Europejska Karta Praw Pacjenta Onkologicznego: Katalizator zmian w zakresie nierówności związanych z leczeniem nowotworów w Europie

Podobne dokumenty
Polska Liga Walki z Rakiem. Międzynarodowe inspiracje

Deklaracja dotycząca inwestowania w. badania nad astmą Londyn- Malaga

Historia działalności Stowarzyszenia Pomocy Chorym na Mięsaki SARCOMA Stowarzyszenie SARCOMA 1

Koncepcja Breast Units (skoordynowane leczenie raka piersi) w Polsce i na świecie. Jacek Jassem Gdański Uniwersytet Medyczny

LEGISLACJA A DOSTĘP DO NOWOCZESNYCH TERAPII

Wnioski i rekomendacje na przykładzie niewydolności serca

Wdrożenie europejskich standardów leczenia nowotworów potrzebą pacjentów

Aspekty systemowe opieki nad chorymi na raka piersi w Polsce - kluczowe raporty

Głos pacjentów w procesach Oceny Technologii Zdrowotnych (HTA).

Oczekiwania polskiego środowiska pacjentów organizacja parasolowa Krystyna Wechmann

Stanisław Maćkowiak Federacja Pacjentów Polskich

KRAJOWY REJESTR NOWOTWORÓW ZINTEGROWANY SYSTEM REJESTRACJI NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH W POLSCE

Sytuacja ginekologii onkologicznej w Polsce. Prof. dr hab. Zbigniew Kojs

PARLAMENT EUROPEJSKI

Strategia Walki z Rakiem w Polsce:

Pozytywne skutki wdrożenia ustawy refundacyjnej - stanowisko rządu

Nowotwory gruczołu krokowego skala problemu. Dr n med. Urszula Wojciechowska

Wyniki ankiety Polityka lekowa

SERWIS ONKOLOGICZNY DLA DZIENNIKARZY

Audyt społeczny narodowych programów profilaktyki nowotworowej

HIPERCHOLESTEROLEMIA RODZINNA Jak z nią żyć i skutecznie walczyć?

ZDROWIE DLA POMORZAN WIELOLETNI PROGRAM ROZWOJU SYSTEMU ZDROWIA WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO

Ocena potrzeb i warunków reorganizacji Centrum Onkologii Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. prof. dr hab. n. med.

Industrial Safety (Bezpieczeństwo w Przemyśle)

DZIENNIK URZĘDOWY MINISTRA ZDROWIA

Informacje do wykorzystania w tegorocznej kampanii Dnia Troski o Zdrowie Piersi Breast Health Day BHD 2014

"Praktyczne działania CSR w obszarze zaangażowania społecznego"

Uchwała Nr 457/2015 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 23 kwietnia 2015 roku

Świadczenia kompleksowe, rejestry medyczne, dostępność opieki. Spotkanie w Ministerstwie Zdrowia 30 stycznia 2018 r.

Krzysztof Krzemieniecki. Konsultant Wojewódzki w dziedzinie Onkologii Klinicznej. Szpital Uniwersytecki w Krakowie

Stowarzyszenie Mężczyzn z chorobami prostaty GLADIATOR im. Tadeusza Koszarowskiego

Systemowe aspekty leczenia WZW typu C

All.Can: Stan polskiej onkologii na tle wybranych krajów europejskich

KOMPLEKSOWE PODEJŚCIE DO TERAPII

Pakiet onkologiczny a potrzeby pacjentów. Ewa Borek Fundacja MY Pacjenci

Polska Liga Walki z Rakiem. Uratujmy więcej osób!

Dostęp pacjentów do nowoczesnych świadczeń, a innowacyjne technologie wyrobów medycznych. Anna Janczewska - Radwan

Ogólnopolska Konferencja Naukowa Farmaceuta na oddziale szpitalnym korzyści i wyzwania. Wrocław, 22 kwietnia 2017.

