umiejętności Uczeń: -posługuje się poznanymi pojęciami; -porządkuje wiedzę; -opisuje i wyjaśnia zjawiska historycznoliter ackie;

Roczny plan dydaktyczny przedmiotu język polski w zakresie podstawowym i rozszerzonym dla klasy pierwszej szkoły ponadgimnazjalnej, uwzględniający kształcone umiejętności i treści podstawy programowej Temat (rozumiany jako lekcja) Liczba godzin Dział I. Literatura i język z różnych perspektyw. 1D.1. Literatura z perspektywy historycznoliterackiej. 1D. 2. O rodzajach i gatunkach literackich. Treści podstawy programowej 1 I. 3. 1 II. 4. 1 III. 2. 1. 1 II. 1. 3. III. 1.3. Cele ogólne -dostrzeganie następstwa epok literackich; -znajomość pojęć: prąd artystyczny, epoka literacka; -konwencja artystyczna; -świadomość umowności podziałów wewnątrz epok; -wiedza o czynnikach kształtujących epokę; -klasyfikowanie utworów ze względu na rodzaje i gatunki literackie; -znajomość Kształcone umiejętności Uczeń: -posługuje się poznanymi pojęciami; -porządkuje wiedzę; -opisuje i wyjaśnia zjawiska historycznoliter ackie; -rozpoznaje rodzaj i gatunek literacki poznanych wcześniej utworów; -tworzy Propozycje metod nauczania -praca w grupach; Propozycje środków dydaktycznych -podręcznik -program multimedialny; -tablice polonistyczne; Uwagi Proponowane słowniki i leksykony zależą od wyposażenia gabinetu polonistycznego. Tablice polonistyczne mogą być również wykonane przez zespół uczniów. 1

1D. 3. Rzeczywistość z perspektywy znaku. 1D. 4. Język narzędziem kreowania świata. 1 I.1.1. II. 3.2. 2 I. 1.1. I.3.3. II.4.1. tworzywa dzieła literackiego; -rozumienie istoty języka jako narzędzia komunikacji; -dostrzeganie wieloznaczności słowa język; języka jako systemu znaków; -znajomość bezpośrednich i pośrednich aktów mowy; -czytanie tekstów nieliterackich; -znajomość aktu komunikacji językowej; funkcji tekstów; -rozumienie języka jako narzędzia kreowania świata; wypowiedź argumentacyjną ;-formułuje wnioski; -zna wieloznaczność słowa język; -wskazuje znaki umowne i naturalne; -czyta ze zrozumieniem tekst Tworzywo dzieła literackiego; -konstruuje komunikaty ze względu na intencję; -posługuje się terminologią językoznawczą; -omawia akt komunikacji; -wymienia podstawowe funkcje języka; -czyta tekst teoretycznoliter acki;wyjaśnia sposoby kreowania świata poprzez -prezentacja; -tablice polonistyczne; -programy multimedialne; -prezentacja multimedialna; Prezentacja multimedialna może być przygotowana przez nauczyciela lub ucznia. 2

język; Dział II. Biblia. 1 2 D. 1. Znana i nieznana. Miejsce ksiąg biblijnych w kulturze europejskiej. 2 I.2.2. II.2.2. 2D. 2. Kosmogonia biblijna, czyli opis stworzenia świata. 2D. 3. Trudna mądrość Księgi Hioba. 1 II.1.2. II.2.1. II.2.4. II.3.4. 1 I.1.1. I.1.4. -wiedza o Biblii jako źródle kultury europejskiej; -znajomość kompozycji Biblii, rodowodu, treści i sensu najważniejszych ksiąg biblijnych; -pierwszych zapisów ksiąg biblijnych; -znaczenie słów: kosmogonia, genezis, monoteizm, politeizm; -treść Księgi Rodzaju; obrazu Boga, świata i człowieka we fragmentach Księgi Rodzaju; -rozumienie Księgi Hioba -zna rodowód nazwy; -omawia treść najważniejszych ksiąg; wyjaśnia sposób powstawania Biblii; -poprawnie posługuje się pojęciami; -czyta tekst naukowy; -opisuje dzieło stworzenia; -analizuje i interpretuje fragmenty tekstu; -charakteryzuje język tekstu;analizuje i interpretuje dzieła nawiązujące do Księgi Rodzaju; -opowiada dzieje -film dydaktyczny; -pogadanka; - wykład; -słowniki i leksykony; --prezentacja multimedialna; -film dydaktyczny; 3

2D. 4. Dosłowne i symboliczne odczytanie Pieśni nad Pieśniami. II.1.2.II.2.1. 1 I.1.1. I.1.4.II.1.2. II.2.1. II.3.4. II.4.2. jako tekstu mądrościowego obrazu ludzkiego życia w Księdze Hioba; -znajomość dziejów bohatera księgi; -znajomość treści Pieśni nad Pieśniami; -cechy stylistyczne tekstu; -odczytanie tekstu Filipiak jako współczesnej interpretacji tekstu biblijnego; bohatera; -wyjaśnia w kontekście losu Hioba istotę archetypu; -analizuje opowieść o Hiobie na poziomie dosłownym i metaforycznym -analizuje i interpretuje dzieła nawiązujące do motywu Hioba na poziomie dosłownym i metaforycznym ; -omawia postawy bohaterów, charakteryzuje ich; -omawia zawarty w tekście obraz miłości; -analizuje i interpretuje wskazane fragmenty na -metoda - 4

