PARCI CZYNN I BIRN GRUNTU Prci gruntu jst jgo oddiływnim n konstrukcję odirjącą (ściny i mury oorow, ścinki scln, it). Znjomość wrtości tgo oddiływni jst konicn ry rojktowniu tych konstrukcji. Podn oniżj scgółow rowiąni dotycąc tgo gdnini uwględniją srg łożń urscjących: - ścin konstrukcji odirjącj jst ionow, - ni wystęuj trci omiędy ściną gruntm, cgo wynik, ż kirunk siły rci jst oiomy, - niom ściną jst oiomy i niobciążony, - odstw klin odłmu jst łscyną nchyloną od kątm α do oiomu. Jdnostkow rci cynn ( ) or rci birn ( ) ściną oorową oblic się worów wynikjących nliy stnu grnicngo w grunci (rowiąni Rnkin'): σ c σ + c gdi: σ nrężni ionow w grunci, σ γ, [kp] o tg 45 φ /, [ - ] wsółcynnik rci cynngo ( ) o wsółcynnik rci birngo tg ( 45 + φ / ) c sójność gruntu [kp]., [ - ] Nlży uwżyć, ż < 1 i > 1 cgo wynik, ż w tym smym grunci i n tj smj głębokości "" oniżj niomu jdnostkow rci cynn osid ncni mnijsą wrtość niż odór gruntu ( ). Wykrsy jdnostkowgo rci w jdnorodnym grunci nisoistym: Prci birn Prci cynn γ γ
Wykrsy jdnostkowgo rci w jdnorodnym grunci soistym: Prci birn c c Prci cynn c γ + c γ c Głębokość c n wykrsi rci cynngo gruntu soistgo wyncmy wrunku 0, c γ c 0, cgo wynik, ż: c c γ Cłkowit sił rci gruntu n mur oorowy jst równ objętości bryły rci i wynosi: rci cynn gruntu nisoistgo: rci birn gruntu nisoistgo: γ γ rci cynn gruntu soistgo (ni uwględni się cęści wykrsu rci do głębokości c ): ( ) ( c ) c γ c c + γ γ rci birn gruntu soistgo: 4c + γ γ + c Wydkow sił rci cynngo i birngo w jdnorodnym grunci nisoistym jst ołożon w odlgłości /3 od odstwy bryły rci, w rydku rci cynngo
jdnorodngo gruntu soistgo, wydkow t njduj się w odlgłości ( c )/3 od odstwy bryły rci. Ustlni ołożni wydkowj siły rci birngo dl gruntu soistgo możn rrowdić wdług nstęującgo schmtu: c c 1 w / /3 γ + c γ wykorystując równni równowgi momntów mmy: w P1 + P 3, skąd: gdi: w P1 + P P 3 P1 P c, γ, 4c + γ W rydku, gdy ściną oorową njduj się grunt uwrstwiony, n grnicy wrstw dochodi do skokowych min wrtości rci jdnostkowgo. Wrtość skokowych min jdnostkowgo rci jst ulżnion od wjmnych rlcji rmtrów wytrymłościowych (kąt trci wwnętrngo i kohji) w sąsidujących wrstwch gotchnicnych, co rdstwi kilk oniżsych rykłdów:
Wykrsy rci cynngo w grunci nisoistym, uwrstwionym: <Φ >Φ γ Φ γ Φ Wykrsy rci birngo w grunci nisoistym, uwrstwionym: <Φ >Φ γ Φ γ Φ Wykrsy jdnostkowgo rci birngo w grunci soistym, uwrstwionym: 17 o c 1 γ Φ 17 o c Φ c 1 >c 17 o c 1 Φ γ c 1 <c Φ 17 o c
W rydku ścinki sclnj głębionj w grunci oniżj dn wykou, o rwj stroni ścinki dił rci cynn gruntu (grunt rmisc ścinkę do wykou), ś o lwj stroni ścinki (oniżj dn wykou) wystęuj rci birn (ścink jst dociskn do gruntu). Wyko γ D Prci birn Prci cynn γd γ ( + D ) Wykrs sumrycngo rci jdnostkowgo gruntu n ścinkę otrymuj się odjmując od wrtości rci cynngo rci birn n okrślonj głębokości oniżj dn wykou jk n wykrsi: Wyko Prci cynn γ o D Prci birn γd γ(+d)
Głębokość o oniżj dn wykou dl rostgo rydku jdnorodngo gruntu nisoistgo nlży oblicyć wykorystując równość: o γ γ ( + o o ) Dl brdij łożonych rydków (gruntów uwrstwionych i soistych) głębokość o ncni łtwij jst wyncyć mtodą grficną, sorądjąc wykrsy rci gruntu w okrślonj skli. Podn owyżj wory dotycą rydków, gdy niom (owirchni gruntu ściną) jst oiomy i niobciążony. W sytucji oiomgo niomu, obciążongo obciążnim równomirni rołożonym o intnsywności q wory n jdnostkow rci cynn i birn nlży odowidnio modyfikowć, uwględnijąc wrtość obciążni niomu wdług worów: σ c γ ( + q) c ( + q) c σ + c γ + Rowiąni brdij skomlikownych rydków ukłdu obciążń or wrunków gologicnych (n. nchylony niom, uwględnini trci omiędy ściną gruntm) możn nlźć w litrtur rdmiotu (Pisrcyk 1998, Wiłun 1987).