Background information Statutory assessment Education

Background information Statutory assessment Education Polish version Informacje ogólne Formalna ocena Edukacja Wersja polska This document is from www.earlysupport.org.uk

O publikacji (About this publication) Wczesne Wsparcie (Early Support) jest głównym projektem rządowym, mającym na celu lepszą koordynację usług świadczonych dla rodzin posiadających dzieci niepełnosprawne. Organizacja ta działa na terenie Anglii i jest umiejscowiona w sektorze wolontariatu. Promuje partnerską współpracę z szeregiem innych organizacji oraz udoskonala oferowane usługi. Niniejsza broszura z informacjami ogólnymi (Background information booklet) przygotowywana była przez okres dwóch lat w współpracy z rodzicami i opiekunami oraz z osobami pracującymi z dziećmi i ich rodzinami. Wydana została po raz pierwszy w roku 2004. Obecne wydanie jest poprawione i ulepszone dzięki wskazówkom, których udzieliły osoby w latach 2004-2006. Broszura ta jest jedną z cyklu wydanych. Inne dostępne tytuły to: Wprowadzenie do broszur z informacjami ogólnymi (Introduction to the Background information booklets) Osoby, które możesz spotkać (People you may meet) Opieka nad dzieckiem (Childcare) Pomoc finansowa (Financial help) Edukacja (Education) Opieka zdrowotna (Health services) Formalna ocena Edukacja (Statutory assessment Education) Pomocne organizacje i przydatne kontakty (Useful contacts and organisations) Aby dowiedzieć się więcej o programie Early Support oraz o Aktach rodzinnych (Family file), odwiedź: www.earlysupport.org.uk

Wprowadzenie (Introduction) Jeżeli Twoje władze lokalne (local authority) zgadzają się, że Twoje dziecko potrzebuje dodatkowego wsparcia, aby móc uczyć się i korzystać z obiektów szkolnych, mogą wydać orzeczenie o specjalnych potrzebach edukacyjnych (special educational needs). Czasami dokument ten nazywany jest po prostu orzeczeniem (statement). Dzieci potrzebujące więcej pomocy niż inne dzieci określane są przez instytucje oświatowe jako posiadające specjalne potrzeby edukacyjne (special educational needs), lub w skrócie: SEN. Dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (special educational needs) mają większe trudności w nauce w porównaniu do rówieśników lub mają niepełnosprawności, które utrudniają im pracę w szkole. Niektóre z takich niepełnosprawności mogą wpływać na zachowanie lub na zdolnośc poruszania się po szkole. Orzeczenie o specjalnych potrzebach edukacyjnych (statement of special educational needs) przedstawia potrzeby dziecka oraz całą pomoc, którą powinno otrzymać. Władze lokalne wystawiają orzeczenia dla dzieci, które najbardziej potrzebują pomocy po tym, jak rodzice wraz z innymi specjalistami określili naturę trudności dziecka i zdecydowali, jaki rodzaj pomocy jest wymagany. Zanim orzeczenie (statement) może zostać spisane, ma miejsce formalna ocena (statutory assessment). Celem tej oceny jest pomoc władzom lokalnym (local authority) w zdecydowaniu, jakiej dodatkowej pomocy potrzebuje dziecko. Większość dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (special educational needs) nie potrzebuje orzeczenia (statment). Możesz przeczytac więcej na temat wsparcia dostępnego dla dzieci bez orzeczenia w innej broszurze z tej serii zatytułowanej Edukacja (Education). 1

Dzieci w wieku poniżej dwóch lat (Under-2s) Prośby o formalna ocenę (statutory assesment) do władz lokalnych (local authority) mogą być skierowane przez wielu specjalistów lub przez Ciebie jako rodzica. Jeżeli chcesz poprosić o ocenę, na stronie 4 znajduje się przykładowy list, który może Ci pomóc. Dobrze jest wiedzieć, że jeśli Twoje dziecko ma mniej niż dwa lata i piszesz oficjalny list, prosząc o formalną ocenę (statutory assessment), władze lokalne (local authority) muszą zgodzić się na Twoją prośbę. Władze lokalne (local authority) zdecydują, jak w Twoim przypadku przeprowadzić ocenę, ponieważ normalny rozkład i zasady dotyczące przeprowadzania formalnego oceniania (statutory assessments) odnoszą się do dzieci dwuletnich i starszych. Kiedy ocena zostanie zakończon, władze lokalne (local authority) zadecydują o wydaniu orzeczenia o specjalnych potrzebach edukacyjnych (statement of special educational needs). Orzeczenie o specjalnych potrzebach edukacyjnych (statement of special educational needs) dla dziecka poniżej drugiego roku życia jest dokumentem opisującym: potrzeby dziecka opinie rodziców i specjalistów na temat potrzeb dziecka wyraźny opis pomocy, jaka będzie zapewniona przez władze lokalne (local authority) lub przez organizacje wolontariackie (voluntary organisations) informacje na temat nadzorowania i analizowania otrzymywanej pomocy, wliczając w to jakiekolwiek cele edukacyjne. Lista kontrolna rodzica (parents' checklist) na stronie 5 może pomóc Ci w przekazaniu Twoich myśli na temat tego, czego potrzebuje Twoje dziecko. Orzeczenia (Statements) są rzadkością w przypadkach dzieci poniżej drugiego roku życia, gdyż dodatkowa pomoc dla nich zazwyczaj dostarczana jest na zasadzie dobrowolnego porozumienia pomiędzy różnymi usługami. Czasami rodzice myślą, że taka pomoc to za mało lub, że chcieliby czegoś innego niż oferowana pomoc. Jeżeli tak właśnie się czujesz, to proszenie o formalną ocenę (statutory assessment) może być dobrym sposobem, aby porozmawiać o tym, jaki rodzaj pomocy będzie najbardziej odpowiedni. 2