2D. 5. Poetyckość biblijnych psalmów. 2D. 6. Błogosławieni, czyli szczęśliwi. Analiza Kazania na Górze. 1 II.1.2, II.2.1. II.3.4. 1 II.1.2. II.1.3. II.2.1. II.3.4. II.4.2. gatunku psalm; -analiza i interpretacja psalmów ; -znaczenia psalmów w dziejach kultury; -znajomość treści Kazania na Górze; -odczytywanie tekstu na poziomie metaforycznym ;- porównywanie tekstu biblijnego z malarskimi i literackimi nawiązaniami; poziomie dosłownym i metaforycznym ; -czyta i analizuje tekst Izabeli Filipiak; -omawia psalm jako gatunek literacki; -zna odmiany psalmów ze względu na treść; -analizuje i interpretuje wybrane psalmy; -analizuje i interpretuje tekst Kazania...; -opisuje kompozycję obrazu Fra Angelico; -analizuje styl i interpretuje sens wiersza Kasprowicza Błogosławieni; -praca w grupach; -metoda 2D. 7. Prosta nauka 1 II.1.2. -istota -czyta i -burza mózgów; 5

biblijnych przypowieści. 2D. 8. Literackie parabole XX wieku. Sylwetka twórcza Alberta Camus. 2D.9 Postawy moralne bohaterów Dżumy. II.2.2. II31. II.3.4. II.4.2. 1 II.1.1. II.1.2. II.2.4. II.2.5. 2 II.2.4. II.3.4. II. II.4.3. III. 2.1. przypowieści (paraboliczność ); -dydaktyczny charakter przypowieści; -analiza obrazów przedstawiający ch sceny z przypowieści; -rozumienie istoty paraboliczności; -odczytywanie problemów obecnych w Dżumie; postaw bohaterów; -analiza i analizuje sens przypowieści; -charakteryzuje bohaterów przypowieści, interpretuje ich postawy jako archetypy; -opisuje obrazy nawiązujące do przypowieści; -odczytuje zawarte w przypowieściac h prawdy uniwersalne; -prezentuje własne przeżycia związane z lekturą powieści; -wymienia obecne w Dżumie tematy i problemy; -argumentuje własną wypowiedź; -wyszukuje fragmenty utworu i używa ich w funkcji -metoda -burza mózgów; -foliogramy; -plansze tematyczne; -arkusze papieru, flamastry; -arkusze papieru, flamastry; -tekst powieści; 6

2D.10. Dżuma Alberta Camusa jako parabola. 2D. 11. Refleksje moralne Tarrou. Analiza fragmentu. 1 II.1.3. II.2.1. II.3.1. 2 II.1.2. II.3.1. II.3.4. III.1.1. III.1.6. interpretacja fragmentów tekstu; -interpretacja powieści Camusa jako paraboli; -analiza fragmentu tekstu; -redagowanie pisemnej wypowiedzi, stanowiącej analizę argumentacyjn ej; -odczytuje sensy metaforyczne w przytoczonych fragmentach; -wypowiada się na temat postaw bohaterów, dbając o kształt językowy wypowiedzi; -omawia elementy świata przedstawioneg o utworu; -rozpoznaje paraboliczność tekstu; -wskazuje nadrzędny sens tekstu; -analizuje fragment powieści; -gromadzi argumenty; -interpretuje postawę bohatera; -praca w grupach; -tekst powieści; -fragment powieści; -arkusze papieru, flamastry; 7

2D.12. Symboliczny sens Księgi Apokalipsy. 2 II.1.3. II.2.4. II.3.3. fragmentu z wykorzystanie m wiedzy o utworze; -ćwiczenia z zakresu kompozycji, stylu i poprawności językowej; -znajomość Księgi Apokalipsy św. Jana; symboli we fragmentach tekstu; -posługiwanie pojęciem apokalipsa w znaczeniu pierwotnym i współczesnym; -interpretuje fragment w kontekście całości utworu; -tworzy własną wypowiedź; -zna sens Księgi Apokalipsy; -interpretuje tekst jako symboliczny; -opisuje obrazy zawarte we fragmentach; -zna genezę księgi biblijnej; -analizuje i interpretuje Piosenkę o końcu świata Miłosza w kontekście wiedzy o Księdze Apokalipsy św. Jana; -analizuje dzieła sztuki nawiązujące do 8

2D.13. Przekłady i parafrazy Biblii. 2D.14. Biblia we współczesnym języku. 1 II.2.3. II.2.5. 1 I.2.2. I.3.1. I.3.8. -rozumienie pojęć: przekład, parafraza; -znajomość dziejów przekładów Biblii; parafraz Biblii; -znajomość i poprawne posługiwanie się przysłowiami i frazeologizmam i o rodowodzie biblijnym; motywu Apokalipsy; -zna tłumaczenia Biblii na język grecki (Septuaginta), łaciński (Wulgata) oraz przekłady na język polski; -omawia język niekonwencjon alnych przekładów np. Dobrej czytanki według św. zioma Janka; -analizuje obraz człowieka obecny w parafrazach biblijnych psalmów; -zna najpopularniejs ze frazeologizmy biblijne, wskazuje ich źródło i poprawnie posługuje się -plansze dydaktyczne; 9

