ATLAS SOLLICH INSTRUKCJA OBSŁUGI PRZYRZĄDU KOROZYMETR REZYSTANCYJNY ATLAS 1001 GDAŃSK, lipiec 2010 r.
SPIS TREŚCI 1. Przeznaczenie...3 2. Budowa...3 3. Opis i funkcje urządzenia...3 4. Obsługa przyrządu...5 5. Dane techniczne... 13 6. Obsługa i konserwacja... 13 7. Uwagi końcowe... 14 8. Literatura... 14 Załączniki Nr 1 Instrukcja obsługi programu PCcorrER Nr 2 USB RS485 Interface Converter User s Manual Nr 3 Świadectwo jakości wyrobu nr 08/07/2010 Nr 4 Karta gwarancyjna przyrządu - 2 -
1. Przeznaczenie Korozymetr ATLAS 1001COR jest przenośnym urządzeniem pomiarowym, które słuŝy do wyznaczania ubytków korozyjnych i szybkości korozji metali w instalacjach przemysłowych techniką korozymetrii rezystancyjnej [1-8]. Metoda polega na wyposaŝaniu monitorowanych obiektów w odpowiednio dobrane czujniki rezystancyjne, które w wyniku zachodzących procesów korozyjnych zwiększają stopniowo swoją rezystancję elektryczną. Śledzenie zmian rezystancji w czasie umoŝliwia precyzyjne określanie postępu korozji. Pomiary realizuje się w układzie porównawczym, tzn. mierzy przyrost rezystancji elementu korodującego (Rc), naraŝonego na agresywne działanie środowiska, w stosunku do rezystancji elementu odniesienia (Rr) zabezpieczonego przed takim oddziaływaniem. Urządzenie przeznaczone jest zarówno do wykonywania pomiarów w terenie, jak i w warunkach laboratoryjnych. W szczególności funkcje urządzenia pozwalają na monitorowanie zagroŝenia korozyjnego oraz skuteczności ochrony katodowej stalowych konstrukcji podziemnych, jak rurociągi, zbiorniki i inne obiekty przemysłowe. 2. Budowa Korozymetr ATLAS 1001COR jest zmontowany w niewielkiej obudowie z tworzywa sztucznego, łatwej do przenoszenia i transportu, wraz z wewnętrznym źródłem prądu (akumulatory NiMH). Na wyposaŝeniu znajduje się kabel pomiarowy, kabel do połączenia z komputerem PC wraz z konwerterem USB-RS485 oraz ładowarka. Korozymetr jest wyposaŝony w standardowe złącze pomiarowe MIL-C-5015 i jest przystosowany do obsługi czujników krajowych produkcji SPZP CORRPOL, jak równieŝ większości czujników produkcji zagranicznej. Sposób montaŝu elementów wewnętrznych urządzenia gwarantuje wymaganą odporność na wstrząsy, co pozwala na swobodne posługiwanie się nim w warunkach pomiarów terenowych. 3. Opis i funkcje urządzenia Sterowany mikroprocesorowo przenośny korozymetr ATLAS 1001COR jest autonomicznym miernikiem, który umoŝliwia realizację w podstawowym zakresie zaprogramowanej przez uŝytkownika sesji pomiarowej. Obejmuje ona: testowanie i autokalibrację urządzenia przed wykonaniem pomiarów, wybór rodzaju czujnika korozymetrycznego lub utworzenie w rejestrze nowego czujnika, wykonanie z wysoką dokładnością serii pomiarów rezystancji elementu korodującego (Rc) i odniesienia (Rr) czujnika korozymetrycznego, analizę matematyczną serii wyników pomiarów i wyznaczenie średnich wartości rezystancji Rc i Rr, jak równieŝ stosunku obu rezystancji, prezentację wyników pomiarów z moŝliwością zapisu w pamięci wewnętrznej urządzenia, wyliczenie ubytku korozyjnego w µm oraz szybkości korozji w µm/rok, kasowanie ostatnio zapisanych danych, ustawianie parametrów pracy urządzenia w trybie zawansowanym. Pełną obsługę korozymetru wraz z analizą i prezentacją graficzną wyników pomiarów umoŝliwia dołączony pakiet oprogramowania PCcorrER na komputer klasy PC. - 3 -