Dwa lata i więcej (Two and over) Kiedy dziecko osiągnie wiek dwóch lat, reguły prawne odnoszące się do oceny dziecka i wydawania orzeczenia (statement) zaczynają obowiązywać. Oznacza to, że władze lokalne (local authority) ustaliły ramy czasowe na pracę oraz inne zasady do przestrzegania w celu przeprowadzenia oceny i wydania orzeczenia (statement). Twoje dziecko może być skierowane do władz lokalnych (local authority) w celu przeprowadzenia formalnej oceny (statutory assessment). Skierowanie tego typu wyjdzie prawdopodobnie od agencji, takich jak regionalny wydział opieki zdrowotnej, szkoła lub przedszkole (nursery), do którego uczęszcza dziecko. Wiele dzieci przechodzi przez formalną ocenę (statutory assessment) zanim pierwszy raz pójda do szkoły w wieku lat 4 lub 5, ale nie musisz czekać aż do tego czasu, aby złożyć formalną prośbę. Szkoły I żłobki również mają prawo do proszenia o formalną ocenę (statutory assessment). Jeżeli szkoła lub przeszkole (nursery), do którego uczęszcza Twoje dziecko złoży taką prośbę, władze lokalne (local authority) napiszą do Ciebie list wyjaśniający: procedury ramy czasowe osoby, z którymi należy się skontaktować Twoje prawo do wyrażania swoich opini, przedstawiania sprawozdań i sugerowania osób, z którymi można się skontaktować w celu uzyskania opini na temat Twojego dziecka sposób, w jaki można się skontaktować z Twoim lokalnym centrum pomocy rodzicom (parent partnership service). Kiedy władze lokalne (local authority), będą miały już wszystkie informacje, zdecydują one czy Twoje dziecko: nie zrobiło postępów, pomimo otrzymania stosownej pomocy z Akcji Early Years (Early Years Action) lub Akcji Early Years Plus (Early Years Action Plus) lub pomimo uczęszczania do szkoły typu School Action lub School Action Plus. Możesz poczytać o tym więcej w broszurze zatytułowanej Edukacja (Education). oraz potrzebuje pomocy możliwej poprzez wydanie orzeczenia (statement), ponieważ przedszkola (pre-school) lub szkoły (school) nie są w stanie zapewnić jej ze swoich własnych zasobów. Masz prawo oficjalnie domagać się formalnej oceny (statutory assessment) oraz prawo apelacji, jeżeli władze lokalne (local authority) odmówią. 3

Pisanie listów (Writing letters) Aby ubiegać się o formalną ocenę (statutory assessment), wyślij list podobny do tego poniżej do Twoich władz lokalnych (local authority): Szanowna Pani/Szanowny Panie Piszę, aby ubiegać się o ocenę specjalnych potrzeb edukacyjnych mojego syna/córki (podaj imię dziecka i rok narodzin) zgodnie z tym, co napisane jest w Sekcji 323 Ustawy o Dzieciach z 1996 roku. Składam tę prośbę, ponieważ jest to moje prawo zgodnie z Sekcją 329 wyżej wymienionej Ustawy. Sądzę, że moje dziecko potrzebuje więcej pomocy niż ta, którą szkoła/przedszkole może zapewnić. (Jeżeli Twoje dziecko uczęszcza do przedszkola (pre-school) lub szkoły i otrzymuje tam pomoc, napisz, jaka to pomoc i dlaczego jest ona niewystarczająca.) Napisałem moje uwagi dotyczące trudności mojego dziecka w załączonym sprawozdaniu. (Skorzystaj z Listy kontrolnej rodzica (Parents' checklist) zamieszczonej obok, aby napisać krótkie sprawozdanie na temat Twojego dziecka.) Następujące osoby wspomagają moje dziecko i chciałbym, aby zapoznał się Pan/Pani z ich opiniami. Jeżeli nie zdecyduje się Pan/Pani na uwzględnienie tych opinii, proszę mnie o tym powiadomić, abym mógł samemu zebrać opinie i załączyć je osobno. (Wymień osoby zajmujące się Twoim dzieckiem.) Załączam również kopie innych sprawozdań, które mogą pomóc w podjęciu decyzji. (Załącz kopie jakichkolwiek sprawozdań od nauczycieli, lekarzy, itp.) Z poważaniem. 4

