 110 HiSpeed ESI TurboDrop VR Mk. II x 4 03 TD VR 03 standard 8 bar 4,05 l/min 608 l/ha x3 8 bar 1,96 l/min 294 l/ha 2 bar 0,98 l/min 147 l/ha x2 2 bar 1,28 l/min 192 l/ha
Standard ISO l/min (3 bar) Średnica zewnętrzną kołnierza korpusu (Ø 14,8 mm) Kolor - Symbol - Wydatek Jakość Powtarzalność wydatku (odchyłka 10% od nom. / 5% od śr.) Równomierność rozkładu (CV < 7%) Stałość kąta rozpylania 110 o lub 120 o Rozmiar rozpylaczy (ISO) 2,4 2,0 1,6 1,2 0,8 0,4 x 4
Rozpylacze do upraw sadowniczych
Rozpylacze UPRAWY SADOWNICZE Wirowe (60 ) Standard 80-90 (60 ) 80-90 Wielkość kropel Bardzo Drobne Drobne Ciśnienie 5-15 (20 ) bar Kąt rozpylania 60 80 90 Przeznaczenie Warunki Zwalczanie chorób i szkodników w uprawach sadowniczych przy małej i średniej prędkości roboczej (4-7 km/h) Optymalne: wiatr 0-1,5 m/s temperatura 5-20ºC wilgotność 60-95% dopuszczalna drobna rosa (jeśli nie ma zastrzeżeń w etykiecie-instrukcji stosowania środka ochrony roślin) 52
80-90 Rozpylacze UPRAWY SADOWNICZE Wirowe Eżektorowe 80-90 Wielkość kropel Ciśnienie Grube (niskociśnieniowe) Bardzo Grube (wysokociśnieniowe) 5 15 (20) bar Kąt rozpylania 80 90 Przeznaczenie Warunki Zwalczanie chorób i szkodników przy dużej prędkości roboczej (8-12 km/h) Niesprzyjające: wiatr 2,0-3,0 m/s temperatura 5-25ºC wilgotność 40-95% niedopuszczalna rosa (ryzyko ociekania cieczy) 53
80-90 Rozpylacze UPRAWY SADOWNICZE Płaskostrumieniowe Eżektorowe 80-90 KOMPAKTOWE Wielkość kropel Ciśnienie Grube Bardzo Grube (8,0) 10,0 20,0 (25,0) bar Kąt rozpylania 80 90 Przeznaczenie Warunki Zwalczanie chorób, szkodników także przy dużej prędkości roboczej (8-12 km/h) Niesprzyjające: wiatr 2,0-3,0 m/s temperatura 5-25ºC wilgotność 40-95% niedopuszczalna rosa (ryzyko ociekania cieczy)
Rozpylacze UPRAWY SADOWNICZE Eżektorowe Płaskostrumieniowe vs. Wirowe Werner Rizzolli, Alex Acler Versuchszentrum, Laimburg, 2013
Rozpylacze UPRAWY SADOWNICZE Eżektorowe Płaskostrumieniowe vs. Wirowe Werner Rizzolli, Alex Acler Versuchszentrum, Laimburg, 2013
Rozpylacze do upraw rzędowych
Rozpylacze UPRAWY RZĘDOWE 58
Wielkość kropel
Wielkość kropel Pokrycie powierzchni 60
Wielkość kropel Pokrycie KROPLE DROBNE KROPLE GRUBE RZODKIEW 100 l/ha JĘCZMIEŃ
Wielkość kropel Pokrycie KROPLE DROBNE KROPLE GRUBE RZODKIEW 200 l/ha JĘCZMIEŃ
Pokrycie [%] Wielkość kropel Pokrycie Pokrycie powierzchni poziomych P.Miller, 2009 krople drobne krople drobne krople średnie krople grube krople średnie krople grube Dawka cieczy [l/ha]
Wielkość kropel Naniesienie
Naniesienie [ ul] Wielkość kropel Naniesienie Wpływ wielkości kropel na naniesienie P.Miller, 2009 Znormalizowane naniesienie na obiektach pionowych STANDARD NISKOZNOSZENIOWE EŻEKTOROWE
Wielkość kropel Retencja [%] 100 Retencja cieczy w zależności od wielkości kropel (wg Brunskilla) 80 60 40 20 0 100 200 300 Wielkość kropel [μm]
Wielkość kropel Nanoszenie 67
Wielkość kropel Skuteczność Systemiczne Kontaktowe Drobne krople Grube krople 68