2D.15. Ćwiczenia sprawdzające wiedzę o Biblii. 2D.16. Motywy biblijne we współczesnej poezji. Dział III. Antyk. 3.D.1.Znaczenie mitologii greckiej w 2 I.2.1. I.2.2. I.2.3. I.3.1. III.2.1. 1 II.1.1. II.1.2. II.2.1. II.2.4. II.2.5. 2 I.1.1. I.1.5. -porządkowanie wiedzy; -ćwiczenia syntetyzujące wiedzę i usprawniające język; -analiza i interpretacja utworów nawiązujących do ksiąg biblijnych; -wskazywanie funkcji nawiązań; mitu jako formy nimi we własnych wypowiedziach; -powtarza, porządkuje, systematyzuje wiedzę o Biblii; -analizuje niedostatki wiedzy, uzupełnia braki; -pisze sprawdzian z wiedzy o Biblii, rozwiązując zadania zamknięte i otwarte; -czyta teksty poetyckie nawiązujące do ksiąg biblijnych; -analizuje i interpretuje wskazane utwory, rozpoznaje i wyjaśnia funkcję nawiązań; -opowiada najbardziej -praca w grupach; -sprawdzian; -fragmenty Biblii; -kserokopie utworów; 10

kulturze europejskiej. 3D.2. Kosmogonia mityczna. I.2.3. III.1.7. 1 II.1.2. II.2.1. II.2.4. II.3.4. III.1.3. opisu i poznawania świata; -czytanie ze zrozumieniem tekstu Daviesa Europa; -poprawne posługiwanie się pojęciami: mit, mitologia, mitologizacja, mitomania, mitoman itd.; -znajomość greckiego mitu o powstaniu świata; -porównanie różnych mitów kosmogoniczny ch; znane mity greckie; -omawia postacie mityczne jako archetypy postaw; -czyta i analizuje tekst odwołujący się do mitu o Europie; -streszcza opowieści mityczne lub redaguje własny tekst na podstawie mitów; -opowiada lub streszcza wskazany mit; -porównuje kosmogonię mityczną i biblijną; -sporządza słowniczek postaci, wydarzeń i miejsc mitycznych; -przygotowuje -drama; 11

3D.3. Na Olimpie i na Ziemi. 3D.4. Uniwersalna wymowa mitu o Prometeuszu. 1 II.3.4. II.3.5. II.2.4. II.3.3. III2.1. -wiedza o mitach greckich i rzymskich; -dostrzeganie konieczności znajomości mitów do pełnego uczestnictwa w kulturze; -analiza i interpretacja dzieł sztuki nawiązujących do mitów; -rozumienie prometeizmu jako uniwersalnej postawy; -analiz dzieł wyobrażających ustną wypowiedź na wskazany temat; -przedstawia i charakteryzuje najsłynniejszych greckich bogów; -charakteryzuje na przykładach mitycznego herosa; -porównuje mityczne wyobrażenia bogów z zachowaniami człowieka, formułuje wnioski; -porównuje literackie i plastyczne wyobrażenia bóstw; -zna mit o Prometeuszu; -definiuje prometeizm; -charakteryzuje zawartą w micie koncepcję -mapa mentalna; -drama; -prezentacja; -arkusze papieru, flamastry; -prezentacja multimedialna; 12

Prometeusza; -rozpoznanie obrazu człowieka w micie o Prometeuszu; człowieka; -interpretuje malarskie wyobrażenia Prometeusza, nawiązując do opowieści mitycznej; 3D.5. Prometeusz bohaterem utworów literackich. 1 II.1.2. II2.1. II.2.4. II.3.2. II.3.3. 3D. 6. Apollo i Dionizos. 1 II.1.2. II.2.5. II.3.3. -dostrzeganie funkcjonalności mitu o Prometeuszu w różnych tekstach kultury; -analiza i interpretacja utworów literackich nawiązujących do mitu prometejskiego (np. Staffa, Prometeusz, Herberta, Stary Prometeusz; -kulturowe znaczenie postaci mitycznych: Apollo, Muzy, Dionizos, -analizuje wskazane utwory, odwołując się do mitu o Prometeuszu; -wyjsąnia funkcję zastosowanych w utworach rozwiązań językowych; -zna, omawia i charakteryzuje postacie mitologiczne: Dionizos, Apollo, Muzy, - -prezentacja; -prezentacja multimedialna; 13

