Raport z delimitacji miejskich obszarów zdegradowanych w Mieście Ustka

Załącznik nr 2 do Uchwały w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji dla Gminy Miasto Ustka Raport z delimitacji miejskich obszarów zdegradowanych w Mieście Ustka Opracowanie: Lider Projekt Sp. z o.o. Al. K. Marcinkowskiego 1/3, 61-745 Poznań

Spis treści 1. Metodologia... 2 2. Charakterystyka miasta Ustka... 7 3. Wskaźniki delimitacyjne... 10 3.1. Podsystem społeczny... 10 3.1.1. Wskaźniki obligatoryjne... 10 3.1.2. Wskaźniki fakultatywne... 17 3.2. Podsystem gospodarczy... 23 3.2.1. Wskaźniki obligatoryjne... 23 3.2.2. Wskaźniki fakultatywne... 28 3.3. Podsystem przestrzenny... 31 3.3.1. Wskaźniki obligatoryjne... 31 3.3.2. Wskaźniki fakultatywne... 34 3.4. Podsumowanie... 36 4. Obszary wskazane do rewitalizacji... 39 4.1. Obszary kryzysowe wskazane do rewitalizacji... 40 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych dostępnych na licencji Open Database License (OpenStreetMap).... 42 4.2. Obszar o konieczności wdrożenia działań rewitalizacyjnych... 42 5. Wskaźniki wystandaryzowane... 44 1

1. Metodologia Niniejszy dokument został opracowany przez firmę Lider Projekt Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, na zlecenie Urzędu Miasta Ustka, zgodnie z Założeniami do projektu wytycznych dotyczących programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych w celu ubiegania się o środki finansowe w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020, przyjętymi przez Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego 1 do sporządzenia delimitacji obszarów zdegradowanych podlegających rewitalizacji. W badaniach, zgodnie z ww. wytycznymi przyjęto analizę porównawczą jednostek urbanistycznych, opartą na zestawie wskaźników cząstkowych oraz syntetycznych wskaźników degeneracji, pozwalającą na obiektywne określenie stopnia zróżnicowania rozwoju społeczno-gospodarczego poszczególnych obszarów miasta. Dokument Urzędu Marszałkowskiego wskazuje zestaw wskaźników obowiązkowych oraz wskaźników fakultatywnych, które winny zostać przyjęte, celem określenia obszarów o najwyższym stopniu degeneracji. Wykorzystanie wskaźników obowiązkowych (na tle średnich wartości w regionie) oraz wskaźników fakultatywnych (odniesionych do średnich wartości na całym obszarze miasta) ma za zadanie prowadzić do pozyskania pełnego obrazu, dotyczącego wszystkich jednostek urbanistycznych miasta, na które zostało ono podzielone oraz wskazania jednostek szczególnie zagrożonych wykluczeniem i predysponowanych do objęcia kompleksowymi przedsięwzięciami rewitalizacyjnymi Wskaźniki zostały przypisane trzem podsystemom: społecznemu, gospodarczemu oraz przestrzennemu (tabela 1). Zgodnie z ustaleniami z Urzędem Marszałkowskim w każdym podsystemie zrezygnowano z jednego wskaźnika, co zostało uzasadnione w rozdziale 3. Wskaźniki delimitacyjne. 1 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr 714/363/14 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 1 lipca 2014 r. 2

Tabela 1. Lista wskaźników obowiązkowych. Kryterium Społeczne Gospodarcze Przestrzenne Wskaźnik Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. mieszkańców Liczba długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym Liczba przestępstw na 1 tys. ludności Liczba przestępstw przeciwko rodzinie i opiece na 10 tys. ludności Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób Odsetek osób bezrobotnych z wykształceniem gimnazjalnym lub poniżej w ogólnej liczbie bezrobotnych Udział budynków mieszkalnych wybudowanych przed rokiem 1970 w ogólnej ich liczbie Przeciętna powierzchnia użytkowa lokalu na osobę (m 2 ) Rekomendowane źródła danych Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Ustce Powiatowy Urząd Pracy w Słupsku Komenda Miejska Policji w Słupsku/ Komisariat Policji w Ustce Wydział Spraw Obywatelskich i Administracyjno- Organizacyjnych Wydział Spraw Obywatelskich i Administracyjno- Organizacyjnych Powiatowy Urząd Pracy w Słupsku Wydział Gospodarki Przestrzennej lub/i Wydział Gospodarki Nieruchomościami Wartość referencyjna dla woj. 52,9 2,4 27,7 6,3 16,4 11,6 28,3 42,3 23,0 pomorskiego Typ wskaźnika destymulanta destymulanta destymulanta destymulanta destymulanta stymulanta destymulanta destymulanta stymulanta Wymagana wartość dla obszarów objętych wsparciem odchylenie powyżej wartości referencyjnej odchylenie powyżej wartości referencyjnej odchylenie powyżej wartości referencyjnej odchylenie powyżej wartości referencyjnej odchylenie powyżej wartości referencyjnej odchylenie poniżej wartości referencyjnej odchylenie powyżej wartości referencyjnej odchylenie powyżej wartości referencyjnej Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Założenia do projektu wytycznych dotyczących programowania przedsięwzięć w celu ubiegania się o środki finansowe w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020, UM WP odchylenie poniżej wartości referencyjnej 3

Niezbędne dane były pozyskiwane u źródła w podziale na ulice. Urząd Miasta Ustka dokonał w konsultacji z Lider Projekt Sp. z o.o. podziału miasta na jednostki urbanistyczne. Każdej z jednostek zostały przypisane ulice należące do danej jednostki. Zebrane dane zostały zagregowane według jednostek urbanistycznych. Analiza sytuacji wewnątrzmiejskiej oparta na wskaźnikach obowiązkowych została uzupełniona analizą w oparciu o wskaźniki fakultatywne. Wybór wskaźników fakultatywnych wykorzystywanych do delimitacji obszarów zdegradowanych był uzależniony od możliwości pozyskania danych statystycznych z wewnętrznych jednostek oraz innych źródeł (Spółdzielnie Mieszkaniowe, Wspólnoty Mieszkaniowe, Urząd Pracy, szkoły, policja, Urząd Skarbowy). Tabela 2. Lista wskaźników fakultatywnych. Kryterium społeczne Kryterium gospodarcze Kryterium przestrzenne liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej średnia wartość gruntu na analizowanym obszarze; w przeliczeniu na rodzinę korzystającą z pomocy społecznej; wyniki egzaminów państwowych w szkołach podstawowych i gimnazjach; czyny karalne nieletnich na 1 tys. ludności; udział uczniów z problemami wychowawczymi i problemami w nauce (średnia poniżej 3,0) liczba fundacji, stowarzyszeń, organizacji społecznych aktywnych na analizowanym obszarze; dynamika liczby ludności w latach 2012-2014; wielkość dochodów gminy z tytułu podatku od nieruchomości w przeliczeniu na 1 mieszkańca w odniesieniu do średniej miasta; poziom dochodów ludności określany poprzez wielkość podatku dochodowego od os. fizycznych na analizowanym obszarze w przeliczeniu na 1 mieszkańca w odniesieniu do średniej miasta; ilość (powierzchnia w m 2 ) azbestu przypadająca na 1 budynek mieszkalny; odsetek osób nie korzystających z sieci wodociągowo-kanalizacyjnej; udział osób mieszkających w zasobach mieszkaniowych gminy w stosunku do ogólnej liczby mieszkańców; Źródło: opracowanie własne na podstawie dokumentu Założenia do projektu wytycznych dotyczących programowania przedsięwzięć w celu ubiegania się o środki finansowe w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020, UM WP. Wybór obszarów kryzysowych dysfunkcyjnych jest kluczowym elementem lokalnych programów rewitalizacji. Zastosowana metoda delimitacji musi zapewnić, że wybór będzie adekwatny i obiektywny. Zestawienie jednostek urbanistycznych ukazujące ich wyniki w poszczególnych kryteriach, z wyraźnym zaakcentowaniem przekroczeń wartości referencyjnych lub wartości średnich, zostało przedstawione w dalszej części raportu, w formie tabelarycznej, będąc podstawą do ostatecznego wyboru obszarów wskazanych do rewitalizacji (rozdział 3.4. Podsumowanie). Dodatkowo w ramach niniejszego opracowania zastosowano metodę oceny i selekcji obszarów miasta o najwyższym stopniu degradacji jaką jest standaryzacja przyjętego zestawu wskaźników i stworzenie wskaźnika zbiorczego. 4

Standaryzacja wskaźników polega na odjęciu od nominalnej wartości wskaźnika dla danego obszaru średniej wartości dla wszystkich jednostek urbanistycznych i podzieleniu przez odchylenie standardowe. Wystandaryzowane wskaźniki oznaczają odchylenie od normy, którą reprezentuje wartość średnia dla miasta i mogą przyjmować wartości dodatnie lub ujemne. Przejście odchylenia od średniej do wartości dodatniej wskazuje, które obszary odznaczają się wskaźnikiem degradacji wyższym od średniej dla miasta. Z kolei wartości ujemne odchylenia ukazują obszary o najlepszej sytuacji, w których negatywne zjawiska w porównaniu ze średnią dla miasta odznaczają się mniejszym natężeniem. Zabieg ten pozwala na zsumowanie wartości wystandaryzowanych wskaźników i stworzenie indeksu zbiorczego (wskaźnika sumarycznego lub inaczej zwanego wskaźnikiem syntetycznym). Obszar będzie mógł zostać wskazany do rewitalizacji, jeśli indeks zbiorczy dla danego obszaru będzie osiągał wartości najwyższe, co jest równoznaczne z najwyższym stopniem jego degradacji w skali miasta. Należy jednak wziąć pod uwagę, że warunkiem niezbędnym uzyskania w przyszłości finansowania ze środków UE na działania rewitalizacyjne, jest to, aby projekty zintegrowane znalazły się w obszarach, w których wskaźniki obligatoryjne są gorsze (niższe lub wyższe w zależności od charakteru wskaźnika) od wskaźników referencyjnych dla województwa pomorskiego, oraz w których wskaźniki fakultatywne (minimum 3 w kryterium społecznym, minimum 1 w kryterium gospodarczym i minimum 2 w kryterium przestrzennym) prezentują sytuację gorszą od średniej wartości w całym mieście. Na potrzeby przeprowadzenia delimitacji obszarów zdegradowanych miasto zostało podzielone na 13 jednostek urbanistycznych. W procesie wyznaczania granic poszczególnych jednostek urbanistycznych wykorzystano: granice obwodów spisowych, funkcję terenu, fizjonomię (jego budowę przestrzenną i charakter zabudowy). Uwzględniony został wewnętrzny układ przestrzenno-komunikacyjny, który dzieli miasto na wschodnią i zachodnią część - rozdzielone rzeką Słupią, układem kolejowym oraz basenem portowym, tworzącymi razem południkową linię podziału. W części wschodniej dominujące funkcje to: mieszkalnictwo, usługi, handel, administracja, rekreacja i funkcje uzdrowiskowe (plaża, ośrodki wczasowe). W części zachodniej dominuje funkcja przemysłowa port i tereny postoczniowe, funkcja mieszkaniowa i rekreacyjna (głównie Uroczysko, plaża zachodnia) 2. Na poniższej mapie przedstawiono podział miasta na jednostki urbanistyczne oraz granice dzielnic wyróżnionych w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Ustka. 2 Źródło: Zmiana aktualizacja Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Ustka 5

Rysunek 1. Jednostki urbanistyczne w mieście Ustka. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych dostępnych na licencji Open Database License autorzy OpenStreetMap. 6

