"Samorząd terytorialny stał się polem mądrze zagospodarowanej wolności i trwałym elementem polskiego ustroju. Odrodzona samorządność dała polskiemu życiu społecznemu i gospodarczemu dodatkową energię, impuls modernizacyjny, przyczyniła się do podniesienia komfortu życia Polaków" - to słowa Prezydenta RP B. Komorowskiego. Niemniej jednak droga do takiego stanu rozwoju samorządności wiodła przez wiele lat. Poniżej - za Kancelarią Prezydent RP - publikujemy drugą część kalendarium, które zawiera najważniejsze kroki w procesie rozwoju samorządności w naszym kraju. 1993 23 stycznia Pierwsze czytanie ustawy o powiatach. Projekt zostaje skierowany do prac w komisji. 27 stycznia Pełnomocnik Rządu do spraw Reformy Administracji Publicznej rozsyła ankietę do przewodniczących rad gmin i miast oraz prezydentów, burmistrzów i wójtów w sprawie przynależności gmin do powiatów. 19 lutego Zjazd delegatów Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej w Poznaniu, podczas którego dokonano wyboru władz Związku. Jerzy Regulski jako ambasador Polski przy Radzie Europy podpisuje w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej Europejską Kartę Samorządu Lokalnego. 27 kwietnia Rada Ministrów przyjmuje kierunki reformy administracji publicznej. 1 / 11
30 kwietnia II Ogólnopolska Konferencja Prezydentów, Burmistrzów i Wójtów Gmin Polskich. 21 maja Premier Hanna Suchocka powołuje Komisję Wspólną Rządu i Środowisk Samorządowych - obecnie Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego. 25 maja Rada Ministrów zajmuje pozytywne stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy o samorządzie powiatowym. 28 maja Przedstawiciele 14 związków i stowarzyszeń gmin powołują Federację Związków i Stowarzyszeń Gmin Polskich. 7 czerwca W Urzędzie Rady Ministrów zostaje zaprezentowany projekt podziału powiatowego Polski. Przewiduje się 293 powiaty. 16 czerwca I Kongres Samorządu Terytorialnego. 26 lipca Sąd Wojewódzki w Poznaniu rejestruje Związek Miast Polskich jako stowarzyszenie gmin. 27 października Premier Waldemar Pawlak wstrzymuje program pilotażowy, dotyczący przekazania kolejnych kompetencji dużym miastom. Prezydium Krajowego Sejmiku Samorządu Terytorialnego zwraca publicznie uwagę na zahamowanie reform. 2 / 11
13 listopada Powstaje Liga Regionów powołana przez pięć organizacji regionalnych. 22 listopada Wchodzi w życie Europejska Karta Samorządu Lokalnego. 26 listopada III Ogólnopolska Konferencja Prezydentów, Burmistrzów i Wójtów. 30 listopada Rząd odblokowuje wstrzymany miesiąc wcześniej program pilotażowy dla miast. 1994 25 stycznia Rada Ministrów przyjmuje projekt ustawy o zmianie ustroju miasta Warszawy. luty Rozpoczynają się prace nad projektem ustawy o ustroju województwa, prowadzone przez niezależny zespół ekspertów Instytutu Spraw Publicznych pod przewodnictwem Jana Rokity. 24 lutego Konwent prezydentów 46 miast pilotażowych krytykuje narzucone przez rząd warunki realizacji tego programu. 11 marca Sejm uchwala nową, proporcjonalno-większościową ordynację wyborczą do rad gmin. 3 / 11
12-14 kwietnia Konferencja podsumowująca 3-letni dorobek samorządów, zorganizowana w Krakowie przez Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej i Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji. 18 kwietnia Do laski marszałkowskiej wpływa poselski projekt (UD) ustawy o samorządzie powiatowym. 25 kwietnia Prezydent Lech Wałęsa odmawia podpisania nowej ordynacji do rad gmin, wprowadzającej system proporcjonalny w gminach powyżej 15 tys. mieszkańców. 15 maja IV Ogólnopolska Konferencja Prezydentów, Burmistrzów i Wójtów oraz XVIII Sesja Zgromadzenia KSST domagają się odrzucenia w całości projektu ustawy o systemie oświaty. Michał Kulesza, Pełnomocnik Rządu do spraw Reformy Administracji Publicznej, podaje się do dymisji w proteście przeciwko polityce rządu. 2 czerwca Konferencja na temat praw obywatela do samorządu, początkująca prace parlamentarzystów UW, SLD i PSL nad projektem rozdziału samorządowego w Konstytucji. 10 czerwca Sejm przyjmuje ustawę o zamówieniach publicznych. 19 czerwca Drugie wolne wybory samorządowe. 13-20 sierpnia Rząd kieruje ankietę do przewodniczących rad gminnych z pytaniami dotyczącymi 4 / 11
rozszerzenia kompetencji gmin i zasadności wprowadzenia powiatów, przy postawieniu alternatywy albo powiat, albo zwiększenie kompetencji gmin i województw. 22 sierpnia Rada Ministrów wydaje rozporządzenie znoszące Urząd Pełnomocnika Rządu do spraw Reformy Administracji Publicznej oraz rozwiązujące istniejące Biuro. 2 września Sejm przyjmuje ustawę o samorządowych kolegiach odwoławczych. 25-27 listopada V Ogólnopolska Konferencja Prezydentów, Burmistrzów i Wójtów, podczas której zostają omówione projekty zapisów konstytucyjnych dotyczących samorządu terytorialnego. 14 grudnia Około 400 prezydentów miast, burmistrzów, wójtów, radnych demonstruje przed Sejmem i URM przeciwko polityce rządu. 1995 5 stycznia Sejm przyjmuje projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym. 19 maja Uchwalona przez Sejm ustawa o obligacjach dopuszcza możliwość emitowania ich przez gminy. 12 lipca Sejm przyjmuje ustawę o zadaniach dużych miast. 5 / 11