Dostarczanie informacji na temat Twojego dziecka (Providing information about your child) Władze lokalne (local authority) będą musiały zaznajomić się z pewnymi faktami dotyczącymi Twojego dziecka zanim zdecydują się na wydanie orzeczenia (statement). Skorzystaj z listy kontrolnej rodzica (Parents' Checklist), aby łatwiej wyrazić swoje opinie. Pamiętaj, aby opisać zarówno mocne jak i słabe strony swojego dziecka. Napisz, co sprawia im przyjemność i jaki rodzaj pomocy dotychczas skutkował. Jeżeli korzystałeś już z Akt rodzinnych Early Suport (Early Support Family File), prawdopodobnie masz już wiele z tych informacji w jednym miejscu. Family file Lista kontrolna rodzica (Parents' checklist) Wielu rodziców uważa za pomocne myślenie o poniższych dziedzinach i pytaniach, kiedy spisują informacje o swych dzieciach: narodziny Twojego dziecka, pierwsze miesiące jego życia i problemy, jakie zauważyłeś pomoc i rady udzielone już na samym początku zdrowie Twojego dziecka jedzenie, spanie, choroby zdolności fizyczne chodzenie, czołganie się, rzucanie, wskazywanie, używanie zabawek komunikacja mowa, dźwięki, słyszenie, gesty, kontakt wzrokowy zdolności osobiste mycie się, korzystanie z łyżki i filiżanki zachowanie okazywanie uczuć, takich jak sympatia, żywiołowość, agresja, frustracja, niepokój relacje zachowanie w stosunku do braci, sióstr, przyjaciół, dorosłych zdolności społeczne dzielenie się, bawienie się z, lub między innymi dziećmi opinie o Twoim dziecku jeżeli Twoje dziecko jest bardzo małe i ma bardzo złożone potrzeby, musisz to pokazać opisując na przykład jego nastroje i zachowania, jak się bawi, jego reakcje na codzienne czynności, nowe doświadczenia i to, kiedy pomoc jest potrzebna jakiekolwiek incydenty lub doświadczenia opisujące naturę problemów Twojego dziecka czy trudności doświadczane przez Twoje dziecko pogarszają się. 5

Jeżeli Twoje dziecko uczęszcza do szkoły, grupy przedszkolnej (playgroup) lub żłobka (nursery), załącz też poniższe informacje: czy Twoje dziecko otrzymuje już pomoc jego Indywidualny Plan Nauczania (Individual Education Plan (IEP)) zawiera informacje o pomocy, jaką otrzymuje jak sobie radzi Twoje dziecko - sprawdź w jego IEP, z czym ma największe problemy Twoje zdanie na temat pomocy wymaganej przez Twoje dziecko. Co dzieje się podczas formalnej oceny dziecka powyżej drugiego roku życia? (What happens during a statutory assessment of a child over two?) Kiedy władze lokalne (local authority) otrzymają prośbę o ocenę, mają 6 tygodni aby zdecydować, czy jej udzielić czy nie. Jeżeli zdecydują się na udzielenie formalnej oceny (statutory assessment), muszą napisać do Ciebie, szkoły lub przedszkola (nursery) Twojego dziecka, szkolnego psychologa (educational psychologist), regionalne wydziału opieki zdrowotnej, opieki społecznej a czasem również do innych specjalistów, aby zapytać o poradę (advice). Porada w tym kontekście oznacza informacje na temat Twojego dziecka. Niektórzy specjaliści, w tym momencie, mogą chcieć przebadać Twoje dziecko. Masz prawo być przy tym obecny. Ich porady, jak i Twoje własne, wykorzystane będą przez władze lokalne (local authority), aby zdecydowac o wydaniu orzeczenia (statement) oraz o tym, co w nim zapisać. Skorzystaj z listy kontrolnej rodzica (parents' checklist) na stronie 5, aby spisać porady dla władz lokalnych (local authority). Jeżeli samemu pisałeś prosząc o wydanie orzeczenia (statement), prawdopodobnie wysłałeś już wspomniane informacje wcześniej. Nie przejmuj się i wyślij je ponownie, dodając jakiekolwiek dane, które przyjdą Ci na myśl. Pamiętaj, aby załączyć wszystko dotyczące zmian zdolności lub potrzeb Twojego dziecka. Władze lokalne (local authority) mają 10 tygodni, aby przeprowadzić ocenę. Poproszą, aby porady zostały dostarczone do 6 tygodni, ale jeśli to zostanie opóźnione, władze mogą nie dotrzymać terminów. Następnie mają 2 tygodnie, aby: napisać Ci, że nie wydadzą orzeczenia (statement), podając powody takiej decyzji oraz informując Cię o prawie do apelacji lub napisać do Ciebie, przedstawiając proponowane orzeczenie (proposed statement) wraz z kopiami porad, które otrzymali. Proponowane orzeczenie (statement) czasem zwane jest projektem orzeczenia (draft statement). 6

Różne części orzeczenia (The different sections of a Statement) Orzeczenie (Statements) musi być spisane zgodnie z prawem, które stwierdza, że orzeczenie o specjalnych potrzebach edukacyjnych (statement of special educational needs) musi być spisane w 6 częściach: Część 1 (Part 1) Imię Twojego dziecka, wiek i adres, język używany w domu oraz religia wyznawana Część 2 (Part 2) Potrzeby edukacyjne Twojego dziecka, określone przez formalną ocenę (statutory assessment) Część 3 (Part 3) Pomoc, jaką Twoje dziecko musi otrzymać aby sprostac wszystkim jego potrzebom Część 4 (Part 4) Typ i nazwa szkoły, przedszkola (pre-school) bądź innego miejsca, w którym Twoje dziecko otrzyma edukację Część 5 (Part 5) Wszystkie potrzeby niezwiązane z edukacją, na przykład problemy ze zdrowiem Część 6 (Part 6) Każda pomoc niezwiązana z edukacją potrzebna do sprostania potrzebom przedstawionym w części 5, na przykład niektóre rodzaje terapii. (Terapia logopedyczna powinna zwykle znajdować się w części 3). Informacje i porady dostarczone przez Ciebie i innych specjalistów, którzy wysłali sprawozdania na temat Twojego dziecka dołączone zostaną na końcu orzeczenia (statement) jako aneksy. 7

