ZAŁĄCZNIK NR 1 INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA OSCYLOSKOPU TYPU HP 5463 Do rejesracji przebiegów czasowych i charakerysyk służy oscyloskop cyfrowy. Drukarka przyłączona do oscyloskopu umożliwia wydrukowanie zarejesrowanych przebiegów czasowych i charakerysyk. Do serowania pracą oscyloskopu służą pokręła i przyciski umieszczone na obudowie, kóre w ekście będą opisane pismem pogrubionym np. Desinaion. Przyciski programowalne są umieszczone pod ekranem oscyloskopu i będą one opisane w ekście pismem pochyłym pogrubionym np. Parallel. 1. REJESTRACJA OKRESOWYCH PRZEBIEGÓW CZASOWYCH Użykowanie oscyloskopu przy rejesracji okresowych przebiegów czasowych będzie omówione na przykładzie rejesracji przebiegów napięcia zasilania i prądu roboczego wzmacniacza magneycznego DO 12 7N dla dwóch warości prądu serującego. 1.1. Ogólne przygoowanie oscyloskopu cyfrowego i drukarki 1. Przyłączyć drukarkę do oscyloskopu złącze Parallel. 2. Włączyć zasilanie oscyloskopu przyciskiem Line. 3. Nacisnąć przycisk Prin/Uiliy, a nasępnie Hardcopy Menu. 4. Przyciskiem Forma wybrać HP prin, a przyciskiem Desinaion wybrać Parallel. 5. Nacisnąć przycisk Priner Menu. 6. Przyciskiem Fakors wybrać rodzaj drukowania ch-k (Off): Off drukowanie ch-k bez wypisywania nasaw oscyloskopu; On drukowanie ch-k z wypisaniem nasaw oscyloskopu. 8. Przyciskiem Gray Scale (skala szarości) wybrać zakres Off. 1.2. Przygoowanie oscyloskopu do rejesracji okresowych przebiegów czasowych 1. Kanały oscyloskopu przyłączyć do odpowiednich gniazd pomiarowych wymienionych w insrukcji danego ćwiczenia np.: do gniazda pomiarowego U Z (napięcie zasilania) przyłączyć 1-szy kanał oscyloskopu. a do gniazda pomiarowego I r (prąd roboczy wzmacniacza magneycznego) przyłączyć 2-gi kanał oscyloskopu. 2. Usawić ryb pracy oscyloskopu naciskając na przycisk Main/Delayed oraz Main. 3. Pokręłem Vols/div usawić wzmocnienia 1 i 2 kanału na odpowiednie warości. 4. Pokręłem Posiion 1 i 2 kanału usawić ich poziomy zerowe. 5. Usawić wyzwalania oscyloskopu sygnałem kanału 1 naciskając na przycisk Source i 1. 6. Usawić ryb pracy oscyloskopu naciskając na przycisk Mode i Auo. 7. Pokręłem Level usawić poziom wyzwalania. 8. Pokręłem Time/div usawić podsawę czasu. 9. Nacisnąć przycisk 1 kanału i przyciskiem Coupling wybrać DC. Powórzyć czynności dla kanału 2. 1. Pokręłem HORIZONTAL usawić rójką na środku ekranu. Podczas pokręcania ym pokręłem na oscyloskopie pojawia się komunika, na jaką warość (w ms lub s) usawiony jes rójką, w sosunku do środka ekranu. 11. Jeżeli isnieje porzeba wyłączenia danego kanału, o należy nacisnąć 2 razy na przycisk ego kanału. Ponowne włączenie kanału nasąpi po jednokronym naciśnięciu przycisku. 1.3. Rejesracja okresowych przebiegów wzmacniacza magneycznego 1. Włączyć zasilanie sanowiska. 2. Na pulpicie sanowiska przełącznikami S 5 S 6 usawić daną konfigurację pracy wzmacniacza. 3. Poencjomerem Regulacja I S usawić żądaną warość prądu serującego. 4. Na ekranie oscyloskopu ukażą się przebiegi napięcia zasilającego U Z i prądu roboczego I r dla danej warości prądu serującego. 5. Usawić wyzwalanie oscyloskopu sygnałem 1-szego kanału. Jeżeli isnieje konieczność zgrupowania na jednym ekranie przebiegów prądu roboczego dla dwóch różnych warości prądu serującego, o należy: uzyskane przebiegi napięcia zasilania i prądu roboczego dla pierwszej warości prądu serującego zapisać w pamięci oscyloskopu (parz pk. 3.4); oworzyć użyą pamięć;