Tereny śródmiejskie (obszary a i b) są intensywnie zagospodarowane, jednak zgodnie z zapisami miejskich dokumentów strategicznych (Strategii Rozwoju Miasta Ustka do 2020 roku oraz Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Ustka) wymagają przekształceń funkcjonalnych i estetycznych, zmiany sposobu organizacji ruchu kołowego oraz poprawy warunków środowiska miejskiego. W strukturze zabudowy mieszkaniowej występuje duży udział budownictwa wielorodzinnego blokowego (obszary d, e, i). Południowo-wschodnia część miasta ma mieszane funkcje, jest dość ekstensywnie wykorzystywana, w obszarach zabudowanych wymaga przekształceń. Wizerunek miasta kształtuje port (obszar m) oraz historyczna zabudowa śródmieścia. 2. Charakterystyka miasta Ustka Gmina miejska Ustka jest położona w północno-zachodniej części powiatu słupskiego, u ujścia Słupi do Bałtyku, w odległości ok. 17km od Słupska. Jest ponadlokalnym ośrodkiem rozwoju, uzdrowiskiem, miejscowością turystyczną i portem rybackim. Całkowita powierzchnia miasta to 1019 ha, w tym około 31% stanowią tereny zurbanizowane, a lasy około 43% ogólnej powierzchni co świadczy o dużym potencjale ekologicznym Ustki. Grunty rolne stanowiące naturalną rezerwę rozwojową zajmują około 15%. Ogółem tereny niezabudowane (rolne, nieużytki itp.) stanowią ok. 20% powierzchni miasta - ok. 202 ha. Miasto zamieszkuje prawie 16 tysięcy osób (stan na koniec 2014 r.). W poniższej tabeli przedstawiono rozkład liczby ludności w poszczególnych jednostkach urbanistycznych. Tabela 3. Struktura liczby ludności w jednostkach urbanistycznych Ustki. Liczba ludności ogółem % liczby mieszkańców Jednostki urbanistyczne 2014 2012 2014 2012 a 1926 2040 12,2% 12,7% b 1542 1621 9,8% 10,1% c 914 923 5,8% 5,8% d 2371 2445 15,1% 15,3% e 2952 2962 18,7% 18,5% f 309 291 2,0% 1,8% g 2003 2085 12,7% 13,0% h 27 29 0,2% 0,2% i 1914 1977 12,1% 12,3% j 1171 1060 7,4% 6,6% k 453 438 2,9% 2,7% l 11 8 0,1% 0,0% m 161 141 1,0% 0,9% suma 15754 16020 100% 100% Źródło: Lokalna Baza Danych ewidencji ludności prowadzona przez Urząd Miasta Ustka. 7

Na tle gmin powiatu słupskiego, miasto Ustka posiada najwyższy wskaźnik gęstości zaludnienia - 1596 osób na 1 km 2. Liczba ludności przebywającej na terenie miasta znacznie wzrasta w miesiącach letnich w związku z napływem turystów. Granice jednostki urbanistycznej a wyznaczają od zachodu ulice Portowa i Bulwar Portowy, od północy ulice Limanowskiego i Chopina, od południa ulica Dworcowa, a od wschodu ulica Słowiańska i cmentarz miejski. Jednostka urbanistyczna a obejmuje układ urbanistyczny miasta wpisany do rejestru zabytków obszar historycznej wsi i najwcześniejszych faz rozwoju zabudowy związanej z portem, bezwzględnej ochrony archeologiczno-konserwatorskiej. W większości pochodzą one z XIX wieku, kiedy Ustka była osadą rybacką. Wtedy właśnie powstały charakterystyczne dla niej zabudowania: niskie, w większości parterowe, kryte dachówką i z elementami konstrukcji szachulcowej. Stara Osada Rybacka znajdowała się w kwartale wytyczonym ulicami Marynarki Polskiej i Kosynierów. Znajdują się tu domki rybackie i kamieniczki z muru pruskiego. Zgodnie z zapisami Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Ustka zespół wielkoblokowej zabudowy wielorodzinnej zlokalizowanej w obrębie zespołu urbanistycznego staromiejskiego- głównie okolica ul. Słowiańska - Sprzymierzeńców, skalą i charakterem przestrzeni nie wpisuje się harmonijnie w historyczną strukturę obszaru. Dzięki środkom pieniężnym pozyskanym z programu ZPORR w 2005 roku udało się odnowić ciąg ulic Beniowskiego i Chopina. Została wykonana kompleksowa rewitalizacja ulic i parku. Prace polegały nie tylko na całkowitej wymianie infrastruktury drogowej, oświetlenia i położeniu nowej nawierzchni, ale także rekultywacji parku, dzięki której powstał atrakcyjny szlak spacerowy. Kolejny etap działań obejmował ulice prowadzące obok portu do centrum miasta, zakończony w 2008 roku. W 2010 r. ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego 2007-2013 została wykonana rewitalizacja Starej Osady Rybackiej w tym obszarze, poprzez przebudowę ulic Findera i Małej (aktualnie ul. Kaszubska), Kosynierów oraz Marynarki Polskiej. Granice jednostki urbanistycznej b wyznaczają od zachodu ulica Żeromskiego, od północy ulica Mickiewicza, od wschodu ulica Kopernika, a od południa ulice 9 marca i Wczasowa. Jednostka urbanistyczna b obejmuje tereny fazy rozwoju związanej z dzielnicą kuracyjno-pensjonatową (między ul. Słowiańską i Jana z Kolna) oraz układ urbanistyczny okresu międzywojennego (między ul. 9 marca i Kościuszki). Większość z zachowanych do dziś willi i rezydencji powstała na przeł. XIX i XX w. w rejonie nowo wytyczonych po 1880 r. ulic Słowiańskiej, Żeromskiego, Chopina, Mickiewicza i Kopernika (choć nie brak też budynków wystawionych w obrębie starej części Ustki). Po 1945 r. część obiektów przeznaczono pod zasiedlenie i obecnie mieszczą się w nich mieszkania, część zaś znalazła się w rękach prywatnych. Na omawianym terenie znajdują się także obudowane budynkami wielorodzinnymi Plac Wolności wraz z parkiem i Rynek. Jednostka urbanistyczna c obejmuje Ustecki Park Uzdrowiskowy oraz zdegradowane tereny hotelowe, usługowe i rekreacyjne wzdłuż nieadekwatnej do potrzeb, zdegradowanej ulicy Wczasowej. Granice jednostki urbanistycznej c wyznaczają ulice Limanowskiego, Chopina, Leśna, Rybacka i Plac Dąbrowskiego. Dzielnica wczasowa wschodnia została określona w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Ustka jako bezstylowa zabudowa, urbanistycznie i architektonicznie bez wyrazu, z kiepskim zagospodarowaniem terenu wokół obiektów i kiepską architekturą. Przy ulicy Leśnej oraz Chopina zlokalizowane są obiekty 8

Funduszu Wczasów Pracowniczych, tworzące sieć domów wczasowych o wspólnej nazwie Czarodziejka (jeden z obiektów kompleksu położony jest także przy ul. Mickiewicza jednostka urbanistyczna b ). Znaczną część jednostki urbanistycznej c zajmują lasy, które ze względu na funkcje uzdrowiskowe miasta mają głównie znaczenie krajobrazowe, rekreacyjne. Ponadto obszary a, b, c, f położone są w strefie A i B ochrony uzdrowiskowej. Jednostka urbanistyczna d stanowi zachodnią część tzw. Grabienka z zabudową wielkoblokową, wielorodzinną, między ulicami Wróblewskiego, Słupską i Grunwaldzką, obejmuje także park przy ul. Słupskiej oraz stadion miejski przy ul. Sportowej. W latach 60-70 powstały tu osiedle przy ulicy XXlecia PRL. Znajduje się tu szkoła podstawowa nr 2 wraz z boiskiem sportowym, gimnazjum, zespół placówek edukacyjno-wychowawczych. Jednostka urbanistyczna e obejmuje zabudowę wielorodzinną przy ul. Grunwaldzkiej oraz obiekty Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji. Osiedle zlokalizowane wzdłuż ulicy Grunwaldzkiej zaczyna się pierwszym blokiem niedaleko ulicy Słupskiej. Bloki przy wschodniej granicy miasta powstały na dawnych łąkach i terenach podmokłych, stąd określenie grupy powstałych tu budynków - Żuławy. Jednostka urbanistyczna f obejmuje Plac Dąbrowskiego, rejon kotłowni miejskiej z istniejącym kominem (element dysharmonijny, negatywna dominanta) i otaczające tereny składu opału oraz zespołów garażowych, ulice Krótką, Leszka Bakuły i 9 marca. Jednostka urbanistyczna g obejmuje osiedle zabudowy jednorodzinnej Dunina i osiedle zabudowy wielorodzinnej Dąbrowszczaków. Bloki przy ul. Dąbrowszczaków powstały w latach 70. Osiedle Dunina stanowi grupa małych domów o podobnym wyglądzie i konstrukcji wybudowanych na początku dwudziestego wieku, wybudowana z myślą o robotnikach pracujących na kolei, robotnikach leśnych i pracownikach funkcjonujących w Ustce zakładów przemysłowych i przetwórczych. We wschodniej części obszaru g znajdują się układy urbanistyczne okresu międzywojennego (między ul. Jagiellońska, Brzozowa, Sportowa i Grunwaldzka). Jednostka urbanistyczna h obejmuje tereny leśne w zachodniej części Ustki oraz Uroczysko. Zlokalizowane są tu ośrodki wypoczynkowe z niską, rozproszoną zabudową kubaturową. W sąsiedztwie zachodniej granicy miasta znajduje się strzelnica wojskowa, której strefa ochronna obejmuje część obszaru Uroczysko. Obszar położony w strefie brzegowej chroniony jest jako: pas techniczny oraz pas ochronny, pas nadbrzeżny. Jednostka urbanistyczna i obejmuje powstałe w latach 90. budynki wielorodzinne przy ul. Kościelniaka, wielorodzinną zabudowę z lat 70 przy ul. Walki Młodych oraz budownictwo jednorodzinne i pensjonatowe przy ul. Wilczej, Żeglarzy, Nowej i Kowalewskiego (osiedle Zubrzyckiego). Zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego są to tereny wielofunkcyjne mieszkalno-usługowe. Jednostka urbanistyczna j znajduje się między ulicą Darłowską i rzeką Słupią. W obszarze tym planowana jest budowa budynku socjalnego przy ulicy Wiejskiej i budynku komunalnego przy ul. Polnej. Przy ulicy Darłowskiej znajduje się osiedle bloków wybudowane w latach siedemdziesiątych. W rejonie ul. 11 listopada zgodnie z obowiązującym miejscowym planem 9

zagospodarowania przestrzennego znajdują się tereny mieszkalnictwa jednorodzinnego wolnostojąca zabudowa jednorodzinna. Jednostka urbanistyczna k zlokalizowana jest w rejonie na południe od ulicy Zubrzyckiego wzdłuż ulicy Darłowskiej aż do Zakładu Energetycznego i ogródków działkowych. Zgrupowanie domów jednorodzinnych nazwano osiedlem Kwiatowym z racji nazw ulic - Azaliowa, Krokusowa, Różana, Tulipanowa, Jaśminowa, Chabrowa, Liliowa, Kwiatowa, Narcyzowa, Makowa, Irysowa. Powstało tu wiele nowoczesnych domów połączonych bokami, tak zwanych szeregowców. Większość z nich swym wyglądem przypomina nowoczesne kamieniczki. Jednostka urbanistyczna l obejmuje tereny leśne w południowej części Ustki, wzdłuż drogi krajowej nr 21. Granice obszaru wyznacza od zachodu rzeka Słupia, od południowego wschodu granica miasta Ustka, od północy ulica Słupska i stadion miejski. Na pograniczu miasta i gminy Ustka, między korytem rzeki Słupi a torem kolejowym relacji Ustka-Słupsk, przy przystanku PKP Mokrzyca położony jest "Buczyna nad Słupią" o powierzchni 18,92 ha. Swym zasięgiem obejmuje fragment pradoliny Słupi z drzewostanem bukowym. Jest to żyzna buczyna niżowa, rzadko spotykana na Pomorzu. Jednostka urbanistyczna m to port wraz ze stoczniami wschodnią i zachodnią, terenami kolejowymi i zabudową wielorodzinną przy ul. Na Wydmie. Osiedle Na Wydmie jest jednym z najnowszych osiedli w Ustce, składających się z nowoczesnych bloków, apartamentowców z windami i garażami w miejscu, gdzie dawniej były piwnice. Ciepła woda pochodzi z kolektorów słonecznych. Rejon portu z zabudową Hydronawalu obejmuje nieczynne obiekty hali stoczni z zabudową towarzyszącą o tymczasowym charakterze. Tereny dworca PKP i pętli autobusowej PKS są nieuporządkowane i zaniedbane. Z analizy wyłączono jednostki h oraz l, w których ze względu na niewielką liczbę mieszkańców oraz duży udział terenów leśnych nie będą prowadzone działania rewitalizacyjne. 3. Wskaźniki delimitacyjne 3.1. Podsystem społeczny 3.1.1. Wskaźniki obligatoryjne a) Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej na 1 tys. ludności - wskaźnik wybrany do analizy Według danych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej z siedzibą przy ul. Ks. Kardynała Stefana Wyszyńskiego 3 w Ustce, liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej spadała z 1134 w 2012 r. do 997 w 2014 r. Spadek beneficjentów pomocy społecznej odnotowano w prawie wszystkich jednostkach urbanistycznych. Nieznaczny wzrost ich liczby na osiedlu Kwiatowym (jednostka k ) oraz osiedlu Na Wydmie (jednostka m ) związany jest ze wzrostem liczby mieszkańców tych osiedli. 10

