INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE WĘDLINIARZ kod 751107 ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY Zawód wędliniarz jest nowym zawodem wprowadzonym klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. z 2012.,poz.7). Zawód ten powstał na bazie dotychczasowego zawodu szkolnego rzeźnik wędliniarz, który pod kodem 751105 występuje w obowiązującej klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (t.j. DZ.U. z 2014 r. poz. 760). W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 stycznia 2005r. do 30 czerwca 2010r. zawód ten występował również pod nazwą rzeźnik wędliniarz, ale posiadał kod 741104. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie wędliniarz powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) dokonywania rozbioru tusz zwierząt rzeźnych oraz wykrawania mięsa; 2) magazynowania i przygotowywania mięsa do dystrybucji; 3) obsługiwania maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie mięsa; 4) wykonywania prac związanych z produkcją przetworów mięsnych i tłuszczowych; 5) magazynowania i przygotowywania przetworów mięsnych i tłuszczowych do dystrybucji. BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE RZEŹNIK WĘDLINIARZ W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2010 2014 Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem I.poł.2014 326 527 3 0 67 29 Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu 2013 1064 1181 30 12 182 6 2012 1004 1143 34 10 102 21 2011 756 602 34 14 106 0 2010 825 1110 37 22 141 21 1
W okresie 2010-2013r. daje się zaobserwować tendencja wzrastającej liczby bezrobotnych rzeźników-wędliniarzy oraz w 2013r. znacznie wzrosła liczba ofert pracy. Większa liczba nowych rejestracji bezrobotnych niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej spowodowała, że w 2013r., 2012r., 2011r. i 2010r. zawód ten został sklasyfikowany jako zawód nadwyżkowy 1. WYNIKI BADANIA PRACODAWCÓW 2 W 2013r. pracodawcy planowali zatrudnić 12 osób z zawodem rzeźnik-wędliniarz. Pracodawcy ze Żnina, chcieli zatrudnić 10 osób, powodem zatrudnienia był wzrost popytu na produkty i usługi. Pracodawcy ze Świecie chcieli zatrudnić 2 osoby, ze względu na rozwój firmy. Pracodawcy nie planowali zwolnień rzeźników-wędliniarzy. Zawód rzeźnik -wędliniarz pojawił się w pięcioletniej perspektywie zapotrzebowania na zawody tj. do 2018r. W 2012r. pracodawcy planowali zwolnić 9 osób z zawodem rzeźnik wędliniarz, a zatrudnić chcieli 7 osób z tym zawodem. Byli to pracodawcy w Grudziądzu, Świecia oraz w Żninie. Powodem planów zatrudnienia przez nich rzeźników-wędliniarzy był rozwój firmy, zatrudnienie sezonowe, wzrost popytu na produkty i usługi oraz polepszenie sytuacji finansowej firmy. ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE, OFERTA KSZTAŁCENIA SYSTEM OŚWIATY SZKOLNEJ I POZASZKOLNEJ 3 Powołując się na 2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, które weszło w życie z dn. 1 września 2012r. Na rok szkolny 2012/2013 nie prowadzi się rekrutacji kandydatów do klasy pierwszej (semestr I) szkół prowadzących kształcenie w zawodach: rzeźnik-wędliniarz. Od 01.09.2012 r. zawód ten funkcjonuje w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego pod nazwą wędliniarz i można go zdobyć poprzez naukę w zasadniczej szkole zawodowej oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych. 1 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. W 2011 r. 77,9% wszystkich zawodów, którymi legitymowali się bezrobotni lub zgłoszono w nich wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zostały sklasyfikowane jako nadwyżkowe. Zawody deficytowe stanowiły 17,9% zawodów a zrównoważone 4,2%. 2 Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z badania pracodawców w 2010r. znajduje się na stronie internetowej WUP, a za 2011, 2012 i 2013r. dodatkowo na stronie www.podlupa.wup.torun.pl 3 Źródło informacji: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, serwis internetowy Ministerstwa Edukacji Narodowej www.sio.men.gov.pl 2
Dla zawodu wędliniarz wyodrębniono jedną kwalifikację: K1 Produkcja przetworów mięsnych i tłuszczowych. Kwalifikacyjny kurs zawodowy to kurs prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej kwalifikacji. Minimalna liczba godzin kształcenia na tym kursie jest równa minimalnej liczbie godzin kształcenia zawodowego określonej w podstawie programowej kształcenia w zawodach dla danej kwalifikacji. W ramach różnych zawodów wyodrębniono poszczególne kwalifikacje, z których każda obejmuje określony zasób wiedzy, umiejętności zawodowych oraz kompetencji personalnych i społecznych, opisanych w podstawie programowej kształcenia w zawodach. Podmiot prowadzący kwalifikacyjny kurs zawodowy jest obowiązany uwzględnić w realizowanym na kursie programie nauczania wszystkie wskazane w podstawie programowej kształcenia w zawodach komponenty właściwe dla danej kwalifikacji. Ukończenie tego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji, przeprowadzanego przez okręgową komisję egzaminacyjną. Osoba, która ukończy kwalifikacyjny kurs zawodowy i zda egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji, otrzymuje świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie. Dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w określonym zawodzie