INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE DZIENNIKARZ kod 264201 ZAKRES TEMATYCZNY INFORMACJI: 1. ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY 2. SYTUACJA NA RYNKU PRACY MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH 3. ZAPOTRZEBOWANIE NA PRACOWNIKÓW BADANIA PRACODAWCÓW, ANALIZA INTERNETOWYCH OFERT PRACY, BADANIA LOSÓW ABSOLWENTÓW 4. PROGNOZY RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW 5. KSZTAŁCENIE W ZAWODZIE 6. INFORMACJE DODATKOWE 7. MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku
1. ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY Dziennikarz (kod 264201) to jeden z 2443 zawodów i specjalności ujętych w obowiązującej od 01.01.2015r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. z 2014r., poz. 1145). Do zawodu przygotowuje kierunek studiów - dziennikarstwo i komunikacja społeczna. Dziennikarz uczestniczy w procesie komunikacji społecznej, publikując w środkach masowego przekazu artykuły, reportaże, wywiady, komentarze, felietony; przekazuje informacje o faktach, wydarzeniach, opiniach i poglądach interesujących opinię publiczną lub w celu wywarcia na nią wpływu, utrzymuje kontakty z instytucjami życia społecznopolitycznego, gospodarczego i kulturalnego, przygotowuje i redaguje materiały przeznaczone do publikacji. Zadania zawodowe: zbieranie i przekazywanie informacji i wiadomości o faktach, wydarzeniach, poglądach i opiniach interesujących opinię publiczną; opracowywanie, selekcja i redagowanie tekstów; utrzymywanie kontaktu z instytucjami życia społeczno-politycznego, gospodarczego i kulturalnego; przeprowadzanie rozmów i wywiadów i opracowywanie ich w formie gotowej do publikacji; adiustacja tekstów przeznaczonych do publikacji; opracowywanie depesz agencyjnych i innych materiałów do publikacji; opracowywanie koncepcji lub linii programowej środków masowego przekazu; współpraca z grafikami, fotoreporterami i działem technicznym, w celu nadania odpowiedniego kształtu graficznego i wizualnego materiałom przeznaczonym do publikacji; utrzymywanie kontaktu z odbiorcami (czytelnikami, słuchaczami), w celu poznania ich zainteresowań i opinii lub wpływania na nią; uczestniczenie w dialogu społecznym na ważne i aktualne tematy, kształtowanie postaw sprzyjających przestrzeganiu demokratycznych reguł życia społecznego i politycznego 1. Profil kompetencyjny 2 dla grupy dużej Specjaliści z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury - kod 26 3 Specjaliści z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury prowadzą badania, opracowują koncepcje, teorie i metody działania lub stosują wiedzę w dziedzinach: prawa, zarządzania informacją, ekonomią, socjologią, filozofią, historią, religią, psychologią, opieką socjalną oraz sztuką i rozrywką 4. Przykładowe zawody: adwokat, archiwista, dziennikarz, socjolog, filozof, politolog, psycholog, specjalista pracy socjalnej, mediator sądowy, duchowny wyznania rzymskokatolickiego, tłumacz, artysta malarz, piosenkarz, reżyser filmowy, aktor. 1 Wortal Publicznych Służb Zatrudnienia http://psz.praca.gov.pl/rynek-pracy/bazy-danych/klasyfikacja-zawodow-i-specjalnosci/wyszukiwarka-opisow-zawodow 2 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych. Warszawa, 2014 3 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 07.08.2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. 2014 poz. 1145). 4 Klasyfikacja zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Tworzenie i stosowanie. Warszawa, 2014 2