3D.7. Funkcje mitów dawniej i dziś. 3D.8. Literatura starożytnej Grecji i Rzymu. 1 II.1.2. II.2.5. II.3.4. 1 II.2.2. II.2.5. Marsjasz; -porównanie różnych wersji mitu o Apollonie i Marsjaszu; funkcji mitów; -określanie rodzaju mitów ze względu na temat; -dostrzeganie funkcjonalności mitów antycznych w późniejszych dziejach kultury europejskiej; -znajomość najważniejszych przedstawicieli literatury antycznej (np. Homera, Marsjasz; -rozumie i wyjaśnia znaczenie postaci mitycznych jako motywów obecnych w kulturze europejskiej; -porównuje mity i bohaterów mitycznych; -podaje przykłady współczesnych mitów; -analizuje funkcje motywów mitycznych dziełach reprezentujących różne dziedziny sztuki; -porządkuje wiedzę o twórczości literackiej antyku; -wymienia - -burza mózgów; -praca w grupach; -reprodukcje dzieł plastycznych; 14

3D.9. W świecie poematów Homera. 2 II.1.2. II.2.2. II.2.4. II.3.2. Anakreonta, Symonidesa, Safony, Tyrtajosa, Sofoklesa, Horacego, Wergiliusza, Owidiusza); -rozumienie mimesis jako sztuki naśladowczej; -wiedza o podstawowych gatunkach literackich wywodzących się z antyku (anakreontyk, epos, tren, tragedia...); -wiedza o Homerze i jego twórczości; -znajomość treści zawartej we fragmentach Iliady i Odysei; archetypicznych postaw bohaterów przedstawicieli literatury greckiej i rzymskiej; -rozpoznaje gatunki antyczne; -wyjaśnia istotę twórczości Safony, Tyrtajosa, Symonidesa, Anakreonta; -przedstawia Homera jako autora eposów Iliada i Odyseja; -opowiada mit o wojnie trojańskiej; -charakteryzuje bohaterów eposów; -nazywa postawowe teksem; 15

3D.10. Teatr i dramat antycznej Grecji. 3D. 11. Tragiczna koncepcja ludzkiego losu w tragedii greckiej na podstawie Króla Edypa i Antygony Sofoklesa. 1 I.1.1. I.1.2. I.1.7. 4 II.1.1. II.1.2. II.2.2. II.3.2. II.4.3. eposów; -wiedza o dziejach teatru w antycznej Grecji; -lektura eseju A. Banacha Tragedia grecka. Człowiek wyidealizowany ; -znajomość mitu o Labdakidach; -lektura Króla Edypa i/lub Antygony; -wiedza o tragedii antycznej cechy eposu homeryckiego; -wyjaśnia słowo odyseja w kontekście opowieści o Odyseuszu; -charakteryzuje styl eposów; -opisuje grecki teatr i aktora; -wymienia gatunki dramatyczne; -czyta ze zrozumieniem tekst eseju Banacha; -poprawnie posługuje się terminologią (katharsis, komedia, tragedia); -zna i streszcza mit o rodzie Labdakidów; -zna treść dramatu; -analizuje dzieje bohatera, zwracając uwagę na -praca w grupach; -teksty utworów; -tablice polonistyczne; 16

(budowa, cechy stylu, temat, bohaterowie); koncepcji ludzkiego losu w micie i dramacie; -pojęcia: konflikt tragiczny, ironia tragiczna, tragizm; uniwersalne prawdy egzystencjalne i uwzględniając tragiczny wymiar ludzkiego losu; -czyta ze zrozumieniem fragment Historii estetyki Tatarkiewicza; -analizuje i interpretuje fragment dramatu; -charakteryzuje antyczną tragedię; -w dyskusji poprawnie używa słów: tragizm, ironia tragiczna, wina tragiczna, konflikt tragiczny; -porównuje postawy Edypa i Antygony; -zna mityczne bóstwa przeznaczenia; 17

3D. 12. Koncepcje ludzkiego życia według filozofów antycznych. 1 I.2.3. II.4.2. III.1.5. III.1.7. filozofii jako dziedziny wiedzy; -znajomość głównych działów filozofii; -wiedza o sylwetkach filozofów i systemach filozoficznych antyku; -zna Sokratesa, Platona, Arystotelesa, Senekę, Epikura jako filozofów świata antycznego; -wie, czym zajmuje się filozofia; -formułuje pytania natury filozoficznej; -charakteryzuje na podstawie tekstów poglądy filozofów; -interpretuje aforyzmy filozofów antycznych w kontekście poglądów autora sentencji; -zabiera głos w dyskusji, posługując się poprawnym językiem i adekwatnym do sytuacji stylem; oceniana; -arkusze papieru, flamastry; 18

3D.13. Obrona Sokratesa-obroną godności. 3D. 14. Z antyku wzięte, czyli o rodowodzie niektórych słów i związków wyrazowych we współczesnej polszczyźnie. 1 II.1.2. II.4.1. II.4.2. II.4.3. III.2.1. 1 I.3.1. II.4.1. -lektura Obrony Sokratesa; -analiza tekstu w kontekście wartości moralnych(god ność); -wpływ kultury antycznej na język; -poprawne posługiwanie się słownictwem i frazeologią o rodowodzie antycznym; nazewnictwa nawiązującego -czyta ze zrozumieniem tekst Obrony Sokratesa; -analizuje tekst i wymienia argumenty zawarte w wypowiedzi; -interpretuje mowę w kontekście poglądów moralnych filozofa; -analizuje i interpretuje obraz Davida Śmierć Sokratesa; -wymienia związki frazeologiczne i wyrazy pochodzenia antycznego obecne we współczesnej polszczyźnie; -opisuje wpływ kultury starożytnej na język; -praca w grupach; podręcznikiem i słownikami; -arkusze papieru, flamastry; 19