Efekt Effect [%] % Wielkość kropel Skuteczność Zwalczanie komosy białej (Chenopodium album ) fenmedifam; 1/2 dawki; bardzo suche warunki Wielkość kropel VMD [um] H. Koch, 2009
Rozpylacze Wielkość kropel Skuteczność Zwalczanie chwastów (Brassica napus ) fenmedifam; pełna dawka AI 015 DB 02 DB 015 /05 DB 015/ 03 ID 015 HARDI 4110-14 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1 Efekt względny DIAS-Flakkebierg,DK
% dawki Wielkość kropel Straty - Znoszenie Wpływ wielkości kropel na znoszenie sedymentacyjne 8 6 Droplet size 200 µm 300 µm 450 µm 4 2 0 1 2 3 4 5 7 10 15 20 Odległość od belki polowej (z wiatrem) [m] P.Kaul - BBA
Wielkość kropel Bardzo Drobne Drobne Średnie Grube Bardzo Grube Dobre pokrycie Dobra retencja Ubogie pokrycie Mała retencja Możliwość osiadania na spodnich powierzchniach liści i zawietrznych powierzchniach obiektów Szybkie odparowanie wody Możliwość penetracji w głąb upraw Ryzyko ociekania cieczy Redukcja znoszenia cieczy Duże ryzyko znoszenia 72
Znoszenie i klasyfikacja rozpylaczy
Znoszenie środków ochrony roślin DEFINICJA ISO 22866:2005 Ilość stosowanego środka ochrony roślin, która jest przemieszczana poza obszar będący celem zabiegu poprzez działanie ruchu powietrza podczas stosowania środka.
Zjawisko znoszenia FAZA I - Znoszenie potencjalne Przyczyna: Miejscowe zakłócenie stanu atmosfery w wyniku działania urządzenia TURBULENCJE PODCIŚNIENIE
Zjawisko znoszenia FAZA II - Znoszenie atmosferyczne Przyczyna: Ruch powietrza spowodowany zjawiskami atmosferycznymi KONWEKCJA PODCIŚNIENIE TURBULENCJE WIATR TURBULENCJE
Konsekwencje znoszenia PRAWNE uszkodzenie wrażliwych roślin i organizmów nie będących celem zabiegu, pozostałości niedozwolonych substancji w uprawach sąsiadujących, ZDROWOTNO-ŚRODOWISKOWE zanieczyszczenie środowiska, w tym wód powierzchniowych, bezpośrednie zagrożenia dla zdrowia ludzi i zwierząt, EKONOMICZNE strata środków ochrony roślin w wymiarze ekonomicznym, obniżona skuteczność ochrony roślin w wyniku strat środka
Ochrona obiektów wrażliwych przed znoszeniem ŚRODKI OGRANICZAJĄCE RYZYKO (możliwe rozwiązania) techniki ograniczające znoszenie (TOZ) rozpylacze opryskiwacze akcesoria opryskiwaczy parametry robocze scenariusze zabiegów obniżone dawki środków ochrony roślin wiatrochrony
Ocena potencjału znoszenia - Rozpylacze POMIARY w TUNELU AERODYNAMICZNYM wg. ISO 22856 profil znoszenia A. Herbst JKI, 2009
Ocena potencjału znoszenia - Rozpylacze POMIARY w TUNELU AERODYNAMICZNYM wg. ISO 22856 v = 2 m/s T 2 m płaszczyzna measuring plane pomiaru rozpylacz nozzle profil drift profile znoszenia hn V h Indeks Potencjału Znoszenia: DIX = WPZ WPZ* * - parametry dla rozpylacza referencyjnego: Lurmark 31-03-F110 @ 3 bar WPZ Współczynnik Potencjału Znoszenia = V n h n 100 V* n h* n A. Herbst JKI, 2009
Indeks Potencjału Znoszenia DIX Klasyfikacja rozpylaczy POMIARY w TUNELU AERODYNAMICZNYM wg. ISO 22856 Klasyfikacja rozpylaczy na podstawie Indeksu Potencjału Znoszenia (porównanie z rozpylaczem referencyjnym) ROZPYLACZE EŻEKTOROWE 03 Lechler ID 120-03 TeeJet AI 11003 VS Albuz AVI 11003 Lechler IDN 120-03 Agrotop Airmix 11003 50% 75% 90% 1 2 3 4 5 6 7 8 spray ciśnienie pressure [bar]/ bar A. Herbst JKI, 2009