Tabela 4. Wskaźnik obligatoryjny liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej na 1 tys. ludności. liczba osób korzystających ze świadczeń liczba osób korzystających ze świadczeń jednostki pomocy społecznej pomocy społecznej na 1 tys. ludności urbanistyczne 2014 2013 2012 2014 2013 2012 a 181 195 207 93,98 98,24 101,47 b 106 111 138 68,74 70,84 85,13 c 43 43 50 47,05 46,79 54,17 d 88 97 119 37,12 40,96 48,67 e 278 324 279 94,17 109,13 94,19 f 22 31 40 71,20 110,32 137,46 g 81 84 96 40,44 41,40 46,04 i 79 83 107 41,27 43,01 54,12 j 79 77 89 67,46 71,43 83,96 k 4 3 1 8,83 6,74 2,28 m 16 13 7 99,38 88,44 49,65 USTKA 977 1062 1134 62,02 67,42 70,79 woj. Pomorskie - 123436 120965-53,84 52,9 Polska - 1987597 1926328-51,62 49,99 W przeliczeniu na 1 tysiąc ludności udział osób korzystających z pomocy społecznej pozostaje w Ustce wysoki w porównaniu do średniej wartości referencyjnej dla województwa pomorskiego, zarówno w 2012, jak i 2013 roku. Najwięcej osób korzysta ze świadczeń pomocy społecznej w obszarze e oraz Starym Mieście (jednostki urbanistyczne a i b ). Najwyższe odchylenie powyżej wartości referencyjnej występuje w okolicach placu Dąbrowskiego (jednostka f ),w starej części Ustki (jednostki a i b ), przy ulicy Grunwaldzkiej (jednostka e ), na terenach mieszkaniowych w rejonie ulicy Darłowskiej (jednostka j ) oraz na osiedlach Zubrzyckiego i Kościelniaka (jednostka i ) 11

Rysunek 2. Wskaźnik obligatoryjny liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej na 1 tys. ludności. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych dostępnych na licencji Open Database License (OpenStreetMap). b) Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym - wskaźnik wybrany do analizy Jednym z ważnych problemów społecznych jest bezrobocie, w szczególności długotrwałe. Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Słupsku liczba zarejestrowanych bezrobotnych ogółem w lutym 2015 r. wynosiła 692 osoby, w tym 328 osób pozostawało bez pracy ponad rok. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec 2014 r. różniła się tylko nieznacznie i wynosiła 661 osób, w tym liczba długotrwale bezrobotnych 335 osób. Na koniec 2012 r. liczba bezrobotnych była wyższa i wynosiła 824 osoby, w tym 363 osoby długotrwale bezrobotne 3. Podobnie było w 2013 r. 838 zarejestrowanych bezrobotnych, w tym 392 osoby długotrwale bezrobotne. W latach 2014-2015 nastąpił zatem spadek liczby osób bezrobotnych o kilkanaście procent w stosunku do okresu 2012-2013. Należy podkreślić, że bezrobocie w Ustce jest silnie uzależnione od sezonu, najwyższe wartości osiąga w okresie zimowym, natomiast wyraźnie spada w okresie letnim, w związku z okresem wakacyjnym i dużą liczbą turystów. System ewidencji osób bezrobotnych prowadzony przez Powiatowy Urząd Pracy w Słupsku umożliwia generowanie danych tylko według stanu aktualnego. Nie ma możliwości uzyskania danych historycznych. Opracowywane przez PUP analizy i statystyki za lata ubiegłe prowadzone są na poziomie gminnym, czyli dane dotyczą całego miasta Ustka, bez możliwości wyodrębnienia danych 3 http://slupsk.pup.info.pl/urzad/analizy-i-statystyki/statystyki/miasto-ustka-221201/rok-2012 12

w poszczególnych jednostkach urbanistycznych. W celu uzyskania danych dla poszczególnych jednostek urbanistycznych na rok 2012, które byłyby porównywalne do wskaźnika referencyjnego, dane z lutego 2015 r. zostały przeliczone na podstawie udziału długotrwale bezrobotnych w liczbie zarejestrowanych bezrobotnych ogółem w lutym 2015r., a następnie przemnożone przez liczbę bezrobotnych ogółem w Ustce na koniec 2012 r. Tabela 5. Wskaźnik obligatoryjny udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym. jednostki urbanistyczne długotrwale bezrobotni liczba osób w wieku produkcyjnym udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym 2012 2015 2012 2015 2012 2015 a 71 65 1385 1263 5,13 5,15 b 45 40 989 904 4,55 4,42 c 20 18 533 508 3,75 3,54 d 45 41 1396 1289 3,22 3,18 e 76 67 1846 1748 4,12 3,83 f 1 1 189 195 0,53 0,51 g 35 33 1235 1114 2,83 2,96 i 34 30 1348 1294 2,52 2,32 j 28 25 692 767 4,05 3,26 k 6 6 299 295 2,01 2,03 m 2 2 91 93 2,20 2,15 USTKA 363 328 10031 9500 3,62 3,45 woj. Pomorskie 35774-1462174 - 2,45 - Polska 757239-24605558 - 3,08 - Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym w Ustce na koniec 2012 r. wynosił 3,62 i był wyższy od wartości referencyjnej dla województwa pomorskiego 2,45. Najwięcej osób długotrwale bezrobotnych mieszka przy ul. Grunwaldzkiej (jednostka urbanistyczna e ), w Starym Mieście (jednostki a i b ) oraz na osiedlu XX-lecia PRL (jednostka d ). Najwyższe odchylenie wskaźnika powyżej wartości referencyjnej odnotowano w centrum Ustki (jednostki a i b ), na osiedlu wielorodzinnym przy ul. Grunwaldzkiej (jednostka e ) oraz w rejonie ul. Darłowskiej (jednostka j ). 13

Rysunek 3. Wskaźnik obligatoryjny udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych dostępnych na licencji Open Database License (OpenStreetMap). c) Liczba przestępstw na 1 tys. ludności wskaźnik odrzucony z analizy Dane o liczbie przestępstw stwierdzonych według miejsca ich popełnienia zostały udostępnione przez Wydział Prewencji Komendy Miejskiej Policji w Słupsku zgodnie ze stanem na koniec 2014 r. - stwierdzono ogółem 334 przestępstwa. Komisariat Policji w Ustce w roku 2012 odnotował na terenie miasta Ustka ogółem 209 czynów stwierdzonych. Przed 2014 rokiem nie była prowadzona elektroniczna ewidencja przestępstw i nie ma możliwości pozyskania danych z 2012 r. z według miejsca ich popełnienia, co umożliwiłoby przypisanie właściwej liczby zdarzeń do poszczególnych jednostek urbanistycznych. Z tego względu celem delimitacji obszarów kryzysowych w jednostkach urbanistycznych dane z 2014 r. zostały przyjęte dla 2012 r. po skorygowaniu o liczbę przestępstw z udziałem nieletnich oraz przestępstw przeciwko rodzinie i opiece stwierdzonych w 2012 r. (dane przekazane przez Komisariat Policji w Ustce). Ponieważ dane te nie są obiektywne zrezygnowano z tego wskaźnika. Przestępczość nie jest istotnym problemem społecznym w Ustce i ma charakter sezonowy. Wzrost dynamiki przestępczości odnotowywany jest w miesiącach wakacyjnych w związku z dużym ruchem turystycznym, kiedy to liczba ludności w mieście wzrasta ponad dwukrotnie. Najwięcej przestępstw stwierdza się w miejscach najchętniej odwiedzanych przez turystów. 14

Tabela 6. Wskaźnik obligatoryjny liczba przestępstw na 1 tys. ludności. liczba przestępstw jednostki liczba ludności stwierdzonych urbanistyczne liczba przestępstw na 1 tys. ludności 2012 2014 2012 2014 2012 2014 a 77 77 2040 1926 37,75 39,98 b 16 16 1621 1542 9,87 10,38 c 44 43 923 914 47,67 47,05 d 38 35 2445 2371 15,54 14,76 e 40 40 2962 2952 13,50 13,55 f 9 9 291 309 30,93 29,13 g 14 14 2085 2003 6,71 6,99 i 19 19 1977 1914 9,61 9,93 j 38 38 1060 1171 35,85 32,45 k 12 10 438 453 27,40 22,08 m 19 19 141 161 134,75 118,01 USTKA 340 334 16020 15754 21,22 21,20 woj. Pomorskie 63292 - - - 27,7 - Polska 1119803 - - - 29,1 - Wskaźnik przestępczości dla Ustki jest niższy od wartości referencyjnej w województwie pomorskim. Przy czym biorąc pod uwagę ogólną liczbę czynów stwierdzonych w 2012 r. w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców, wartość ta (13,0) jest ponad dwukrotnie niższa od wartości referencyjnej w województwie (27,7). Najwięcej przestępstw zostało stwierdzonych w najbardziej atrakcyjnej turystycznie części Ustki, chętnie odwiedzanej przez turystów, na tzw. Usteckiej Starówce, czyli na ulicach Marynarki Polskiej i Czerwonych Kosynierów (jednostka urbanistyczna a ) oraz na promenadzie przy ul. Limanowskiego i ul. Wczasowej (jednostka c ). Dużo przestępstw stwierdzono również przy ulicy Grunwaldzkiej (jednostka e ), Dąbrowszczaków (jednostka g ) i Darłowskiej (jednostka j ). Wpływ na to może mieć lokalizacja przy ul. Darłowskiej oraz ul. Grunwaldzkiej budynków socjalnych, ponadto przy ul. Grunwaldzkiej 39 mieści się Noclegownia dla bezdomnych mężczyzn. W przeliczeniu na 1 tysiąc mieszkańców znaczące odchylenie powyżej wartości referencyjnej dla województwa pomorskiego stwierdzono w jednostkach urbanistycznych a, c, j. W jednostkach f i m wysoka wartość wskaźnika nie jest spowodowana wysoką przestępczością, tylko niewielką liczbą ludności do której odnosi się obliczany wskaźnik. Do bezpieczniejszych dzielnic należą dzielnica willowa b, osiedle Dunina (jednostka g ), osiedle Kwiatowe (jednostka k ), osiedla Zubrzyckiego i Kościelniaka (jednostka i ). 15