3D. 15. Nawiązania do antyku w kulturze późniejszych epok. Mit Syzyfa Alberta Camusa. 3D. 16. Sprawdzian wiedzy i umiejętności. Dział IV. O systemie leksykalnym współczesnej polszczyzny. 4D. 1. Sposoby bogacenia słownictwa. 1 I.1.1. I.1.4. II.2.1. 2 III.1.1. III.1.7. III.2.1. 2 I.3.1. I.3.8. do antyku; -koncepcja ludzkiego życia w eseju Alberta Camusa; -funkcja nawiązań do mitu w tekście filozoficznego eseju; -sprawdzian wiedzy i umiejętności; -wiedza o sposobach -wymienia nazwy obecne w różnych dziedzinach życia, zna ich źródło i pierwotne znaczenie; -czyta i analizuje Mit Syzyfa; -interpretuje esej, wskazując funkcję nawiązania do mitu; -analizuje i interpretuje wskazane fragmenty utworów, posługując się wiedzą o literaturze i kulturze antycznej; -zna sposoby bogacenia -sprawdzian; -słowniki (np. 20

4D.2 Bogactwo i różnorodność systemu leksykalnego. poszerzania zasobu leksykalnego współczesnej polszczyzny; -poprawne posługiwanie się neologizmami i zapożyczeniami ; 1 I.3.8. i określanie funkcji stylistycznej synonimów, antonimów, homonimów i polisemów; zasobu leksykalnego (np. neologizmy słowotwórcze i znaczeniowe, zapożyczenia); -analizuje źródła zapożyczeń, określa ich przydatność stylistyczną; -poprawnie posługuje się zapożyczeniami ; -świadomie posługuje się różnymi typami słownictwa; -określa różnice znaczeniowe i stylistyczne między różnymi typami synonimów; -rozpoznaje nacechowanie emocjonalne synonimów; -określa funkcję antonimów w literaturze -praca w grupach; Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych) ; -arkusze papieru, flamastry; 21

Dział V. Średniowiecze. 5D. 1. Kultura średniowiecznej Europy. 5D. 2. Teocentryczna filozofia średniowiecza. 2 I.1.1. I.1.2. II.2.2. III.2.1. 1 II.2.2. III.1.7. -czytanie tekstu wprowadzające go; -odnajdywanie istotnych informacji; -zbieranie informacji o genezie nazwy epoki, ramach czasowych i zjawiskach towarzyszących formowaniu się kultury średniowiecznej ; -posługiwanie się terminem teocentryzm; -znajomość św. Augustyna i św. Tomasza z Akwinu jako filozofów pięknej i tekstach nieartystycznych; -czyta tekst wprowadzający; -streszcza fragmenty tekstu lub sporządza syntetyczną notatkę; -omawia istotne zjawiska cywilizacji i kultury średniowiecznej Europy; -posługuje się właściwą terminologią (np. dualizm, alegoryczność, uniwersalizm..); -zna pojęcie teocentryzm i stosuje je we własnych wypowiedziach; -czyta fragmenty Wyznań św. -prezentacja; -tablice polonistyczne; -prezentacja multimedialna; 22

5D. 3. O sztuce średniowiecza. 1 II.1.1. II.4.2. średniowiecza oraz ich poglądów na miejsce człowieka w świecie i relacje między Bogiem a istotą ludzką; zabytków sztuki średniowiecza; -wskazywanie cech stylów romańskiego i gotyckiego; -lektura eseju Z. Herberta o sztuce średniowiecza (Kamień z katedry); Augustyna i omawia ich sens; -porządkuje informacje o św. Tomaszu i św. Augustynie; -wyjaśnia zarysowaną w filozofii epoki koncepcję relacji między Bogiem, a człowiekiem; -zna styl romański i gotycki, wymienia typowe cechy tych kierunków artystycznych; -czyta tekst o sztuce średniowiecza; -analizuje wybrane dzieło, wskazując cechy stylu; -omawia symbol i alegorię jako środki wyrazu sztuki -prezentacja; -prezentacja multimedialna; -albumy z reprodukcjami; 23

5D.4. Oblicza średniowiecznej literatury. 2 II.2.2. II.2.3. -wskazywanie celów literatury średniowiecza; - charakteryzowa nie postaw bohaterów parenetycznych epoki; -dostrzeganie różnorodności literatury epoki (od powagi w tekstach hagiograficznyc h do śmiechu w literaturze karnawałowej); średniowiecza; -podaje przykłady i porównuje zabytki sztuki średniowiecznej ; -zna cele literatury średniowiecza; -charakteryzuje postawy typowych bohaterów; -rozumie zjawisko parenezy; -wyjaśnia funkcję komizmu w literaturze karnawałowej; -omawia obraz Bruegla w odniesieniu do poetyki karnawału; -czyta tekst Rozmów, które miał król Salomon z Marchołtem...J ana z -nagranie ballady Kaczmarskiego; 24

