Odpowiedzialność rodzicielska jako wartość Teoria i praktyka Redakcja naukowa Urszula B. Kazubowska Toruń 2010 1
Recenzenci: dr hab. Tomasz Biernat profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu dr hab. Barbara Kromolicka profesor Uniwersytetu Szczecińskiego Redakcja i korekta Janina Malinowska Projekt okładki wykonało studio graficzne RASPBERRY.com.pl Druk publikacji dofinansowany przez Uniwersytet Szczeciński oraz Urząd Miasta Gminy Szczecin Copyright by Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT s. c. Toruń 2010 ISBN 978-83-89163-72-1 Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT s. c. 87-100 Toruń, ul. H. Piskorskiej 12/23, tel. 56 648 55 53, fax 56 651 42 51 e-mail: info@weakapit.pl Oferta wydawnicza oraz sprzedaż internetowa: http://www.weakapit.pl tel. 601 880 321 2
Spis treści Urszula B. Kazubowska, Wprowadzenie... 9 CZĘŚĆ I Odpowiedzialność rodzicielska konteksty teoretyczne Jan Żebrowski, Odpowiedzialność jako wartość i jej wychowawcze implikacje... 15 Tadeusz Sakowicz, Odpowiedzialność rodzicielska jako wartość i problem edukacyjny... 31 Hans Goldbrunner, Odpowiedzialność między normatywnymi wymaganiami i społeczną rzeczywistością... 59 Jerzy Nikitorowicz, Odpowiedzialność rodzicielska za realizację normy zasady i postawy tolerancji... 67 Henryk Cudak, Odpowiedzialność rodziców za losy dzieci jako ważny element kultury pedagogicznej... 79 Urszula B. Kazubowska, Odpowiedzialność różnorodność ujęć i jej znaczenie w rodzinnych procesach wychowawczo-socjalizacyjnych... 88 Małgorzata Mikut, Odpowiedzialność rodzicielska w perspektywie alternatywnych koncepcji rozwoju dziecka... 102 Tomasz Bajkowski, Rozproszenie odpowiedzialności we współczesnej przestrzeni funkcjonowania dziecka... 113 Andrzej Łuczyński, Edukacyjne konteksty więzi rodzinnych... 120 Janusz Morbitzer, O odpowiedzialności w medialnym świecie... 131 Krzysztof Saja, Odpowiedzialność człowieka-maszyny... 148 3
CZĘŚĆ II Odpowiedzialność rodzicielska kontekst badawczy i praktyczny Anna Józefowicz, Odpowiedzialność matki za więzi rodzinne i świadomość społeczną na przykładzie rodziny wiejskiej w dwudziestoleciu międzywojennym... 161 Grażyna Kowalczyk, Jakość relacji małżeńskiej a odpowiedzialność rodzicielska... 169 Urszula Sokal, Odpowiedzialność rodzicielska a etapy procesu rozwodowego... 181 Magdalena Sawicka, Odpowiedzialność rodzicielska w ujęciu analizy transakcyjnej... 189 Jacek Czerebież-Tarabicki, Stan odpowiedzialności rodzicielskiej założenia, rzeczywistość i perspektywy w Gminie Miasto Szczecin... 199 Katarzyna Falbogowska, Rodzinna piecza zastępcza w świetle pomocy społecznej... 206 Norbert H. Weber, Kobiety i nałóg. O uzależnieniu kobiet od alkoholu i leków... 213 Hans Goldbrunner, Plany życiowe kobiet we współczesnej rodzinie... 227 Elżbieta Peplińska, Sytuacje życiowe wychowanków Rodzinnego Domu Dziecka nr 4 w Szczecinie z uwzględnieniem odpowiedzialności rodzicielskiej ich rodziców... 233 Joanna Kawałko, Elżbieta Kowalska, Konferencja Grupy Rodzinnej nowa metoda pomocy rodzinie... 248 Grażyna Erenc-Grygoruk, W trosce o właściwy rozwój uczniów w kontekście środowiska rodzinnego i szkolnego refleksje praktyka... 257 Zakończenie... 265 Nachwort zur Publikation... 270 4
Inhaltsverzeichnis Urszula B. Kazubowska, Vorwort... 9 TEIL I Elterliche Verantwortung theoretische Kontexte Jan Żebrowski, Verantwortung als Wert und ihre erzieherische Implikationen... 15 Tadeusz Sakowicz, Elterliche Verantwortung als Wert und Bildungsfrage... 31 Hans Goldbrunner, Verantwortung zwischen normativen Anforderungen und gesellschaftlicher Realität... 59 Jerzy Nikitorowicz, Elterliche Verantwortung für die Normverwirklichung Toleranzregeln und haltungen... 67 Henryk Cudak, Verantwortung der Eltern für Schicksal der Kinder als wichtiger Teil pädagogischer Kultur... 79 Urszula B. Kazubowska, Verantwortung Vielfalt der Auffassungen und ihre Bedeutung für sozial-erzieherische Vorgänge in Familien... 88 Małgorzata Mikut, Eltern Verantwortung in der Perspektive der alternativen Konzeptionen der Entwicklung des Kindes... 102 Tomasz Bajkowski, Zerstreuung der Verantwortung im gegenwärtigen Lebensraum des Kindes... 113 Andrzej Łuczyński, Bildungskontexte von Familienbande... 120 Janusz Morbitzer, Zur Verantwortung in der Medienwelt... 131 Krzysztof Saja, Verantwortung der Menschen-Maschine... 148 5
TEIL II Elterliche Verantwortung Forschungs- und Praxiskontexte Anna Józefowicz, Verantwortung der Muter für Familienbande und soziale Bewusstsein am Beispiel von Familien auf dem Lande in der Zeit zwischen den beiden Weltkriegen... 161 Grażyna Kowalczyk, Qualität von Ehebanden und elterliche Verantwortung... 169 Urszula Sokal, Elterliche Verantwortung und Phasen der Scheidungsprozesses... 181 Magdalena Sawicka, Elterliche Verantwortung unter dem Ansatz der Transaktionsanalyse... 189 Jacek Czerebież-Tarabicki, Der Zustand der Eltern Verantwortung die Annahmen, die Wirklichkeit und die Perspektiven in Gemeinde-Stadt Stettin... 199 Katarzyna Falbogowska, Obhut in Pflegefamilien im Kontext von Sozialhilfe... 206 Norbert H. Weber, Frauen und Sucht. Zur Alkoholund Medikamentenabhängigkeit von Frauen... 213 Hans Goldbrunner, Lebenspläne von Frauen in gegenwärtiger Familie... 227 Elżbieta Peplińska, Lebenslage von Pflegekindern aus der Erziehungsstelle Nr. 4 in Stettin im Kontext von elterlichen Verantwortung... 233 Joanna Kawałko, Elżbieta Kowalska, Familiengruppekonferenz eine neue Methode in der Familienhilfe... 248 Grażyna Erenc-Grygoruk, Mühe um richtige Entwicklung der Schüler im Kontext von familiärer und schulischer Umgebung Reflexion eines Praktikers... 257 Schlusswort... 265 Nachwort zur Publikation... 267 6