Rysunek 4. Wskaźnik obligatoryjny liczba przestępstw na 1 tys. ludności. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych dostępnych na licencji Open Database License (OpenStreetMap). d) Liczba przestępstw przeciwko rodzinie i opiece wskaźnik wybrany do analizy Liczba przestępstw przeciwko rodzinie i opiece (art. 206 211 kodeksu karnego) jest w Ustce niewielka ale ze względu na istotę problemu wskaźnik został wybrany do analizy. Z informacji z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej wynika, że dużo tego typu zdarzeń nie jest zgłaszanych przez poszkodowanych. W 2012 r. stwierdzono 6 zdarzeń tego typu, natomiast w 2014 r. 7 (w tym 2 bez podanego miejsca zdarzenia). Największe odchylenie wskaźnika powyżej średniej wojewódzkiej odnotowano w jednostce urbanistycznej e. Tabela 7. Wskaźniki obligatoryjne podsystem społeczny. jednostki urbanistyczne liczba przestępstw przeciwko rodzinie i opiece liczba przestępstw przeciwko rodzinie i opiece na 10 tys. ludności 2014 2012 2014 2012 a 2 1 10,38 4,90 b 0 0 0,00 0,00 c 0 0 0,00 0,00 d 0 1 0,00 4,09 e 1 3 3,39 10,13 f 0 0 0,00 0,00 g 0 0 0,00 0,00 16

i 1 1 5,22 5,06 j 1 0 8,54 0,00 k 0 0 0,00 0,00 m 0 0 0,00 0,00 USTKA 5 7 3,17 3,75 woj. Pomorskie - 1436-6,27 Polska - 32379-8,4 3.1.2. Wskaźniki fakultatywne a) Liczba świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na rodzinę korzystającą z pomocy społecznej - wskaźnik wybrany do analizy Zgodnie z danymi Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ustce w 2012 r. 605 rodzin skorzystało z 1059 świadczeń pomocy społecznej. W następnym roku 949 świadczeń pobrały 574 rodziny. W 2014 r. liczba ta spadła do 553 rodzin, które skorzystały z 959 świadczeń. Jedna rodzina może korzystać jednoczenie z kilku świadczeń (np. w 2013r. przy ul. Kościuszki pięcioosobowa rodzina skorzystała jednocześnie z pomocy w formie zasiłku okresowego, celowego, świadczenia pieniężnego na żywność i posiłków). Tabela 8. Wskaźnik fakultatywny - liczba świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na rodzinę korzystającą z pomocy społecznej. jednostki urbanistyczne liczba rzeczywista rodzin korzystających ze świadczeń pomocy społecznej liczba udzielonych świadczeń pomocy społecznej liczba świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na rodzinę korzystającą z pomocy społecznej 2014 2013 2012 2014 2013 2012 2014 2013 2012 a 95 101 113 176 176 194 1,85 1,74 1,72 b 60 61 62 112 102 114 1,87 1,67 1,84 c 24 26 28 37 40 45 1,54 1,54 1,61 d 57 60 64 84 90 105 1,47 1,50 1,64 e 160 175 166 282 276 305 1,76 1,58 1,84 f 11 16 17 24 27 27 2,18 1,69 1,59 g 43 44 52 58 55 64 1,35 1,25 1,23 i 46 43 50 56 69 89 1,22 1,60 1,78 j 48 40 45 112 98 101 2,33 2,45 2,24 k 1 2 1 1 2 1 1,00 1,00 1,00 m 8 5 6 17 13 13 2,13 2,60 2,17 USTKA 553 574 605 959 949 1059 1,73 1,65 1,75 Wskaźnik fakultatywny liczba świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na rodzinę korzystającą z pomocy społecznej pokazuje z ilu średnio świadczeń korzysta jedna rodzina. Wskaźnik został 17

wyliczony na podstawie liczby rodzin pobierających świadczenia obligatoryjne (stałe, okresowe, świadczenia pieniężne na żywność, specjalistyczne usługi opiekuńcze, posiłki) i świadczenia fakultatywne (celowe, celowe specjalne, usługi opiekuńcze) oraz rzeczywistej liczby rodzin korzystających ze świadczeń pomocy społecznej. Z największej liczby świadczeń w 2012r korzystali mieszkańcy z rejonu ulicy Darłowskiej (jednostka j ), osiedla Na Wydmie (jednostka m ), Starej Ustki ( b i f ) i ulicy Grunwaldzkiej (jednostka e ). b) Średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego - wskaźnik wybrany do analizy W wyniku reformy edukacyjnej w 1999 r. zostało powołane w Ustce im. gen. Mariusza Zaruskiego, które zlokalizowane jest przy ul. Wróblewskiego 7. Do gimnazjum uczęszczało: - w roku szkolnym 2011/12 493 uczniów ogółem, w tym 324 mieszkających w Ustce (65,7%), - w roku szkolnym 2012/13 466 uczniów ogółem, w tym 282 mieszkających w Ustce (60,5%), - w roku szkolnym 2013/14 430 uczniów ogółem, w tym 284 mieszkających w Ustce (66%). Tabela 9. Wskaźnik fakultatywny średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego. jednostki urbanistyczne liczba uczniów zdających egzamin gimnazjalny średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego 2014 2013 2012 2014 2013 2012 a 11 10 22 43,31 53,44 53,63 b 8 12 12 51,64 49,4 43,90 c 5 5 9 41,00 62,4 43,30 d 9 18 15 50,33 53,47 52,68 e 12 18 5 44,00 55,00 41,70 f 1 3 0 43,60 58,2 - g 12 14 15 53,60 63,4 61,44 i 12 12 12 49,70 53,5 53,47 j 8 4 6 48,95 53,6 49,20 k 1 4 5 62,80 66,6 50,85 m 2 0 2 44,00-53,80 USTKA 81 100 103 48,26 56,93 51,65 W powyższej tabeli została przedstawiona liczba uczniów klas III gimnazjum zdających egzamin gimnazjalny oraz średnie wyniki egzaminu tylko dla uczniów mieszkających w Ustce. Do gimnazjum uczęszczają także uczniowie mieszkający w gminie Ustka, którzy nie zostali ujęci w powyższym zestawieniu. Stąd średnie wyniki dla miasta nie są porównywalne z wynikami prezentowanymi przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną w Gdańsku w gminach województwa pomorskiego. Najniższe wyniki w 2012r osiągnęli uczniowie w jednostkach urbanistycznej e, c i b oraz j, i k. Stan ten utrzymuje się przez cały analizowany okres na terenie jednostki urbanistycznej e. c) Średnie wyniki sprawdzianu szóstoklasistów - wskaźnik wybrany do analizy W Ustce funkcjonują dwie szkoły podstawowe: Szkoła Podstawowa nr 1 im. kpt. L. Teligi ul. Darłowska 18 i Szkoła Podstawowa nr 2 im. Komandora Bolesława Romanowskiego ul. Jagiellońska 1. Liczbę uczniów w tych szkołach przedstawiono w poniższej tabeli. 18

Tabela 10. Liczba uczniów w szkołach podstawowych. Szkoły Szkoła Podstawowa Nr 1 - ogółem - w tym uczniowie zamieszali na terenie miasta Ustka Szkoła Podstawowa Nr 2 - ogółem - w tym uczniowie zamieszali na terenie miasta Ustka Rok szkolny 2011/2012-396 307 (77,5%) 496 382 (77%) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych usteckich szkół. Rok szkolny 2012/2013 383 296 (77,3%) 503 383 (76,1%) Rok szkolny 2013/2014 372 289 (77,7%) 478 352 (73,6%) Do sprawdzianu po 6 klasie przystępowało co roku około stu uczniów. Tabela 11. Wskaźnik fakultatywny średnie wyniki sprawdzianu szóstoklasistów. liczba uczniów klas 6 zdających sprawdzian jednostki urbanistyczne średnie wyniki sprawdzianu po kl.6 w szkołach podstawowych 2013/14 2012/13 2011/12 2013/14 2012/13 2011/12 a 13 13 19 21,80 20,25 19,25 b 5 16 8 32,80 27,80 20,75 c 5 7 5 21,00 21,50 22,33 d 13 14 14 24,67 25,00 26,00 e 16 28 18 28,00 29,50 17,67 f 2 4 0 26,50 18,00 - g 16 10 19 26,80 24,00 27,43 i 26 20 16 22,00 25,29 25,50 j 12 8 4 22,00 25,50 17,50 k 5 7 3 25,33 27,00 28,50 m 0 2 3-21,00 22,00 USTKA 113 129 109 24,95 24,34 22,76 Średnie wyniki sprawdzianu szóstoklasisty w poszczególnych jednostkach urbanistycznych zostały wyliczone na podstawie danych udostępnionych przez szkoły według miejsca zamieszkania uczniów. Wskaźnik nie uwzględnia wszystkich uczniów uczęszczających do usteckich szkół podstawowych, tj. uczniów zamieszkałych poza miastem Ustka. Stąd średnie wyniki dla miasta nie są porównywalne z wynikami prezentowanymi przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną w Gdańsku w gminach województwa pomorskiego. Najsłabiej na sprawdzianie radzili sobie uczniowie zamieszkali w jednostkach j i e a także a, b, c i m. d) Udział uczniów problemami w nauce (średnia poniżej 3,0) w ogólnej liczbie uczniów mieszkających w Ustce - wskaźnik wybrany do analizy W każdej szkole i klasie są uczniowie, dla których nauka to problem, którym uczenie się sprawia poważne trudności. Trudności dzieci pierwszych klas szkół podstawowych dotyczą podstawowych umiejętności szkolnych, czyli nauki czytania, pisania, liczenia. Na dalszym etapie nauki są to 19

specyficzne trudności w uczeniu się, przejawiające się w rozmaitych dziedzinach wiedzy i umiejętności szkolnych, np.: nauce języków obcych, matematyki (operacje na liczbach), biologii i chemii (zapis reakcji chemicznych), historii (chronologia). Przyczyny kłopotów dzieci są bardzo zróżnicowane: ekonomiczno-społeczne (np. warunki do nauki zapewniane przez rodziców, reakcje rodziców na pojawiające się problemy), pedagogiczne (zależne od nauczyciela, programu kształcenia, stosowanych form i metod, środków realizacji programu), biopsychiczne (czynniki natury intelektualnej, emocjonalnej). Tabela 12. Wskaźnik fakultatywny udział uczniów problemami w nauce (średnia poniżej 3,0) w ogólnej liczbie uczniów mieszkających w Ustce. udział uczniów z problemami łączna liczba uczniów w problemy problemy problemy w nauce (średnia poniżej jednostki szkołach podstawowych i w nauce w nauce w nauce 3,0) w szkołach urbanistyczne gimnazjum podstawowych i gimnazjum 2013/14 2012/13 2011/12 2013/14 2012/13 2011/12 2013/14 2012/13 2011/12 a 22 20 17 124 103 105 16,2% 19,4% 17,7% b 14 15 13 99 94 88 14,8% 16,0% 14,1% c 3 5 4 52 40 43 9,3% 12,5% 5,8% d 14 13 9 143 126 117 7,7% 10,3% 9,8% e 14 27 20 177 189 170 11,8% 14,3% 7,9% f 2 2 0 15 16 12 0,0% 12,5% 13,3% g 8 13 8 107 103 103 7,8% 12,6% 7,5% i 8 12 9 124 103 105 5,8% 7,5% 4,9% j 8 12 8 99 94 88 8,0% 13,2% 9,6% k 0 1 1 52 40 43 4,5% 3,8% 0,0% m 2 0 1 18 13 10 10,0% 0,0% 11,1% USTKA 95 120 90 1013 961 925 9,7% 12,5% 9,4% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z usteckich szkół. Według danych z usteckich szkół podstawowych i gimnazjum około 10% uczniów zamieszkałych w mieście ma problemy w nauce, w wyniku których dzieci osiągają średnią ocen poniżej 3,0. Najwięcej uczniów z problemami w nauce mieszka w starej części miasta (jednostki urbanistyczne a i b ), przy ul. Grunwaldzkiej (jednostka e ), XX-lecia PRL, Wróblewskiego i Słupskiej (jednostka d ) oraz jednostka j. e) Udział uczniów z problemami wychowawczymi w szkołach podstawowych i gimnazjum - wskaźnik wybrany do analizy Również w każdej szkole czy klasie występują pewne trudności wychowawcze. Pojęcie to obejmuje różne objawy zachowania się dziecka, tj. pozostające w niezgodzie z przyjętymi powszechnie normami życia społecznego, a jednocześnie charakteryzujące się wyraźną uporczywością i nie poddające się zwykłym zabiegom wychowawczym. Do najczęstszych problemów wychowawczych należą: wagary, agresja i przemoc rówieśnicza, zakłócanie przebiegu lekcji, nałogi (palenie papierosów, alkohol, narkotyki), fałszerstwo, kradzież i zniszczenia. 20