Klasyfikacja rozpylaczy POMIARY w TUNELU AERODYNAMICZNYM wg. ISO 22856
Ochrona obiektów wrażliwych przed znoszeniem STREFY BUFOROWE Ustawa o środkach ochrony roślin (Dz.U. 2013, poz. 455) Art. 35 1. Środki ochrony roślin należy stosować w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska, w tym przeciwdziałać zniesieniu środków ochrony roślin na obszary i obiekty niebędące celem zabiegu z zastosowaniem tych środków. PRZYKŁAD Ograniczanie stref buforowych - zasady w opracowaniu. strefa buforowa 20 m technika standardowa Rozpylacze ISO-03 Ciśnienie 3 bar Wysokość belki 50 cm Prędkość robocza 6-8 km/h
Ochrona obiektów wrażliwych przed znoszeniem STREFY BUFOROWE Ustawa o środkach ochrony roślin (Dz.U. 2013, poz. 455) Art. 35 2. Środki ochrony roślin mogą być stosowane w odległości mniejszej od zbiorników i cieków wodnych niż szerokość strefy buforowej ( ) wskazanej w etykietach tych środków, jeżeli zostaną określone warunki stosowania środków ochrony roślin w takiej odległości w przepisach wydanych na podstawie art. 40 ust. 2. PRZYKŁAD Ograniczanie stref buforowych - zasady w opracowaniu. strefa buforowa 20 m technika standardowa Rozpylacze ISO-03 Ciśnienie 3 bar Wysokość belki 50 cm Prędkość robocza 6-8 km/h
Ochrona obiektów wrażliwych przed znoszeniem STREFY BUFOROWE Ustawa o środkach ochrony roślin (Dz.U. 2013, poz. 455) Art. 35 2. Środki ochrony roślin mogą być stosowane w odległości mniejszej od zbiorników i cieków wodnych niż szerokość strefy buforowej ( ) wskazanej w etykietach tych środków, jeżeli zostaną określone warunki stosowania środków ochrony roślin w takiej odległości w przepisach wydanych na podstawie art. 40 ust. 2. PRZYKŁAD Ograniczanie stref buforowych - zasady w opracowaniu. STREFY BUFOROWE NIE OGRANICZAJĄ ZNOSZENIA!!! LECZ RYZYKO ZANIECZYSZCZENIA ŚRODOWISKA!!! strefa buforowa 5 m min. 20 m 10 m min. 20 m technika ograniczająca znoszenie technika standardowa Rozpylacze ISO-03 Ciśnienie 3 bar Wysokość belki 50 cm Prędkość robocza 6-8 km/h
Strefy buforowe Rozporządzenie MRiRW z dnia 31 marca 2014 r. w sprawie warunków stosowania środków ochrony roślin (DzU 2014, poz. 516): Szerokość minimalnych stref buforowych: - dla dróg publicznych 3 m - dla pasiek 20 m - dla zbiorników i cieków wodnych oraz terenów nieużytkowanych rolniczo 3 m w przypadku opryskiwaczy sadowniczych. 1 m w przypadku opryskiwaczy rolniczych Dopuszczalna prędkość wiatru 4 m/s 3 m 20 m 3 m
Stosowanie rozpylaczy
Optymalne warunki do zabiegu Temperatura do 20 (25) o C Wilgotność powietrza 50-95% Opady Wiatr poniżej 0,1 mm podczas zabiegu poniżej 2,0 mm 3-6 godz. po zabiegu poniżej 4 m/s
Stosowanie rozpylaczy Dobór wg. jakości rozpylania Warunki pogodowe
Stosowanie rozpylaczy Dobór wg. jakości rozpylania