Oferta usług eksperckich. Maj 2017

Bezstronna informacja o lekach Najlepsze praktyki europejskie

Depresja Analiza kosztów ekonomicznych i społecznych

ONKOODPOWIEDZIALNI ZNAJDŹ POMOC DLA PRACOWNIKÓW W CHOROBIE

Nierówności w zdrowiu spowodowane paleniem tytoniu. Witold Zatoński Warszawa, 16 listopada 2011

PLATFORMA DIALOGU DLA ONKOHEMATOLOGII Model kompleksowej i koordynowanej opieki onkohematologicznej Wyniki badania ankietowego

Niektóre problemy bioetyczne w zwalczaniu nowotworów złośliwych

Opieka nad chorymi z Dystrofią Mięśniową Duchenne a

RAK. TO SIĘ LECZY! Wystartowała ogólnopolska kampania społeczna na rzecz walki z rakiem.

STWARDNIENIE ROZSIANE - ZARZĄDZANIE CHOROBĄ

Zmieniaj siebie i świat! Bądź wolontariuszem! Bądź wolontariuszem! Zmieniaj siebie i świat!

Udar. Każdy pacjent jest ważny

All.Can Razem na rzecz onkologii

Zdrowie Cyfrowe w Europie gdzie jesteśmy w 2018 roku, dokąd zmierzamy?

Zasady udziału w projektach Trzeciego Programu działań Unii w dziedzinie zdrowia partnerstwo"

Waldemar Halota HCV. RAPORT W BUDOWIE Instytut Ochrony Zdrowia

OŚRODKÓW Z CAŁEJ POLSKI W JEDNYM MIEJSCU DOŁĄCZ DO NAS! INTERNETOWY PORTAL DLA PACJENTÓW

Innowacje w hematoonkologii ocena dostępności w Polsce

Programy przesiewowe w onkologii. Badam się więc mam pewność

Pakiet kolejkowy Ministra Arłukowicza

Realizacja misji firmy poprzez działania CSR. Justyna Czarnoba Menedżer Komunikacji Korporacyjnej GlaxoSmithKline

SPRAWOZDANIE ZARZĄDU 2017

Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób nowotworowych oraz opinie konsultantów krajowych i wojewódzkich na temat rozwoju onkologii

Dolnośląski Park Technologiczny T-Park, ul. Szczawieńska 2, Szczawno-Zdrój, Sala A001, parter. Szanowni Państwo, Serdecznie zapraszamy!

EPP ehealth. Niezaspokojone potrzeby w ochronie zdrowia: czy e-zdrowie może pomóc? Mateusz Lichoń

Jak długo pacjenci w Polsce czekają na diagnozę i leczenie onkologiczne? II edycja badania co zmieniło wejście w życie pakietu onkologicznego?

Rzeczywiste ograniczenia obu stron w prowadzeniu dialogu społecznego

OPTYMALNE SCHEMATY LECZENIA A PLANOWANIE ZASOBÓW W ONKOLOGII. PRZYKŁAD RAKA PIERSI. V LETNIA AKADEMIA ONKOLOGICZNA dla DZIENNIKARZY

Wyzwania systemowe stojące przed hematologią onkologiczną w aspekcie starzejącego się społeczeństwa w Polsce

April 17 19, Euromedic Michał Skiba Euromedic Polska (Poland) Forum is part financed by Podlaskie Region

Konsultacje społeczne w praktyce. Projekt Razem dla Zdrowia. Magdalena Kołodziej Fundacja MY Pacjenci

Ewaluacja ex ante programu sektorowego INNOMED

WSTĘPNY PROJEKT REZOLUCJI

Unum rozszerza ofertę: mądre ubezpieczenie na wypadek nowotworu

SYTUACJA PACJENTÓW HEMATOONKOLOGICZNYCH I ICH BLISKICH. Aleksandra Rudnicka Rzecznik PKPO

Co dzieje się w Polsce w zakresie CSR?

Finansowanie Zdrowia Publicznego i badań naukowych w UE. Doc. Adam Fronczak

INTERAKTYWNA PLATFORMA WYSZUKUJĄCA BADANIA KLINICZNE. Informacje na temat platformy Study Connect

Pakiet onkologiczny - doświadczenia ośrodka onkologicznego

Dr n. med. Stanisław Góźdź Dyrektor Świętokrzyskiego Centrum Onkologii Konsultant Wojewódzki w dzidzinie Onkologii Klinicznej

CoopEst. Włodzimierz Grudziński

OfertaprojektuAgeingWell. of ICT for Ageing Well. Anna Siemek-Filuś, Stowarzyszenie Miasta w Internecie

Warszawa, 10 listopada 2011 r.

RADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 8 grudnia 2008 r. (10.12) (OR. fr) 16516/08 SAN 304 SOC 741 RECH 398

U Z A S A D N I E N I E

PL 1 PL. Konkluzja pokonferencyjna. Uczestnicy Konferencji z zadowoleniem przyjmują:

Fundacja TAM I Z POWROTEM

Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji

Całokształt działalności zmierzającej do zapewnienia ochrony zdrowia ludności Sprawy podstawowe: zapobieganie chorobom, umocnienie zdrowia,

Oczekiwania polskich środowisk pacjentów grupy nieformalne

Program HORYZONT 2020 w dziedzinie transportu

Spotkanie z cyklu "Kawa z ekspertem"

DRUGA OPINIA MEDYCZNA INTER PARTNER ASSISTANCE

Program budowy infrastruktury informacji przestrzennej (IIP) w Ministerstwie Zdrowia (MZ)

Uwarunkowania Rozwoju Telemedycyny w Polsce Potrzeby, bariery, korzyści. 10/9/2014 Synchronizing Healthcare

Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, najnowsze wyniki badań

pracy międzyregionalnej Interreg Europa

Inicjatywa społeczna Stowarzyszenia Wspierania Rozwoju Transplantacji Szpiku i Onkologii Dziecięcej DZIECIAKI CHOJRAKI na rzecz budowy nowego

Standardy członkostwa przedsiębiorstw w sieciach CSR

TOWARZYSZENIE W CHOROBIE

Nasza podróż. Krystyna Wechmann

EUROPEAN REGIONAL DEVELOPMENT FUND. Międzyregionalny Program INTERREG EUROPA

Transkrypt:

4 lutego 2014 Europejska Karta Praw Pacjenta Onkologicznego: Katalizator zmian w zakresie nierówności związanych z leczeniem nowotworów w Europie 4 lutego 2014, Strasburg, Francja. W związku z obchodami Międzynarodowego Dnia Walki z Rakiem w Parlamencie Europejskim w Strasburgu przedstawiono Europejską Kartę Praw Pacjenta Onkologicznego, będącą efektem wyjątkowej współpracy między organizacjami reprezentującymi pacjentów, liderami z dziedziny opieki zdrowotnej (w tym dwoma byłymi ministrami zdrowia i laureatem nagrody Nobla) oraz członkami międzypartyjnej grupy Posłowie do PE przeciwko rakowi. Inicjatywa, będąca wynikiem ponad dwuletniej pracy i szerokiego zaangażowania, pod kierownictwem EEC (European Cancer Concord), jest wezwaniem do działania na rzecz usunięcia nierówności wśród pacjentów onkologicznych w Europie. Podczas ogłoszenia deklaracji jednym z mówców był Tonio Borg, Europejski Komisarz ds. Zdrowia i Polityki Konsumenckiej. Polskim uczestnikiem prac nad Kartą był profesor Jacek Jassem, Prezes Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, który powiedział: Europejska Karta Praw Pacjenta Onkologicznego to ogromnie ważna inicjatywa, której celem jest zwrócenie uwagi na nierówności w dostępie do opieki onkologicznej w różnych krajach Europy. Różnica pomiędzy najbiedniejszym i najbogatszym krajem Wspólnoty jest prawie 20-krotna. W karcie postulujemy konieczność poinformowania chorego i jego rodziny o wszystkich współczesnych możliwościach leczenia onkologicznego, nawet jeśli nie są one jeszcze dostępne w danym kraju. Uważamy także, że chorym należy zapewnić najlepsze możliwe metody diagnostyki i leczenia zwiększające szanse wyleczenia, poprawy jakości życia i powrotu do społeczeństwa. Ta europejska inicjatywa jest zbieżna z przygotowywanym przez Polskie Towarzystwo Onkologiczne Polskim Cancer Planem. Pokazujemy w nim m.in. nierówności w dostępie do świadczeń onkologicznych w poszczególnych częściach Polski, przejawiające się dużymi różnicami w wydatkach na ten cel pomiędzy wojewódzkimi oddziałami NFZ. Postulujemy konkretne rozwiązania w celu racjonalizacji wydatków w zakresie onkologii. Leczenie chorób nowotworowych to walka o życie coraz większej liczby obywateli, którzy powinni być traktowani zgodnie z paradygmatem równości w zdrowiu. Obciążenia związane z chorobami nowotworowymi mają wpływ nie tylko na pacjentów i ich rodziny, lecz także na systemy opieki zdrowotnej i przyszłą konkurencyjność gospodarki europejskiej, powiedział prof. Patrick Johnston, przewodniczący ECC i Dziekan ds. Medycyny na Wydziale Stomatologii i Nauk Biomedycznych Uniwersytetu Królewskiego w Belfaście. Jesteśmy dumni, że Deklaracja Praw Pacjenta jest wynikiem pracy liderów z dziedziny onkologii i rzecznictwa pacjentów z 17 krajów europejskich, reprezentujących ponad 1000 organizacji krajowych i wiele milionów pacjentów onkologicznych oraz osób wyleczonych w Europie, dodał prof. Mark Lawler, ECC Project Lead z Uniwersytetu Królewskiego w Belfaście. W 2012 r. w Europie zdiagnozowano 3,45 milionów zachorowań na raka oraz odnotowano 1,75 milionów zgonów z powodu raka, co stanowi 3 zgony na minutę. W 28 z 53 krajów europejskich rak wyprzedził choroby sercowo