Sprawdzanie zaproponowanego orzeczenia (Checking a proposed statement) Szukanie niezależnych porad dotyczących proponowanego lub zaplanowanego orzeczenia (statement) może być dobrym pomysłem, jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości, co do zawartych w nim informacji. Niektóre organizacje, które mogą Ci w tym pomóc, są umieszczone na końcu tej broszury. Pytania, które powinieneś sobie zadać, patrząc na zaproponowane orzeczenie (statement) to: Czy niczego w nim nie brakuje? Czy wszystkie trudności Twojego dziecka zostały dopasowane do odpowiedniego rodzaju pomocy? Czy pomoc jest jasno określona? Czy jasno stwierdza, ile pomocy otrzyma Twoje dziecko, kto ją zapewni i jak długo? Nieprecyzyjne orzeczenia (statements) mogą być przyczyną późniejszych problemów np. może byc trudno okreslić Ci, czy pomoc faktycznie jest udzielana, jeżeli nie jesteś pewien jak właściwie ma ona wyglądać. Tekst powinien być napisany prostym i zrozumiałym językiem, niestwarzającym wątpliwości. Czy pomoc wymieniona jest w odpowiedniej części orzeczenia (statement)? Władze lokalne (local authorities) muszą, według prawa, upewnić się, że pomoc edukacyjna wspomniana w części 3 jest faktycznie udzielana Twojemu dziecku. Nie dotyczy to jednak pomocy nieedukacyjnej określonej w części 6. Popatrz na stronę 6 Co dzieje się podczas formalnej oceny dziecka powyżej drugiego roku życia? (What happens during a statutory assessment of a child over two?) Kiedy otrzymasz proponowane orzeczenie (statement), będziesz mógł się spotkać z przedstawicielem władz lokalnych (local authority) lub profesjonalistami, którzy pisali raporty, aby przedyskutować rzeczy, których nie jesteś pewien, nie rozumiesz lub chciałbyś by były zmienione. Ponownie, Twoje lokalne centrum pomocy rodzicom (parent partnership service) powinno być w stanie przyjść Ci z pomocą, jeżeli istnieje coś, czego nie rozumiesz. 8

Jeżeli spotkasz się z wyżej wymienionymi osobami i nie możecie dojść do porozumienia w momencie, kiedy ostateczna wersja orzeczenia (statement) została spisana, możesz poprosić o możliwość skorzystania z uchwały władz lokalnych w sprawach rozbieżności (local authority disagreement resolution) i/lub możesz złożyć apelacje do trybunału Special Educational Needs and Disability Tribunal (SENDIST). Kiedy już ostateczna wersja orzeczenia (final statement) została spisana, masz prawo apelacji, jeżeli nie zgadzasz się z następującymi rzeczami: sposób, w jaki władze lokalne (local authority) opisują potrzeby Twojego dziecka pomoc przedstawiona w orzeczeniu (statement) wskazaną szkołą lub Instytucją opieki przedszkolnej (early years setting). Możesz równiez apelować, jeżeli żadna szkoła nie została wskazana. Trybunał Special Educational Needs and Disability Tribunal posiada broszurę dla rodziców mówiącą jak złożyć apelację. Nazywa się ona Special educational needs: How to appeal. Dostępna jest w placówce SENDIST bądź może być ściągnięta z ich strony internetowej. Special Educational Needs and Disability Tribunal (SENDIST) London Office SENDIST Procession House 55 Ludgate Hill London EC4M 7JW Darlington Office SENDIST 2nd Floor Old Hall Mowden Hall Staindrop Road Darlington DL3 9BG Infolinia SEN: 0870 241 2555 Email (General Enquiries): sendistqueries@tribunals.gsi.gov.uk Strona internetowa: www.sendist.gov.uk 9

Która szkoła lub przedszkole? (Which school or pre-school?) Część 4 proponowanego orzeczenia (proposed statement) pozostawiona będzie pusta do czasu, aż zdecydujesz, do której szkoły lub przedszkola (pre-school) chcesz posłać swoje dziecko. Lista szkół powinna być dostarczona wraz z proponowanym orzczeniem. Zanim Twoje dzecko pójdzie do szkoły, masz prawo przedstawić swoje preferencje dotyczące potencjalnej szkoły. Władze lokalne (local authority) muszą zgodzic się z Twoim wyborem szkoły publicznej (mainstream school), chyba że będą w stanie wskazać, że obecność Twojego dziecka niekorzystnie wpłynęłaby na edukację innych dzieci w szkole pomimo starań służb lokalnych. Nawet, jeżeli władze lokalne (local authority) zgadzają się z Twoim wyborem szkoły publicznej lub szkoły specjalnej (special School), może pojawić się różnica zdań na temat tego, do której szkoły publicznej (mainstream school) lub szkoły specjalnej (special school) będzie uczęszczać Twoje dziecko. Władze lokalne (local authority) muszą zgodzić się na proponowaną przez Ciebie szkołę, chyba że: szkoła ta jest nieodpowiednia dla Twojego dziecka lub obecność Twojego dziecka źle wpłynęłaby na edukację innych dzieci lub obecność Twojego dziecka byłaby słabym wykorzystaniem zasobów takich jak pracownicy lub dofinansowania. Jeżeli nie zgadzasz się z decyzją władz lokalnych w sprawie szkoły Twojego dziecka, możesz złożyć apelację do trybunału Special Educational Needs and Disability Tribunal (SENDIST). Sprawdzanie szkół (Checking schools out) Wpływ na Twój wybór szkoły może mieć wiele czynników: gdzie chodzą przyjaciele, bracia i siostry Twojego dziecka, co Twoi sąsiedzi i przyjaciele mówią o lokalnych szkołach oraz to jak daleko różne szkoły są od domu. Wybór zależeć będzie również od specjalnych potrzeb edukacyjnych Twojego dziecka. Słowo wybór może być mylące masz prawo przedstawić swoje preferencje, do których władze lokalne muszą się dostosować, chyba że wystąpią pewne komplikacje wspomniane wyżej. 10