Dawka cieczy odpowiednio do uprawy odpowiednio do wysokości i gęstości roślin 50 400 l/ha ZWALCZANIE CHORÓB I SZKODNIKÓW DAWKA CIECZY (l/ha) Rodzaj uprawy Technika konwencjonalna Technika PSP Zboża 100-250 50-100 Rzepak 200-400 75-150 Kukurydza 150-400 75-150 Buraki cukrowe 150-400 75-150 Ziemniaki 150-400 150-200 Warzywa 200-800 100-400 ZWALCZANIE CHWASTÓW DOLISTNIE 150-200 50-100 ZABIEGI DOGLEBOWE 200-400 75-200
Dobór rozpylaczy ROZPYLACZE Ciśn. [bar] Wyd. [l/min] Rozpylacz 02 (ŻÓŁTY) 01 015 02 03 04 05 06 Dawka cieczy [l/ha] przy prędkości [km/h]: Ciśn. [bar] Wyd. [l/min] Rozpylacz 03 (NIEBIESKI) Dawka cieczy [l/ha] przy prędkości [km/h]: 4,0 5,0 6,0 7,0 8,0 10,0 12,0 4,0 5,0 6,0 7,0 8,0 10,0 12,0 1,5 0,57 170 137 113 97 85 68 57 1,5 0,85 255 204 170 145 127 102 85 2,0 0,65 196 156 131 112 98 78 65 2,0 0,98 294 235 196 168 147 118 98 2,5 0,73 219 175 146 125 110 88 73 2,5 1,10 329 264 219 188 164 131 110 3,0 0,80 240 192 160 137 120 96 80 3,0 1,20 360 288 240 206 180 144 120 4,0 0,92 277 221 185 158 139 111 92 4,0 1,39 416 334 277 238 208 166 139 5,0 1,03 310 247 207 177 155 124 103 5,0 1,55 465 372 310 266 232 186 155 1,5 5,0 bar 50 400 l/ha
Dobór rozpylaczy UPRAWY POLOWE
Dobór rozpylaczy UPRAWY POLOWE Standardowy DWUSTRUMIENIOWY 30 /30 Eżektorowe JEDNOSTRUMIENIOWY 110-02 110-03
Standardowy Dobór rozpylaczy UPRAWY POLOWE ALTERNATYWA (> 12 km/h) DWUSTRUMIENIOWY 50 /10 Eżektorowe JEDNOSTRUMIENIOWY 110-03 110-04
Dobór rozpylaczy UPRAWY POLOWE Standardowy 110-02 tylko w optymalnych warunkach (wiatr do 1,5 m/s) herbicydy jesienią i wczesną wiosną fungicydy i zoocydy we wczesnych fazach wzrostu
Dobór rozpylaczy UPRAWY POLOWE Eżektorowy DWUSTRUMIENIOWY 110-03 fungicydy i zoocydy: - zboża - rzepak - ziemniaki - warzywa
Dobór rozpylaczy UPRAWY POLOWE Eżektorowy JEDNOSTRUMIENIOWY 110-03 w normalnych i wietrznych warunkach (wiatr ponad 1,5 m/s) herbicydy doglebowo fungicydy i zoocydy w późniejszych fazach wzrostu zwalczanie perzu przed zbiorem (zboża, rzepak)
Skuteczny i bezpieczny zabieg duże straty niskie naniesienie słaba penetracja równomierny rozkład dobra penetracja
PSP pomocniczy strumień powietrza Jak to działa? Opryskiwanie konwencjonalne Opryskiwanie PSP 101
PSP pomocniczy strumień powietrza
PSP pomocniczy strumień powietrza Lewa Tył Prawa Dawka cieczy: 150 l/ha Prędkość: 6,5 km/h Rozpylacze: ISO 110 02 Ciśnienie: 3,0 bar Przód kierunek opryskiwania
PSP pomocniczy strumień powietrza Lewa Tył PSP Prawa Dawka cieczy: 150 l/ha Prędkość: 6,5 km/h Rozpylacze: ISO 110 02 Ciśnienie: 3,0 bar PSP - TWIN Przód kierunek opryskiwania
% znoszenie PSP pomocniczy strumień powietrza 5 4 3 2 1 0 Znoszenie podczas zabiegów przeprowadzonych opryskiwaczem konwencjonalnym i PSP przy różnych prędkościach wiatru Conv. TWIN Konw. PSP-TWIN 1,5 3 4,5 8,5 Prędkość wiatru [ m/s] Rozpylacze: 4110-12 Ciśnienie: 2,5 bar Dawka cieczy: 100 l/ha, Prędkość robocza: 7,7 km/h Opryskiwanie techniką PSP przy prędkości wiatru 8,5 m/s jest tak samo bezpieczne (ten sam poziom znoszenia) jak przy użyciu opryskiwacza konwencjonalnego przy optymalnych warunkach zabiegu, tzn. przy wietrze 1,5 m/s. 105