naczyniowe jako wiodąca przyczyna przedwczesnych zgonów. Ponadto, wykładniczo rosnący wiek populacji oznacza, że jeśli nie zostaną wdrożone skuteczne strategie prewencji i leczenia, 1 osoba będzie umierać na nowotwór co 10 sekund. W Europie można zaobserwować istotne różnice w zapadalności i umieralności na raka, co jest odzwierciedleniem nierówności w dostępie do właściwej opieki w zależności od krajowego systemu opieki onkologicznej. W cyklu artykułów Zdrowie w Europie", publikowanych ostatnio w magazynie The Lancet, rak jest przytaczany jako główna przyczyna rosnących różnic między krajami Europejskimi oraz wewnątrz tych krajów. Podstawę Europejskiej Karty Praw Pacjenta Onkologicznego stanowią trzy zorientowane na pacjenta zasady (nazwane artykułami): Artykuł 1: Prawo wszystkich obywateli europejskich do uzyskania dokładnych i wyczerpujących informacji oraz do bycia proaktywnie zaangażowanym w proces leczenia. Artykuł 2: Prawo wszystkich obywateli europejskich do optymalnego i niezwłocznego dostępu do stosownej opieki specjalistycznej, opartej na badaniach i innowacji. Artykuł 3: Prawo wszystkich obywateli europejskich do opieki w ramach systemu ochrony zdrowia, która gwarantuje poprawę wyników, rehabilitację pacjenta, najlepszą jakość życia oraz przystępność. Przedstawienie Karty Praw w Parlamencie Europejskim podczas obchodów Międzynarodowego Dnia Walki z Rakiem stanowi wyraźną zapowiedź ukierunkowania działań na zapewnienie równości w opiece onkologicznej w Europie, zaangażowania polityków i wywierania na nich wpływu, a także przede wszystkim zmobilizowania wszystkich obywateli europejskich do korzystania z Karty Praw jako wsparcia we wprowadzaniu efektywnych zmian w opiece onkologicznej w ich kraju i regionie. Europejska Karta Praw Pacjenta Onkologicznego ma na celu wyeliminowanie nierówności, jakim na co dzień muszą stawiać czoła pacjenci onkologiczni w związku z ich statusem społeczno-ekonomicznym, wiekiem, dostępem do skutecznej opieki i brakiem kompleksowego Krajowego Planu Kontroli Raka skomentował Francesco de Lorenzo, członek ECC i przewodniczący Europejskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych (ECPC), największej grupy zajmującej się rzecznictwem pacjentów w Europie. Globalne koszty ekonomiczne związane z zachorowalnością na raka wynoszą prawie 1000 miliardów euro, co sprawia, że jest to choroba najbardziej obciążająca globalną gospodarkę pod względem finansowym. Mamy nadzieję, że ta unikatowa inicjatywa przyniesie pacjentom onkologicznym realne korzyści, dodał. Jesteśmy dumni mogąc współuczestniczyć w tej inicjatywie, podkreślił Alojz Peterle, członek Parlamentu Europejskiego z ramienia Słowenii, przewodniczący grupy Posłowie do PE przeciwko rakowi (MAC) oraz działacz na rzecz ECC i ECPC. Jest to jasne przesłanie dla naszych koleżanek i kolegów, że musimy wprowadzić prawdziwe zmiany, które przyniosą korzyści europejskim pacjentom onkologicznym, dodał. Partnerstwo między pacjentami i pracownikami systemu ochrony zdrowia, stworzone i rozwijane przez ECC, stanowi platformę zmian wymaganych, by poprawić sytuację europejskich obywateli i społeczeństw, zaznaczył prof. Thierry Le Chevalier, przewodniczący ECC oraz szef Instytutu Nowotworów Klatki Piersiowej, Institut Gustave Roussy w Paryżu.

