3.1. Źródła ustawy 3.2. Ustawa o efektywności energetycznej. 3.3. Krajowy cel w zakresie oszczędnego gospodarowania energią 3.4. Zadania jednostek sektora publicznego 3.5. Zasady uzyskania i umorzenia świadectwa efektywności energetycznej 3.6. Zasady uzyskania i umorzenia świadectwa efektywności energetycznej c.d. 3.7. Zasady uzyskania i umorzenia świadectwa efektywności energetycznej c.d. 3.8. Rodzaje przedsięwzięć służące poprawie efektywności energetycznej 3.9. Prawa majątkowe 3.10. Zasady sporządzania audytu efektywności energetycznej 3.11. Zasady uzyskania uprawnień audytora efektywności energetycznej 3.12. Zmiany w prawie budowlanym 3.13. Podsumowanie
efektywność energetyczna = efekt użytkowy zużycie energii Polska w ciągu ostatnich 10 lat: - duży postęp w zakresie efektywności energetycznej - spadek energochłonności PKB o 1/3; - ustawa o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych, - optymalizacja procesów przemysłowych (cementownie,huty metali nieżelaznych, huty szkła nie odbiegają od poziomu europejskiego), - modernizacja oświetlenia ulicznego, Jednak efektywność energetyczna polskiej gospodarki jest: - około 3 razy niższa niż w najbardziej rozwiniętych krajach europejskich, - około 2 razy niższa niż średnia w krajach UE - zużycie energii pierwotnej w Polsce, odniesione do liczebności populacji, jest niemal 40 % niższe niż w krajach starej 15 - potencjał w zakresie oszczędzania energii Ustawa o efektywności energetycznej to wynik: - Dyrektywy 2006/32/WE w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych, - przyjęcia przez Radę Europejską w 2007 r. celu 20% obniżenia zużycia energii w UE do 2020 r. Misja Ministerstwo Gospodarki: Stworzenie najlepszych w Europie warunków prowadzenia działalności gospodarczej. J.F. Kennedy (1961r.): "Do końca dekady Amerykanin postawi swoją stopę na Księżycu". 2
obowiązuje od sierpnia 2011 do dnia 31 grudnia 2016 r. Art. 1. Ustawa określa: 1) krajowy cel w zakresie oszczędnego gospodarowania energią; 2) zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej; 3) zasady uzyskania i umorzenia świadectwa efektywności energetycznej; 4) zasady sporządzania audytu efektywności energetycznej oraz uzyskania uprawnień audytora efektywności energetycznej. Transpozycja dyrektywy 2006/32/ WE w Polsce jest opóźniona o kilka lat. Jak wynika z art. 18 ust. 1 dyrektywy 2006/32/WE termin jej transpozycji do prawa krajowego minął 17 maja 2008 r. Okres transpozycji podany jest każdorazowo w treści dyrektywy na ogół wynosi od roku do 3 lat. W tym czasie państwa są zobowiązane do dostosowania prawa krajowego do założeń i postanowień dyrektywy. Transpozycja następuje poprzez przyjęcie przez odpowiednie organy prawodawcze danego państwa odpowiedniego aktu prawnego, Ustawa weszła w życie 11 sierpnia (będzie obowiązywać krótko). efektywność energetyczna stosunek uzyskanej wielkości efektu użytkowego danego obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji, w typowych warunkach ich użytkowania lub eksploatacji, do ilości zużycia energii przez ten obiekt, urządzenie techniczne lub instalację, niezbędnej do uzyskania tego efektu; 3
... uzyskanie do 2016 r. oszczędności energii finalnej w ilości nie mniejszej niż 9% średniego krajowego zużycia tej energii w ciągu roku, przy czym uśrednienie obejmuje lata 2001 2005. - minister gospodarki co 3 lata przedstawia krajowy plan działań dotyczący efektywności energetycznej, - ma być przekazywany do Komisji Europejskiej - krajowy plan działań realizują ministrowie i wojewodowie energia pierwotna energia zawarta w pierwotnych nośnikach energii, pozyskiwanych bezpośrednio ze środowiska, w szczegolności: węglu kamiennym energetycznym (łącznie z węglem odzyskanym z hałd), węglu kamiennym koksowym, węglu brunatnym, ropie naftowej (łącznie z gazoliną), gazie ziemnym wysokometanowym (łącznie z gazem z odmetanowania kopalń węgla kamiennego), gazie ziemnym zaazotowanym, torfie do celow opałowych oraz energię: wody, wiatru, słoneczną, geotermalną wykorzystywane do wytwarzania energii elektrycznej, ciepła lub chłodu, a także biomasę energia finalna energia lub paliwa, z