Tabela 13. Wskaźnik fakultatywny - udział uczniów z problemami wychowawczymi w szkołach podstawowych i gimnazjum. łączna liczba uczniów w udział uczniów z problemami uczniowie z problemami jednostki szkołach podstawowych i wychowawczymi w szkołach wychowawczymi urbanistyczne gimnazjum podstawowych i gimnazjum 2013/14 2012/13 2011/12 2013/14 2012/13 2011/12 2013/14 2012/13 2011/12 a 10 6 9 124 103 105 8,6% 5,8% 8,1% b 9 10 8 99 94 88 9,1% 10,6% 9,1% c 1 1 0 52 40 43 0,0% 2,5% 1,9% d 12 9 5 143 126 117 4,3% 7,1% 8,4% e 14 19 23 177 189 170 13,5% 10,1% 7,9% f 0 0 0 15 16 12 0,0% 0,0% 0,0% g 3 5 6 107 103 103 5,8% 4,9% 2,8% i 10 10 11 124 103 105 7,1% 6,3% 6,2% j 10 9 7 99 94 88 7,0% 9,9% 12,0% k 0 0 0 52 40 43 0,0% 0,0% 0,0% m 3 2 2 18 13 10 20,0% 15,4% 16,7% USTKA 72 71 71 1013 961 925 7,7% 7,4% 7,1% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z usteckich szkół. Około 7% uczniów usteckich szkół sprawia trudności wychowawcze. Najwięcej uczniów sprawiających problemy wychowawcze mieszka przy ul. Grunwaldzkiej (jednostka urbanistyczna e ), w starej części miasta (jednostki urbanistyczne a i b ) i przy ul. Darłowskiej (jednostka urbanistyczna j ). Problemy te utrzymują się przez cały analizowany okres u uczniów mieszkających w jednostkach urbanistycznych e, m oraz b. f) Czyny karalne nieletnich na 1 tys. ludności wskaźnik wybrany do analizy Według danych z Wydziału Prewencji Komendy Miejskiej Policji w Słupsku w 2014 r. stwierdzono w Ustce 5 przestępstw z udziałem nieletnich. Natomiast w 2012 r. odnotowano 38 przestępstw z udziałem nieletnich (dane Komisariatu Policji w Ustce). Tabela 14. Wskaźnik fakultatywny czyny karalne nieletnich na 1 tys. ludności. jednostki urbanistyczne czyny karalne nieletnich czyny karalne nieletnich na 1 tys. ludności 2012 2014 2012 2014 a 0 0 0,00 0,00 b 0 0 0,00 0,00 c 6 0 6,50 0,00 d 16 4 6,54 1,69 e 11 1 3,71 0,34 f 0 0 0,00 0,00 g 1 0 0,48 0,00 i 1 0 0,51 0,00 j 0 0 0,00 0,00 k 3 0 6,85 0,00 m 0 0 0,00 0,00 USTKA 38 5 2,37 0,32 21

Czyny karalne z udziałem nieletnich są popełniane głównie przy ul Wróblewskiego (jednostka urbanistyczna d ) oraz przy ul. Grunwaldzkiej (jednostka urbanistyczna e ), co ma związek z lokalizacją w tym obszarze szkoły podstawowej i gimnazjum oraz Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii, do którego uczęszcza młodzież sprawiająca trudności wychowawcze. g) Dynamika liczby ludności - wskaźnik odrzucony z analizy Z danych udostępnionych przez Wydział Spraw Obywatelskich i Administracyjno-Organizacyjnych Urzędu Miasta Ustka dotyczących liczby ludności prowadzonej w bazie PESEL wynika, że w okresie 2012-2014 liczba mieszkańców Ustki spadła o 266 osób, tj. 1,7%. Duży spadek liczby mieszkańców Starego Miasta (jednostki a i b ) był związany z prowadzoną rewitalizacją i wysiedlaniem mieszkańców z tej dzielnicy na inne tereny, m.in. do lokali komunalnych przy ul. Kolorowej (jednostka urbanistyczna j ), ul. Grunwaldzkiej, ul. Krótkiej i Kościelniaka (osiedla UTBS). Tabela 15. Wskaźnik fakultatywny dynamika liczby ludności. jednostki urbanistyczne liczba ludności dynamika liczby ludności 2012 2013 2014 2012-2014 a 2040 1985 1926-5,6% b 1621 1567 1542-4,9% c 923 919 914-1,0% d 2445 2368 2371-3,0% e 2962 2969 2952-0,3% f 291 281 309 6,2% g 2085 2029 2003-3,9% i 1977 1930 1914-3,2% j 1060 1078 1171 10,5% k 438 445 453 3,4% m 141 147 161 14,2% USTKA 16020 15753 15754-1,7% h) Liczba fundacji, stowarzyszeń, organizacji społecznych aktywnych na 1000 mieszkańców - - wskaźnik wybrany analizy Na terenie miasta Ustka funkcjonuje ponad pięćdziesiąt różnego typu fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych. Najwięcej z nich siedziby ma przy ul. Grunwaldzkiej oraz na Starym Mieście. Należy podkreślić, że niezależnie od lokalizacji siedziby danej organizacji zasięg jej działania obejmuje całe miasto Ustka, ale również wskazuje na aktywność społeczną mieszańców mieszkających w danej jednostce urbanistycznej. Najbardziej aktywnymi mieszkańcami są mieszkańcy z jednostek 22

urbanistycznych g i a oraz k, a najmniej aktywnymi w jednostkach urbanistycznych i, e oraz c. jednostki urbanistyczne Tabela 16. Podsystem społeczny wskaźniki fakultatywne. liczba fundacji, stowarzyszeń, organizacji społecznych liczba fundacji, stowarzyszeń, organizacji społecznych aktywnych na analizowanym obszarze na 1000 mieszkańców 2014 2014 a 10 5,19 b 5 3,24 c 2 2,19 d 5 2,11 e 5 1,69 f 0 0,00 g 12 5,99 i 2 1,04 j 4 3,42 k 2 4,42 m 6 37,27 USTKA 53 3,36 3.2. Podsystem gospodarczy 3.2.1. Wskaźniki obligatoryjne a) Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób- wskaźnik wybrany do analizy Według danych Głównego Urzędu Statystycznego Bank Danych Lokalnych w Ustce liczba podmiotów zarejestrowanych w rejestrze Regon w latach 2010-2013 systematycznie spadała, z 2550 do 2210. Na koniec 2012 r. w Ustce funkcjonowało 2228 przedsiębiorstw. 73% z nich należy do osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, pozostałe 23% stanowią osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej. Należy zaznaczyć, że wskaźnik liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób odnosi się do podmiotów wg adresu zamieszkania właściciela, co w pewnym zakresie pokazuje poziom przedsiębiorczości ludności. Dodatkowo w tabeli przedstawiono jak kształtuje się liczba podmiotów gospodarczych wg głównego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Tabela 17. Wskaźnik obligatoryjny liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób. jednostka urbanistyczna liczba podmiotów zarejestrowanych w rejestrze Regon na koniec 2012 r. (wg adresu zamieszkania) liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób liczba podmiotów zarejestrowanych w rejestrze Regon na koniec 2012 r. (wg głównego miejsca prowadzenia działalności) 23

2012 2012 2012 a 470 23,0 539 b 185 11,4 221 c 145 15,7 186 d 236 9,7 191 e 270 9,1 247 f 48 16,5 62 g 357 17,1 340 i 217 11,0 147 j 106 10,0 120 k 109 24,9 103 m 66 46,8 92 USTKA 2228 13,9 2275 woj. pomorskie 265033 11,6 - Polska 3975334 10,3 - Źródło: opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Pomorski Ośrodek Badań Regionalnych, Referat Wojewódzkie Informatorium Statystyczne Urząd Statystyczny w Gdańsku. Najwięcej przedsiębiorstw znajduje się w Starej Ustce (jednostki a i b ) w związku z licznymi usługami turystycznymi, noclegowymi, gastronomicznymi zlokalizowanymi w tej części miasta. Duża liczba przedsiębiorstw zlokalizowana jest na osiedlu Dunina i Dąbrowszczaków (jednostka g ) Osiedla te tworzą małe domki jednopokoleniowe wybudowane na niewielkich działkach. Na zapleczach są niewielkie budynki gospodarcze i szopki, w ostatnich latach przebudowywane i adaptowane w większości na garaże lub domki letniskowe dla turystów. Wielu z właścicieli tych małych domków zajmuje się działalnością gospodarczą polegającą na wynajmie kwater i pokoi gościnnych, stąd wysoka liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych. Największa liczba przedsiębiorstw znajduje się po zachodniej stronie miasta w jednostkach m i k. Są to osiedle apartamentowców przy ul. Na Wydmie oraz osiedle domków jednorodzinnych tzw. Osiedle kwiatowe. Profil działalności jest podobny jak w jednostce a - usługi wynajmu kwater. Odchylenie poniżej wartości referencyjnej odnotowano przy ul. Grunwaldzkiej (jednostka e ), na osiedlu XXlecia PRL (jednostka d ), na osiedlach Zubrzyckiego i Kościelniaka (jednostka i ),w rejonie ulic Darłowskiej i Polnej (jednostka j ) oraz w dzielnicy willowej (jednostka b ). 24

Rysunek 5. Wskaźnik obligatoryjny liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych dostępnych na licencji Open Database License (OpenStreetMap). b) Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności- wskaźnik- wybrany do analizy Liczba osób w wieku poprodukcyjnym w Ustce wzrasta, podobnie jak w województwie pomorskim i w kraju, co potwierdza postępujący proces starzenia się społeczeństwa. W latach 2012-2014 liczba kobiet powyżej 60 roku życia wzrosła o 10%, a mężczyzn powyżej 65 roku życia wzrosła o 16%. Tabela 18. Wskaźnik obligatoryjny odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności. jednostki urbanistyczne liczba osób w wieku poprodukcyjnym odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności 2014 2013 2012 2014 2013 2012 a 337 321 296 17,50 16,17 14,51 b 418 395 379 27,11 25,21 23,38 c 288 289 270 31,51 31,45 29,25 d 759 726 702 32,01 30,66 28,71 e 718 678 635 24,32 22,84 21,44 f 66 60 53 21,36 21,35 18,21 g 580 555 518 28,96 27,35 24,84 i 235 217 201 12,28 11,24 10,17 j 120 115 105 10,25 10,67 9,91 25

k 79 77 66 17,44 17,30 15,07 m 29 17 13 18,01 11,56 9,22 USTKA 3632 3454 3241 23,05 21,93 20,23 woj. Pomorskie - 391891 376690-17,1 16,4 Polska - 7078151 6860973-18,4 17,8 Wysoki odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ogólnej liczby ludności charakteryzuje Ustkę wschodnią. Jest to uwarunkowane historią i kierunkami rozwoju miasta. Najwięcej najstarszych osób w skali wszystkich mieszkańców w danej jednostce urbanistycznej mieszka w najstarszych częściach miasta (jednostka b ) oraz w jednostkach c i d, e i g. Ilościowo najwięcej osób starszych mieszka w jednostkach e oraz d. Zachodnia część Ustki zaczęła rozwijać się stosunkowo niedawno, nowe mieszkania i domy kupują tam w większości młodzi ludzie dlatego na tych terenach mieszka stosunkowo mało osób w wieku poprodukcyjnym. Rysunek 6. Wskaźnik obligatoryjny odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych dostępnych na licencji Open Database License (OpenStreetMap). c) Odsetek osób bezrobotnych z wykształceniem gimnazjalnym lub poniżej w ogólnej liczbie bezrobotnych- wskaźnik wybrany do analizy Podobnie, jak w przypadku liczby osób długotrwale bezrobotnych, dane o liczbie bezrobotnych z niskim wykształceniem na koniec 2012 r. w poszczególnych jednostkach urbanistycznych zostały 26

przeliczone na podstawie udziału bezrobotnych z niskim wykształceniem z danej jednostki urbanistycznej w liczbie bezrobotnych z niskim wykształceniem ogółem w 2015 r. do liczby bezrobotnych z niskim wykształceniem ogółem w Ustce w 2012 r., która według PUP w Słupsku wynosiła 187 osób. Tabela 19. Wskaźnik obligatoryjny - odsetek osób bezrobotnych z wykształceniem gimnazjalnym lub poniżej w ogólnej liczbie bezrobotnych. jednostki urbanistyczne liczba osób bezrobotnych z niskim wykształceniem odsetek osób bezrobotnych z wykształceniem gimnazjalnym lub poniżej w ogólnej liczbie bezrobotnych 2015 2012 2015 2012 a 33 34 26,61 23,13 b 20 22 29,41 26,83 c 8 8 17,78 15,09 d 20 20 24,10 20,00 e 47 50 33,33 30,30 f 4 4 33,33 28,57 g 13 13 18,57 15,29 i 14 15 20,29 18,07 j 20 21 34,48 30,00 k 0 0 0,00 0,00 m 0 0 0,00 0,00 USTKA 179 187 25,87 22,69 woj. Pomorskie - 32495-28,34 Polska - 583184-27,29 Odsetek osób bezrobotnych z wykształceniem gimnazjalnym lub poniżej w ogólnej liczbie bezrobotnych był w 2012 r. w Ustce dużo niższy niż wartość referencyjna dla województwa pomorskiego. W poszczególnych jednostkach urbanistycznych udział ten kształtował się od 15 do 30%. Tylko w trzech jednostkach została przekroczona wartość referencyjna. 27