30 sierpnia Sejm uchwala nowelizację ustawy o samorządzie terytorialnym. 8 listopada Sejm uchwala ustawę o zakresie działania niektórych dużych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych. 24 listopada Sejm uchwala zmiany w ustawie o finansowaniu gmin. Ustawa o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych (tzw. ustawa o dużych miastach). 1996 1 stycznia Gminy przejmują prowadzenie szkół podstawowych. 27 czerwca Sejm uchwala pakiet ustaw dotyczących reformy centrum administracyjnego. Zadania związane z funkcjonowaniem administracji publicznej i współpracą z samorządem ma przejąć Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. 5 lipca Sejm koryguje nowelizację ustawy o samorządzie terytorialnym w związku ze stwierdzeniem przez Trybunał Konstytucyjny jej niezgodności z Konstytucją. 20 listopada Sejm uchwala ustawę o gospodarce komunalnej. 6 / 11
1997 1 stycznia Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przejmuje sprawy administracji i samorządu. Urząd Rady Ministrów ulega likwidacji. Rozpoczyna działalność Sądecka Miejska Strefa Usług Publicznych. 16 stycznia Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego przyjmuje projekt nowej ustawy zasadniczej. 10 marca Prezydent Aleksander Kwaśniewski zgłasza projekt ustawy wprowadzający bezpośrednie wybory wójtów i burmistrzów. 1 kwietnia Zgromadzenie Narodowe przyjmuje w trzecim czytaniu nową Konstytucję. 25 kwietnia Nowa Konstytucja zostaje zatwierdzona w powszechnym referendum. 17 czerwca Zespół Instytutu Spraw Publicznych pod kierunkiem Jana Rokity prezentuje projekt ustawy o samorządowych władzach wojewódzkich i o administracji rządowej na tym szczeblu. 20 września W wyborach parlamentarnych zwycięża Akcja Wyborcza Solidarność, która tworzy koalicyjny rząd z Unią Wolności. 1998 7 / 11
5 czerwca Sejm uchwalił ustawy o samorządzie powiatowym oraz o samorządzie województwa. 16 lipca Sejm uchwalił ustawę Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. 11 października Wybory do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. 1999 1 stycznia Weszły w życie ustawy o samorządzie powiatowym oraz o samorządzie województwa - wszedł w życie zasadniczy trójstopniowy podział terytorialny państwa. 26-27 lutego Zebranie Założycielskie Związku Powiatów Polskich w Nowym Sączu. 17 marca Sąd Okręgowy w Warszawie wpisał do rejestru stowarzyszenia pn. Związek Powiatów Polskich z siedzibą w Warszawie. 2000 29 czerwca Ustanowienie dzień 27 maja Dniem Samorządu Terytorialnego - uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej na 10-lecie odrodzenia polskiego samorządu terytorialnego. 8 / 11
2002 15 marca Sejm uchwalił ustawę o ustroju miasta stołecznego Warszawy. 20 czerwca Sejm uchwalił ustawę o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta. 25 czerwca Sąd Rejonowy dla Miasta St. Warszawy zarejestrował Związek Województw Rzeczypospolitej Polskiej. 21 września I Zgromadzenie Ogólne Związku Województw Rzeczypospolitej Polskiej. 27 października Wybory do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. 2004 1 maja Przystąpienie Polski do UE. 2005 9 / 11
6 maja Sejm uchwalił ustawę o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej. 2006 12 listopada Wybory do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. 2010 5 marca Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej dla uczczenia 20. rocznicy odrodzenia samorządu terytorialnego w Polsce. 7 października Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski inauguruje działalność Forum Debaty Publicznej Samorząd terytorialny dla Polski. 21 listopada Wybory do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, Rady m.st. Warszawy i rad dzielnic m.st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. 2011 5 stycznia Sejm uchwala ustawę - Kodeks wyborczy. 10 / 11
21 listopada Rozporządzenie RM w sprawie utworzenia Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji. 2013 30 sierpnia Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski kieruje do Sejmu RP projekt ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego oraz o zmianie niektórych ustaw. 2014 16 listopada Wybory do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw i rad dzielnic m.st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. 2015 8 stycznia Prezydent Bronisław Komorowski kieruje do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks Wyborczy. Źródło: KPRP 11 / 11