wyłączeniem paliw lotniczych i paliw w zbiornikach morskich, zużyte przez odbiorcę końcowego; Minimalny horyzont czasowy jest wyznaczony przez dyrektywę 2006/32/WE : Państwa członkowskie przyjmują i dążą do osiągnięcia krajowego celu indykatywnego w zakresie oszczędności energii w wysokości 9 proc. w dziewiątym roku stosowania niniejszej dyrektywy, który realizują za pomocą usług energetycznych i innych środków poprawy efektywności energetycznej ". Niewiele czasu do 2016 r. Przedsięwzięcia wymagające dużych nakładów, realizowane latami, mogą się okazać dla przedsiębiorców niepewne. Zwłaszcza w wypadku przedsięwzięć budowlanych. Gdy w grę wchodzą zakupy sprzętu, może być łatwiej. 4
Jednostka sektora publicznego stosuje co najmniej dwa ze środków poprawy efektywności energetycznej: 1) umowę, której przedmiotem jest realizacja i finansowanie przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej; 2) nabycie nowego urządzenia, instalacji lub pojazdu,charakteryzujących się niskim zużyciem energii oraz niskimi kosztami eksploatacji; 3) wymiana eksploatowanego urządzenia, instalacji lub pojazdu na urządzenie, instalację lub pojazd, o których mowa w pkt 2, albo ich modernizacja; 4) nabycie lub wynajęcie efektywnych energetycznie budynków lub ich części albo przebudowa lub remont użytkowanych budynków, w tym realizacja przedsięwzięcia termomodernizacyjnego; 5) sporządzenie audytu energetycznego budynku o powierzchni użytkowej powyżej 500 m2, których jednostka sektora publicznego jest właścicielem lub zarządcą. Jednostki sektora publicznego: np. budżetowe (rządowe i samorządowe) audyt efektywności energetycznej opracowanie zawierające analizę zużycia energii oraz określające stan techniczny obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji, zawierające wykaz przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej tych obiektow, urządzeń lub instalacji, a także ocenę ich opłacalności ekonomicznej i możliwej do uzyskania oszczędności energii; - Ustawa nie określa żadnych wskaźników, parametrów lub wymagań dla jednostek sektora publicznego. Obowiązki ustawowe będzie bardzo łatwo wypełnić. - W toku prac parlamentarnych odrzucono poprawkę, aby wprowadzić obowiązek jednostek sektora publicznego zaoszczędzenia w każdym roku 1% średniego zużycia energii. Odrzucona propozycja oznaczała wypełnienie art. 5 dyrektywy 2006/32/WE. Norma ta nakazuje, aby jednostki sektora publicznego pełniły wzorcową rolę w dziedzinie oszczędnego gospodarowania energią. Komisja Europejska w ramach Planu działań na rzecz efektywności energetycznej 2011" zapowiada nałożenie wiążących prawnie obowiązków modernizacji i ocieplania 3 proc. budynków publicznych każdego roku. - były chyba obawy, że obowiązek oszczędności energii o 1 proc. w skali roku spowoduje znaczący wzrost wydatków budżetu państwa. - początkowe nakłady w oszczędność energii zawsze się zwracają... 5
zielone certyfikaty - za energię ze źródeł odnawialnych czerwone certyfikaty za produkcję energii w kogeneracji, białe certyfikaty (świadectwo efektywności energetycznej) za projekty, które prowadzą do zmniejszenia zużycia energii ( wydaje prezes URE ) Przedsiębiorstwo energetyczne sprzedające energię elektryczną, ciepło (ponad 5 MW) lub gaz ziemny odbiorcom końcowym, odbiorca końcowy członek giełdy, dom maklerski jest obowiązane: 1) uzyskać i umorzyć świadectwa efektywności energetycznej, o wartości nie większej niż 3% przychodu (w tonach oleju ekwiwalentnego) Wartość minimalnej energii pierwotnej podlegającej obowiązkowi 2) uiścić opłatę zastępczą, wynikającą z niedopełnienia obowiązku umorzenia świadectw Wielkość i sposób obliczania ilości energii pierwotnej odpowiadającej wartości świadectwa efektywności energetycznej, które jest obowiązane uzyskać i przedstawić do umorzenia przedsiębiorstwo energetyczne określi minister. tona oleju ekwiwalentnego rownoważnik jednej tony ropy naftowej o wartości opałowej rownej 41 868 kj/kg; W odróżnieniu od sektora publicznego sektor przedsiębiorstw obarczo znaczącymi obciążeniami. 6