Ogłoszenie Karty Praw w Parlamencie Europejskim podczas obchodów Międzynarodowego Dnia Walki z Rakiem wyraża naszą wolę oraz zaangażowanie Parlamentu Europejskiego w zniesienie różnic, jakich doświadczają europejscy obywatele w dziedzinie leczenia onkologicznego. Biorąc pod uwagę panującą sytuację gospodarczospołeczną w Europie południowej, środkowej i wschodniej, gdzie publiczne systemy opieki zdrowotnej są pod ciągłą presją oszczędności, pacjenci onkologiczni i ich rodziny jako pierwsi odczuwają jej skutki dla zdrowia, finansów i jakości życia, powiedziała Daciana Sarbu (członek Parlamentu Europejskiego z Rumunii, SiD), członek Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności. Jednocześnie z ogłoszeniem inicjatywy i na jej poparcie opublikowano dwa artykuły naukowe w międzynarodowych czasopismach onkologicznych Lancet Oncology i i The Oncologist ii. Co trzecia osoba przegrywa walkę z tą śmiertelną chorobą. Rak nie zna granic, jest obecny we wszystkich warstwach społecznych. Dlatego, pomimo istnienia indywidualnych inicjatyw, ogłoszenie Europejskiej Karty Praw Pacjenta Onkologicznego pokazuje, że należy walczyć. Nie między sobą, ale razem przeciwko wspólnemu wrogowi jakim jest rak. Dane kontaktowe: Kontakt w Polsce: Katarzyna Koper MSLGROUP Tel.: 22 278 38 05 Tel. kom.: 515 114 487 Email: katarzyna.koper@mslgroup.com Kontakt do ekspertów międzynarodowych: Mark Lawler Mihaela Militaru Uniwersytet Królewski Belfast Europejska Koalicja Pacjentów Onkologicznych Tel.: +44 (0)28-9097-2931 Tel.: +32 234 201 04 Tel. kom.: +353 (0) 87 2263949 Tel. kom.: +32 473 49 18 43 Email: mark.lawler@qub.ac.uk Email: mihaela.militaru@ecpc.org

