PROTOKÓŁ z posiedzenia Komitetu Nauk Geologicznych PAN odbytego w Warszawie w dniu 7.11.2012 roku www.kngeol.pan.pl Posiedzenie było trzecim spotkaniem członków KNG PAN w bieżącej kadencji 2011-2014. W posiedzeniu wzięło udział 26 członków Komitetu (wg załączonej listy) z ogólnej liczby 41 osób uprawnionych do brania udziału z posiedzeniu. Posiedzeniu przewodniczył prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz, Przewodniczący KNG PAN. 1. Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz zaproponował porządek obrad KNG PAN, który został przyjęty bez uwag. Zgromadzeni jednogłośnie przyjęli protokół z poprzedniego posiedzenia, które odbyło się w Warszawie, dnia 12 kwietnia 2012 roku. 2. Następnie został wygłoszony referat przez dr Witolda Szczucińskiego Fale tsunami - niedoceniane zagrożenie? Czy tsunami mogą być groźne dla rozwoju energetyki jądrowej w Polsce? Referat spotkał się z dużym zainteresowaniem ze strony zgromadzonych. W dyskusji wzięli udział w kolejności: prof. dr hab. Joachim Szulc, prof. dr hab. Leszek Marks i prof. dr hab. Krzysztof Jaworowski. W dyskusji podkreślono wagę prac prowadzonych na Alasce a odnoszących się do podobnej problematyki, w związku z trzęsieniem ziemi Good Friday ; poddano również w wątpliwość włączanie potrzebę zjawisk meteorycznych do problematyki związanej z zagrożeniami falami tsunami; podkreślono też związek sejszy bałtyckich z warunkami cyrkulacji powietrza, z czego może wynikać trudność w zdefiniowaniu wpływu sił tektonicznych na powstawanie fal tsunami na obszarze Morza Bałtyckiego. Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz zaproponował opracowanie stanowiska KNG PAN o potencjalnych zagrożeniach ze strony fal tsunami na lokalizację elektrowni jądrowych w Polsce. Profesor Matyszkiewicz podkreślił, że powinny być zawarte wszystkie zastrzeżenia wskazujące małe zagrożenie ze strony fal tsunami. W dyskusji wzięli udział w kolejności: prof. dr hab. Michał Szulczewski, prof. dr hab. Jan Dowgiałło, prof. dr 1
hab. Stanisław Skompski, prof. dr hab. Andrzej Żelaźniewicz, dr hab. Paweł Aleksandrowski, prof. PIG-PIB i prof. dr hab. Maciej Kotarba. Zwrócono uwagę na konieczność zachowania dużej ostrożności przy tworzeniu tego typu opracowań i potrzebę zaangażowanie szerszej grupy Komitetów PAN w proces tworzenia opinii o lokalizacji elektrowni jądrowych, stwierdzono również, że należy zwrócić większą uwagę na potencjalne zagrożenie ze strony trzęsień ziemi oraz związek ewentualnie opracowanej opinii z wydobyciem węgla kamiennego i gazu łupkowego. Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz zaproponował zaproszenie dr hab. Marka Jarosińskiego, prof. PIG-PIB, który obok zmarłego niedawno prof. dr hab. Witolda Zuchiewicza jest głównym ekspertem zajmującym się ruchami neotektonicznymi mogącymi wpływać na budowę elektrowni jądrowych oraz zaproponował odłożenie opracowania stanowiska KNG PAN w tej tematyce. Prof. dr hab. Leszek Marks zwrócił uwagę na problem zagrożeń wynikających z poziomu wody 10000-letniej, która może zagrozić lokalizacji elektrowni. Według jego opinii przede wszystkim geolodzy powinni wskazać bezpieczne lokalizacje dla przyszłej budowy. Prof. dr hab. Andrzej Sadurski wskazał na potrzebę stworzenia nowego tematu badawczego dotyczącego geozagrożeń. Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz podkreślił potrzebę wpływania na politykę Państwa, co już nastąpiło przy badaniu gazu łupkowego. Prof. dr hab. Joachim Szulc podkreślił potrzebę takich działań, podając przykład Niemiec, które po odejściu od polityki projądrowej muszą eksportować energię elektryczną. Prof. dr hab. Maciej Kotarba również wskazał na potrzebę szybszej reakcji Władz, ze względu na już budowaną elektrownię w obwodzie kaliningradzkim, która w zamierzeniach ma również eksportować gaz do Polski. 3. Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz poprosić o zreferowanie przez prof. dr hab. Mariana Adama Gasińskiego propozycji Stanowiska Komitetu Nauk Geologicznych PAN w sprawie organizacji kształcenia w zakresie nauk geologicznych, opracowanego przez prof. dr hab. Mariana Adama Gasińskiego i profesora dr hab. Andrzeja Żelaźniewicza. Prof. dr hab. Marian Adam Gasiński i prof. dr hab. Andrzej Żelaźniewicz zaproponowali powrót do studiów jednostopniowych, oraz wprowadzenie możliwość zrobienia licencjatu w formie zalecenia a nie nakazu. W dyskusji wzięli udział w kolejności: prof. dr hab. Joachim Szulc, prof. dr hab. Michał Szulczewski, prof. dr hab. Marian Adam Gasiński, prof. dr hab. Stanisław Skompski, Paweł 2
Aleksandrowski, prof. PIG-PIB, prof. dr hab. Teresa Oberc-Dziedzic oraz prof. dr hab. Andrzej Sadurski. Poddano krytyce obecnie obowiązujący system i podkreślono potrzebę przywrócenia studiów jednostopniowych na kierunku Geologia z możliwością pisania licencjatów. Prof. dr hab. Jerzy Małecki stwierdził, że na Wydziale Geologii UW nie ma większych problemów z systemem dwustopniowym. Prof. dr hab. Andrzej Żelaźniewicz podkreślił potrzebę indywidualizacji studiów doktoranckich a prof. dr hab. Leszek Marks stwierdził, że popełniono błąd, że uznano studia I-stopnia za zawodowe, gdy są one wstępem do właściwego nauczenia geologii. Prof. dr hab. Alfred Uchman poddał krytyce wymogi KRK. Dalsze głosy w dyskusji zabrali prof. prof. dr hab. Marian Adam Gasiński, prof. dr hab. Teresa Oberc-Dziedzic, prof. dr hab. Jerzy Małecki, prof. dr hab. Stanisław Lorenc i prof. dr hab. Joachim Szulc. Nie było jednoznacznego poparcia dla likwidacji studiów dwustopniowych. Podkreślono, że dużą korzyścią wynikającą ze stosowania KRK są punkty ECTS ułatwiające mobilność. Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz podkreślił, że KNG PAN nie powinien jako jedyny wypowiadać się w sprawie Stanowiska, ale powinni to również uczynić Dziekani Wyższych Uczelni. Profesor Matyszkiewicz zaproponował żeby przekazać Dziekanom, krótki dokument w formie pytań na podstawie Stanowiska przygotowanego przez profesorów Mariana Adama Gasińskiego i Andrzeja Żelaźniewicza, celem uzyskania ich opinii w tej sprawie. Po uzyskaniu tej opinii KNG PAN będzie mogło ogłosić swoje oficjalne stanowisko.po krótkiej dyskusji w której wzięli udział prof. dr hab. Alfred Uchman, prof. dr hab. Marian Adam Gasiński i prof. dr hab. Andrzej Żelaźniewicz pozytywnie zaopiniowano taki wniosek. 4. Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz zaproponował plan pracy na rok 2013. Plan te miałby uwzględniać dalszą dyskusję w związku z problematyką budowy elektrowni jądrowych w Polsce. Profesor Matyszkiewicz wskazał na potrzebę zaznajomienia się z wynikami badań neotektonicznych, które mógłby przedstawić KNG PAN dr hab. Marek Jarosiński, prof. PIG-PIB oraz prof. dr hab. Leszek Marks, który mógłby przedstawić problematykę związaną z zagrożeniami powodziami. W roku 2013 KNG PAN powinien doprowadzić do końca prace związane ze Stanowiskiem Komitetu Nauk Geologicznych PAN w sprawie organizacji kształcenia w zakresie 3
nauk geologicznych, zapoznać się z kryteriami oceny parametrycznej jednostek, oraz zapoznać się z nowymi zasadami finansowania studiów stworzonymi przez MNiSW. Przeprowadzono krótką dyskusję nad sposobem finansowania nauki w Polsce. W dyskusji wzięli prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz i prof. dr hab. Andrzej Żelaźniewicz. 5. Prof. dr hab. Andrzej Żelaźniewicz zreferował sposób oceny Komitetów PAN, w tym Komitetu Nauk Geologicznych przez Władze PAN. Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz podkreślił, że największy wpływ na ocenę działalności powinno mieć środowisko geologów, które wybrało swoich przedstawicieli. Głos w dyskusji zabrali również w kolejności: dr hab. Andrzej Konon oraz prof. dr hab. Alfred Uchman. Wskazano na problemy związane z tworzeniem strony internetowej Komitetu, przy braku wsparcia technicznego i finansowego ze strony Polskiej Akademii Nauk, przy jednoczesnej próbie oceny jakości stron wszystkich Komitetów PAN. 6. Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz zreferował treść pisma od pani podsekretarz stanu w MNiSW dr hab. Darii Lipińskiej-Nałęcz, które otrzymał 6 sierpnia 2012 r. jako Przewodniczący KNG PAN. Pismo to informowało o decyzji Zespołu ds. dobrych praktyk akademickich, działającego przy MNiSW. Na wniosek dr inż. Zbigniewa Złonkiewicza Zespół ten wydał Opinię i ocenę w zakresie naruszenia zasad etycznych przez dr Piotra Szreka i mgr Grzegorza Niedźwieckiego. W piśmie tym Zespół ten stwierdził, że trudno jednoznacznie określić kto i w jaki stopniu najbardziej przyczynił się do sukcesu odkrycia dewońskiego tetrapoda w kamieniołomie Zachełmie, w Górach Świętokrzyskich. Przełomowe znaczenie miało odkrycie łap z palcami prze mgr Grzegorza Niedźwieckiego. W świetle dokumentacji prezentowanej przez dr Piotra Szreka i mgr Grzegorza Niedźwieckiego w latach 2008 i 2010 istotne znaczenie miały również obserwacje poczynione przez dr inż. Zbigniewa Złoniewicza. Według zespołu MNiSW dr Piotr Szrek i mgr Grzegorz Niedźwiecki nie dopełnili złożonej wcześniejszej obietnicy dr Złonkiewiczowi nadania wprowadzenia do obiegu naukowego nazwy śladów utworzonej od nazwiska dr Złonkiewicza. Zespół MNiSW wyraził również dezaprobatę dla praktyk szykanowania dr Złonikiewicza. Odbiorcami pisma był Departament Nadzoru i Kontroli MNiSW, Redakcja Przeglądu Geologicznego, Przewodniczący KNG PAN oraz Dyrektor Państwowego Instytutu Geologicznego. Profesor Matyszkiewicz zapoznał również zebranych z odpowiedzią na pismo Zespołu MNiSW, adresowanego do pani dr hab. Darii Lipińskiej-Nałęcz napisaną przez dr Piotra Szreka i mgr Grzegorza Niedźwieckiego. W piśmie tym wyrazili sprzeciw przeciwko interpretacji faktów przez 4
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, wskazując na uchybienia poczynione przez Ministerstwo w toku postępowania. Podkreślili, że ocena została wydana na podstawie informacji tylko jednej ze stron sporu. Stwierdzili, że będą kontynuować chęć całkowitego wyjaśnienia sprawy. Przewodniczący KNG PAN prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz wyraził zdziwienie z jakiego powodu jest on jednym z odbiorców pisma z MNiSW, jeżeli do Komitetu nie wpłynęła uprzednio skarga żadnej ze stron. 7. Prof. dr hab. Alfred Uchman poinformował zebranych Asocjacji Karpato-Bałkańskiej o efektach wyjazdu do Tirany w związku ze zjazdem w 2014 r. oraz o potrzebie kontynuacji zbierania informacji o historii geologii, czym zajmuje się obecnie dr Czarniecki w Krakowie. Profesor Uchman zaproponował wystąpienie o grant dla młodszego badacza, który mógłby przejąć tę misję od dr Czarnieckiego. Dr Ryszard Szczęsny stwierdził, że w Muzeum Ziemi istnieje już takie archiwum. Prof. dr hab. Andrzej Żelaźniewicz zaproponował przekazanie zbioru dr Czarnieckiego do archiwum Muzeum. Prof. dr hab. Jerzy Małecki zwrócił uwagę na problem przedstawienia przez geotechników opinii o braku potrzeby zatrudniania geologów przy ocenie podłoża budowlanego. Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz stwierdził, że reakcja powinna być zdecydowana i powinno być przygotowane odpowiednie pismo w tej sprawie. Dr Ryszard Szczęsny zwrócił uwagę na niedostatek informacji z zakresu geologii na wcześniejszych etapach kształcenia. 8. Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz zaproponował zakończenie obrad. Sekretarz Naukowy Komitetu Nauk Geologicznych PAN dr hab. Andrzej Konon, prof. UW Przewodniczący Komitetu Nauk Geologicznych PAN prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz 5