zmienić warość prądu serującego. Na ekranie ukażą się rzy przebiegi. Gdyby przebieg napięcia zasilającego zapisanego w pamięci oscyloskopu nie pokrywał się z przebiegiem napięcia uzyskanego przy drugiej warości prądu serującego, o należy pokręłem Level usawić poziom wyzwalania ak, aby oba przebiegi napięć pokryły się. Na rysunku Z.1 przedsawiono przykładowe przebiegi U Z i I r dla dwóch warości I S. U Z I r (I S >) I r U Z 1 2.V 2 1V m 151 s STOP I r (I S =) Rys. Z.1. Przykładowe przebiegi U Z i I r wzmacniacza magneycznego dla dwóch warości I S Zarejesrowane przebiegi można wydrukować. W ym celu należy nacisnąć przycisk Prin/Uiliy i Prin Screen (czekać do zakończenia drukowania). 2. POMIAR WARTOŚCI NAPIĘĆ I CZĘSTOTLIWOŚCI PRZEBIEGÓW OKRESOWYCH Za pomocą oscyloskopu można pomierzyć warości: napięcia skuecznego V rsm ; napięcia średniego V avg ; napięcia międzyszczyowego V p-p ; częsoliwości. Aby pomierzyć odpowiednią warość napięcia należy: w zbiorze przycisków Measure nacisnąć na przycisk Volage; wybrać odpowiedni kanał, w kórym będzie dokonywany pomiar, naciskając na przycisk Source 1 lub 2; wybrać rodzaj mierzonego napięcia naciskając na odpowiedni przycisk V p-p, V avg, lub V rms. Na ekranie wyświeli się warość mierzonego napięcia. Aby pomierzyć warość częsoliwości sygnału wybranego kanału należy: w zbiorze przycisków Measure nacisnąć na przycisk Time; wybrać odpowiedni kanał, w kórym będzie dokonywany pomiar, naciskając przycisk Source 1 lub 2; nacisnąć na przycisk Freg Na ekranie wyświeli się warość częsoliwości wybranego sygnału. 3. REJESTRACJA KRÓTKOTRWAŁYCH CHARAKTERYSTYK CZASOWYCH Użykowanie oscyloskopu przy rejesracji krókorwałych charakerysyk czasowych będzie omówione na przykładzie pomiaru prądu i prędkości obroowej silnika w czasie jego rozruchu. 3.1. Przygoowanie oscyloskopu cyfrowego do rejesracji krókorwałych charakerysyk czasowych 1. Kanały oscyloskopu przyłączyć do odpowiednich gniazd pomiarowych wymienionych w insrukcji danego ćwiczenia np.: do gniazda pomiarowego n M przyłączyć 1-szy kanał oscyloskopu. a do gniazda pomiarowego I ROZR przyłączyć 2-gi kanał oscyloskopu. 2. Usawić ryb pracy oscyloskopu naciskając na przycisk Main/Delayed oraz Main. 3. Pokręłem Vols/div usawić wzmocnienia 1 i 2 kanału na odpowiednie warości. 4. Pokręłem Posiion 1 i 2 kanału usawić ich poziomy zerowe. 5. Usawić wyzwalania oscyloskopu sygnałem kanału 1 naciskając na przycisk Source i 1. 6. Wybrać ryb pracy oscyloskopu naciskając na przycisk Mode i Single. 7. Nacisnąć na przycisk Slope/Couplng i usawić wyzwalania odpowiednim zboczem np. narasającym Slope, a przyciskiem Coupling wybrać DC.
