NARKOTYKI CO KAŻDY RODZIC POWINIEN O NICH WIEDZIEĆ Opracowała: mgr Anna Kołodziejczyk pedagog szkolny
Co to jest narkotyk? Narkotyk to środek wywołujący uzależnienie. Pojęcie to obejmuje substancje uzależniające o działaniu: - pobudzającym, np. środki psychostymulujące (amfetamina, kokaina); - silnie hamującym (np. środki uspokajające - barbiturany, środki nasenne - benzodiazepiny, alkohole, środki wziewne rozpuszczalniki, kleje itp.); - halucynogenne, np. LSD, meskalina, psylocybina, przetwory konopi indyjskiej.
Co to jest zespół uzależnienia? Na zespół uzależnienia składają się takie zjawiska fizjologiczne, behawioralne (związane z zachowaniem) i poznawcze, kiedy zachowania związane z używaniem substancji uzyskują wyraźną przewagę nad innymi, które były charakterystyczne dla danej osoby.
Cechy i objawy zespołu uzależnienia: silna potrzeba lub przymus używania substancji psychoaktywnej, utrata samokontroli w używaniu substancji psychoaktywnej (niemożność przerwania przyjmowania, utrata kontroli dawek), przyjmowanie substancji w celu uniknięcia objawów abstynencyjnych, wystąpienie zespołu abstynenckiego po przerwaniu przyjmowania substancji, wzrost tolerancji na substancję, charakterystyczny indywidualny sposób używania substancji, postępujące zaniedbywanie innych zainteresowań lub przyjemności na rzecz zdobywania i przyjmowania substancji uzależniającej, zażywanie środka mimo wyraźnych szkód fizycznych, psychicznych, społecznych, o których wiadomo, że mają związek z przyjmowaniem środka.
Jeśli stwierdzimy, że występują co najmniej trzy z powyższych objawów nieprzerwanie przez miesiąc w ciągu ostatniego roku, rozpoznajemy zespół uzależnienia.
Co to jest zespół abstynencki? Objawy abstynenckie to zjawiska fizyczne i psychiczne wiążące się odstawieniem środków psychoaktywnych. Całość takich zjawisk charakterystycznych dla danego środka, nazywamy zespołem abstynenckim. Jego występowanie po odstawieniu narkotyku jest jednym z czynników potwierdzających uzależnienie. W sytuacji, gdy najbardziej nasilone są objawy somatyczne (w przypadku opiatów m.in. biegunka, wymioty, bóle mięśni, wyciek z nosa, nadmierna potliwość) - mówi się o zależności fizycznej. Jeśli większe znaczenie mają dolegliwości psychiczne - mówi się o zależności psychicznej. W praktyce objawy są często ze sobą silnie powiązane, a ich wyraźne rozgraniczenie wydaje się być sztuczne. Najczęściej o zależności psychicznej mówimy w odniesieniu do środków, których odstawienie nie wywołuje wyraźnych zaburzeń somatycznych (np. marihuana).
Co to jest tolerancja na narkotyk? Tolerancja na środki psychoaktywne polega na tym, że w celu uzyskania takich jak uprzednio efektów, konieczne jest zwiększenie przyjmowanej dawki.
Efekty działania poszczególnych rodzajów narkotyków Nazwa (grupa) narkotyków opium, morfina, heroina, naturalne i półsyntetyczne przetwory maku rozpuszczalniki, środki wziewne marihuana, haszysz, przetwory konopi indyjskich Reklamowane efekty uczucie odprężenia, słabsza reakcja na ból, euforia lub senność stan odurzenia i euforii, odrętwienie euforia, chichot Efekty, o których dealer nie powie apatia, swędzenie, pieczenie skóry, zwiększone wydalanie moczu, nudności i wymioty, potliwość, drżenie, skurcze i bóle brzucha, zaparcie, bóle stawowomięśniowe, próchnica, senność, smród potu, niskie ciśnienie krwi, cieknący nos, uczucie zimna, szybkie bicie serca. katar, kaszel, zapalenie spojówek, krosty i rany wokół ust i nosa, krwawienie z nosa, osłabienie mięśni, bóle głowy, stawów, w klatce piersiowej, nudności, drżenie, stan przygnębienia, uszkodzenia mózgu, nerwów, wątroby i nerek, oszołomienie i dezorientacja, zmęczenie, lękliwość, zaniki pamięci, brak koordynacji ruchu. suchość w ustach i gardle, uczucie paniki, zmniejszona energia, pocenie się, niestrawność, astma, przewlekłe zapalenie oskrzeli i krtani, trudności z koncentracją, zwiększone łaknienie, lęki lub paranoja (obłęd)