PSP pomocniczy strumień powietrza Redukcja znoszenia - mniejsze straty Możliwość opryskiwania podczas wietrznej pogody przy użyciu drobnych kropel Doskonała penetracja upraw Równomierne naniesienie cieczy Lepsza skuteczność Możliwość redukcji dawek cieczy Mniejsze zużycie ś.o.r. Niższe koszty Czystsze środowisko 106
Rzepak ozimy Stosowanie PSP Prędkość robocza 8 km/h Zwalczany organizm (stosowany środek) Stadium wzrostu (termin zabiegu) Dawka cieczy [l/ha] Rozpylacze [Rozmiar ISO] Ciśnienie [bar] Siła strumienia [Skala 1-10] Chwasty - herbicyd Przed siewem 75 015 2,1 2-3 Chwasty - herbicyd Po siewie 100 015 3,6 2-3 Samosiewy zbóż Przed wschodem 100 015 3,6 2-3 Szkodniki - pestycyd Wschody 75 015 2,1 3-6 Samosiewy zbóż Faza 4 liści 100 015 3,6 4-6 Szkodniki - pestycyd Szkodniki - pestycyd (pryszczarek kapustnik, chowacz podobnik) 2-3 osobniki na roślinie w fazie pąka 75 015 2,1 4-6 Początek kwitnienia 100 015 3,6 5-8 Szkodniki - pestycyd Pełnia kwitnienia 100 015 3,6 4-6 Choroby - fungicyd Perz - herbicyd Desykacja - desykant Pełnia kwitnienia i dojrzewanie 2 tygodnie przed zbiorem 100 015 3,6 7-10 100 02 2,1 7-10
Pszenica ozima Stosowanie PSP Prędkość robocza 8 km/h Rodzaj zabiegu Stadium wzrostu [Feeks] Dawka cieczy [l/ha] Rozpylacze [Rozmiar ISO] Ciśnienie [bar] Siła strumienia [Skala 1-10] Herbic. przed wschodem 0 75 015 2,1 2-3 Herbic. po wschodzie 1-2 100 015 3,6 3-6 Fungicyd jesienią 2-3 75 015 2,1 4-6 Herbicyd wiosną 4 75 015 2,1 4-6 Regulator wzrostu 4 75 015 2,1 4-6 Septorioza 5-6 75 015 2,1 4-6 1. fungicyd na liście 7 75 015 2,1 4-6 Regulator wzrostu 8-9 75 015 2,1 5-8 1. insektycyd (mszyce) 8-9 75 015 2,1 5-8 2. fungicyd na liście 9-10 75 015 2,1 5-8 2. insektycyd (mszyce) 10-10,5 50 01 2,1 5-8 Fungicyd na kłosy 10-11 50 01 2,1 2-3 Herbicyd na perz Najpóźniej 10 dni przed zbiorem 50 01 2,1 5-8
Stosowanie PSP Prędkość robocza 8 km/h Jęczmień jary Rodzaj zabiegu Stadium wzrostu [Feeks] Dawka cieczy [l/ha] Rozpylacze [Rozmiar ISO] Ciśnienie [bar] Herbicyd 2-4 75 015 2,1 3-6 Zwalcz. dzikiego owsa 3-5 100 015 3,8 4-6 1. fungicyd 5-7 50 01 2,1 4-6 Zwalczanie mszyc 7-10,1 100 015 3,6 7-8 Regulator wzrostu 8-10,1 50 01 2,1 7-8 2. fungicyd 9-10,1 100 015 3,6 7-8 Siła strumienia [Skala 1-10] Herbicyd, zwalczanie perzu Najpóźniej 10 dni przed zbiorem 50 01 2,1 5-8
Ciśn. [bar] Wyd. [l/min] 110-01 POMARAŃCZOWY Dawka cieczy [l/ha] przy prędkości [km/h]: 4,0 5,0 6,0 7,0 8,0 10,0 12,0 1,5 0,28 85 67 57 48 42 34 28 2,0 0,33 98 79 65 56 49 39 33 2,5 0,37 110 89 73 63 55 44 37 3,0 0,40 120 96 80 69 60 48 40 4,0 0,46 139 110 92 79 69 55 46 5,0 0,52 155 125 103 89 77 62 52 110-015 ZIELONY Ciśn. [bar] Wyd. [l/min] Dawka cieczy [l/ha] przy prędkości [km/h]: 4,0 5,0 6,0 7,0 8,0 10,0 12,0 1,5 0,42 127 101 85 73 64 51 42 2,0 0,49 147 118 98 84 73 59 49 2,5 0,55 164 132 110 94 82 66 55 3,0 0,60 180 144 120 103 90 72 60 4,0 0,69 208 166 139 119 104 83 69 5,0 0,77 232 185 155 133 116 93 77 110-02 ŻÓŁTY Ciśn. [bar] Wyd. [l/min] Stosowanie PSP Dawka cieczy [l/ha] przy prędkości [km/h]: 4,0 5,0 6,0 7,0 8,0 10,0 12,0 1,5 0,57 170 137 113 97 85 68 57 2,0 0,65 196 156 131 112 98 78 65 2,5 0,73 219 175 146 125 110 88 73 3,0 0,80 240 192 160 137 120 96 80 4,0 0,92 277 221 185 158 139 111 92 5,0 1,03 310 247 207 177 155 124 103