będzie mogła otrzymać osoba, która posiada poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu (odpowiednio wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie) oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, czyli posiada świadectwa potwierdzające uzyskanie kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie. Kwalifikacyjne kursy zawodowe mogą prowadzić: publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego; instytucje rynku pracy, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.), prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową; podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Według danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej udostępnianych przez Centrum Informatyczne Edukacji na stronie www.sio.men.gov.pl w województwie kujawskopomorskim na dzień 30 września 2013 r. zawód wędliniarza w województwie kujawskopomorskim można zdobyć w 16 zasadniczych szkołach zawodowych. Miejscem odbywania praktyk zawodowych przez uczniów są głównie zakłady mięsne. 3
W roku szkolnym 2012/2013 w województwie kujawsko-pomorskim naukę w zawodzie wędliniarz kontynuowało 45 osób. Na dzień 30 września 2013 roku liczba absolwentów w tych samych szkołach wynosiła 0 osób. Natomiast w przypadku rzeźnika-wędliniarza analogicznie te wartości wynosiły 45 uczniów i 34 absolwentów. W roku szkolnym 2011/2012 w województwie kujawsko-pomorskim naukę w zawodzie rzeźnik-wędliniarz kontynuowały 82 osoby. Na dzień 30 września 2012 roku liczba absolwentów w tych samych szkołach wynosiła 22 osoby. W roku szkolnym 2010/2011 w województwie kujawsko-pomorskim naukę w zawodzie rzeźnik-wędliniarz kontynuowało 118 osób. Na dzień 30 września 2011 roku liczba absolwentów w tych samych szkołach wynosiła 60 osób. W roku szkolnym 2009/2010 w województwie kujawsko-pomorskim w zawodzie rzeźnikwędliniarz naukę kontynuowało 126 osób. Na dzień 30 września 2010 roku liczba absolwentów w tych samych szkołach wynosiła 71 osób. INSTYTUCJE SZKOLENIOWE Według planów szkoleń grupowych na rok 2013 i 2012 powiatowe urzędy pracy i instytucje szkoleniowe nie organizowały szkoleń z zakresu wędliniarstwa. Analiza szkoleń organizowanych przez powiatowe urzędy pracy oraz instytucje szkoleniowe w województwie kujawsko-pomorskim w 2010 i 2011 roku zawiera dane z ankietyzacji nt. szkoleń i kursów instytucji szkoleniowych z regionu oraz informacje sporządzone w oparciu o plany szkoleniowe PUP na dany rok kalendarzowy. Ankietę przesłano do 408 instytucji. Według planów szkoleń grupowych na 2011 i 2010r. powiatowe urzędy pracy oraz instytucje szkoleniowe z regionu, które odesłały wypełnioną ankietę nt. szkoleń i kursów, nie planowały organizować szkoleń/kursów związanych z zawodem rzeźnik - wędliniarz. 4 Informacje o szkoleniach można znaleźć w Rejestrze Instytucji Szkoleniowych: http://ris.praca.gov.pl/ris/index.ftl. POMOCNE ADRESY Stowarzyszenie Rzeźników i Wędliniarzy RP ul. Miodowa 14 00-246 Warszawa Tel.: 22 635 01 84, 507 130 369 Faks: 22 635 03 94 e-mail: biuro@srw.org.pl www.srw.org.pl 4. Analiza rynku szkoleniowego jest realizowana w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z badania zrealizowanego w 2013, 2012, 2011i 2010 r. znajduje się na stronie internetowej WUP. 4
LITERATURA Bilans dodatni dwumiesięcznik www.srw.org.pl Gospodarka mięsna - miesięcznik www.gospodarkamiesna.pl Rzeźnik Polski - miesięcznik www.mieso.com.pl Mięso - podstawy nauki i technologii, praca zbiorowa pod redakcją: prof. dr hab. Andrzeja Pisuli i prof. dr hab. Edwarda Pospiecha, Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 2011 Opracowała: Małgorzata Graczyk doradca zawodowy WUP w Toruniu Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Toruniu Akceptował : Janusz Bokser data ostatniej aktualizacji: wrzesień 2014r. Sytuacja zawodu na europejskich rynkach pracy 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie rzeźnik/wędliniarz w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako rzeźnik/wędliniarz w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód rzeźnik/wędliniarz jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie w ośmiu krajach EOG zawód rzeźnik/wędliniarz jest regulowany, są to: Austria, Belgia, Czechy, Francja, Niemcy, Islandia, Liechtenstein, Słowacja. 5
W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem rzeźnik/wędliniarz wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z zawodami: zgłoszonych zostało 1956 ofert pracy w 23 krajach EOG. Najwięcej ofert pracy w ww. zawodach znajduje się w: Niemczech (628 ofert), Francji (475 ofert), Belgii (296 ofert) - dane wg stanu na dzień 18.10.2013 r. Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie rzeźnik/wędliniarz w krajach EOG powinny dysponować 2-3 letnim udokumentowanym doświadczeniem zawodowym, posiadać odpowiednie orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania prac przy produkcji żywności. Należy pamiętać, że najczęściej pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę. Przykładowe stawki płacy w zawodzie rzeźnik/wędliniarz w wybranych krajach: Niemcy: od 7 euro/godz. brutto, Francja: od 1750 euro miesięcznie brutto, Wielka Brytania: od 8,50 funtów/godz. brutto. Opracował: Wojciech Janisiewicz Doradca EURES WUP w Toruniu Wydział Pośrednictwa Pracy Zespół EURES 6