5D. 5. Ewolucja modelu rycerza w kulturze europejskiej. 2 II2.2. II.2.4. II.2.3. ideału rycerskiego średniowiecza; -dostrzeganie ewoluowania modelu w kulturze średniowiecznej i późniejszych epokach; -znajomość przykładów tekstów ukazujących Koszyczek; -wymienia najważniejsze gatunki literackie epoki; -analizuje i interpretuje w kontekście kultury średniowiecza i obrazu Bruegla tekst Jacka Kaczmarskiego Walka postu z karnawałem; -rozumie istotę intertekstualno ści; -wymienia cechy ideału rycerskiego; -charakteryzuje rycerza, porównując bohaterów różnych utworów; -czyta ze zrozumieniem tekst Marii Ossowskiej o średniowieczny m ideale -praca w grupach; -arkusze papieru; 25

5D.6. Średniowieczny wzorzec władcy. 1 II.1.3. II.2.2. II.2.5. model rycerza; -znajomość historiografii jako działu piśmiennictwa; -wskazywanie przykładów tekstów historiograficzn ych epoki średniowiecza; -określanie cech idealnego władcy na rycerza i jego odmianach; -omawia dzieje Rolanda, rycerzy Okrągłego Stołu, Tristana i Izoldy; -analizuje i wyjaśnia funkcję zabiegu idealizacji bohatera; -podaje przykłady realizacji etosu rycerskiego w literaturze późniejszych epok; -omawia model władcy jako ideał parenetyczny na podstawie fragmentów Kroniki polskiej Galla Anonima; -analizuje zabiegi artystyczne służące kreacji postaci; 26

5D.7. Średniowieczny wzorzec ascety na podstawie Legendy o św. Aleksym. 5D. 8. Świętego Franciszka wiara radosna. 1 II.1.2. II.1.3. II.2.3. 1 II.1.3. II.2.2. II.2.4. II.4.2. podstawie utworów; cech ascety; - charakterystyka postawy św. Aleksego w kontekście ideałów epoki; -dostrzeganie uniwersalności postawy franciszkańskiej ; -definiowanie franciszkanizmu na podstawie fragmentów Kwiatków św. Franciszka; -interpretacja wiersza ks. Jana Twardowskiego w kontekście wiedzy o -czyta fragmenty Legendy o św. Aleksym; -charakteryzuje bohatera jako ascetę; -posługuje się terminem hagiografia; -dowodzi, że Legenda o św. Aleksym to zabytek języka polskiego; -opowiada o dziejach św. Franciszka z Asyżu na podstawie noty biograficznej; -omawia franciszkanizm jako postawę w oparciu o fragment Kwiatków...; -porównuje średniowieczne modele świętości; -tablice polonistyczne; 27

5D.9. Bogurodzica jako arcydzieło literatury i zabytek języka polskiego. 1 II.2.1. II.2.2. II.2.3. II.3.2. II.4.2. postawie św. Franciszka z Asyżu; -analiza Bogurodzicy jako arcydzieła literackiego w kontekście kultury średniowiecza; -wskazywanie pieśni jako utworu znaczącego w kulturze polskiego narodu; Bogurodzicy jako zabytku językowego; -analizuje i interpretuje wiersz ks. Twardowskiego, odwołując się do postawy franciszkańskiej ; -zna Bogurodzicę jako arcydzieło średniowiecznej liryki polskiej; -analizuje treść utworu, omawia kompozycję, wyjaśnia funkcję środków stylistycznych; -wskazuje i wyjaśnia zawarte w utworze archaizmy; -dowodzi, że tekst jest zabytkiem języka polskiego; -interpretuje utwór w 28

odniesieniu do kultury epoki; 5D. 10. Obraz matki w Posłuchajcie bracia miła. 5D. 11. Literatura średniowiecza wobec spraw ostatecznych. 1 II.II.1.2. II.1.2. II.2.2. II.2.4. 2 II.2.2. II.2.5. III.1.7. obrazu maryjnego; -porównywanie różnych przedstawień Matki Bożej; -funkcjonalna analiza języka tekstu; -lektura tekstu Włodarskiego W średniowieczny m kręgu śmierci; -czyta tekst wiersza Posłuchajcie bracia miła; -omawia zawarty w nim wizerunek bohaterki jako Matki Bożej i zwykłej kobiety; -analizuje język tekstu, uwzględniając funkcję środków stylistycznych; -porównuje wyobrażenia Matki Bożej w różnych tekstach kultury w odniesieniu do średniowiecza; -czyta i omawia Rozmowę Mistrza Polikarpa...; -wyjaśnia na podstawie -reprodukcje dzieł sztuki; 29

