ETAP II Konkurencja I Ach te definicje! (każda poprawnie ułożona definicja warta jest aż dwa punkty) Astronomia to nauka o ciałach niebieskich zajmująca się badaniem ich położenia, ruchów, odległości i własności fizycznych, a także pochodzeniem i ewolucją. badająca wpływ położenia planet i gwiazd na wydarzenia na Ziemi. Gwiazdy to gorące, rozżarzone kule gazowe wytwarzające ciepło dzięki reakcjom termojądrowym, powstające wewnątrz mgławic i składające się głównie z wodoru i helu. ciała niebieskie mniejsze od planet poruszające się wokół Słońca. Definicje pochodzą z Wielkiej Encyklopedii Świata OXFORD 1
Konkurencja II Domino astronomiczne z planetami i nie tylko (prawidłowo ułożone pozwoli dopisać drużynie aż cztery punkty) START Planeta o największej gęstości ZIEMIA Planeta położona najbliżej Słońca MERKURY MARS Planeta o czerwonym zabarwieniu dzięki zawartości związków żelaza w skorupie JOWISZ Największa planeta Układu Słonecznego Planeta okrążona przez układ szerokich pierścieni SATURN Planeta o najmniejszej gęstości URAN Ósma według oddalenia od Słońca planeta Układu Słonecznego NEPTUN Planetę tą często nazywa się Gwiazdą Poranną lub Wieczorną WENUS Wokół niego krążą planety SŁOŃCE META Konkurencja III Do boju ruszają eksperci (w tej konkurencji można zdobyć aż dziesięć punktów + po dwa punkty za każdą prawidłową odpowiedź) Zadaniem uczniów każdej klasy jest przygotowanie prezentacji multimedialnej na jeden z poniższych tematów: 1) Gwiazdy od poczęcia do wygaśnięcia. 2) Merkury, Wenus, Ziemia, Mars planety ziemskie. 3) Jowisz, Saturn, Uran, Neptun gazowe olbrzymy. 4) Księżyce planet Układu Słonecznego. 5) Galaktyki ich różnorodność. 6) Zaćmienia Słońca i Księżyca. 7) Podboje Kosmosu najważniejsze wydarzenia. 8) Obserwacje astronomiczne dawniej. Uczniowie losują temat (tematy nie mogą się powtarzać) na dwa tygodnie przed ustalonym terminem turnieju i w tym czasie pracują pod kierunkiem nauczyciela, szukają materiałów i przygotowują prezentację, którą przedstawiają na zawodach. W ten sposób wszyscy stają się ekspertami w swojej dziedzinie. Poza tym zadaniem uczniów jest przygotowanie dwóch pytań, na które będą odpowiadać pozostałe drużyny (drużyny nie odpowiadają na pytania dotyczące prezentacji swojej klasy). 2
Konkurencja IV Kram z zadaniami zadania nietrudne i niełatwe (każde poprawnie rozwiązane warte jest aż trzy punkty) Zadanie 1. Oblicz wartość siły ciężkości działającej na ciało o masie 40 kg umieszczone na powierzchni Księżyca. Średnia wartość przyspieszenia grawitacyjnego na Księżycu wynosi 1,62 m/s 2. Zadanie 2. Sztuczny satelita okrąża Ziemię 8 razy w ciągu 12 godzin. Oblicz, ile czasu potrzebuje na wykonanie jednego obiegu wokół Ziemi. Jak się nazywa wielkość, którą obliczyłeś? Zadanie 3. Średnia odległość Ziemi od Słońca wynosi 149,6 mln km. Oblicz, ile czasu potrzebuje światło słoneczne, aby dotrzeć do naszej planety? Prędkość światła wynosi 300000 km/s. Zadanie 4. Na której planecie: Marsie, czy Ziemi ciężar ciała jest mniejszy? Ile razy? Potrzebne dane znajdziesz w Tablicach fizycznych i astronomicznych. Zadanie 5. Wiedząc, że światło odbite od powierzchni Księżyca potrzebuje 1,28 s, aby dotrzeć do Ziemi, oblicz średnią odległość Księżyca od naszej planety. Prędkość światła wynosi 300000 