1 2 3 4 5 Rys. 1. Rozmieszczenie elementów korozymetru ATLAS 1001COR: 1 gniazdo wejściowe AMPHENOL, 2 - gniazdo zasilania, 3 - wyświetlacz LCD, 4 - klawiatura membranowa, 5 - port RS-485, 6 - włącznik / wyłącznik 6-4 -
4. Obsługa przyrządu 4.1 Włączenie zasilania i kontrola prawidłowości pracy Włączenie zasilania przyrządu dokonuje się włącznikiem (1) w pozycji ON umieszczonym w dolnej części obudowy. Rozświetla się wówczas na Ŝółto-zielono wyświetlacz LCD i ukazuje ekran obrazujący logo producenta i nazwę przyrządu. Ekran 1 ATLAS SOLLICH ATLAS 1001 Electrical Resistance Corrosion Meter W celu sprawdzenia gotowości miernika do dalszej pracy naleŝy nacisnąć klawisz ENTER. Po jego naciśnięciu pojawiają się dane informacyjne, które obejmują datę i godzinę ustawioną w urządzeniu, wynik testu prawidłowości jego funkcjonowania (TESTING PASSED oznacza wynik pozytywny) oraz ilość wolnej pamięci na zapis nowych wyników (jednostka pamięci oznacza, Ŝe moŝna dopisać jeden dodatkowy wynik). Przykładowy tekst przedstawia poniŝsze okienko: 1001COR v.1.0 2010-01-01 10:22 Ekran 2 TESTING PASSED FREE MEMORY: 7973 ENTER Naciskając klawisz ESC moŝna wycofać się z realizacji dalszych czynności lub nacisnąć klawisz ENTER, aby przejść do kolejnego etapu pomiaru. Po naciśnięciu ENTER, pojawia się nowy ekran z moŝliwością wyboru trybu pracy: SELECT MODE Ekran 3 1. OPERATOR 2. ADVANCED - 5 -
4.2 Wykonanie pomiaru W celu wykonania pomiaru naleŝy po ukazaniu się ekranu 3 nacisnąć klawisz 1 (tryb operatora), w przeciwnym wypadku uruchamiamy klawiszem 2 tryb zaawansowany (ADVANCED). Kolejne okienko informacyjne pokazuje czujnik (PROBE) wybrany do pomiaru (jego numer seryjny lub oznaczenie domyślnie czujnik ostatnio uŝywany) oraz dwie opcje do wyboru: uruchomienie pomiaru (MEASURE) lub zmianę czujnika pomiarowego (CHANGE PROBE), np.: OPERATOR MODE PROBE: 105 Ekran 4 1. MEASURE 2. CHANGE PROBE W celu wykonania pomiaru naleŝy nacisnąć klawisz 1. Jeśli czujnik jest prawidłowo podłączony ukaŝe się informacja: Ekran 5 MEASURE IN PROGRESS... Rozpoczyna się pomiar rezystancji czujnika. Pełny cykl pomiarowy obejmujący kalibrację przyrządu oraz wykonanie serii 50 pomiarów rezystancji wraz z analizą matematyczną wyników trwa około jednej minuty, zaś o jego postępie informuje długość wyświetlanego paska. W przypadku braku czujnika, przy jego nieprawidłowym podłączeniu lub przerwanym obwodzie prądowym (np. na skutek przekorodowania elementu pomiarowego) pojawia się komunikat: Ekran 6 CONNECT PROBE! - 6 -
Po zakończeniu pomiaru pojawia się informacja przedstawiająca wyznaczone średnie wartości rezystancji elementu korodującego Rc oraz elementu odniesienia Rr, np.: Ekran 7 RAW DATA Probe: 105 Rc = 5.398199 mω Rr = 5.378549 mω Rr/Rc = 0,996360 ENTER Kolejne naciśnięcie klawisza ENTER powoduje prezentację wyliczonych analitycznie wielkości korozyjnych na podstawie parametrów mierzonego czujnika oraz wyników pomiaru rezystancji: liniowy ubytek metalu (ML) w µm oraz szybkość korozji (CR) w µm/rok. Do wyliczeń tych parametrów niezbędne są co najmniej dwa pomiary wykonane dla danego czujnika. RESULTS Probe: 105 Ekran 8 ML = 5.112e+01 µm CR = 3.322e+02 µm/y SAVE Otrzymany wynik moŝna zapisać do pamięci przyrządu (opcja SAVE ) poprzez naciśnięcie klawisza ENTER. Po zaakceptowaniu zapisu przyrząd wraca do stanu jak przed pomiarem, tzn.: OPERATOR MODE PROBE: 105 Ekran 4 1. MEASURE 2. CHANGE PROBE - 7 -