8. Pokręłem Level usawić poziom wyzwalania. 9. Pokręłem Time/div usawić podsawę czasu. 1. Nacisnąć przycisk 1 kanału i przyciskiem Coupling wybrać DC. Powórzyć czynności dla kanału 2. 11. Pokręłem HORIZONTAL usawić rójką w odpowiedniej odległości np. 1 działka od lewego brzegu ekranu (lub np. 2ms). Podczas pokręcania ym pokręłem na oscyloskopie pojawia się komunika, na jaką warość (w ms lub s) usawiony jes rójką, w sosunku do środka ekranu. Począek rejesrowanej charakerysyki pojawi się w akiej odległości od począku ekranu, w jakiej odległości zosał usawiony rójką. 3.2. Pomiar charakerysyk 1. Nacisnąć na przycisk Run. 2. Na pulpicie sanowiska usawić przełącznik ROZRUCH w położenie Wł. Nasąpi podanie napięcia na wirnik silnika, kóry ruszy. Prędkość obroowa będzie narasać i po pewnym czasie usali się. Na ekranie oscyloskopu zosaną zarejesrowane charakerysyki prędkości obroowej i prądu silnika w czasie rozruchu. Na rysunku Z.2 przedsawiono przykładowy przebieg prędkości obroowej i prądu silnika w czasie rozruchu. n ROZRUCH Kursor V2(1),95n u Kursor 1 Kursor 2 n u I A Kursor V2(2) rozruchu Kursor V1(1) Kanał 1 1 I R MAX Kanał 2 2 Kursor V1(2) Rys. Z.2. Oscylogram przebiegu prędkości obroowej i prądu silnika w czasie rozruchu 3.3. Pomiar kursorami oscyloskopu warości czasów i napięć 1. Na uzyskanym oscylogramie pomierzyć kursorami V1 i V2 usaloną warość prędkości obroowej wirnika silnika. W ym celu należy nacisnąć na przycisk Cursors i Source 1 kursory V będą mierzyć napięcia zgodnie ze wzmocnieniem kanału 1. Położenia kursorów można zmieniać pokręłem znajdującym się w pobliżu przycisku Cursors. 2. Nacisnąć na przycisk V1(1), kursor en winien usawić się na poziomie zerowym kanału pierwszego. 3. Nacisnąć na przycisk V2(1), i kursorem ym pomierzyć usaloną warość prędkości obroowej. 4. Obliczyć,95n us (w wolach). Na ej warości usawić kursor V2(1). 5. Nacisnąć na przycisk 1 i kursor 1 usawić na począku narasania prądu wirnika silnika I A. Nacisnąć na przycisk 2 i kursor 2 usawić na przecięciu się charakerysyki z kursorem V2. Odczyać jes o warość czasu rozruchu silnika. 6. Pomierzyć kursorami V1 i V2 maksymalną warość prądu rozruch silnika. W ym celu należy nacisnąć na przycisk Cursors i Source 2 kursory V będą mierzyć napięcia zgodnie ze wzmocnieniem kanału 2. 7. Nacisnąć na przycisk V2(2), i kursorem ym pomierzyć maksymalną warość prądu rozruch silnika. 8. Kursory można wyłączyć naciskając na przycisk Clear Cursors. Uzyskany oscylogram można wydrukować. W ym celu należy nacisnąć przycisk Prin/Uiliy i Prin Screen (czekać do zakończenia drukowania). 3.4. Zapisywanie charakerysyk w pamięci oscyloskopu Niekiedy wysępuje konieczność porównania charakerysyk orzymanych w czasie dwóch oddzielnych pomiarów. W akim wypadku należy skorzysać z pamięci oscyloskopu. Poniżej zosanie
przedsawiona kolejność czynności w czasie zapisu dwóch charakerysyk n=f() dla napięć zasilania silnika U=12[V] i U=24[V]. 1. Wykorzysując ylko 1 kanał zarejesrować charakerysykę n=f() dla napięcia zasilania silnika U A =12[V]. 2. Zapisać w pamięci oscyloskopu uzyskany przebieg prędkości obroowej dla napięcia zasilania U A =12[V]: nacisnąć przycisk Trace, a nasępnie wybrać Mem1(lub Mem2); przyciskiem Clear Mem1 wyczyścić pamięć i przyciskiem Save o Mem1 zapisać w pamięci ch-kę oraz oworzyć użyą pamięć przyciskiem On. 3. Nacisnąć na przycisk Run. 4. Zarejesrować nasępną charakerysykę n=f() dla napięcia zasilania silnika U A =24[V]. Na ekranie oscyloskopu będą widniały dwie osobno pomierzone charakerysyki. 