Rysunek 7. Wskaźnik obligatoryjny - odsetek osób bezrobotnych z wykształceniem gimnazjalnym lub poniżej w ogólnej liczbie bezrobotnych. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych dostępnych na licencji Open Database License (OpenStreetMap). 3.2.2. Wskaźniki fakultatywne a) Wielkość dochodów gminy z tytułu podatku od nieruchomości w przeliczeniu na 1 mieszkańca -wskaźnik wybrany do analizy Wielkość dochodów gminy z tytułu podatku od nieruchomości osób fizycznych z gminy miasto Ustka została wyliczona na podstawie zestawienia według rodzaju przedmiotu opodatkowania nieruchomości. Iloczyn powierzchni budynków mieszkalnych lub ich części oraz stawki podatku od nieruchomości mieszkalnych ustalonej we właściwej dla danego roku uchwale Rady Miasta Ustka podzielono przez liczbę mieszkańców. Tabela 20. Podsystem gospodarczy wskaźniki fakultatywne. jednostki urbanistyczne podatek od nieruchomości [zł] 2014 2013 wielkość dochodów gminy z tytułu podatku od nieruchomości w przeliczeniu na 1 mieszkańca [zł] 2012 2014 2013 2012 a 26000,3 28607,5 32207,3 16,72 14,41 12,75 b 19465,0 21325,6 24583,7 15,94 13,61 12,01 c 26336,9 28673,0 31095,2 34,02 31,20 28,53 28

d 36084,8 39232,4 42875,1 18,08 16,57 14,76 e 26573,6 28701,9 31285,8 10,60 9,67 8,97 f 2708,1 2897,7 3923,7 12,70 10,31 9,31 g 39332,0 42973,0 47131,8 23,53 21,18 18,86 i 35368,3 38926,3 42719,3 22,32 20,17 17,89 j 13817,4 15244,5 17234,3 14,72 14,14 13,04 k 17644,9 19495,8 22928,2 50,61 43,81 40,29 m 13750,0 14983,9 16502,2 102,50 101,93 97,52 USTKA 257948,3 281972 313553,6 19,90 17,90 16,10 Najniższe dochody na 1 mieszkańca z tytułu opodatkowania nieruchomości odnotowano we wschodniej części miasta (jednostki e, f oraz a i b ) oraz po zachodniej stronie rzeki Słupi w rejonie ul. Darłowskiej (jednostka j ). Ma to związek z większą liczbą lokali socjalnych i komunalnych w tych jednostkach urbanistycznych, które zwolnione są z tej opłaty. b) Poziom dochodów ludności określany poprzez wielkość podatku dochodowego od osób fizycznych na analizowanym obszarze w przeliczeniu na 1 mieszkańca -wskaźnik wybrany do analizy Na podstawie zestawienia wielkości podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) uzyskanego z Urzędu Skarbowego w Słupsku wyliczona została wielkość podatku dochodowego od osób fizycznych na analizowanym obszarze w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Brakuje danych za rok 2014, ponieważ termin rozliczenia podatku dochodowego jeszcze nie upłynął. W 2012 roku dochody z podatku PIT osiągnęły wartość ponad 25 mln zł, w następnym roku były wyższe i wyniosły 28,5 mln zł. Tabela 21. Wskaźnik fakultatywny - poziom dochodów ludności określany poprzez wielkość podatku dochodowego od osób fizycznych na analizowanym obszarze w przeliczeniu na 1 mieszkańca względem średniej miasta jednostki urbanistyczne wielkość podatku dochodowego od osób fizycznych na wielkość podatku dochodowego analizowanym obszarze w przeliczeniu na 1 od osób fizycznych w zł mieszkańca 2013 2012 2013 2012 a 3426929 3113912 1726,4126 1526,4275 b 2352856 2184779 1501,5035 1347,797 c 1788381 1629115 1946,0076 1765,0217 d 4091186 3546338 1727,6968 1450,445 e 4596235 3934688 1548,0751 1328,3889 f 454143 420803 1616,1673 1446,0584 g 4650350 3757955 2291,9418 1802,3765 i 3474230 3226962 1800,1192 1632,2519 j 1777789 1720636 1649,1549 1623,2415 k 1447553 1303897 3252,9281 2976,9338 m 376861 353204 2563,6803 2504,9929 USTKA 28529094 25253718 1811,03 1576,39 29

Podatek od osób fizycznych płaci każda osoba, która osiąga dochód, np. pobiera wynagrodzenie (na podstawie umów o pracę oraz umów cywilnoprawnych. Ponadto w Polsce istnieją dwa progi podatkowe, pierwszy dla osób, które w roku rozliczeniowym uzyskały dochody niższe niż 85,5 tys. zł., a drugi dla osób o wyższych dochodach. Najniższe wskaźniki odnotowano we wschodniej części miasta w jednostkach b i e, co świadczy o niższych dochodach i trudniejszej sytuacji materialnej mieszkańców tych jednostek urbanistycznych. c) Średnia wartość gruntów-wskaźnik wybrany do analizy Średnia orientacyjna wartość gruntów została określona w oparciu o dane jakimi dysponuje Wydział Gospodarki Nieruchomościami oraz wiedzę i doświadczenie jego pracowników. Nie jest to wycena nieruchomości, którą zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami winien przeprowadzić rzeczoznawca majątkowy. Tabela 22. Wskaźnik fakultatywny średnia wartość gruntów. jednostki urbanistyczne średnia wartość gruntu na analizowanym obszarze 2012-2014 a 354,94 b 273,86 c 370,00 d 142,50 e 153,75 f 190,00 g 123,75 i 109,25 j 111,75 k 110,71 m 183,33 USTKA 188,72 Najwyższą wartość mają grunty w centrum miasta (jednostki a i b ) oraz przy wybrzeżu (jednostka c ), gdzie zlokalizowane są atrakcyjne turystycznie obiekty zabytkowe, hotele, pensjonaty, wille. Szacowane ceny osiągają wartość 500-700 zł za m 2, np. przy ulicach Limanowskiego, Bulwar Portowy, Chopina. Z kolei najtańsze grunty zlokalizowane są w zachodniej (jednostka i ) i południowej części Ustki (jednostka k ) oraz po wschodniej stronie w jednostce urbanistycznej g (osiedle domków jednorodzinnych przy ul. Dunina) oraz d i e. 30

3.3. Podsystem przestrzenny 3.3.1. Wskaźniki obligatoryjne a) Udział budynków mieszkalnych wybudowanych przed 1970 r. w ich ogólnej liczbie -- rezygnacja ze wskaźnika- wskaźnik odrzucony z analizy Według danych Głównego Urzędu Statystycznego Bank Danych Lokalnych w mieście Ustka znajdowało się 1184 budynków mieszkalnych 4 w 2012 r. i 1186 w 2013 r. W Narodowym Spisie Powszechnym 2011 (NSP 2011) do kategorii tej zaliczono również budynki rekreacyjne. Dane ze Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 pokazujące liczbę budynków wybudowanych przed 1970 r. udostępniane są tylko na poziomie województw. Według danych Urzędu Miasta Ustka liczba budynków mieszkalnych wynosiła 1104 w 2011 r. oraz 1108 w 2014 r. Około ¼ stanowią budynki wybudowane przed 1970 r. Natomiast wskaźnik referencyjny dla województwa pomorskiego jest prawie dwukrotnie wyższy. Tabela 23. Wskaźnik obligatoryjny - udział budynków mieszkalnych wybudowanych przed 1970 r. w ich ogólnej liczbie. jednostki urbanistyczne liczba budynków ogółem liczba budynków wybudowanych przed 1970 r. udział budynków mieszkalnych wybudowanych przed 1970 r. w ich ogólnej liczbie 2011 2011 2011 a 212 106 50,00 b 77 58 75,32 c 38 14 36,84 d 60 15 25,00 e 64 12 18,75 f 28 8 28,57 g 243 51 20,99 i 119 7 5,88 j 91 19 20,88 k 149 2 1,34 m 14 0 0,00 USTKA 1104 292 26,45 woj. Pomorskie 281170 120489 42,3 Polska 6063721 2847533 46,5 Najwyższy udział budynków mieszkalnych wybudowanych przed 1970 r. w ich ogólnej liczbie występuje w jednostkach urbanistycznych a i b, czyli w najstarszej, zabytkowej części miasta. Pozostałe rejony Ustki były zagospodarowywane w późniejszych latach, np. duże osiedla mieszkaniowe przy ul. Dąbrowszczaków, Grunwaldzkiej, czy osiedle Dunina powstawały w latach 70. Najmłodsze budownictwo zlokalizowane jest po zachodniej stronie rzeki Słupi, gdzie wskaźnik osiąga 4 Budynek przeznaczony na cele mieszkalne, zajęty przez lokale mieszkalne w całości, lub budynek zajęty przez lokale mieszkalne co najmniej w połowie, a w pozostałej części przez inne pomieszczenia, z wyjątkiem budynku mieszkalnoinwentarskiego lub mieszkalno-gospodarskiego. 31

najniższe wartości. Z tego względu zrezygnowano ze wskaźnika przy delimitacji obszarów problemowych. Rysunek 8. Wskaźnik obligatoryjny - udział budynków mieszkalnych wybudowanych przed 1970 r. w ich ogólnej liczbie. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych dostępnych na licencji Open Database License (OpenStreetMap). b) Przeciętna powierzchnia użytkowa lokalu na osobę- wskaźnik wybrany do analizy Dane o powierzchni użytkowej lokali zostały zebrane na podstawie opodatkowania nieruchomości w Ustce, uzupełnionych o powierzchnię użytkową mieszkań socjalnych i komunalnych, które są zwolnione z tego podatku. Z danych dotyczących opodatkowania nieruchomości na terenie gminy miasto Ustka wynika, że powierzchnia użytkowa lokali wynosiła w 2012 r. 429913m 2, a powierzchnia mieszkań socjalnych i komunalnych to 22540 m 2. W przeliczeniu na 1 osobę przypadało około 28m 2. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na osobę była w Ustce wyższa od wartości referencyjnej dla województwa pomorskiego zarówno w 2012 r., jak i w 2013 r. Tabela 24. Wskaźnik obligatoryjny przeciętna powierzchnia użytkowa lokalu na osobę. jednostki urbanistyczne powierzchnia użytkowa lokali w m 2 przeciętna powierzchnia użytkowa lokalu na osobę 2014 2013 2012 2014 2013 2012 2011 a 55853,4 53898,4 51823,6 29,00 27,15 25,40 - b 39213,8 36911,4 35502,8 25,43 23,56 21,90 - c 46006,0 45790,4 44172,6 50,33 49,83 47,86-32

d 63707,1 62929,2 60797,0 26,87 26,57 24,87 - e 50385,8 49935,8 48666,6 17,07 16,82 16,43 - f 6964,9 5794,3 5708,2 22,54 20,62 19,62 - g 69311,5 68211,1 65553,4 34,60 33,62 31,44 - i 65359,3 64324,6 61484,0 34,15 33,33 31,10 - j 27291,7 26144,7 24976,1 23,31 24,25 23,56 - k 33717,9 30945,8 29408,1 74,43 69,54 67,14 - m 24267,9 23784,0 22916,6 150,73 161,80 162,53 - USTKA 483648,4 470114,8 452454,0 30,70 29,84 28,24 - woj. Pomorskie - 58175763 57230519-25,3 25,0 24,6 Polska - 1012888837 999659538-26,3 25,9 25,6 Mniejsza powierzchnia użytkowa przypada na osobę we wschodniej części miasta (jednostki urbanistyczne b, d, e oraz f ). Wiąże się to z dużą liczbą wybudowanych w latach 70 mieszkań w zabudowie wielorodzinnej na tym terenie. W zachodniej i południowej części Ustki jest więcej domów jednorodzinnych np. na osiedlu Kwiatowym, stąd wskaźniki przyjmują wyższe wartości. Rysunek 9. Wskaźnik obligatoryjny przeciętna powierzchnia użytkowa lokalu na osobę. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych dostępnych na licencji Open Database License (OpenStreetMap). 33

