Wymagania edukacyjne z chemii dla klasy 2a Gimnazjum Publicznego im. Jana Pawła II w Żarnowcu w roku szkolnym 2015/2016 Nauczyciel Joanna Szasta
Wodorotlenki i kwasy Uczeń: Ocenę dopuszczającą: -dzieli tlenki na tlenki metali i tlenki niemetali, - podaje barwy, jakie przyjmują w wodnych roztworach wodorotlenków i kwasów, wywar z czerwonej kapusty, fenoloftaleina, uniwersalny papierek wskaźnikowy, - odróżnia pojęcia: zasada i wodorotlenek, - zapisuje wzory sumaryczne najprostszych wodorotlenków: NaOH, KOH, Ca(OII) 2, AI(0H) 3, - zna wartość ładunku kationu wodoru i anionu wodorotlenkowego, - wymienia poznane sposoby otrzymywania wodorotlenków, - zapisuje słownie schemat otrzymywania wodorotlenków w reakcji aktywnego metalu z wodą i tlenku aktywnego metalu z wodą, - wymienia wodorotlenki rozpuszczalne w wodzie, - wymienia właściwości fizyczne wodorotlenków sodu, potasu, wapnia oraz kwasów: węglowego, siarkowego (lv), siarkowego(vi), fosforowego(v), azotowego(v), chlorowodorowego, siarkowodorowego, - wymienia zastosowanie poznanych wodorotlenków i kwasów, - definiuje kwasy jako związki wodoru i reszty kwasowej, - zapisuje słownie równania reakcji otrzymywania kwasów: węglowego, siarkowego(lv), siarkowego(vl), fosforowego(v), azotowego(v), - pisze wzory sumaryczne kwasów siarkowego(iv), siarkowego(vi), azotowego(v), węglowego i fosforowego (V), chlorowodorowego, siarkowodorowego, - podaje nazwy kwasów na podstawie ich wzorów, - wyjaśnia, w Jaki sposób należy rozcieńczać kwas siarkowy (VI), - dzieli kwasy na tlenowe i beztlenowe, - podaje przykłady kwasów beztlenowych, - wyjaśnia pojęcie: dysocjacja jonowa, - wyjaśnia pojęcia: kwas i zasada, zgodnie z teorią S. Arrheniusa, - w równaniu dysocjacji wskazuje anion wodorotlenkowy i kation wodoru, - wyjaśnia pojęcia: elektrolit, nieelektrolit, - wymienia przykłady elektrolitów i nieelektrolitów, - wymienia rodzaje odczynu roztworu, - określa odczyn roztworu na podstawie barwy wskaźników: wywaru z czerwonej kapusty i papierka wskaźnikowego, - określa odczyn roztworu na podstawie wartości skali ph, - wymienia tlenki, które powodują powstawanie kwaśnych opadów. Ocenę dostateczną(j.w. oraz): - wyjaśnia pojęcia: wskaźnik, wodorotlenek, zasada, - opisuje budowę kwasów i wodorotlenków, - podaje barwy, jakie przyjmują w wodnych roztworach wodorotlenków i kwasów lakmus i oranż metylowy, - tworzy nazwę wodorotlenku na podstawie podanego wzoru, - oblicza wartościowość metalu we wzorach sumarycznych wodorotlenków, - ustala wzór wodorotlenku przy podanej wartościowości metalu, - wymienia przykłady tlenków metali, które reagują z wodą, oraz takich, które nie reagują, - wyjaśnia, jakie kwasy nazywamy kwasami beztlenowymi, - wymienia poznane wskaźniki, - odczytuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenków poznanymi sposobami, - projektuje doświadczenie w celu zbadania wpływu roztworów wodorotlenków na materiały pochodzenia naturalnego, - uzasadnia sposób rozcieńczania kwasu siarkowego(vi), - odczytuje równania otrzymywania kwasów: węglowego, siarkowego(lv), siarkowigo(vi), azotowego(v), fosforowego(v), chlorowodorowego, siarkowodorowego, - zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenku sodu i wapnia dwoma metodami, - zapisuje równania reakcji otrzymywania kwasów: węglowego, siarkowego(iv), siarkowego(vi), chlorowodorowego, siarkowodorowego, - wyjaśnia, jakie kwasy nazywamy kwasami