5. Ponownie zapisać w pamięci pomierzone charakerysyki wg pk. 2. Gdyby charakerysyki nie zosały zapisane, o przy przypadkowym poruszeniu jakiegokolwiek pokręła lub przycisku oscyloskopu, druga charakerysyka zaniknie i wówczas należałoby powórzyć pomiar. 6. Wydrukować charakerysyki. 7. Wyczyścić pamięć przez naciśnięcie przycisku Clear Mem1 i zamknąć pamięć przyciskiem Off. Na rysunku Z.3 przedsawiono przykładowo dwie charakerysyki n=f() dla napięcia zasilania silnika U=12[V] i U=24[V]. n ROZRUCH U A =24V T M n us U A =12V,63n us Rys. Z.3. Dwie charakerysyki n=f() (mierzone oddzielnie) dla napięcia zasilania silnika U=12V i U=24V 4.REJESTRACJA CHARAKTERYSTYK W TRYBIE XY 4.1. Przygoowanie oscyloskopu cyfrowego do rejesracji charakerysyk w rybie XY 1. Kanały oscyloskopu przyłączyć do odpowiednich gniazd pomiarowych wymienionych w insrukcji danego ćwiczenia np.: do gniazda pomiarowego I M przyłączyć 1-szy kanał oscyloskopu. a do gniazda pomiarowego P 1 przyłączyć 2-gi kanał oscyloskopu. 2. Usawić ryb pracy oscyloskopu naciskając na przycisk Main/Delayed oraz XY. 3. Nacisnąć przycisk 1 kanału i przyciskiem Coupling wybrać DC. Powórzyć czynności dla kanału 2. 4. Pokręłami Vols/div usawić wzmocnienia 1 i 2 kanału. 5. Usawić poziomy zerowe kanałów (począek układu współrzędnych XY): nacisnąć na przycisk Cursors i w zbiorze Acive Cursors wybrać Y1 oraz X1. Ukażą się dwa kursory, a ich przecięcie sanowi począek układu współrzędnych XY. pokręłami Posiion 1 i 2 kanału usawić ich poziomy zerowe. W czasie pokręcania ych pokręeł, kursory będą się przemieszczać, a na ekranie ukaże się warość napięcia, przy kórym nasąpiło usawienie poziomu zerowego danego kanału (względem środka ekranu). 4.2. Pomiar charakerysyk 1. Nacisnąć na przycisk Run i Auo-Sore (poruszająca się plamka będzie zosawiała ślad na ekranie). 2. Uruchomić badany układ sanowiska laboraoryjnego. Niekiedy wysępuje san przejściowy badanej wielkości np. usalenie prądu silnika, dlaego, przed właściwą zmianą badanych wielkości, należy wyczyścić ekran naciskając na przycisk Erase. 3. W pewnych przypadkach, niekóre wielkości, po dojściu do warości maksymalnych, skokowo maleją do warości zerowej. W akim przypadku, przed dojściem do warości maksymalne, należy nacisnąć na przycisk Sop.
4. Aby pomierzyć nasępną charakerysykę, należy nacisnąć na przycisk Run i Auo-Sore. 5. Pomierzone charakerysyki można grupować wykorzysując pamięć oscyloskopu (pk. 3.4). 4.3. Pomiar kursorami oscyloskopu warości napięć odpowiadających poszczególnym punkom charakerysyki Aby pomierzyć warości napięć odpowiadających poszczególnym punkom charakerysyki należy: 1. Nacisnąć przycisk Cursors i w kanale X nacisnąć na X1, a pokręłem Cursors usawić kursor w żądanym miejscu. Wskaże on warość napięcia na osi X. Jeżeli zosanie naciśnięy przycisk X2 i pokręłem Cursors, kursor X2 zosanie usawiony w innym miejscu, o kursor en wskaże inną warość napięcia na osi X. Można odczyać warość X(1). 2. W kanale Y nacisnąć na Y1, a pokręłem Cursors usawić kursor w żądanym miejscu. Nasępnie nacisnąć na Y2 i pokręłem Cursors usawić kursor w innym żądanym miejscu. Odczyać Y(2). Na rysunku Z.4 przedsawiono oscylogram przebiegu rzech mocy w funkcji prądu silnika. Pokazano akże, jak usawiać kursory, w celu pomierzenia warości mocy w wybranym punkcie charakerysyki. m 1 5V 2 1.V XY STOP Kursor X1 Kursor X2 P P 1M Kursor Y2,7 Rys. Z.4. Pomiar kursorami oscyloskopu warości napięć odpowiadających poszczególnym punkom charakerysyki 1,15 P 2M Kursor Y2 P 3 I M Kursor Y1