Powinieneś z rozwagą sprawdzać szkoły, jeżeli Twoje dziecko ma orzeczenie (statement). Większość szkół powinna sprostać potrzebom Twojego dziecka, natomiast niektóre z nich mogą posiadać specjalistyczne obiekty i kompetencje. Umów się na spotkanie z dyrektorem i/lub ze specjalistą od koordynowania specjalnych potrzeb edukacyjnych (special educational needs co-ordinator (SENCO)). Weź ze sobą kopię proponowanego orzeczenia (statement) jeśli to możliwe i dowiedz się następujących rzeczy: jak szkoła radziła sobie w przeszłośc z dziećmi z podobnymi specjalnymi potrzebami edukacyjnymi czy szkoła uważa, że pomoc spisana w Części 3 proponowanego orzeczenia Twojego dziecka jest wystarczająca czy szkoła posiada odpowiednich pracowników i obiekty potrzebne Twojemu dziecku lub czy może je zdobyć Jeżeli pojawi się problem, nie jest za późno, aby przedyskutować zmiany do Części 3 orzeczenia (statement) wraz z władzami lokalnymi (local authority). Skontaktuj się ze swoim centrum pomocy rodzicom (parent partnership service) lub z wolontariatem, jeżeli potrzebujesz pomocy w tej kwestji. Następujące informacje na temat szkół mogą pomóc Ci podjąć decyzje: Raport na temat szkoły z inspekcji Ofsted (urząd zajmujący się kontrolą instytucji oświatowych) (The school's Ofsted inspection report) wszystkie szkoły finansowane przez państwo, publiczne lub specjalne, podlegają inspekcji. Wszystkie raporty dotyczące inspekcji konkretnych szkół dostępne są w lokalnej bibliotece lub online na stronie www.ofsted.gov.uk Polityka szkolna SEN (The school's SEN policy) zawiera w sobie wszystkie informacje na temat specjalnego zaopatrzenia dla osób potrzebujących pomocy lub na temat specjalizacji SEN w szkole. Zapytaj o to w szkole. Plan dostępności szkoły (The school's accessibility plan) opisuje, w jaki sposób szkoła ma zamiar sprawić, aby dziecko z niepełnosprawnościami brało pełny udział w życiu szkoły. Zapytaj o to na miejscu. Profil szkoły (The school's profile) standardowe informacje na temat każdej szkoły dostępne na stronie www.schoolsfinder.direct.gov.uk. Szkoła Twojego dziecka może udostępnić Ci wydrukowaną kopię tego dokumentu, jeżeli nie masz dostępu do komputera. Kontrola postępu (Reviewing progress) Kiedy już Twoje dziecko otrzyma orzeczenie (statement), musi ono być poddawane kontroli co najmniej raz do roku. W przypadku młodszych dzieci kontrola orzeczenia może występować częściej, gdyż rozwijają i zmieniaja się one szybciej niż dzieci starsze. Orzeczenie (statement) może ulec zmianie, aby to wszystko zobrazować. 11

Zapraszany będziesz na spotkania kontrolne, gdzie będziesz mógł przedstawić wszystkie obawy oraz dowiedzieć się, jak zdaniem personelu, radzi sobie Twoje dziecko. Sprawozdanie ze spotkania, łącznie z Twoimi uwagami i rekomendacjami wysłane będzie do władz lokalnych (local authority), które zdecydują, czy orzeczenie (statement) musi ulec zmianie. Pownieneś mieć możliwość na sprawdzenie postępów swojego dziecka podczas spotkań, przeglądając jego Indywidualny Plan Nauczania (Individual Education Plan (IEP)). IEP opisuje krótkoterminowe cele Twojego dziecka: małe kroczki, które mają wkład w większe założenia. Powinieneś sprawdzić, jak szybko Twoje dziecko osiąga poszczególne cele oraz czy cele i dodatkowa pomoc opisane w IEP nie muszą być zmodyfikowane. Dodatkowa pomoc opisuje rodzaje metod nauczania stosowane przez szkołę oraz jakąkolwiek inną pomoc, która może być zapewniona. Zalicza się do tego to, jak Ty możesz pomóc swojemu dziecku w domu. Wskazówki dotyczące spotkań (Tips for meetings) Większośc rodziców uczęszcza na wiele spotkań w sprawie swoich dzieci. Jeżeli Twoje dziecko ma IEP oraz orzeczenie (statement), to prawdopodobnie będziesz uczęszczać na jeszcze więcej spotkań niż normalnie. Aby wykorzystać w pełni czas na spotkaniach, pomyśl wcześniej, na czym chciałbyś, aby skupiło sie dane spotkanie i o czym chciałbyś rozmawiać na koniec. Inni rodzice uznali te wskazówki za użyteczne: Zdobądź kopię kodeksu postępowania SEN (SEN Code of Practice). Nie musisz tego wszystkiego czytać na raz, odwołuj się do tego, kiedy pojawi się jakiś konkretny problem. Skontaktuj się ze swoim centrum pomocy rodzica prowadzonym przez władze lokalne (local authority parent partnership sernice). Będą oni w stanie wyjaśnic Ci, jak władze lokalne (local authority) przeprowadzają formalne oceny (statutory assessments) oraz inne prawne obowiązki. Jeżeli poprosisz o to, mogą zapewnić Ci pomoc niezależnego pomocnika dla rodziców (independent parental supporter), który będzie chodził z Tobą na spotkania i pomagał Ci się przygotować. Skorzystaj z niezależnej porady, jeżeli nie zgadzasz się z decyzją władz lokalnych (local authority) lub, gdy otrzymasz proponowane orzeczenie (proposed statement). Jest wiele wolontariatów (voluntary organizations) oferujących porady w sprawach konkretnych niepełnosprawności lub specjalnych potrzeb edukacyjnych (special educational needs). Jest też wiele innych osób i instytucji mogących udzielić Ci porad na temat struktury prawnej. Popatrz na stronę 17 Jak dowiedzieć sie więcej (How to find out more) Stwórz listę spraw, które chcialbyś poruszyć, odznaczaj je z czasem, jak się nimi zajmujesz podczas spotkania. Wróć do konkretnych spraw, jeżeli uważasz, że potrzebują więcej uwagi. Stwórz listę potrzebnych Ci informacji i odznaczaj je podczas spotkania. Proś także o kopie pisemne sprawozdań. 12