4.3 Zmiana i dodanie nowego czujnika Zmiana istniejącego lub dodanie nowego czujnika korozymetrycznego moŝliwe są na etapie wyboru trybu pracy patrz okienko jak wyŝej (ekran 4). W tym miejscu moŝna zmienić rodzaj ustawionego czujnika do pomiaru. NaleŜy nacisnąć klawisz 2. Pojawi się wówczas lista zdefiniowanych wcześniej czujników lub moŝliwość dodania nowego czujnika opcja NEW. Przewijanie listy czujników umoŝliwiają klawisze i. CHANGE PROBE Ekran 9 0. NEW 1. 108 2. 109 3. 110 SELECT Wybrany czujnik naleŝy zaakceptować klawiszem ENTER. W następnym oknie pojawi się nazwa tylko wybranego czujnika. PROBE: Ekran 10 108 VIEW Naciskając kolejny raz klawisz ENTER moŝna przejść do okna z parametrami aktywnego czujnika, takimi jak jego typ (Type), powierzchnia elementu pomiarowego (Area), grubość (Thick), rezystancje początkowe (CeRr, CeRc), np.: Ekran 11a PROBE PARAM 105 Type = ER-1-1.0-FC Area = 1.000e+00 Thick = 1.000e+03 CeRr = 2.234111e+00 CHANGE Przewijając strzałką w dół (klawisz ) moŝna wyświetlić kolejne parametry czujnika, jak: wartości stałych niezbędne do przeprowadzenia analizy (A i B), - 8 -
data produkcji (PrDt) i montaŝu czujnika (MnDt) oraz długość kabla pomiarowego (Cable) patrz kolejne przykładowe okienka informacyjne: Ekran 11b PROBE PARAM 105 CeRc = 2.445666e+00 A = 6.250000e+00 B = 7.000000e+00 PrDt = 2007-10-22 CHANGE Ekran 11c PROBE PARAM 105 B = 7.000000e+00 PrDt = 2007-10-22 MnDt = 2008-04-30 Cable = 3.000e+01 CHANGE Jeśli chcemy zmienić parametry aktywnego czujnika, to naleŝy ponownie nacisnąć klawisz ENTER. W przypadku, gdy dokonany został właściwy wybór, to naciskamy klawisz ESC i wracamy do ekranu 4, z którego moŝna rozpocząć kolejny pomiar. OPERATOR MODE Ekran 4 PROBE: 108 1. MEASURE 2. CHANGE PROBE W przypadku wyboru z listy czujników opcji NEW, przechodzimy do etapu definiowania parametrów nowego czujnika. W pierwszej kolejności naleŝy wpisać numer seryjny lub oznaczenie nowego czujnika, np. KOR113: NEW PROBE Ekran 12 KOR113 Serial No CLEAR ENTER - 9 -
Akceptowane są cyfry, litery i kilka znaków rozdzielczych (., _, +, -, \, / ) tworzące łańcuch o długości do 12 znaków. Wszystkie znaki zostały podzielone na grupy i przypisane do poszczególnych klawiszy. Wybór konkretnego znaku następuje przez cykliczne naciskanie przycisku, do którego przypisany jest symbol i zaakceptowanie go klawiszem ENTER. Aby anulować całe oznaczenie naleŝy nacisnąć klawisz CLEAR. Po poprawnym wpisaniu całego ciągu znaków naleŝy zaakceptować oznaczenie czujnika klawiszem ENTER. W ten sam sposób wpisuje się nazwę typu czujnika Probe type. Kolejno pojawiają się do uzupełnienia powierzchnia (Area) w cm 2 i grubość (Thickness) elementu pomiarowego w µm. Kolejno naleŝy uzupełnić wartości początkowe rezystancji elementu referencyjnego (Certificate Rr) i korodującego (Certificate Rc) w mω oraz stałych obliczeniowych (A i B). Kolejne dane do wpisania to data produkcji i instalacji czujnika, np.: NEW PROBE Ekran 13 Production Date 2009-10-22 CLEAR ENTER Format wpisywanej daty musi wyglądać następująco: YYYY-MM-DD gdzie YYYY to rok, MM to miesiąc, a DD to dzień miesiąca. Ostatnim parametrem charakteryzującym dany czujnik jest długość kabla pomiarowego w [m], która wymagana jest przy dokładnym pomiarze wartości bezwzględnych rezystancji Rr i Rc. NEW PROBE Ekran 14 Cable length [m] 30 CLEAR ENTER Podana długość kabla nie ma wpływu na wyznaczane ubytki korozyjne, które zaleŝą wyłącznie od stosunku obu rezystancji. Domyślnie zapisywana jest wartość zerowa. - 10 -