Jak przedsiębiorstwo energetyczne sprzedające energię elektryczną, ciepło lub gaz ziemny odbiorcom końcowym może uzyskać i umorzyć świadectwa efektywności energetycznej? I sposób Przedsiębiorstwo energetyczne i jego klient (odbiorca końcowy) Warunki dla odbiorcy końcowego: - zużycie w 2011 r. nie mniej niż 400 GWh, - udział kosztu energii elektrycznej w wartości jego produkcji jest nie mniejszy niż 15%, - zakończenie nie wcześniej niż w dniu 1 stycznia 2011 r. przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej, - ograniczenie zużycia energii elektrycznej w przeliczeniu na wielkość produkcji, o nie mniej niż 1% rocznie w stosunku do średniej jego wielkości z lat 2008 2010 - zamówienie audytu efektywności energetycznej. Odbiorca końcowy przedstawia przedsiębiorstwu energetycznemu oświadczenie o zrealizowaniu przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej. Przedsiębiorstwo energetyczne sprzedające energię elektryczną, które otrzymało od odbiorcy końcowego oświadczenie wraz z audytem efektywności energetycznej, przekazuje to oświadczenie i audyt Prezesowi URE. - przedsięwzięcie nie dotyczy instalacji objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji, 7
Przetargi Prezesa URE (zapewnienie realizacji krajowego celu). Przetarg przeprowadza się oddzielnie dla następujących kategorii przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej: 1) zwiększenia oszczędności energii przez odbiorców końcowych; 2) zwiększenia oszczędności energii przez urządzenia potrzeb własnych; 3) zmniejszenia strat energii elektrycznej, ciepła lub gazu ziemnego w przesyle lub dystrybucji. Do przetargu może być zgłoszone przedsięwzięcie służące poprawie efektywności energetycznej, w wyniku którego uzyskuje się oszczędność energii w ilości stanowiącej równowartość co najmniej 10 toe średnio w ciągu roku, albo przedsięwzięcia w wyniku których uzyskuje się łączną oszczędność co najmniej 10 toe średnio w ciągu roku. Nie mogą być zgłoszone przedsięwzięcia: 1) zakończone przed dniem 1 stycznia 2011 r.; 2) na którego realizację: a) przyznano premię termomodernizacyjną, b) uzyskano środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej lub z budżetu państwa; 3) wg I sposobu W przetargu może uczestniczyć podmiot, który przedłoży Prezesowi URE prawidłowo wypełnioną deklarację przetargową wraz z audytem efektywności energetycznej sporządzonym dla przedsięwzięcia lub przedsięwzięć tego samego rodzaju służących poprawie efektywności energetycznej. Prezes URE wydaje świadectwo efektywności energetycznej podmiotom w tonach oleju ekwiwal. toe ton of oil equivalent ekwiwalent ropy (paliwo o kaloryczności 10000 kcal/kg) Pierwszy odbędzie się prawdopodobnie w drugiej połowie 2012 r. 8
1) izolacja instalacji przemysłowych; 2) przebudowa lub remont budynków; 3) modernizacja: a) urządzeń przeznaczonych do użytku domowego, b) oświetlenia, c) urządzeń potrzeb własnych, d) urządzeń i instalacji wykorzystywanych w procesach przemysłowych, e) lokalnych sieci ciepłowniczych i lokalnych źródeł ciepła; 4) odzysk energii w procesach przemysłowych; 5) ograniczenie: a) przepływów mocy biernej, b) strat sieciowych w ciągach liniowych, c) strat w transformatorach; 6) stosowanie do ogrzewania lub chłodzenia obiektów - energii wytwarzanej we własnych lub przyłączonych do sieci odnawialnych źródłach energii, - ciepła użytkowego w kogeneracji, - lub ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych. ma być szczegółowy wykaz 9
Prawa majątkowe wynikające ze świadectwa efektywności energetycznej są towarem giełdowym. Prawa te są zbywalne. Prezes URE, na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego, odbiorcy końcowego oraz towarowego domu maklerskiego lub domu maklerskiego, którym przysługują prawa majątkowe wynikające ze świadectwa efektywności energetycznej, w drodze decyzji, umarza to świadectwo w całości albo w części. Prawa majątkowe wynikające ze świadectwa efektywności energetycznej wygasają z chwilą jego umorzenia Prawa majątkowe wynikające ze świadectw efektywności energetycznej, które nie zostaną umorzone przez Prezesa URE do dnia 31 marca 2016 r., wygasają z mocy prawa z dniem 1 kwietnia 2016 r. 10