Rób notatki podczs spotkania na temat wszystkich głównych punktów i podjętych działań. Wyślij kopie Swoich notatek do przedszkola (preschool)/szkoły lub władz lokalnych (local authority), aby mieć pewnośc, że wszyscy wiedzą, co zostało postanowione. Rozumienie języka (Understanding the language) Władze lokalne (Local authorites) powinny podawać informacje na wiele różnych sposobów i w wielu różnych językach, tak aby rodzice, których językiem ojczystym nie jest angielski, lub którzy sami są niepełnosprawni lub mają trudności w nauce (learning difficulties), mogli mimo wszystko zrozumieć, o co chodzi. Władze lokalne (local authorities) powinne zapewnić tłumaczy języka migowego lub jakiegokolwiek innego w momencie, gdy rodzice potrzebują takiej pomocy, aby umożliwić rodzinom przekazanie swoich uwag oraz zrozumienie tego, o czym mówi się na spotkaniu. Żargon edukacyjny może być bardzo zawiły i odpychający. Jeżeli czegoś nie rozumiesz - pytaj. Masz prawo rozumieć wszystko, co jest powiedziane w sprawie Twojego dziecka. To, co następuje, jest listą najczęściej używanych zwrotów, z którymi możesz się zetknąć w momencie, gdy Twoje dziecko rozpoczyna naukę lub, gdy władze lokalne (lcal authority) rozważają wydanie orzeczenia o specjalnych potrzebach edukacyjnych (statement of special educational needs). Dłuższą listę znajdziesz na odwrocie kodeksu postepowania SEN (SEN code of Practice), jak już zaznajomisz sie, o co chodzi z poniższymi: Rozwiązywanie sporów (Disagreement Resolution) Każde władze lokalne (local authority) muszą mieć do zaoferowania usługę, która prowadzi mediację, gdy rodzice toczą spór z władzami lokalnymi (local authority) lub szkołą na temat specjalnych potrzeb edukacyjnych ich dziecka. Etap Early years foundation (Early years foundation stage (EYFS) ) Struktura krajowa lub program nauczania opisujący wczesny rozwój dziecka oraz wspierający naukę wszystkich dzieci poniżej 5 roku życia. Niezależny pomocnik rodziców (Independent parental supporter (IPS)) IPS to osoba przeszkolona przez centrum pomocy rodzicom (parent partnership service (PPS)), aby wspierać rodziców i pomagać im zrozumieć, jak działa system specjalnych potrzeb edukacyjnych. Twoje lokalne cenrum pomocy rodzicom (parent partnership sernice) powinno być w stanie skontaktować Cię z IPS, jeżeli Twoje władze lokalne (local authority) rozważają wydanie orzeczenia o specjalnych potrzebach edukacyjnych (statement of special educational needs). IPS może pomóc poprzez dostarczanie informacji oraz przez uczęszczanie z Tobą na spotkania. 13