PSP pomocniczy strumień powietrza Technika ograniczająca znoszenie
Dobór rozpylaczy UPRAWY SADOWNICZE Dawka cieczy OCIEKANIE!!! Masa substancji aktywnej na roślinach DAWKA CIECZY Równomierność rozkładu substancji na roślinach
Dobór rozpylaczy UPRAWY SADOWNICZE Dawka cieczy 5 m 4 m 3 m 2 m TYP SADU: rozstawa rzędów: KARŁOWY PÓŁKARŁOWY STANDARDOWY TRADYCYJNY 3-3,5 m 4 m 4 m 5-6 m DAWKA [l/ha]: 200 300 400 500 600 700 800
Dobór rozpylaczy UPRAWY SADOWNICZE Dawka cieczy obliczona wg. koncepcji TRV (Tree Row Volume) Wysokość [m] x Szerokość [m] Dawka cieczy [l/ha] = x 330 Rozstawa rzędów [m] S W R
Dobór rozpylaczy UPRAWY SADOWNICZE STANDARDOWE EŻEKTOROWE Wirowe 80 / 60 Płaskostrumieniowe 80-90 Wirowe 80 KOMPAKTOWE NORMALNE B. DROBNE / DROBNE krople bardzo dobre pokrycie powierzchni duża podatność kropli na znoszenie ŚREDNIE / GRUBE krople poprawne pokrycie powierzchni ograniczone znoszenie cieczy GRUBE krople średnie pokrycie, dobra penetracja w koronach drzew znaczne ograniczenie znoszenia cieczy BARDZO GRUBE krople, obniżone pokrycie, bardzo mała podatność kropel na znoszenie Stosowanie: w optymalnych warunkach pogodowych Stosowanie: w normalnych warunkach pogodowych (lekki wiatr) Stosowanie: w warunkach wietrznych, z ograniczonym lub wyłączonym strumieniem powietrza. Stosowanie: w wyjątkowo trudnych warunkach pogodowych, przy zwiększonej prędkości roboczej
Dobór rozpylaczy UPRAWY SADOWNICZE Dwa zestawy rozpylaczy standardowe rozpylacze wirowe (np. 01 lub 015) płaskostrumieniowe rozpylacze eżektorowe (np. 015 lub 02) Trzy zestawy rozpylaczy standardowe rozpylacze wirowe (np. 01 lub 015) płaskostrumieniowe rozpylacze eżektorowe-kompaktowe (np. 01 lub 015) płaskostrumieniowe rozpylacze eżektorowe (np. 015 lub 02)
Ustawienie rozpylaczy UPRAWY SADOWNICZE 7-10 117
Zużycie rozpylaczy
Zużycie rozpylaczy Test zużyciowy (ISO): Zawiesina: kaolinit 0,06 kg/l Ciśnienie : 3 bar Czas: 50 h
Rozpylacze - Materiały Test zużyciowy (ISO 5682-1) (mosiądz) stal nierdzewna (utwardzana) tworzywa sztuczne (polimery) ceramika
Rozpylacze - Materiały Test zużyciowy (ISO 5682-1) Rozpylacze ceramiczne Rozpylacze stalowe Nowy Po 50 h Nowy Po 50 h
Wzrost wydatku [%] Rozpylacze - Materiały Test zużyciowy ASJ Spray Jet Mosiądz Stal INOX Żywica acetalowa Ceramika Czas [h] Zawiesina: kaolin 2,5% Ciśnienie: 2,8 bar
Rozpylacze - Materiały Trwałość HARDI Mosiądz Stal nierdz. SYNTAL
Rozpylacze - Materiały Trwałość University of Georgia, USA Ceramika 700-1000 ha Kermatal 150 200 ha Stal nierdz. Mosiądz