beztlenowymi, - określa wartościowość reszty kwasowej w cząsteczce kwasu, - wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa kwasów i wodorotlenków, - projektuje doświadczenie, za pomocą, którego zbada żrące właściwości niektórych kwasów, -określa odczyn roztworu na podstawie barwy wskaźników: lakmusu i oranżu metylowego, - wyjaśnia, jakie jony są odpowiedzialne za odczyn kwasowy i zasadowy roztworu, - podaje źródła emisji tlenku węgla (IV) i tlenku siarki(iv) do atmosfery, - planuje sposoby zapobiegania emisji tlenku węgla (IV) do atmosfery. Ocenę dobrą (j.w. oraz): - dzieli tlenki metali i niemetali na reagujące i niereagujące z wodą, - wyjaśnia pojęcia: tlenek zasadowy, tlenek kwasowy, - wyjaśnia, od czego zależy liczba grup wodorotlenowych we wzorze wodorotlenku, - wymienia tlenki, które mają charakter zasadowy, - zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenków poznanymi metodami, - wymienia właściwości fizyczne wodorotlenków miedzi(ll) i żelaza(lll), - wylicza liczbę anionów wodorotlenkowych przypadających na jeden kation w wodorotlenku, - projektuje doświadczenie pozwalające zbadać efekt energetyczny zachodzący podczas rozpuszczania w wodzie wodorotlenku sodu i potasu, - wyjaśnia przyczyny odczynu kwasowego, zasadowego i obojętnego, - projektuje doświadczenie w celu otrzymania wodorotlenku wapnia, - wyjaśnia pojęcia: wapno palone, wapno gaszone, woda wapienna, mleko wapienne, - projektuje doświadczenie w celu sprawdzenia barwy oranżu metylowego w wodnym roztworze wodorotlenku wapnia, - pisze równania reakcji otrzymywania kwasów: azotowego(lll), fosforowego(v), - oblicza wartościowość pierwiastka centralnego w cząsteczkach kwasów, - wyjaśnia pojęcie: higroskopijność, - przeprowadza bilans ładunków w równaniu procesu dysocjacji, - nazywa reszty kwasowe, - pisze równania reakcji dysocjacji kwasów i wodorotlenków, - planuje doświadczenie, w którym sprawdzi, czy dana substancja jest elektrolitem, - wyjaśnia, dlaczego przez wodne roztwory elektrolitów płynie prąd, - wyjaśnia, jakie znaczenie ma znajomość odczynu roztworu, - proponuje sposoby zapobiegania zjawisku kwaśnych deszczy.
Ocenę bardzo dobrą (j.w. oraz): - zapisuje wzór ogólny kwasów i wodorotlenków, - interpretuje wzory ogólne kwasów i wodorotlenków, - rysuje wzory strukturalne kwasów tlenowych i beztlenowych, - wyjaśnia, dlaczego grupa wodorotlenowa jest jednowartościowa, - projektuje doświadczenie wykazujące, że dany tlenek metalu reaguje lub nie reaguje z wodą, - zna zasady nazewnictwa wodorotlenków i kwasów, - zapisuje schemat powstawania wiązania w tlenkach metali, - wymienia właściwości kwasu borowego, - planuje doświadczenie, w wyniku którego otrzymuje kwas beztlenowy, - zapisuje równanie procesu dysocjacji wodorotlenku i kwasu za pomocą wzoru ogólnego, - projektuje doświadczenie pozwalające zbadać, Jak barwi się lakmus w roztworach wodorotlenków, - zapisuje równanie reakcji otrzymywaniu wodorotlenków poznanymi metodami za pomocą modeli, - wyjaśnia rolę wody w procesie rozpuszczania wodorotlenków, - zapisuje równania dysocjacji kwasów i zasad za pomocą modeli, - projektuje doświadczenia w celu otrzymania wodorotlenków: sodu, potasu, wapnia i glinu, - wyjaśnia, dla jakich wodorotlenków nie będzie zapisywał równania procesu dysocjacji, - wymienia założenia teorii dysocjacji jonowej S. Arrheniusa, - planuje doświadczenie, które pozwoli zbadać ph produktów