Kompetencje to cechy osoby, które przejawiają się w działaniach prowadzących do wykonywania zadań zawodowych na wymaganym poziomie oraz w zachowaniach przekładających się na konkretne efekty, dzięki czemu są obserwowalne, podlegają rozwojowi poprzez szkolenia oraz nabyte doświadczenia w realizacji określonych zadań. Dla grupy Specjaliści z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury określono cztery kluczowe kompetencje: 1) Sumienność w dążeniu do rezultatów - wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie i z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymywanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. 2) Otwartość na innych - pozytywne nastawienie i traktowanie innych oraz okazywanie chęci ich zrozumienia. 3) Zdolności analityczne i podejmowanie decyzji rozumienie złożonych sytuacji i relacji zachodzących pomiędzy różnymi elementami. Analizowanie informacji i danych, dostrzeganie zależności, wyciąganie na ich podstawie wniosków i podejmowanie trafnych decyzji. 4) Komunikacja interpersonalna przekazywanie konkretnych informacji w sposób zrozumiały dla innych. Przystępne wyjaśnianie skomplikowanych, specjalistycznych kwestii. Przekazywanie najważniejszych zagadnień i sprawdzanie, czy rozmówca rozumie komunikat. Dostosowanie stylu wypowiedzi do odbiorcy. 2. SYTUACJA NA RYNKU PRACY MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W 2015 roku w ewidencji powiatowych urzędów pracy w województwie kujawskopomorskim odnotowano 110 rejestracji w zawodzie dziennikarz (61,8% stanowiły kobiety). 30,9% z zarejestrowanych było w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki. W końcu 2015 roku w ewidencji pozostawały 42 osoby z zawodem dziennikarz. Kobiety stanowiły 61,9%. Udział w liczbie bezrobotnych z tym zawodem osób do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki wyniósł 14,3%. W 2015 roku do powiatowych urzędów pracy zgłoszono 23 wolne miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej w zawodzie dziennikarz. Oferty pracy odnotowano w powiatach: Bydgoszcz grodzki (1), Toruń grodzki (1), Włocławek grodzki (9), Aleksandrów Kuj. (1), Brodnica (3), Inowrocław (1), Nakło n. Notecią (5), Tuchola (1), Wąbrzeźno (1). BEZROBOTNI I ZGŁOSZONE WOLNE MIEJSCA PRACY LUB AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE DZIENNIKARZ W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH 2010-2015 5 Wyszczególnienie 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Bezrobotni zarejestrowani w okresie sprawozdawczym ogółem 99 106 120 143 139 110 w tym kobiety 64 67 84 100 100 68 osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki 32 45 45 35 54 34 5 Informacja przygotowana na podstawie Załącznika Nr3 do Sprawozdania o rynku pracy MRPiPS- Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności dane za 2015r. Raporty z lat 2010-2014 znajdują się na stronie WUP Toruń http://podlupa.wup.torun.pl/ 3
Bezrobotni według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Wolne miejsca pracy i aktywizacji zawodowej ogółem 45 66 74 54 54 42 w tym kobiety 28 38 45 35 39 26 osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki zgłoszone w okresie aktualne w końcu okresu 8 17 16 6 11 6 28 12 23 17 19 23 2 0 1 1 0 0 W 2015r. w skali województwa zawód dziennikarz nie miał określonego statusu na rynku pracy 6. Większa liczba nowych rejestracji niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej spowodowała, że zawód dziennikarz w latach 2010-2014 był zawodem nadwyżkowym, tzn. takim, na który na rynku pracy istniało mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w zawodzie 7. LICZBA BEZROBOTNYCH ZAREJESTROWANYCH W OKRESIE PRZYPADAJĄCYCH NA 1 OFERTĘ PRACY W ZAWODZIE DZIENNIKARZ W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH 2010-2015 2015 4,8 2014 7,3 2013 8,4 2012 5,2 2011 8,8 2010 3,5 0 2 4 6 8 10 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Załącznika Nr3 do Sprawozdania o rynku pracy MRPiPS- Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności dane za lata 2010-2015. 