3.3.2. Wskaźniki fakultatywne a) Ilość (powierzchnia w m 2 ) azbestu przypadająca na 1 budynek mieszkalny -wskaźnik wybrany do analizy Gmina Miasto Ustka posiada program usuwania wyrobów zawierających azbest na lata 2011-2032. Azbest to niebezpieczna substancja, która zagraża zdrowiu i życiu człowieka. W miesiącach maj lipiec 2011 roku na terenie Ustki została przeprowadzona inwentaryzacja wyrobów zawierających azbest. Inwentaryzacja azbestu została przeprowadzona w [m 2 ]. Dane te są co roku aktualizowane przez Wydział Infrastruktury Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Ustka. Z zebranych informacji wynika, że na terenie miasta Ustka w 2011 r. było 14 tys. m 2 płyt cementowo-azbestowych płaskich i falistych, a na koniec 2014 r. 13 tys. m 2, co oznacza usunięcie 14% wyrobów zawierających azbest. Tabela 25. Wskaźniki fakultatywne - ilość (powierzchnia w m 2 ) azbestu przypadająca na 1 budynek mieszkalny. jednostki urbanistyczne ilość (powierzchnia w m 2 ) azbestu ilość (powierzchnia w m 2 ) azbestu przypadająca na 1 budynek mieszkalny 2014 2011 2014 2011 a 440 440 2,08 2,08 b 831,23 971,23 10,80 12,61 c 0 0 0,00 0,00 d 3830,09 3830,09 63,83 63,83 e 4069,63 4129,63 63,59 64,53 f 1037,87 1037,87 37,07 37,07 g 34 114 0,14 0,47 i 1378 1882 11,58 15,82 j 1226 2268 12,91 24,92 k 95 95 0,64 0,64 m 150 150 10,71 10,71 USTKA 13119,82 14945,82 11,84 13,54 Najwięcej wyrobów zawierających azbest znajduje się w budynkach przy ulicy Grunwaldzkiej (jednostka urbanistyczna e ), na osiedlu XX-lecia PRL (jednostka urbanistyczna d ), w rejonie elektrociepłowni (jednostka urbanistyczna f ) i przy ul. Darłowskiej (jednostka urbanistyczna j ). W budynkach mieszkalnych wielorodzinnych przy ul. Grunwaldzkiej, Słupskiej i Kopernika są to głównie filarki międzyokienne na elewacji. Płyty zostały zabudowane poprzez docieplenie ścian. Duża ilość azbestu znajduje się także przy ulicach Polnej i Nowej. b) Udział osób mieszkających w zasobach mieszkaniowych gminy w stosunku do ogólnej liczby mieszkańców- wskaźnik wybrany do analizy Wskaźnik fakultatywny udział osób mieszkających w zasobach mieszkaniowych gminy w stosunku do ogólnej liczby mieszkańców pokazuje w jakim stopniu występują w mieście problemy dotyczące 34

spraw mieszkaniowo-lokatorskich. Ubiegający się o mieszkania komunalne i socjalne to osoby najbardziej potrzebujące, nie osiągające wysokich dochodów. Największą inwestycją w systemie budownictwa społecznego była budowa przez Usteckie Towarzystwo Budownictwa Społecznego w 2009 r. 102 mieszkań w pięciu blokach, przy ulicy Grunwaldzkiej. W blokach przy ulicy Grunwaldzkiej zamieszkały w większości rodziny przeniesione z rewitalizowanych w centrum Ustki starych chat rybackich przeznaczonych do rewitalizacji. 44 mieszkania przy ul. Darłowskiej dla żołnierzy z Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej w Ustce i Brygady Obrony Wybrzeża w Słupsku wybudowała Wojskowa Agencja Mieszkaniowa. Tabela 26. Wskaźnik fakultatywny - udział osób mieszkających w zasobach mieszkaniowych gminy w stosunku do ogólnej liczby mieszkańców. jednostki urbanistyczne liczba osób mieszkających w zasobach mieszkaniowych gminy udział osób mieszkających w zasobach mieszkaniowych gminy w stosunku do ogólnej liczby mieszkańców 2014 2014 a 413 21,44 b 165 10,70 c 26 2,84 d 39 1,64 e 261 8,84 f 35 11,33 g 0 0,00 i 133 6,95 j 142 12,13 k 0 0,00 m 0 0,00 USTKA 1214 7,71 Największą liczbę mieszkańców zasobów komunalnych i socjalnych odnotowano przy ulicy Grunwaldzkiej (jednostka urbanistyczna e ), w Starej Ustce (jednostki urbanistyczne a i b ), przy ul. Darłowskiej (jednostka urbanistyczna j ), a także przy ul. Walki Młodych (jednostka urbanistyczna i ). W pozostałych jednostkach urbanistycznych dominuje budownictwo jednorodzinne. 35

jednostki urbanistyc zne 3.4. Podsumowanie W podsumowaniu uwzględniono tylko wskaźniki wybrane do analizy z rozdziałów 3.1 3.3. Tabela 27. Podsystem społeczny - czy sytuacja gorsza niż w województwie pomorskim (lub gorsza od średniej dla miasta w przypadku wsk. fakultatywnych)? liczba osób korzystając ych ze świadczeń pomocy społecznej na 1 tys. ludności wskaźniki obligatoryjne udział długotrwal e bezrobotny ch wśród osób w wieku produkcyjn ym liczba przestępst w przeciwko rodzinie i opiece liczba świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na rodzinę korzystającą z pomocy społecznej średnie wyniki egzamin u gimnazj alnego minimum 3 wskaźniki fakultatywne średnie wyniki sprawdzi anu po kl.6 w szkołach podstaw owych Czyny karalne nieletni ch na 1 tys. ludnośc i udział uczniów z problema mi wychowa wczymi udział uczniów z problem ami w nauce Liczba fundacji, stowarzy szeń, organiza cji społeczn ych aktywny ch na 1000 mieszkań ców 2012 2012 2012 2012 2011/12 2011/12 2012 2011/12 2013/14 2014 a tak tak nie nie nie tak nie tak tak nie b tak tak nie tak tak tak nie tak tak tak c tak tak nie nie tak tak tak nie nie tak d nie tak nie nie nie nie tak tak nie tak e tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak f tak nie nie nie - - nie nie nie tak g nie tak nie nie nie nie nie nie nie nie i tak tak nie tak nie nie nie nie nie tak j tak tak nie tak tak tak nie tak nie nie k nie nie nie nie tak nie tak nie nie nie m nie nie nie tak nie tak nie tak tak nie W podsystemie społecznym jedna jednostka urbanistyczna spełnia wymaganą liczbę wskaźników obligatoryjnych (3) i fakultatywnych (minimum 3) e. W jednostce urbanistycznej e mieszka 18,5% ludności miasta. Występuje sytuacja gorsza od średniej. Na w/w obszarze odnotowano największe nagromadzenie problemów społecznych. Co dziesiąta osoba korzysta ze świadczeń pomocy społecznej. Na obszarze zamieszkuje duża liczba osób długotrwale bezrobotnych (76 os), oraz bezrobotnych z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej(47os). Duży odsetek dzieci ma problemy wychowawcze (14os), występuje problem z przestępczością wśród młodzieży (11os). Rodziny zamieszkujące ten obszar mają gorsze warunki lokalowe (16,43m2/os) co przyczynia się m.in. do osiągania przez dzieci gorszych wyników w nauce. Na obszarze tym występuje również zdegradowana infrastruktura - kompleks obiektów sportowych wymagający przebudowy i remontu oraz ze względu na gęstość zabudowy brak jest infrastruktury rekreacyjnej przy blokowej np. placów zabaw dla dzieci, zagospodarowanych podwórek. 36

Tabela 28. Podsystem gospodarczy - czy sytuacja gorsza niż w województwie pomorskim (lub gorsza od średniej dla miasta w przypadku wsk. fakultatywnych)? wskaźniki obligatoryjne minimum 1 wskaźnik fakultatywny wielkość wielkość Odsetek osób odsetek osób liczba podatku dochodów wieku bezrobotnych z średnia jednostk zarejestrowanych dochodowego gminy z tytułu poprodukcyj wykształceniem wartość i podmiotów od osób podatku od nym w gimnazjalnym gruntu na urbanist gospodarki fizycznych w nieruchomości ogólnej lub poniżej w analizowanym yczne narodowej na przeliczeniu w przeliczeniu liczbie ogólnej liczbie obszarze 100 osób na 1 na 1 ludności bezrobotnych mieszkańca mieszkańca 2012 2012 2012 2012 2012 2012 a nie nie nie tak tak nie b tak tak nie tak tak nie c nie tak nie nie nie nie d tak tak nie tak tak tak e tak tak tak tak tak tak f nie tak tak tak tak nie g nie tak nie nie nie tak i tak nie nie nie nie tak j tak nie tak nie tak tak k nie nie nie nie nie tak m nie nie nie nie nie tak W podsystemie gospodarczym jedna jednostka urbanistyczna spełnia wymaganą liczbę wskaźników obligatoryjnych (3) i fakultatywnych (minimum 1) e. W jednostce urbanistyczne e co trzeci bezrobotny posiada tylko wykształcenie gimnazjalne lub niższe. Liczba podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w tych obszarach należy do najniższych w mieście, co świadczy o niskim poziomie przedsiębiorczości. Niska wielkość dochodów gminy z tytułu podatku od nieruchomości w przeliczeniu na 1 mieszkańca odzwierciedla niski poziom dochodów ludności zamieszkałej w jednostkach e oraz j. Duża liczba osób wieku poprodukcyjnym (718os), przyczynia się do małej aktywności społecznej na tym obszarze. Na obszarze e jest jeden z najniższych poziomów dochodów ludności ( e 1548,07zł/os). Ponadto wartość gruntów w tych jednostkach jest niższa od średniej dla miasta. Niekorzystna sytuacja pod względem gospodarczym występuje również w jednostce urbanistycznej b i j, które nie spełniają jednego wskaźnika obligatoryjnego. W obszarze ograniczonym rzeką Słupią oraz ulicami Darłowską i wschodnią, a także przy ulicy Grunwaldzkiej odnotowano również duże nagromadzenie problemów gospodarczych. Co trzeci bezrobotny posiada tylko wykształcenie gimnazjalne lub niższe. Liczba podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w tych obszarach należy do najniższych w mieście, co świadczy o niskim poziomie przedsiębiorczości. Niska wielkość dochodów gminy z tytułu podatku od nieruchomości w przeliczeniu na 1 mieszkańca odzwierciedla niski poziom dochodów ludności zamieszkałej w jednostce j. Ponadto wartość gruntów również jest niższa od średniej dla miasta. 37