Trudności w nauce (Learning difficulties/learning disabilities) Ogólny termin używany przez prawo opisujący problemy doświadczane przez dzieci mające znacznie większe trudności w nauce niż ich rówieśnicy. Trudności w nauce (learning difficulties) mogą oznaczać problem z ogólnym rozumieniem, koncentracją, zachowaniem, czytaniem, liczeniem, komunikacją, itp. lub niepełnosprawność, która utrudnia dzieciom korzystanie z obiektów edukacyjnych. Władze lokalne (Local authority) Lokalna agencja rządowa odpowiedzialna za zapewnianie usług i wsparcia dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Czasami przeprowadzają formalne oceny (statutory assessments) oraz wydają orzeczenia o specjalnych potrzebach edukacyjnych (statements of special educational needs). Inspektorat oświaty (Local educational authority (LEA)) Inspektorat oświaty (local educational authority) to lokalna jednostka rządowa odpowiedzialna za zapewnianie edukacji. Obecnie nosi ona różne nazwy. Szkoła publiczna (Mainstream school) Szkoła, ktora przyjmuje wszystkie dzieci, wliczając w to te ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (special educational needs). Około dwie trzecie dzieci z orzeczeniami (statements) uczęszcza do zwykłych, publicznych szkół (mainstream school). Referent (Named officer) Osoba będąca łącznikiem między Twoją rodziną a władzami lokalnymi (local authority) zajmuje się formalną oceną (statutory assessment) Twojego dziecka oraz sporządza orzeczenie (statement). Jeżeli chcesz podyskutowac na temat proponowanego orzeczenia (statement), masz prawo prosić o spotkanie z nią. Urząd ds. Standartów Edukacyjnych (Office for standards in education (Ofsted)) Ofsted to agencja rządowa, która poddaje kontroli szkoły, instytucje opieki przedszkolnej (early years settings) oraz edukacyjne władze lokalne (local education authorities) z zamiarem poprawienia standardów w edukacji i opiece nad dziećmi. Ofsted posiada wszystkie raporty z inspekcji szkół i władz lokalnych (local authorities) na swojej stronie (www.ofsted.gov.uk). Centrum pomocy rodzicom (Parent partnership service (PPS)) Centra pomocy rodzicom (Parent partnership services) zapewniają wsparcie i porady dla rodziców, których dzieci mają specjalne potrzeby edukacyjne. Podają dokładne i neutralne informacje na temat całego zakresu możliwości dostępnych dla rodziców, nie będąc przy tym stronniczym. Są one po to, aby pomóc rodzicom podjąć decyzje na temat edukacji Ich dzieci. 14

Gdy rodzice chcą skorzystać z usług niezależnego pomocnika rodziców (independent parental supporter), centrum powinno się o to zatroszyć. Specjalne potrzeby edukacyjne (Special educational needs (SEN)) Dzieci mają specjalne potrzeby edukacyjne (SEN), jeżeli mają trudności w nauce wymagające specjalnych świadczeń edukacyjnych. Dzieci te mają trudności w nauce, jeżeli ciężej się im uczy w porównaniu do ich rówieśników bądź cierpią na niepełnosprawności, które utrudniają im przebywanie w szkole. Specjalne świadczenie edukacyjne (Special educational provision) Dodatkowa lub inna pomoc zapewniona, aby wspierać dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Prawna definicja specjalnego świadczenia edukacyjnego to: dla dzieci w wieku lat dwóch lub starszych, świadczenie edukacyjne, które jest dodatkiem do, lub inne od świadczenia edukacyjnego normalnie zapewnianego dzieciom w ich wieku w szkołach. Otrzymywane jest z funduszu władz lokalnych w danej okolicy. dla dzieci poniżej drugiego roku życia przysługuje świadczenie edukacyjne jakiegokolwiek typu. Trubunał specjanych potrzeb edukacyjnych i niepełnosprawności (Special educational needs and disability tribunal (SENDIST)) Niezależny trybunał specjalistów, który wysłuchuje apelacji rodziców przeciwko decyzjom podjętym przez władze lokane (local authorities) na temat edukacjiich dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (special educational needs). Wysłuchuje również skarg na dyskryminowanie niepełnosprawnych przez szkoły i władze lokalne. Specjalsta od koordynownia specjalnych potrzeb edukacyjnych (Special educational needs co-ordinator (SENCO)) SENCO to nauczyciel odpowiedzialny za organizowanie specjalnego nauczania i wsparcia w ośrodkach nauczania przeszkolnego lub szkołach. Szkoła specjalna (Special school) Szkoła specjalna (special school) zapewnia edukację tylko dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (special educational needs). Niektóre szkoły skupiają się na dzieciach ze szczególnymi niepełnosprawnościami i/lub specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, inne przyjmują dzieci z szeregiem niepełnosprawności i specjalnych potrzeb edukacyjnych. Większość szkół specjalnych (special schools) prowadzone jest przez władze lokalne (local authorities). Niektóre prowadzone sa przez osoby prywatne lub przez wolontariaty (voluntary organisations) (organizacje charytatywne). 15

Orzeczenie o specjalnych potrzebach edukacyjnych (Statement of special educational needs) Dokument opisujący trudności w nauce (learning difficulties) dziecka oraz specjalną pomoc, która musi im być prawnie zapewniona. Czasem nazywane jest ono po prostu orzeczeniem (statement). Władze lokalne (local authorities) wypisują orzeczenia (statements) dla dzieci z najwiekszymi trudnościami w nauce (learning difficulties) po tym, jak rodzice i specjaliści określili naturę trudności dziecka i dodatkową pomoc, która jest wymagana. To nazywane jest formalną oceną (statutory assessment). 16