Notka informacyjna The European Cancer Concord (ECC) to inicjatywa na rzecz europejskich pacjentów powstała z potrzeby stworzenia optymalnych standardów opieki onkologicznej i badań. Do jej wiodących zasad należy wzmacnianie i utrzymywanie praw pacjentów onkologicznych i osób, które wygrały walkę z rakiem. ECC została założona dwa lata temu pod skrzydłami Towarzystwa Onkologii Translacyjnej (STD). Inicjatywa zrzesza liderów z dziedziny onkologii i rzecznictwa pacjentów z 17 krajów europejskich, którzy współpracują ze sobą, by rozwiązać problem nierówności w opiece onkologicznej i badaniach, oraz by pomóc opracować skuteczne rozwiązania dla europejskich pacjentów i społeczeństw. Obecnie do inicjatywy przyłączyło się ponad 20 europejskich i paneuropejskich organizacji pacjenckich (Patient Advocacy Organizations PAO), reprezentujących ponad 1000 krajowych organizacji i miliony pacjentów onkologicznych oraz osoby, które wygrały walkę z rakiem w Europie. Zaangażowanie i upowszechnianie stanowią kluczową część strategii ECC, zarówno na poziomie paneuropejskim, jak i w dialogu na poziomie poszczególnych krajów. Do inicjatywy przyłączyła się Europejska Organizacja Onkologiczna (ECCO), poprzez jej Komitet Rzecznictwa Pacjenta oraz Europejska Koalicja Pacjentów Onkologicznych (ECPC) i Europejskie Ligi Walki z Rakiem (ECL), jedne z największych paneuropejskich organizacji pacjentów. Współpraca z krajowymi towarzystwami walki z rakiem oraz ministerstwami zdrowia lub ich odpowiednikami pomaga zakorzenić inicjatywę na poziomie lokalnym w państwach członkowskich. Partnerstwo zachęca do działania i przyciąga wielu interesariuszy. Pacjenci, organizacje rzecznictwa oraz pracownicy sektora opieki zdrowotnej stanowią kamień węgielny inicjatywy, ale docieramy także do rodzin pacjentów onkologicznych, opiekunów, rejestrów onkologicznych, onkologicznych organizacji charytatywnych, uczonych, przemysłu, agencji rządowych, polityków, decydentów, Komisji Europejskiej, płatników, agencji oceny technologii medycznych i innych kluczowych interesariuszy. O koalicji ECPC Europejska Koalicja Pacjentów Onkologicznych, założona w 2003 r. i reprezentująca interesy wszystkich grup pacjentów, stanowi paneuropejski głos europejskich pacjentów walczących z każdym rodzajem raka, od najbardziej powszechnego po bardzo rzadkie formy nowotworu. Poprzez swoje hasło Nic o nas bez nas! ECPC reprezentuje 341 organizacji członkowskich w 46 krajach (http://www.ecpc.org). O stowarzyszeniu STO Stowarzyszenie Onkologii Translacyjnej (STO) jest profesjonalnym związkiem angażującym się w przyspieszanie odkrywania ważnych nowych terapii w dziedzinie medycyny onkologicznej i wdrażanie ich w praktyce leczenia raka. Stanowi "pomost translacyjny" między odkrywaniem i zapewnianiem opieki dla pacjentów onkologicznych. STO prowadzi działania edukacyjne w wielu obszarach, w tym dotyczących badań posiewowych, prewencji, diagnozy, leczenia i prowadzenia pacjentów chorych na nowotwór (http://sto-online.org)

Aktualna lista partnerów/organizacji pozarządowych współpracujących z ECC w zakresie rzecznictwa Organizacje partnerskie ECC 1 Cancer Research UK Central European Cooperative Oncology Group (CECOG) Chronic Myeloid Leukaemia Advocates Network Dutch Breast Cancer Organisation (BVN) Europa Donna EuropaColon European Alliance for Personalised Medicine (EAPM) European Cancer Leagues (ECL) European Cancer Patient Coalition (ECPC) European Men s Health Forum (EMHF) European Organisation for the Research and Treatment of Cancer (EORTC) European Patient s Academy of Therapeutic Innovation (EUPATI) Inspire 2 Live (I2L) International Brain Tumour Alliance (IBTA) International Confederation of Childhood Cancer Parent Organisations (ICCCPO) Irish Cancer Society (ICS) Italian Association of Cancer Patients (AIMaC) Italian Federation of Volunteer-based Cancer Organizations (F.A.V.O.) Leukaemia Patient Advocates Foundation (LPAF) Myeloma Patients Europe (MPE) Northern Ireland Cancer Research Consumers Forum (NICRCF) Sarcoma UK Sarcoma Patients EuroNet 1 ECC aktywnie współpracuje z innymi profesjonalnymi organizacjami/organizacjami rzecznictwa/organizacjami pozarządowymi by zachęcić innych partnerów do przyłączenia się do inicjatywy i THE LANCET ONCOLOGY (http://press.thelancet.com/billofrights.pdf) ii The Oncologist (http://theoncologist.alphamedpress.org/content/early/2014/02/03/theoncologist.2013-0452.abstract)