6 W 2015 roku zmieniono metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Zmianę zainicjował Departament Rynku Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach projektu Opracowanie nowych zaleceń metodycznych prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych na lokalnym rynku pracy. Metodologia dostępna jest na stronie internetowej http://podlupa.wup.torun.pl/ w zakładce Biblioteka. Informacja o zawodach deficytowych i nadwyżkowych za rok 2015 dostępna jest na stronie www.mz.praca.gov.pl 7 W latach 2010-2014 podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonywano na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 4
BEZROBOTNI Z ZAWODEM DZIENNIKARZ WEDŁUG POWIATÓW Wyszczególnienie Bezrobotni wg stanu w końcu okresu 2010r. 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. 2015r. Województwo kujawsko-pomorskie 45 66 74 54 54 42 Bydgoszcz grodzki 12 12 16 10 10 7 Bydgoszcz ziemski 1 1 2 0 1 2 Grudziądz grodzki 1 2 4 2 2 1 Grudziądz ziemski 0 0 0 0 0 0 Toruń grodzki 9 8 9 7 4 4 Toruń ziemski 1 1 1 1 1 0 Włocławek grodzki 5 9 7 5 7 7 Włocławek ziemski 5 5 5 4 3 2 Aleksandrów Kujawski 3 6 4 3 3 4 Brodnica 0 1 1 2 2 0 Chełmno 0 2 1 2 3 1 Golub Dobrzyń 0 2 2 0 0 0 Inowrocław 2 7 7 8 9 5 Lipno 2 2 1 0 1 1 Mogilno 0 1 3 2 1 1 Nakło nad Notecią 1 2 4 1 2 1 Radziejów 0 1 1 2 1 2 Rypin 0 0 0 2 2 2 Sępólno Krajeńskie 1 1 2 0 0 1 Świecie 2 3 2 1 0 0 Tuchola 0 0 0 1 2 1 Wąbrzeźno 0 0 1 0 0 0 Żnin 0 0 1 1 0 0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Załącznika Nr3 do Sprawozdania o rynku pracy MRPiPS- Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności za lata 2010-2015. 3. ZAPOTRZEBOWANIE NA PRACOWNIKÓW BADANIA PRACODAWCÓW ANALIZA INTERNETOWYCH OFERT PRACY, BADANIA LOSÓW ABSOLWENTÓW W badaniu ankietowym pracodawców kluczowych branż województwa kujawskopomorskiego w 2014 roku nie występują informacje na temat zawodu dziennikarz 8. W badaniach sondażowych zrealizowanych w latach 2010-2013 pracodawcy nie zgłaszali planów zatrudnienia lub zwolnienia osób z zawodem dziennikarz 9. 8 Raport z badania ankietowego 445 pracodawców 6 kluczowych branż woj. kujawsko-pomorskiego przeprowadzonego w 2014r. w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą II znajduje się na stronie http://podlupa.wup.torun.pl/ 9 Wyniki badań 2000 pracodawców woj. kujawsko-pomorskiego przeprowadzonych w latach 2010-2013 w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą znajdują się na stronie http://podlupa.wup.torun.pl/ 5
Raport z monitoringu internetowych ofert pracy dla województwa kujawskopomorskiego nie zawiera informacji dotyczących zawodu dziennikarz 10. Wyniki badań losów absolwentów: 11 METODY I SPOSOBY SKUTECZNEGO POSZUKIWANIA ORAZ UZYSKANIA ZATRUDNIENIA PRZEZ ABSOLWENTÓW 10 Analiza ilościowa i jakościowa treści 10406 internetowych ofert pracy o zasięgu regionalnym. Badanie przeprowadzono w 2 okresach, tj. IX-XI 2014r. oraz II-IV 2015r. Analiza obejmowała wybrane portale ogólnopolskie: Pracuj.pl, Praca.Gratka.pl, GazetaPraca.pl, Regiopraca.pl. Raport z badania znajduje się na stronie http://podlupa.wup.torun.pl/ 11 Badanie losów absolwentów UMK Toruń. Informacja z badań znajduje się na stronie internetowej https://www.biurokarier.umk.pl/badanie-losow-absolwentow 6