km/s. Zadanie 6. Oblicz wartość siły ciężkości działającej na ciało o masie 20 kg umieszczone na powierzchni Marsa. Średnia wartość przyspieszenia grawitacyjnego na Marsie wynosi 3,69 m/s 2. Zadanie 7. Oblicz, na jakiej wysokości nad Ziemią siła grawitacji będzie dziewięciokrotnie mniejsza, niż na powierzchni Ziemi. Przyjmij, że średnica równikowa Ziemi wynosi 12 760 km. Zadanie 8. Gdyby ciało o masie 25 kg zostało umieszczone na powierzchni Neptuna, to jego ciężar wyniósłby 275 N. Oblicz wartość przyspieszenia na tej planecie. Zadanie 9. Okres obiegu Merkurego wokół Słońca wynosi 88 dni. Przyjmując, że Merkury obiega Słońce po torze w kształcie okręgu oblicz, z jaką prędkością się porusza. Potrzebne dane znajdziesz w Tablicach fizycznych i astronomicznych. Zadanie 10. Gwiazda o nazwie Proxima Centauri jest gwiazdą najbliższą naszego Układu Słonecznego. Jej odległość od Słońca wynosi 4,28 roku świetlnego. Wyraź tę odległość w kilometrach. 3
Konkurencja V Runda pytań do wyboru, po dwa i trzy punkty. Ddecyduj, które wybrać Pytania po dwa punkty 1. Wymień wszystkie planety Układu Słonecznego w kolejności od najbliżej położonej do najbardziej oddalonej od Słońca. 2. Podaj podział planet Układu Słonecznego ze względu na budowę i wymień planety należące do poszczególnych grup. 3. Jak się nazywa siła utrzymująca sztucznego satelitę na orbicie okołoziemskiej? 4. Co to są komety? 5. Jak się nazywa wielkość do pomiaru odległości we Wszechświecie? 6. Ile wynosi okres obiegu Ziemi wokół Słońca? 7. Na czym polega zaćmienie Słońca? 8. Jakie są następstwa ruchu wirowego Ziemi? 9. Jak się nazywał człowiek, który pierwszy stanął na Księżycu? 10. Co to jest siła grawitacji i jak można obliczyć jej wartość? 11. Wymień fazy Księżyca. 12. Z czym kojarzą się Tobie nazwy planet Układu Słonecznego? Jak sądzisz, dlaczego? Pytania po trzy punkty 1. Czy meteoroidy i meteoryty to pojęcia o takim samym znaczeniu? 2. Do czego służą sztuczne satelity Ziemi? Podaj co najmniej pięć przykładów. 3. Jaką nazwę nosił pierwszy sztuczny satelita Ziemi i w którym roku został umieszczony na orbicie okołoziemskiej? 4. Jaki jest kierunek i zwrot siły działającej na sztucznego satelitę Ziemi? 5. Podaj najnowszą definicję planety i wyjaśnij, jakie są jej następstwa. 6. Wyjaśnij, dlaczego Słońce świeci. 7. Czy planetoidy i planety to pojęcia o takim samym znaczeniu? 8. Podaj definicję galaktyki i wymień co najmniej trzy typy galaktyk. 9. Wymień dwa podstawowe pierwiastki, z których zbudowane jest Słońce. 10. Czym różni się czerwony olbrzym od białego karła? 11. Dlaczego Księżyc nie spada na Ziemię? 12. Wyjaśnij, dlaczego planety świecą? 4
Konkurencja VI Czas na krzyżówkę i to z hasłem (za trzy punkty plus dwa dodatkowe za wyjaśnienie hasła) Znaczenie haseł: 1) Planeta Układu Słonecznego, którą można nazwać Władcą pierścieni. 2) Planeta, która jest naszą bliską sąsiadką. 3) Do niedawna był uznawany za planetę naszego Układu Słonecznego. 4) Planeta Układu Słonecznego, którą często nazywa się Jutrzenką. 5) Ogromny układ gwiazd i materii międzygwiezdnej. 6) Największa i najcięższa planeta Układu Słonecznego. 7) Ma długi warkocz, ale nie jest dziewczyną. 8) Jedna z planet Układu Słonecznego należących do grupy gazowych olbrzymów. 1) 3) 2) 4) 5) 6) 7) 8) 5