występujących w życiu codziennym człowieka (żywność, środki czystości itp.), - analizuje proces powstawania kwaśnych opadów i skutki ich działania, - omawia zmianę aktywności metali w grupie głównej oraz okresie układu okresowego pierwiastków chemicznych ze wzrostem liczby atomowej, - rysuje modele cząsteczek kwasu węglowego, kwasów: siarkowego(iv) I siarkowogo(vi), azotowego(v) i azotowego(lll), węglowego, fosforowego(v), chlorowodorowego i siarkowodorowego. Ocenę celującą (j.w. oraz): - samodzielnie poszerza swoja wiedzę, korzystając z różnych źródeł informacji, - wyjaśnia przebieg niektórych zjawisk w życiu codziennym, - projektuje doświadczenia ilustrujące różnicę w aktywności pierwiastków grupy pierwszej, - interpretuje skrócone wzory wodorotlenków, - opisuje sposób wykrywania białka za pomocą kwasu azotowego(v) (reakcja ksantoproteinowa), - dzieli elektrolity na mocne i słabe oraz zapisuje reakcję dysocjacji mocnego elektrolitu z zapisaniem jednej strzałki i słabego, używając wówczas zapisu strzałek w obie strony, - wyjaśnia pojęcie: hydratacja, -określa odczyn roztworu za pomocą stężeń jonów wodorowych i wodorotlenkowych, - ocenia wpływ składu zanieczyszczeń powietrza na zmianę odczynu wody deszczowej, - wykonuje obliczenia stechiometryczne na podstawie równania reakcji. Sole Uczeń: Ocenę dopuszczającą: - wymienia przykłady soli, które mają zastosowanie w życiu codziennym, rolnictwie i lecznictwie, - wymienia nazwy soli poznanych kwasów, - dzieli sole na sole kwasów tlenowych i beztlenowych, - we wzorze soli wskazuje kation metalu i anion reszty kwasowej, - podaje definicję soli według S. Arrheniusa, - wyjaśnia pojęcie: reakcja zobojętniania, - zapisuje słownie przebieg reakcji zobojętniania, - wymienia przykłady metali aktywnych i szlachetnych, - wymienia poznane sposoby otrzymywania soli w reakcjach wodorotlenków z tlenkami kwasów, metali z niemetalami, kwasów z metalami, kwasów wodorotlenkami oraz kwasów z tlenkami metali, - dzieli sole ze względu na ich rozpuszczalność w wodzie na sole rozpuszczalne, trudno rozpuszczalne i praktycznie nierozpuszczalne, - przeprowadza doświadczenie sprawdzające rozpuszczalność soli w wodzie, - opisuje przebieg reakcji strącania osadu. Ocenę dostateczną (j.w. oraz): - wymienia zastosowanie przykładowych chlorków, węglanów, azotanów(v), fosforanów(v), siarczanów(vi), - wymienia sole, które mają zastosowanie w rolnictwie i lecznictwie, - opisuje budowę soli, - zapisuje wzór sumaryczny soli, znając wartościowość metalu i reszty kwasowej, - podaje nazwy soli zapisanych wzorem sumarycznym dla metali z pierwszej, drugiej i trzynastej grupy układu okresowego, - określa stosunek liczbowy jonów uwalnianych w procesie dysocjacji soli, - oblicza bilans ładunków jonów uwalnianych w procesie dysocjacji soli, - pisze proste równania dysocjacji soli na podstawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie, - zapisuje cząsteczkowo proste równania reakcji zobojętniania, - wyjaśnia, jaką role pełni wskaźnik w reakcjach zobojętniania, - korzysta z szeregu aktywności metali, - przewiduje, które metale reagują z kwasami, - odczytuje równania reakcji metali z kwasami, - pisze cząsteczkowo proste równania reakcji kwasu z metalami i tlenkami metali, -zapisuje słownie przebieg reakcji wodorotlenków z tlenkami kwasowymi, metali z niemetalami, kwasów z tlenkami metali, kwasów z metalami, - korzystając z tabeli rozpuszczalności, wymienia sole rozpuszczalne w wodzie, trudno rozpuszczalne i praktycznie nierozpuszczalne, - na podstawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków ustala wzory soli rozpuszczalnych w wodzie, trudno rozpuszczalnych i praktycznie nierozpuszczalnych, - zapisuje słownie równania reakcji kwasu z solą, wodorotlenku z solą i soli z inną solą. Ocenę dobrą (j.w. oraz):