5D. 12. Zrozumieć średniowiecze. Synteza wiedzy o epoce. Praca klasowa (pisanie własnego tekstu). 3 III.1.1. III.2.1. -analiza Rozmowy Mistrza Polikarpa ze śmiercią; istoty motywu danse macabre; -porównywanie różnych dzieł zawierających ten sam motyw; - syntetyzowanie wiedzy, uzupełnianie braków; -tworzenie samodzielnego tekstu pisanego; tekstu historycznoliter ackiego źródło popularności motywu śmierci w kulturze średniowiecza; -czyta ze zrozumieniem tekst Włodarskiego; -analizuje i porównuje fragmenty utworów wyobrażające sceny śmierci bohaterów; -porządkuje notatki, uzupełnia je, wyjaśnia nieścisłości; -szuka literatury przydatnej do opracowania zagadnień związanych ze średniowiecze m; -korzysta ze słowników i leksykonów; -tworzenie mapy mentalnej; -praca pisemna (sprawdzian); -arkusze papieru; -słowniki i leksykony; 30

5D.13. Rozwój języka polskiego w dobie średniowiecza. 5D. 14. Średniowieczne zabytki języka polskiego. 5D. 15.Poszerzanie zasobu języka poprzez 1 I.2.1. I.2.2. I.3.6. 1 II.2.3. III.2.1. -dostrzeganie zmian zachodzących w języku; -odszukiwanie w tekstach staropolskich archaizmów różnego typu; -dostrzeganie znaczenia zabytków języka polskiego; 1 II2.3. -wskazywanie języków -pisze własny tekst na podstawie tekstów średniowieczny ch; -dostrzega zmiany zachodzące w języku; -klasyfikuje archaizmy, podaje przykłady; -analizuje przykłady tekstów staropolskich pod względem językowym; -zna i omawia najstarsze zabytki językowe; -posługuje się terminem archaizm ; -zna historię powstawania najstarszych tekstów; -wymienia języki -prezentacja; -prezentacja multimedialna lub foliogramy; -tablice 31

zapożyczenia w czasie średniowiecza. Dział VI. Kultura języka. 6D.1. Kultura języka a normy językowe. 1 I.3.7. wpływających na polszczyznę w dobie średniowiecza; -znajomość czynników decydujących o przyswajaniu zapożyczeń; -rozumienie zakresu kultury języka; -rozróżnianie błędu językowego i zamierzonej innowacji językowej; - stanowiące źródło zapożyczeń w języku staropolskim; -omawianie czynników powodujących wpływ zapożyczeń; -formułuje wnioski dotyczące funkcjonalności zapożyczeń dawniej i dziś; -zna kulturę języka jako dział językoznawstw a; -definiuje na podstawie przykładów błąd językowy, innowację językową, normę językową; -wyjaśnia na przykładach sposoby podnoszenia polonistyczne; 32

6D.2. Błędy językowe. 1 6D. 3. Jak ocenić poprawność, czyli o kryteriach poprawności językowej 6D. 4. O wyrazach modnych. Analiza tekstu Bralczyka Co się nosi w mówieniu. 2 I.3.7. I.3.7. 1 I.1.1. I.1.2. I.1.5. I.1.9. i poprawa błędów językowych i ich typów; -znajomość i posługiwanie się kryteriami poprawności językowej; -lektura tekstu publicystyczneg o ukierunkowana pytaniami; kultury własnych wypowiedzi; -analizuje wypowiedzi, oceniając ich poprawność językową; -wyjaśnia na przykładach przyczyny powstawania błędów różnego typu; -zna kryteria poprawności językowej; -zna wydawnictwa poprawnościow e; -stosuje wiedzę językową w praktyce; -czyta tekst Bralczyka; -formułuje wniosku w oparciu o pytania; -słowniki i wydawnictwa poprawnościow e; -słowniki i wydawnictwa poprawnościow e; -tablice polonistyczne; Zakres rozszerzony. Dział II. Biblia. 33

2D. 1. Reinterpretacja motywów biblijnych w literaturze późniejszych epok. 2D.2 Motywy biblijne w różnych tekstach kultury. Analiza wybranego dzieła. 2 II.2.2. II.2.4. II.3.2. 2 III.1.2. III.1.3. III.1.4. motywów biblijnych w utworach literackich; -analiza i interpretacja porównawcza; -odczytywanie utworów w odniesieniu do kontekstów; i wskazywanie funkcji motywów biblijnych w dziełach sztuki; -analizuje i interpretuje wskazane utwory w kontekście macierzystym i innych; -wyjaśnia funkcję odwołań biblijnych w tekstach (np. Herberta, Szymborskiej, Twardowskiego, Kamieńskiej, Brandstaettera i innych twórców); -wybiera tekst kultury nawiązujący do Biblii; -przedstawia autora; -opisuje dzieło z uwzględnienie m kompozycji i zastosowanych środków artystycznego wyrazu; -przygotowuje i -burza mózgów; -prezentacje; -arkusze papieru; -programy multimedialne; -reprodukcje; 34