Wymiana rozpylaczy % % % 40 30 20 10 0 40 30 20 10 0 40 30 20 10 0 FRANCJA 33 19 14 11 12 5 7 0 0,5 1 2 3 4 >4 NIGDY NIE WIEM Lata NIEMCY 31 19 15 14 7 11 1 2 0,5 1 2 3 4 >4 NIGDY NIE WIEM Lata ANGLIA 31 33 11 5 6 8 3 3 0,5 1 2 3 4 >4 NIGDY NIE WIEM Lata
Czyszczenie rozpylaczy
Zużycie rozpylaczy Precyzja nanoszenia równomierny rozkład cieczy
(%) dawki zalecanej Zużycie rozpylaczy Precyzja nanoszenia równomierny rozkład cieczy 150 Dawka zbyt wysoka Dawka zalecana 100 50 Dawka zbyt niska Próg skuteczności biologicznej
(%) dawki zalecanej Zużycie rozpylaczy Precyzja nanoszenia równomierny rozkład cieczy Prawidłowy rozkład = REDUKCJA DAWKI 150 Dawka zbyt wysoka Dawka zalecana 100-25% 50 Dawka zbyt niska Próg skuteczności biologicznej
Oszczęne dawki Efekt 100% Technika opryskiwania Konwencjonalna (POWSZECHNA PRAKTYKA) Konwencjonalna (DOBRA PRAKTYKA) PSP ½ dawki ¾ dawki pełna dawka Dawka
Oszczęne dawki DOBRA PRAKTYKA - odpowiedni termin - odpowiednia wielkość kropel (ROZPYLACZE!!!) - precyzja nanoszenia - dobre pokrycie (ROZPYLACZE!!!) - równomierny rozkład cieczy (ROZPYLACZE!!!) - dobra penetracja (ROZPYLACZE!!!) - odpowiednie warunki pogodowe lub PSP (redukcja strat)
Zalecenia etykietowe
Zalecenia etykietowe Opryskiwanie grubokropliste PRZYKŁADY:
Zalecenia etykietowe Opryskiwanie średniokropliste PRZYKŁADY:
Zalecenia etykietowe Opryskiwanie drobnokropliste PRZYKŁADY:
Zalecenia etykietowe?!?!?!?
Zalecenia etykietowe zabieg średniokroplisty - niebieskie dysze ciśnienie robocze 0,2 0,3 bar???
Wnioski
WNIOSKI Oferta rozpylaczy pozwala na dobór odpowiedniego rozwiązania w każdych okolicznościach Rozpylacze należy dobierać biorąc pod uwagę charakterystykę opryskiwanych upraw, fazę rozwojową, rodzaj środka ochrony roślin, warunki pogodowe oraz regulacje prawne Rozpylacze eżektorowe są rozwiązaniem do zadań specjalnych, stawiających technice ochrony szczególne wymagania lub wymagających stosowania środków ograniczających zagrożenie dla ludzi, środowiska i owadów zapylających Bardzo duże prędkości robocze (>10-12 km/h) wymagają stosowania rozpylaczy eżektorowych Technika PSP z odpowiednio wyregulowanym strumieniem powietrza pozwala na stosowanie rozpylaczy drobnokroplistych w każdych warunkach
WNIOSKI c.d. W aspekcie trwałości (odporności na zużycie) rozpylacze ceramiczne mają ogromną przewagę nad wykonanymi z innych materiałów. Do stosowania RSM najbardziej uniwersalne są rozpylacze strumieniowe W uprawach polowych, opryskiwanych przy użyciu tradycyjnej belki polowej nie zaleca się stosowania rozpylaczy wirowych Nowe przepisy prawa, zobowiązujące do zachowania stref buforowych i umożliwiające redukcję tych stref w zależności od stosowanej techniki ochrony zwiększają znaczenie i motywują do starannego doboru rozpylaczy Zalecenia na etykietach środków ochrony roślin, odnoszące się do jakości rozpylania i parametrów pracy rozpylaczy, mogą być mylące z powodu swojej ogólnikowości, nieprecyzyjności, braku spójności, a niejednokrotnie wręcz błędów logicznych i rzeczowych.