Audyt efektywności energetycznej powinien zawierać: 1) imię, nazwisko... 2) kartę audytu efektywności energetycznej; 3) oznaczenie miejsca lokalizacji przedsięwzięcia służącego poprawie efektywnościenergetycznej; 4) ocenę stanu technicznego oraz analizę zużycia energii obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji; 5) ocenę efektów uzyskanych w wyniku realizacji przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej, w tym w szczególności określenie osiągniętej oszczędności energii Audyt efektywności energetycznej, powinien zawierać także opis możliwych rodzajów i wariantów realizacji przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej wraz z oceną opłacalności ekonomicznej tych przedsięwzięć i możliwej do uzyskania oszczędności energii. Minister..., w drodze rozporządzenia: 1) szczegółowy zakres i sposób sporządzania audytu efektywności energetycznej, 2) wzór karty audytu efektywności energetycznej, 3) dane i metody, które mogą być wykorzystywane..., 11
Audyt efektywności energetycznej może sporządzić osoba, która: 3) ukończyła magisterskie studia wyższe w zakresie technicznym; 4) odbyła szkolenie dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień audytora efektywności energ. lub ukończyła co najmniej roczne studia podyplomowe. 5) złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin na audytora efektywności energetycznej. Audytor efektywności energetycznej podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku ze sporządzaniem audytu efektywności energetycznej 12
Ubiegając się o prawo do budowy budynku większego niż dom jednorodzinny, trzeba będzie udowodnić, że jego ogrzewanie będzie energetycznie efektywne. W ustawie o efektywności energetycznej zapisano wprowadzenie reguły "efektywnościowej" w stosunku do nowych obiektów o zapotrzebowaniu ciepła powyżej 50 kw (obiekty większe od standardowych domków jednorodzinnych) ubiegający się o pozwolenie na budowę takiego obiektu będzie musiał zaproponować wybudowanie własnego odnawialnego źródła energii lub własnej instalacji kogeneracji, ewentualnie wykorzystanie do ogrzewania budynku ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych. jeśli ubiegający się o budowę nie chce takich indywidualnych rozwiązań, a jest w zasięgu sieci ciepłowniczej, która jest zasilana w 75 proc. energią z OZE, kogeneracji lub z ciepła odpadowego, to musi się do takiej sieci przyłączyć. Chyba, że przedstawi audyt energetyczny, z którego będzie wynikało, że proponowane przez niego dowolnie wybrane rozwiązanie jest bardziej korzystne i efektywne energetycznie. Właściciel będzie więc miał różne możliwości ogrzania budynku, muszą być one jednak energetycznie efektywne. 13
Dzięki ustawie za działania dające oszczędność energii można uzyskać tzw. białe certyfikaty i obracać nimi na giełdzie energii. Certyfikaty (świadectwa efektywności energetycznej) przyznaje prezes URE. Ustawa zawiera katalog przedsięwzięć, za które będzie można je dostać Przetargi organizowane przez URE Ile można będzie zarobić na certyfikacie? prawdopodobnie 1,8 2,5 tys. zł za dokument potwierdzający zaoszczędzenie 10 ton oleju. Mały nie zaoszczędzi 10 ton oleju więc działania w grupie (np. cały blok). Zbieraniem małych podmiotów i działaniem w ich imieniu powinny się zająć profesjonalne firmy pośredniczące typu ESCO Działania grupowe przewidują producenci sprzętu AGD - w razie zakupu lodówki klasy energetycznej A+ można będzie liczyć na mniej więcej 100 zł premii, a gdy sprzęt oszczędza więcej energii nawet na 200 300 zł. Według wyliczeń wydatki na energię spadną o 250 350 mln zł rocznie, co w okresie 15 lat daje ponad 5 mld zł oszczędności. Jednocześnie ceny energii mogą wzrosnąć o 1,5 2 proc., ponieważ przedsiębiorstwa energetyczne będą musiały kupić białe certyfikaty za ok. 2 mld zł rocznie. ESCO - Energy Service Companies (firmy usług energetycznych), oferujące kompleksowe usługi eksperckie w zakresie energetyki gwarantujące potencjalnym klientom oszczędności energii i zmniejszenie ponoszonych z tego tytułu kosztów. TPF = Third Party Financing (finansowanie przez trzecią stronę), SPA = Shared Profits Arrangement (zasada dzielenia się oszczędnościami). 14