2D. 3. Proces Franza Kafki jako parabola. Dział IV. 1. Mit śródziemnomorski Jastruna. Esej jako forma wypowiedzi. 4 II.2.1. II.2.5. II.3.2. II.3.4. II.4.1. 1 I.1.1. II.3.3. -znajomość powieści F. Kafki Proces; i wyjaśnianie na podstawie fragmentów utworu istoty sytuacji kafkowskiej; formy eseju na podstawie tekstu Jastruna; -lektura eseju jako kontekstu interpretacyjne go kultury antycznej; wygłasza krótką prezentację; - -zna treść utworu; -przedstawia i charakteryzuje, posługując się cytatami Józefa K.; -analizuje i interpretuje powieść jako parabolę; -wyjaśnia absurdalną wizję świata obecną w powieści; -interpretuje fragmenty, przywołując stosowne konteksty; -czyta ze zrozumieniem esej; -analizuje esej, wskazując zawarte w nim refleksje dotyczące kultury -egzemplarze powieści; 35

4.D. 2. Zasady życia i twórczości według Horacego. 4.D. 3. Znaczenie kultury antycznej w edukacji. Analiza eseju Z. Herberta Lekcja łaciny. 1 II.2.5. II.3.1. II.4.1. 1 I.1.1. I.1.2. II.3.3. -odczytywanie refleksji na temat życia i twórczości zawartych w utworach Horacego; horacjanizmu jako postawy egzystencjalnej i twórczej; -wskazywanie zastosowanych w utworach rozwiązań artystycznych; -odczytanie zawartych w eseju refleksji na temat wartości klasycznego wychowania; -dostrzeganie związku eseju Herberta z antycznej; -dowodzi, iż tekst Jastruna jest esejem; -zna Horacego jako poetę antycznego Rzymu; -analizuje i interpretuje wskazane ody; -definiuje horacjanizm jako postawę życiową i twórczą; -redaguje pisemną wypowiedź w oparciu o proponowane przez twórcę zasady; -czyta esej i opisuje przedstawiony w nim obraz nauczyciela łaciny; -wyjaśnia wartość klasycznego wykształcenia; 36

4.D. 4. Funkcja nawiązania do mitu o Antygonie w wierszu Kazimiery Iłłakowiczówny Antygono, patronko sióstr. 4.D. 5. Antygona w Nowy Yorku Głowackiego współczesną reinterpretacją mitu. Dział V. Średniowiecze. 5.D.1. Motyw walki postu z karnawałem w różnych tekstach 1 II.2.1. II.2.3. II.3.3. 3 II.2.3. II.3.4. 2 II.2.3. II.3.2. II.3.4. kulturą antyczną; -rozpoznanie aluzji literackiej i odczytanie kulturowej symboliki postaci Antygony; -funkcjonalna analiza stylu utworu; -konfrontacja wizji artystycznej w spektaklu teatralnym z z tekstem literackim; funkcji wykorzystania mitu we współczesnym dramacie; motywu postu i karnawału w -analizuje język eseju i wykazuje jego związek z przedstawiony mi wartościami; -analizuje tekst Iłłakowiczówny; -interpretuje tytuł i kluczowe motywy; -wskazuje funkcję nawiązań do mitu o Antygonie; -opowiada przedstawioną w spektaklu historię -opisuje zastosowane w spektaklu teatralne środki wyrazu, wyjaśnia ich funkcję; -czyta tekst Bachtina o literaturze -prezentacja spektaklu; -nagranie spektaklu Teatru Telewizji; -arkusze papieru, flamastry; -nagranie ballady 37

kultury. 5.D. 2. Refleksje o życiu u jego kresu. Wielki Testament Franciszka Villona. 5.D. 3. Wizja zaświatów w Boskiej komedii Dantego. 1 II.2.1. II.2.4. III.3.1. 1 II.2.5 II.3.1. II.3.4. kulturze; -analiza i interpretacja obrazu Bruegla; -analiz i interpretacja wiersza Kaczmarskiego jako aluzji do obrazu; obrazu ludzkiego życia w utworze Villona; -określanie problematyki tekstu; -przedstawienie dziejów Dantego jako autora Boskiej komedii; karnawałowe; -opisuje i analizuje pod względem symboliki obraz Bruegla; -analizuje i interpretuje wiersz Kaczmarskiego, wskazując nawiązania do malarstwa; -na podstawie noty biograficznej opowiada o Franciszku Villonie; -analizuje i interpretuje fragmenty tekstu; -przedstawia na podstawie noty biograficznej sylwetkę autora dzieła; -analizuje fragmenty utworu; -opisuje -praca w grupach; Kaczmarskiego; 38

5.D.4. Symboliczna gra ze śmiercią w filmie Bergmana Siódma pieczęć. 4 II.2.3. II3.4. -wiedza o Bergmanie jako jednym z najwybitniejszy ch reżyserów kina światowego; -analiza składników świata przedstawioneg o w filmie; -dostrzegani nawiązań kulturowych w dziele Bergmana; zjawiska przedstawione w tekście; -charakteryzuje kompozycję utworu; -rozpoznaje cechu średniowieczne i renesansowe utworu; -opowiada o reżyserze filmu, nawiązując do jego twórczości; -odtwarza fabułę filmu; -wskazuje pokrewieństwa świata filmu z kulturą średniowiecza; -interpretuje tytuł filmu; -analizuje środki filmowego wyrazu; -projekcja filmu; -film; 39