Efekty działania narkotyków c.d. Nazwa (grupa) narkotyków kokaina, crack, przetwory liści krzewu coca amfetamina narkotyk syntetyczny LSD narkotyk syntetyczny ecstasy narkotyk syntetyczny Reklamowane efekty krótka intensywna euforia, błogostan euforia, duży przepływ energii, brak potrzeby snu, brak apetytu, agresja, rozszerzenie źrenic widzenie dźwięków i słyszenie kolorów, urojenia i halucynacje wzrokowe podniecenie, zwiększona energia, odporność na zmęczenie i sen, ból głowy Efekty, o których dealer nie powie ból głowy, bladość, nudności, wymioty, zimne poty, impotencja, drgawki, depresja, bezsenność prowadząca do wyczerpania, brak łaknienia na przemian z intensywnym głodem, cieknący zakrwawiony nos, krosty w nosie, gorączka, kołatanie serca, utrata popędu płciowego. bezsenność, wychudzenie, zmiany nastroju, wielomówność, drżenie kończyn, wymioty, rozszerzenie źrenic, wysypka, halucynacje omamy z napadami lęku, apatia, agresja lub depresja, zanik zainteresowań, bezsenność, wiotkość mięśni, flashback'i, wysokie ciśnienie krwi, strach przed szaleństwem lub śmiercią, rozpacz, zaburzenie koordynacji ruchów, drżenie mięśni, rozszerzenie źrenic, mdłości, psychoza, wywołuje próby samobójcze niepokój, depresja, paranoja, obniżenie sprawności intelektualnej, mania prześladowcza, szybkie nieregularne bicie serca, bóle w klatce piersiowej, drżenia, skurcze mięśni
Dlaczego dzieci sięgają po narkotyki? Najczęstszymi powodami sięgania u dzieci i młodzieży po narkotyki są: Ciekawość. Presja kolegów i koleżanek. Aspirowanie do dorosłości. Niezadowolenie z siebie i swojego życia. Konflikty i napięcia wewnętrzne. Problemy w szkole lub w domu. Robienie na przekór dorosłym. Brak atrakcyjnych sposobów spędzania wolnego czasu.
AMFETAMINA
METAAMFETAMINA
ECSTASY
ŚRODKI WZIEWNE Kleje, rozpuszczalniki itp. Wdychanie kleju
MARIHUANA uprawa liść konopi indyjskiej uprawa domowa
MARIHUANA c.d. susz kwiatów konopi indyjskiej susz kwiatów konopi indyjskiej marihuana - skręt
HASZYSZ
LSD
LSD c.d.
GRZYBKI HALUCYNOGENNE
KAKTUSY HALUCYNOGENNE
Jak rozpoznać, że dziecko bierze? Pierwsze próby z narkotykami dziecko zwykle starannie ukrywa przed dorosłymi. Wszelkie niepokojące zmiany będzie Ci pewno łatwiej zauważyć, jeśli masz z dzieckiem dobry kontakt, wiele ze sobą rozmawiacie i dużo czasu spędzacie razem. Pamiętaj jednak, że niektóre zachowania i postawy mogą mieć inne przyczyny, takie jak kłopoty szkolne lub rodzinne, zranione uczucia, niepowodzenia w kontaktach z rówieśnikami i wiele innych, które należy traktować równie poważnie i starać się pomóc dziecku je rozwiązać.
Na co należy zwrócić uwagę? Zwróć uwagę na zachowanie Twojego dziecka. Powinny zaniepokoić Cię wszelkie radykalne zmiany w jego sposobie bycia, a zwłaszcza: huśtawka nastrojów, naprzemienne ożywienie i ospałość, nadmierny apetyt lub brak apetytu, porzucenie dotychczasowych zainteresowań, kłopoty w szkole (słabsze oceny, konflikty z nauczycielami, wagary), izolowanie się od innych domowników, zamykanie się w pokoju, niechęć do rozmów, zamykanie swojego pokoju na klucz, akcentowanie potrzeby prywatności częste wietrzenie pokoju, używanie kadzidełek i odświeżaczy powietrza, wypowiedzi zawierające pozytywny stosunek do narkotyków, zmiana grona przyjaciół, zwłaszcza na starszych od siebie, krótkie rozmowy telefoniczne prowadzone półsłówkami, późne powroty lub nagłe wyjścia z domu, bunt, łamanie obowiązujących w domu zasad, kłamstwa, wynoszenie wartościowych przedmiotów z domu, powtarzające się zgłaszanie przez dziecko zagubień lub kradzieży przez rówieśników drobnych sum pieniędzy, kłopoty z koncentracją, zmiany w porach spania, nadmierne reakcje na krytykę lub niewielkie nawet niepowodzenia.
Zmienia się także wygląd zewnętrzny: nowy styl ubierania się, szybkie wychudzenie lub nagły wzrost masy, przewlekły katar, krwawienie z nosa, zaburzenia pamięci oraz toku myślenia, przekrwione oczy, nadmiernie zwężone lub rozszerzone źrenice nie reagujące na światło, bełkotliwa, niewyraźna mowa, brak zainteresowania swoim wyglądem i nieprzestrzeganie zasad higieny, słodkawa woń oddechu, włosów, ubrania, ślady po ukłuciach, ślady krwi na bieliźnie, "gęsia skórka".