- wymienia sole, które mają zastosowanie w rolnictwie i lecznictwie, - opisuje zasady tworzenia nazw soli i wzorów soli, - ustala wzór sumaryczny soli na podstawie nazwy i odwrotnie, - oblicza wartościowość metalu na podstawie wzoru sumarycznego soli, - pisze równania reakcji dysocjacji soli, - nazywa jony uwalniane w procesie dysocjacji soli, - wyjaśnia mechanizm reakcji zobojętniania, - pisze w formie cząsteczkowej równania reakcji zobojętniania, - pisze w formie cząsteczkowej równania reakcji metali z kwasami, - przewiduje, jak metale szlachetne zachowują się wobec kwasów, - identyfikuje gazowy produkt reakcji metali z kwasami, - pisze w formie cząsteczkowej równania reakcji kwasów z tlenkami metali, wodorotlenków z tlenkami kwasowymi i metali niemetalami, - pisze równania reakcji strąceniowych soli z kwasem w formie cząsteczkowej, - zapisuje równanie reakcji wodorotlenku z solą oraz z solą w formie cząsteczkowej. Ocenę bardzo dobrą (j.w. oraz): - na podstawie wzorów sumarycznych soli podaje ich nazwy zwyczajowe, -wyjaśnia na podstawie obliczeń sumy ładunków oraz stosunku liczbowego jonów tworzących daną sól, czy wzór sumaryczny jest poprawny, - zapisuje ogólny wzór soli, - opisuje zasady tworzenia nazw soli i wzorów soli, - wyjaśnia mechanizm dysocjacji jonowej soli, - projektuje doświadczenie badające przewodnictwo elektryczne wodnych roztworów soli, - wyjaśnia, jakie sole zaliczamy do soli praktycznie nierozpuszczalnych w wodzie, - pisze równania reakcji kwasu z wodorotlenkiem w formie jonowej pełnej i skróconej, - projektuje doświadczenie przedstawiające reakcję zobojętniania, - projektuje doświadczenie pozwalające stwierdzić, czy kwasy reagują z metalami - wyjaśnia konstrukcję szeregu aktywności metali, - pisze równania reakcji otrzymywania wybranej soli trzema sposobami, - przewiduje możliwość zajścia reakcji między substancjami o określonych właściwościach, - projektuje doświadczenie pozwalające otrzymać związek praktycznie nierozpuszczalny w reakcji kwasu z solą, - wyjaśnia przebieg reakcji strąceniowych, - przewiduje przebieg reakcji strąceniowych, - pisze równania reakcji strąceniowych soli z kwasem w formie jonowej pełnej i jonowej skróconej, - zapisuje równanie reakcji wodorotlenku z solą oraz soli z solą w formie pełnej i jonowej skróconej, - na postawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków projektuje doświadczenie otrzymywania soli i wodorotlenków w reakcjach strąceniowych. Ocenę celującą (j.w. oraz): - samodzielnie poszerza swoją wiedzę, korzystając z różnych źródeł informacji, - rozwiązuje zadania i problemy w sposób nowatorski i oryginalny, - pisze jonowo równania reakcji otrzymywania soli w reakcji kwasu z metalem oraz kwasu z tlenkiem metalu, - pisze cząsteczkowo i jonowo równania reakcji soli z metalem, - projektuje doświadczenie kwasu azotowego(v) z miedzią, - projektuje doświadczenie, które wykazuje, że sole mogą zawierać wodę krystalizacyjną, - podaje przykłady wodorosoli, hydroksosoli i soli amonowych.
5