Na koniec pojawia się pytanie, czy zapisać dane nowego czujnika: NEW PROBE Ekran 15 Save this probe? SAVE Opcję zapisu naleŝy potwierdzić klawiszem ENTER lub odrzucić wybierając ESC, co powoduje powrót do okna wyboru funkcji (ekran 4). 4.4 Kasowanie danych z pamięci przyrządu Gdy przyrząd znajduje się w stanie wyboru trybu pracy (OPERATOR lub ADVANCED MODE), naleŝy zaznaczyć opcję ADVANCED klawiszem 2. Ukazuje się ekran: ADVANCED MODE Ekran 16 1. DATA MEMORY 2. OPTIONS Następnie trzeba wybrać opcję DATA MEMORY (klawiszem 1 ) i zaznaczyć typ kasowanej danej. DATA MEMORY Ekran 17 Delete last: 1. Probe 5 2. Data 27-11 -
1 - oznacza kasowanie ostatnio dopisanego czujnika, zaś 2 kasowanie ostatnio zarejestrowanego wyniku pomiaru. 4.5 Zmiana opcji urządzenia Gdy przyrząd znajduje się w stanie ADVANCED MODE (ekran 16) moŝna przejść do trybu OPTIONS klawiszem 2. Wyświetla się wówczas lista ustawień przyrządu, jak niŝej: OPTIONS Ekran 18 1. MODBUS 2. DATE & TIME 3. LCD Są to ustawienia, które moŝna modyfikować, tj. parametry transmisji (MODBUS), data i czas zaprogramowany w urządzeniu (DATE & TIME) oraz ustawienia kontrastu wyświetlacza (LCD). W ramach protokołu komunikacyjnego moŝna zmieniać następujące parametry: Ekran 19 MODBUS Dev Adr = 1 Mode = RTU Baud = 9600 Parity = EVEN CHANGE Datę i czas ustawia się w następującym formacie: DATE & TIME Ekran 20 2009-12-25 17:45 CHANGE Po wciśnięciu klawisza ENTER pojawiają się kolejno zaznaczone pola do zmiany roku, miesiąca, dnia, godziny i minuty, które moŝna czyścić do zapisu wciskając CLEAR. - 12 -
Odpowiedni do warunków oświetlenia kontrast wyświetlacza LCD ustawia się strzałkami i. SET CONTRAST Ekran 21 - + -------------- ------------- 4.6 Wyłączenie urządzenia Wyłączenie zasilania przyrządu następuje wyłącznikiem (1) ustawionym w pozycji OFF. Wyłączenie moŝna dokonać na dowolnym etapie obsługi przyrządu bez obawy o utratę zapisanych wcześniej danych. 5. Dane techniczne PoniŜej podano podstawowe parametry i dane techniczno-uŝytkowe korozymetru ATLAS 1001COR. Parametr Wartość Zakres pomiaru rezystancji 1 600 mω Błąd pomiaru stosunku rezystancji Rr/Rc 0,1 % Maksymalna rozdzielczość 1 nω Wyświetlacz LCD 8 linii x 20 znaków Maks. Ilość rejestrowanych czujników 180 Pojemność pamięci 8000 wyników Zakres temperatury -10 C +40 C Czas trwania pomiaru ok. 60 s Pobór prądu po włączeniu 230 ma Pobór prądu w trakcie pomiaru rezystancji 520 ma Zasilanie Akumulatory 5 x 1,2 V Typ akumulatora AA NiMH 2400 mah Czas pracy na akumulatorach wewnętrznych 5 6 godz. Wymiary obudowy urządzenia (szer x głęb x wys) 115 x 80 x 225 mm Masa (bez ładowarki i kabla pomiarowego) 670 g 6. Obsługa i konserwacja Korozymetr ATLAS 1001COR nie jest skomplikowany w obsłudze i nie wymaga szczególnych czynności konserwacyjnych. Przyrząd naleŝy utrzymywać w czystości i w szczególności unikać jego zamoczenia (uwaga dotyczy wszystkich urządzeń - 13 -