Ważne są oczy. Jeśli zauważą Państwo u swojego dziecka: zaczerwienienie spojówek, łzawienie, opadnięcia powieki (zakrywa od góry więcej niż 2 mm rogówki), zaczerwienienie brzegów powiek, nadmierne rozszerzenie źrenicy (średnica ponad 6 mm), nadmierne zwężenie źrenicy (średnica poniżej 3 mm), może to być sygnał, że w grę wchodzić mogą narkotyki. Ostrzeżeniem może być również używanie przez Twoje dziecko kropli do oczu (jeśli wiesz, że ma zdrowe oczy). Młodzi często w ten sposób maskują ww. objawy "brania".
Test oczny Jeżeli w trakcie obserwacji ogólnej oczu dziecka zauważycie Państwo coś podejrzanego, zastosujcie prostą metodę badania oczu: Reakcja źrenic na światło Obserwacja oczopląsu Obserwacja zbieżności oczu Skieruj światło latarki kolejno na poszczególne oczy dziecka. Jeśli reakcja źrenic na światło jest nienaturalnie powolna, coś jest nie tak. Poruszaj palcem przed oczami dziecka. Zatrzymaj palec nieruchomo na kilkanaście sekund. Jeśli zauważysz oczopląs gałek ocznych lub ich drgania podczas wpatrywania się w nieruchomy palec, może to być objaw zażywania narkotyku. Przesuwaj palec z odległości ok. 20 cm do czubka nosa i przytrzymaj go dotykając do nosa dziecka przez ok. 5 sek. Jeśli dziecko nie potrafi śledzić ruchu palca, może to być niepokojący sygnał. Test oczny opracowano na podstawie artykułu "Test oczny..." Jerzego Toczołowskiego i Jacka Ciechana z II Kliniki Okulistyki Akademii Medycznej w Lublinie, zamieszczonego w czasopiśmie "Medicus" nr 3/98.
Nie wszystkie z wymienionych objawów muszą się pojawić. Dopiero pojawienie się kilku z wymienionych objawów może wskazywać na narkotyki. Jest mało prawdopodobne, żeby wszystkie objawy wystąpiły jednocześnie. Im głębsza faza uzależnienia, tym objawy choroby są bardziej widoczne, wynikają z utraty kontroli nad braniem środków odurzających. Wzrasta ryzyko przedawkowania i śmierci.
Postawa dziecka: NIE ROBIĘ TEGO
Objawy fazy I: Drobne kłamstwa najczęściej dotyczące: spóźnień towarzystwa, w którym przebywa nasze dziecko miejsc gdzie wychodzi Zmiany w wyglądzie i zachowaniu: dziwny zapach włosów i ubrań nadmierne używanie środków zapachowych zaczerwienione oczy rozszerzone źrenice utrzymujący się katar wyraźna nadpobudliwość lub ospałość po powrotach do domu przemykanie niezauważonym do swojego pokoju
Postawa dziecka: NIE ROBIĘ NIC ZŁEGO
Objawy fazy II: znaczna zmiana środowiska - nowi koledzy złe nastroje dziecka - dziwne smutki, zamykanie się w sobie izolowanie się od rodzinnych spotkań, zamykanie się w pokoju zaniedbanie podstawowych czynności początki: agresywności oraz częste wyszukane kłamstwa porzucanie hobby i dotychczasowych zainteresowań podejmowanie pracy zarobkowej z jednoczesnym brakiem pieniędzy pogarszanie się ocen w szkole - wagary posługiwanie się slangiem - szczególnie przez telefon agresja słowna pożyczanie pieniędzy, pierwsze kradzieże dziwny strój lub inne młodzieżowe symbole buntu częstsze przebywanie w łazience - zamykanie łazienki, zaniedbanie nawyków higienicznych
Postawa dziecka: NIE ROBIĘ NIC, CO BY MI SZKODZIŁO MOGĘ PRZESTAĆ, KIEDY ZECHCĘ NIE HANDLUJĘ, KUPUJĘ TYLKO DLA SIEBIE KRADNĘ PIENIĄDZE TYLKO RODZICOM
Objawy fazy III: coraz gorsze zachowanie codzienne lub bardzo częste odurzanie się odurzanie się z kolegami lub samemu pojawienie się pierwszych przedawkowań zerwanie kontaktów z nie biorącymi kolegami jawne identyfikowanie się z narkomanami kłamstwo staje się patologiczne kradzieże lub handel narkotykami dla zdobycia pieniędzy porzucenie szkoły utrata stałej pracy - prace dorywcze konflikty z prawem kłótnie, bijatyki z domownikami początki przewlekłego kaszlu ogólne pogorszenie zdrowia objawy po odstawieniu narkotyku
Objawy fazy IV: całkowite wyniszczenie organizmu (psychozy narkotyczne) chroniczny kaszel częste kłopoty z policją wybuchy wściekłości, agresja wobec najbliższych chroniczne depresje, wymuszające przyjmowanie narkotyku normalne samopoczucie tylko po wzięciu narkotyku paranoje narkotyczne zerowe poczucie własnej wartości myśli samobójcze
Gdzie szukać pomocy? Towarzystwo Rodzin i Przyjaciół Dzieci Uzależnionych Powrót z U ul. Wiolinowa 1, 42-200 Częstochowa tel.: 034/324 60 97 MONAR Al. Wolności 44/19, 42-200 Częstochowa tel.: 034/365 48 99