7
MIEJSCA PRACY NIEKONTYNUUJĄCYCH NAUKI ABSOLWENTÓW DZIENNIKARSTWA I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Z LAT 2011-2014 ( W 6 MIESIĘCY PO ZAKOŃCZENIU STUDIÓW) Badania społeczne/analizy 3,70% Logistyka/Transport/Dystrybucja/Zakupy 7,41% Media 22,22% Praca asystencka/personel biurowy 7,41% Ubezpieczenia 3,70% Grafika/Plastyka/DTP/Konserwacja zabytków 3,70% Marketing/Reklama/Promocja/PR 25,93% Organizacje pozarządowe (NGO) 3,70% Sprzedaż/Obsługa klienta 22,22% 4. PROGNOZY RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW Barometr zawodów to badanie, które przewiduje zapotrzebowanie na pracowników na 2016 rok. Prognoza ta opiera się na opinii ekspertów (pracowników urzędów pracy oraz agencji zatrudnienia) analizujących sytuację w poszczególnych zawodach. Ocenie podlegają zawody najczęściej występujące na rynku pracy. Głównym efektem badania są informacje o grupach zawodów (poszczególne zawody z uwagi na podobieństwo wykonywanych zadań zostały zgrupowane w 177 grup), dla których prognozuje się, iż będą charakteryzować się deficytem, równowagą lub nadwyżką osób poszukujących pracy. 8
Do grupy zawodów Dziennikarze i redaktorzy został zaliczony zawód dziennikarz. W skład omawianej grupy wchodzi również zawód redaktor wydawniczy oraz grupa elementarna KZiS 12 : dziennikarze. W ww. prognozie na 2016 rok, na poziomie województwa kujawsko-pomorskiego, grupa zawodów Dziennikarze i redaktorzy nie została określona z uwagi na fakt, iż była oceniona w mniej niż 12 powiatach 13. PROGNOZA NA 2016, WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE ZMIANA ZAPOTRZEBOWANIA NA PRACOWNIKÓW W GRUPIE ZAWODÓW DZIENNIKARZE I REDAKTORZY WG POWIATÓW 12 Klasyfikacja Zawodów i Specjalności 13 Raport podsumowujący badanie w województwie kujawsko-pomorskim znajduje się na stronie http://podlupa.wup.torun.pl/ 9
PROGNOZA NA 2016, WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE RELACJA MIĘDZY DOSTĘPNĄ SIŁĄ ROBOCZĄ A ZAPOTRZEBOWANIEM NA PRACOWNIKÓW W GRUPIE ZAWODÓW DZIENNIKARZE I REDAKTORZY WG POWIATÓW Źródło: http://barometrzawodow.pl/ 5. KSZTAŁCENIE W ZAWODZIE W roku akademickim 2016/17 na terenie województwa kujawsko-pomorskiego kształcenie na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna oferują: Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wyższa Szkoła Demokracji z siedzibą w Grudziądzu oraz Wyższa Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu 14. W 2015 roku kierunek dziennikarstwo i komunikacja społeczna ukończyło 340 osób. W roku akademickim 2015/16 kształcenie na tym kierunku odbywało się w 3 szkołach wyższych posiadających siedzibę na terenie województwa. Łączna liczba studentów na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna wyniosła 1007 15. 14 Zestawienie prowadzonych kierunków studiów https://polon.nauka.gov.pl/opi/aa/kierunki/studia?execution=e2s1 15 Informacja przygotowana na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego na temat studentów roku akademickiego 2015/16 oraz absolwentów z lat 2010-2015. 10
ABSOLWENCI KIERUNKU DZIENNIKARSTWO I KOMUNIKACJA SPOŁECZNA W LATACH 2010-2015 (STAN NA 30 WRZEŚNIA DANEGO ROKU) 2015 2014 323 340 2013 270 2012 220 2011 2010 115 126 0 100 200 300 400 ABSOLWENCI I STUDENCI KIERUNKU DZIENNIKARSTWO I KOMUNIKACJA SPOŁECZNA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM WEDŁUG UCZELNI Nazwa szkoły Wyszczególnienie Absolwenci Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Wyższa Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 2010 Absolwenci 2011 Absolwenci 2012 Absolwenci 2013 Absolwenci 2014 Absolwenci 2015 