elektronicznych). Przed przechowywaniem w postaci zamkniętej koniecznie naleŝy zadbać o dokładne oczyszczenie i wysuszenie przyrządu po pomiarach. Gwarantem dobrej pracy przyrządu jest jego właściwe zasilanie. JeŜeli przyrząd nie był uŝytkowany przez kilka dni lub był uŝytkowany przez czas dłuŝszy niŝ 1 godz., licząc od momentu ostatniego ładowania akumulatorów, naleŝy przed planowaną sesją pomiarową wykonać proces ładowania akumulatorów przy pomocy dołączonej ładowarki. O stanie rozładowania akumulatorów informuje pojawiająca się ikona w górnej części wyświetlacza. Jeśli urządzenie nie pracuje powinno być wyłączone. Do urządzenia dołączona jest automatyczna inteligentna ładowarka MW 6168V, która umoŝliwia wydajne i bezpieczne ładowanie źródła prądu. Prąd ładowania powinien być ustawiony na 500 ma i 5 ogniw. 7. Uwagi końcowe Korozymetr rezystancyjny ATLAS 1001COR jest w obecnej wersji urządzeniem prototypowym, które powstało z myślą o zaspokojeniu potrzeb wszystkich uŝytkowników pragnących precyzyjnie monitorować szybkość procesów korozji w instalacjach przemysłowych. Stąd teŝ będzie on udoskonalany w miarę napływu informacji o jego zaletach i wadach ujawnionych w warunkach eksploatacji. ZSE ATLAS-SOLLICH i SPZP CORRPOL zastrzegają sobie prawo do wprowadzania zmian i ulepszeń, których celem będzie rozszerzenie zakresu zastosowania urządzenia oraz podniesienie jego walorów uŝytkowych. 8. Literatura [1]. Cooper G.L.: Proper Electrical Resistance Corrosion Probe Span Selection, in: Electrochemical Techniques for Corrosion Engineering, R.Baboian (Ed.), NACE, Houston 1986, pp. 327-332. [2]. Corrosion Monitoring Primer, Rohrback Cosasco Systems, Santa Fe Springs, CA, 1990. [3]. Jankowski J., Szukalski J.: Zastosowanie korozymetrii rezystancyjnej do pomiarów skuteczności ochrony katodowej konstrukcji podziemnych, Materiały IV Krajowej Konferencji Pomiary Korozyjne w Ochronie Elektrochemicznej, Jurata 1996, s. 51-58. [4]. Jankowski J., Sokólski W.: Monitorowanie skuteczności ochrony katodowej techniką rezystometryczną, Ochrona przed Korozją, 46, Nr.8, 2003, s. 218-221. [5]. Jankowski J.: Korozymetria jako wiarygodna technika pomiaru skuteczności ochrony katodowej, Materiały VIII Krajowej Konferencji Pomiary Korozyjne w Ochronie Elektrochemicznej, Jurata 2004, s. 29-39. [6]. Jankowski J., Sokólski W.: CORRPOL-ER Internetowa baza danych rezystometrycznych wraz z kalkulatorem ubytków korozyjnych, Ochrona przed Korozją, 49, Nr.8, 2006, s. 269-271. [7]. http:/www.corrpol.pl/czujniki/index.php [8]. Sokólski W., Jankowski J.: Stara metoda w nowej odsłonie zastosowanie korozymetrii w technologii ochrony katodowej, Ochrona przed Korozją, 52, Nr 4-5, 2009, s. 128-132. - 14 -
Wyprodukowano w kooperacji: ATLAS - SOLLICH ZAKŁAD SYSTEMÓW ELEKTRONICZNYCH ul. Mjr M. Słabego 2, 80-298 Gdańsk tel/fax +48 58 349 66 77 e-mail: sollich@atlas-sollich.pl www.atlas-sollich.pl CORRPOL Sp. z o.o. SPECJALISTYCZNE PRZEDSIĘBIORSTWO ZABEZPIECZEŃ PRZECIWKOROZYJNYCH ul. Elbląska 133a, 80-718 Gdańsk tel. +48 58 300 9000 fax +48 58 300 9009 e-mail: info@corrpol.pl www.corrpol.pl Wszelkie prawa zastrzeŝone - 15 -