W jednostce urbanistycznej b należy zauważyć, że w przypadku udziału osób bezrobotnych z niskim wykształceniem (26,8%) jest on tylko nieznacznie niższy od wskaźnika referencyjnego (28,34%). Z kolei średnia wartość gruntu na tym obszarze jest wysoka, ponieważ jest to dzielnica willowa, o charakterze kuracyjno-pensjonatowym, atrakcyjna dla inwestycji turystycznych. Natomiast należy zwrócić uwagę na wysokość podatku dochodowego od osób fizycznych na analizowanym obszarze w przeliczeniu na 1 mieszkańca, którego niska wysokość oznacza niższe w porównaniu do innych obszarów dochody ludności na tym terenie. Na trudna sytuację materialną wskazuje także niski poziom dochodów gminy z tytułu podatku od nieruchomości w przeliczeniu na 1 mieszkańca w tej jednostce urbanistycznej. Tabela 29. Podsystem przestrzenny - czy sytuacja gorsza niż w województwie pomorskim (lub gorsza od średniej dla miasta w przypadku wsk. fakultatywnych)? wskaźniki obligatoryjne minimum 2 wskaźniki fakultatywne jednostki urbanistyczne przeciętna powierzchnia użytkowa lokalu na osobę ilość (powierzchnia w m 2 ) azbestu przypadająca na 1 budynek mieszkalny udział osób mieszkających w zasobach mieszkaniowych gminy w stosunku do ogólnej liczby mieszkańców 2012 2011 2014 a nie nie tak b tak nie tak c nie nie nie d tak tak nie e tak tak tak f tak tak tak g nie nie nie i nie tak nie j tak tak tak k nie nie nie m nie nie nie W podsystemie przestrzennym trzy jednostki urbanistyczne spełnią wymaganą liczbę wskaźników obligatoryjnych (1) i fakultatywnych (minimum 2) e, f i j. Jednostkę urbanistyczną e charakteryzuje najniższa w mieście przeciętna powierzchnia użytkowa lokalu na osobę, co związane jest z charakterem zabudowy bloki wielorodzinne. Przy ulicy Grunwaldzkiej odnotowano największą w Ustce ilość (powierzchnię w m 2 ) wyrobów zawierających azbest. Prawie 9% ludności mieszka w zasobach mieszkaniowych gminy. W jednostce urbanistycznej f na 1 osobę przypada około 20m 2 powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego. Ilość (powierzchnia w m 2 ) wyrobów zawierających azbest jest trzykrotnie wyższa od średniej dla miasta. Co dziesiąta osoba mieszka w zasobach mieszkaniowych gminy. W jednostce urbanistycznej j na jednego mieszkańca przypada około 23m 2 powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego. Najwięcej wyrobów zawierających azbest zinwentaryzowano przy ul. Polnej i Darłowskiej. 12% ludności mieszka w zasobach mieszkaniowych gminy. 38

Niekorzystna sytuacja pod względem przestrzennym występuje również w jednostce urbanistycznej b. Przeciętna powierzchnia użytkowa lokalu na osobę jest o 3m 2 niższa od wartości referencyjnej. Ponadto należy pamiętać, że 75% budynków zostało wybudowanych przed 1970 r. Prawie 11% ludności stanowią mieszkańcy zasobów mieszkaniowych gminy. Natomiast w przypadku wskaźnika fakultatywnego dotyczącego wyrobów azbestowych, ich ilość na tym obszarze (12,61 m 2 ) jest tylko nieznacznie niższa od średniej dla miasta (13,54 m 2 ). 4. Obszary wskazane do rewitalizacji Zgodnie z Założeniami do projektu wytycznych dotyczących programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych w celu ubiegania się o środki finansowe w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020, przyjętymi przez Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego wymagane kryteria społeczne, gospodarcze i przestrzenne wypełnia jednostka urbanistyczna e. Rysunek 10. Obszar wskazany do rewitalizacji. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych dostępnych na licencji Open Database License (OpenStreetMap). Pomimo niewypełnienia wszystkich kryteriów wymienionych w Założeniach do projektu wytycznych dotyczących programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych w celu ubiegania się o środki finansowe w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020, do rewitalizacji rekomenduje się także jednostkę urbanistyczną j. 39

4.1. Obszary kryzysowe wskazane do rewitalizacji W jednostce urbanistycznej e odnotowano największe nagromadzenie problemów społecznych, co wskazuje na duży potencjał do realizacji projektów społecznych, i objęcia wsparciem osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. W zabudowie wielorodzinnej przy ulicy Grunwaldzkiej e mieszka 18% ludności miasta. 9% mieszkańców jest beneficjentami pomocy społecznej, przy czym prawie każda z rodzin korzysta przynajmniej z 2 świadczeń. 9% mieszkańców w wieku produkcyjnym jest zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy. Prawie połowa bezrobotnych (46%) to osoby długotrwale bezrobotne. Z ogólnej liczby przestępstw stwierdzonych w Ustce 12% zdarzeń miało miejsce na omawianym terenie. Uczniowie szkół podstawowych i gimnazjalnych osiągają niskie wyniki sprawdzianu po szóstej klasie i egzaminu gimnazjalnego. Obszar e charakteryzuje niski poziom rozwoju gospodarczego, funkcjonuje tu 9 przedsiębiorstw w przeliczeniu na 100 mieszkańców. Co piąty mieszkaniec jest w wieku poprodukcyjnym. A 30% bezrobotnych posiada tylko wykształcenie gimnazjalne lub niższe. Średnie ceny gruntów w omawianym obszarze są niższe od średniej dla miasta. O niskich dochodach mieszkańców świadczy niska wartość odprowadzanego podatku od osób fizycznych. Prawie co piąty budynek powstał przed 1970 rokiem, a przeciętna powierzchnia użytkowa lokali jest dużo niższa od wartości referencyjnej dla województwa, ze względu na dominującą zabudowę wielorodzinną (16,43m 2 /os), co może świadczyć o niedostatecznych warunkach do nauki i pośrednio przyczyniać się m.in. do osiągania przez dzieci gorszych wyników w nauce. Duża liczba osób wieku poprodukcyjnym nie wykazuje aktywności społecznej na tym obszarze. W omawianym obszarze znajduje się największa ilość w przeliczeniu na 1 budynek mieszkalny szkodliwego dla zdrowia azbestu. Na terenie jednostki urbanistycznej e zlokalizowanych jest 113 lokali gminnych, w których mieszka prawie 9% mieszkańców miasta. Na w/w obszarze mieszka najwięcej osób z problemami społecznymi, które należałoby objąć wsparciem w ramach zintegrowanego projektu rewitalizacji, np. większa liczba osób pobierających świadczenia pomocy społecznej (278 os.), duża liczba rodzin pobierających świadczenia socjalne (160 rodzin na obszarze), więcej dzieci mieszka z problemami wychowawczymi (14 os.), co może determinować zdiagnozowany problem przestępczości wśród młodzieży. Ponadto wśród osób wieku produkcyjnym jest duża liczba osób długotrwale bezrobotnych (76os) oraz bezrobotnych z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej. Wszystkie wyżej opisane czynniki występujące na obszarze e wpisują się w cel Osi priorytetowej 6.1 Aktywna Integracja Zwiększone zatrudnienie osób dotkniętych i zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym oraz 8.2 Kompleksowe działania rewitalizacyjne - Zwiększona aktywność społeczna i gospodarcza mieszkańców zdegradowanych obszarów miejskich. 40

Rysunek 11. Jednostka urbanistyczna e obszar wskazany do rewitalizacji. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych dostępnych na licencji Open Database License (OpenStreetMap). W obszarze ograniczonym od wschodu rzeką Słupia, od zachodu ulicą Darłowską, a od południa ulicą Włoską mieszka około tysiąca osób. 8% ludności korzysta ze świadczeń pomocy społecznej, przy czym większość rodzin korzysta z co najmniej dwóch świadczeń. Co dziesiąta osoba w wieku produkcyjnym jest bezrobotna, a 40% bezrobotnych pozostaje bez pracy od ponad roku. Z ogólnej liczby przestępstw stwierdzonych w Ustce 11% zdarzeń miało miejsce na omawianym terenie. Uczniowie szkół podstawowych i gimnazjalnych osiągają niskie wyniki sprawdzianu po szóstej klasie i egzaminu gimnazjalnego. Obszar j charakteryzuje niski poziom rozwoju gospodarczego, funkcjonuje tu 5% z ogólnej liczby przedsiębiorstw Ustki. Co dziesiąty mieszkaniec jest w wieku poprodukcyjnym. A 30% bezrobotnych posiada tylko wykształcenie gimnazjalne lub niższe. Średnie ceny gruntów w omawianym obszarze są niższe od średniej dla miasta. O niskich dochodach mieszkańców świadczy niska wartość odprowadzanego podatku od osób fizycznych. Co piąty budynek powstał przed 1970 rokiem, a przeciętna powierzchnia użytkowa lokali jest o półtora metra kwadratowego niższa od wartości referencyjnej dla województwa. W wielu budynkach pokrycia dachowe zawierają szkodliwy dla zdrowia azbest. Na terenie jednostki urbanistycznej j zlokalizowanych jest 65 lokali gminnych, w których mieszka 12% mieszkańców. 41

Rysunek 12. Jednostka urbanistyczna j obszar wskazany do rewitalizacji. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych dostępnych na licencji Open Database License (OpenStreetMap). 4.2. Obszar o konieczności wdrożenia działań rewitalizacyjnych W dzielnicy kuracyjno-pensjonatowej b ograniczonej ulicami Żeromskiego, Kopernika, Chopina i 9 marca mieszka co dziesiąty mieszkaniec Ustki. 9% mieszkańców jest beneficjentami pomocy społecznej, przy czym prawie każda z rodzin korzysta przynajmniej z 2 świadczeń. 8% mieszkańców w wieku produkcyjnym jest zarejestrowanych w Urzędzie Pracy. Ponad połowa bezrobotnych (55%) to osoby długotrwale bezrobotne. Jest to dzielnica stosunkowo bezpieczna, ponieważ liczba stwierdzonych przestępstw na tym obszarze stanowi 5% ogólnej liczby zdarzeń w mieście. Uczniowie szkół podstawowych i gimnazjalnych osiągają niskie wyniki sprawdzianu po szóstej klasie i egzaminu gimnazjalnego. Co dziesiąty uczeń ma problemy wychowawcze, a około 15% uczniów ma średnią ocen poniżej 3,0. W okresie 2012-2014 liczba ludności w tej dzielnicy spadła o prawie 5%. Obszar b charakteryzuje niski poziom rozwoju gospodarczego, funkcjonuje tu 11 przedsiębiorstw w przeliczeniu na 100 mieszkańców. Prawie co czwarty mieszkaniec jest w wieku poprodukcyjnym. 42

O trudnej sytuacji osób bezrobotnych świadczy, to że aż 27% bezrobotnych posiada tylko wykształcenie gimnazjalne lub niższe. Dochody gminy z tytułu podatku od nieruchomości w przeliczeniu na 1 mieszkańca w odniesieniu do średniej miasta są z tego obszaru niskie. Także wielkość podatku dochodowego od osób fizycznych na analizowanym obszarze w przeliczeniu na 1 mieszkańca jest niższa o około 15% od średniej dla miasta, co świadczy o niskich dochodach mieszkańców. Ocena sytuacji kryzysowej w podsystemie przestrzennym w jednostce urbanistycznej b wskazuje na koncentrację problemów. Jest to stara dzielnica miasta, 75% budynków mieszkalnych powstało przed 1970 rokiem. Przeciętna powierzchnia użytkowa lokali jest o trzy metry kwadratowe niższa od wartości referencyjnej dla województwa. Ilość azbestu przypadająca na 1 budynek mieszkalny jest tylko nieznacznie niższa od średniej wartości dla miasta. Na terenie jednostki urbanistycznej b zlokalizowanych jest 65 lokali gminnych, w których mieszka prawie 11% mieszkańców tego obszaru. Rysunek 13. Jednostka urbanistyczna b obszar o konieczności wdrożenia działań rewitalizacyjnych. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych dostępnych na licencji Open Database License (OpenStreetMap). 43