Studenci 2015/16 ogółem 74 55 117 131 152 108 296 studia I stopnia 74 55 83 71 70 64 192 studia II stopnia - - 34 60 82 44 102 po ostatnim roku bez egzaminu - - - - - - 2 ogółem 52 44 65 56 43 54 224 studia I stopnia 52 44 65 56 43 54 186 studia II stopnia - - - - - - 38 ogółem - 16 38 83 117 178 487 studia I stopnia - 16 38 83 90 111 320 studia II stopnia - - - - 27 67 156 po ostatnim roku bez egzaminu - - - - - - 11 Kujawsko- Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy Województwo kujawskopomorskie ogółem - - - - 11 - - studia I stopnia - - - - 11 - - ogółem 126 115 220 270 323 340 1007 studia I stopnia 126 115 186 210 214 229 698 studia II stopnia - - 34 60 109 111 296 po ostatnim roku bez egzaminu - - - - - - 13 11
6. INFORMACJE DODATKOWE Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich http://www.sdp.pl/ Stowarzyszenie Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej http://dziennikarzerp.org.pl/ Serwis o tematyce reportażowo-dziennikarskiej http://www.lekturyreportera.pl/ Miesięcznik Press http://www.press.pl/ Niezależny portal dziennikarski http://studioopinii.pl/ Opracowała: Marzena Kunecka doradca zawodowy WUP w Toruniu - Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku Akceptowała: Bogusława Szewczyk-Modrzejewska Kierownik Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku Aktualizacja: czerwiec 2016r. 7. MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ DOSTĘP DO RYNKÓW PRACY KRAJÓW EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO (EOG) W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. INFORMACJA DLA OSÓB POSZUKUJĄCYCH PRACY W ZAWODZIE DZIENNIKARZ (KIERUNEK DZIENNIKARSTWO) W KRAJACH EOG Osoba chcąca podjąć pracę jako dziennikarz w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód dziennikarz jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage 12
Obecnie w żadnym z państw EOG zawód dziennikarz nie jest zawodem regulowanym. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm ZAPOTRZEBOWANIE NA OSOBY Z ZAWODEM DZIENNIKARZ WG EUROPEJSKIEGO PORTALU MOBILNOŚCI ZAWODOWEJ http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla dziennikarzy w 18 krajach EOG zgłoszono 737 ofert pracy dane z dnia 11.12.2013 r. Najwięcej ofert pracy zgłoszono w Niemczech (324 ofert), Belgii (114 ofert), Szwecji (112 ofert), Francji (75 ofert). Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie dziennikarz w krajach EOG powinny dysponować udokumentowanym doświadczeniem zawodowym oraz przedmiotową wiedzą z dziedzin, w których się specjalizują np. moda, przemysł, polityka. Należy pamiętać, że w tym zawodzie bezwzględnym wymogiem są wysokie kompetencje językowe. Atutem będzie znajomość nawet kilku języków obcych. Od kandydatów wymagana jest umiejętność twórczego pisania i wysławiania się w różnych stylach, w tym w sposób niekonwencjonalny. W zależności od rodzaju dziennikarstwa niezbędna będzie wiedza i doświadczenie o dziennikarstwie on-line, multimediach, dziennikarstwie radiowym i telewizyjnym. Pożądana jest wiedza z zakresu wykorzystania MS Word, aplikacji internetowych, posługiwanie się bazami danych, oprogramowaniami czy prowadzenia badań rynkowych. Stawki wynagrodzenia w zawodzie dziennikarz uzależnione są od efektów pracy, umiejętności biznesowych i interpersonalnych oraz od samej osobowości kandydatów. Przykładowe stawki w wybranych krajach według portalu EURES: Wielka Brytania 32000-34000 funtów rocznie brutto, 25.000 funtów rocznie brutto. Opracowała: Magdalena Zboińska pośrednik pracy WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy O/Z WUP we Włocławku 13