Jak dowiedzieć sie więcej (How to find out more) Kodeks postępowania SEN (SEN Code of Practice) (lub kodeks SEN (SEN Code)) szczegółowo wyjaśnia, jak zapewnione jest wsparcie dzieciom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (special educational needs). Rozdział 4 Kodeksu odnosi się do dzieci. Rozdział 5 mówi o identyfikowaniu, ocenianiu i zaopatrzeniu w szkołach podstawowych. Kodeks określa Twoje prawa jako opiekuna lub rodzica. Dostępny jest również przewodnik dla rodziców zatytułowany Special Educational Needs (SEN): A guide for parents and carers. Aby otrzymać kopię którejś z wspomnianych publikacji, skontaktuj się z: Department for Education and Skills (DfES) Publications Centre PO Box 5050 Sherwood Park Annesley Nottingham NG15 0DJ Tel: 0845 602 2260 Fax: 0845 603 3360 Textphone: 0845 605 5560 Email: dfes@prolog.uk.com Web: www.dfes.gov.uk Centra pomocy rodzicom (Parent partnership services) i wolontariaty zapewniają pomoc i porady na temat specjalnych potrzeb edukacyjnych (special educational needs) oraz mogą powiedzieć Ci więcej na temat orzeczeń (statements). Możesz dowiedzieć się więcej na temat kontaktu z wolontariatami w Broszurze z informacjami ogólnymi (Background information booklet) zatytułowanej Pomocne organizacje i przydatne kontakty (Useful contacts and organizations). Dwie organizacje specjalizujące się w dawaniu porad i udzielaniu wsparcia na temat formalnej oceny i orzeczeń (statements) to: Centrum Porad na Temat Edukacji (Advisory Centre for Education (ACE)) Niezależne centrum doradcze dla rodziców. Mimo że wiekszość informacji dostarczanych przez nie odnosi się do dzieci powyżej 5 roku życia, centrum może doradzić na temat specjalnego nauczania dla dzieci poniżej 5 roku życia. ACE wydaje wiele przewodników dla rodziców, które można ściągnąć z ich strony internetowej. 17

1c Aberdeen Studios 22 Highbury Grove London N5 2DQ Infolinia: 0808 800 5793 Exclusion Line: 020 704 9822 Fax: 020 7354 9069 Email: enquiries@ace.dialnet.com Web: www.ace-ed.org.uk Niezależy Panel od Specjalnych Porad w Edukacji (Independent Panel for Special Education Advice (IPSEA)) Zapewnia darmowe, niezależne doradztwo w różnych aspektach specjalnego nauczania, wliczając w to pomoc z dodatkowa opinią na temat potrzeb edukacyjnych dziecka. Mogą pomóc w apelacjach do trybunału Special Educational Needs and Disability Tribunal, wliczając w to przedstawicielstwo w niektórych przypadkach. 6 Carlow Mews Woodbridge Suffolk IP12 1EA Infolinia: 08000 184 016 Tel: 01394 384711 (General enquiries) Fax: 01394 446577 Web: www.ipsea.org.uk 18

**ckground informa* Statutory *ssessme*t - Educa*ion Wczesne wsparcie (Early Support) Wczesne Wsparcie (Early Support) jest głównym projektem rządowym, który ma na celu lepszą koordynację usług świadczonych dla rodzin posiadających dzieci niepełnosprawne. Wszystkie Broszury z Informacjami ogólnymi (Background information booklets) są dostępne bezpłatnie. Aby zdobyć inne tytuły z tej serii zadzwoń pod numer 0845 602 2260, używaj poniższych numerów referencyjnych: Wprowadzenie do broszur z informacjami ogólnymi (Introduction to the Background information booklets) Osoby, które możesz spotkać(people you may meet) Opieka nad dzieckiem (Childcare) Pomoc finansowa (Financial help) Edukacja (Education) Opieka zdrowotna (Health services) Opieka społeczna (Social services) Formalna ocena Edukacja (Statutory assessmen Education) Pomocne organizacje i przydatne kontakty (Useful contacts and organisations) ES21 ES20 ES22 ES23 ES24 ES25 ES25A ES26 ES19 Pakiet rodzinny Wczesne Wsparcie (Early Support Family pack) (ES1) zawiera wszystkie Broszury z informacjami ogólnymi (Background information booklets) i egzemplarz Akta rodzinne Wczesne Wsparcie (Early Support Family file) (ES5). Akta rodzinne (Family file) zawierają informacje o rodzinie. Pomagają w koordynowaniu wsparcia i w dzieleniu się informacjami a w szczególności, gdy wiele różnych ludzi współpracuje z dzieckiem. Materiały Wczesne Wsparcie (Early Support) po raz pierwszy wydane zostały w roku 2004 po dwuletnim okresie konsultacji z rodzicami, opiekunami i tymi, którzy pracują z rodzinami. Druga edycja, wydana w 2007, zawiera sugestie ulepszające broszury zaproponowane przez osoby korzystające z niej na przełomie lat 2004-2006 Jeżeli myślisz, że jakieś z tych materiałów mogą być przydatne dla Ciebie, zapytaj o nie osób pozostających w kontakcie z Twoja rodziną, lub, które pracują z twoim dzieckiem. Aby dowiedzieć się więcej o Wczesnym Wsparciu (Early Suport) odwiedź stronę www.earlysupport.org.uk

Egzemplarz tej publikacji możesz uzyskać pod adresem: DfES Publications PO Box 5050 Sherwood Park Annesley Nottingham NG15 0DJ Tel: 0845 602 2260 Fax: 0845 603 3360 Textphone: 0845 605 5560 Email: dfes@prolog.uk.com Numer referencyjny to: ES26 Crown copyright 2007 Edycja druga Fragmenty tego dokumentu mogą być użyte ponownie dla niekomercyjnych, edukacyjnych lub szkoleniowych celów pod warunkiem, że źródło tekstu jest podane. PPMRP/D32/22499/0207/223 www.earlysupport.org.uk Dziękujemy za wkład nasępujących organizacji w tworzeniu tej broszury.