KOD UCZNIA KONKURS WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO III ETAP WOJEWÓDZKI 11 GRUDNIA 2015 Ważne informacje: 1. Masz 120 minut na rozwiązanie wszystkich zadań. 2. Pisz długopisem lub piórem, nie używaj korektora. Jeżeli się pomylisz, przekreśl błąd i napisz ponownie. 3. Pisz czytelnie i zamieszczaj odpowiedzi w miejscu na to przeznaczonym. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie. Maksymalna liczba punktów 50 100% Uzyskana liczba punktów % Podpis osoby sprawdzającej Życzymy powodzenia!
Zadanie 1. (0-1 pkt) Wskaż właściwe dokończenie zdania. Populizm to A) charakterystyczny typ kultury powszechnie dostępny i praktykowany przez liczne i szerokie rzesze ludzi. B) obszar kultury symbolicznej, szczególnie tej związanej z działalnością intelektualną. C) popieranie lub lansowanie idei, zamierzeń, głównie politycznych i ekonomicznych, zgodnych z oczekiwaniami większości społeczeństwa w celu uzyskania jego poparcia i zdobycia wpływów lub władzy. D) kultura popularna, czyli egalitarnie zorientowana sztuka mająca na celu dotarcie do jak najszerszego kręgu odbiorców. Zadanie 2. (0-3 pkt.) Podaj zdefiniowany termin. A) Prześladowania przeciwników politycznych, działaczy opozycji.. B) Świadome rozpowszechnianie poglądów, aby uzyskać i uzyskać u odbiorcy pożądane z punktu widzenia nadawcy komunikatów, zachowania, poglądy i postawy.. C) Uprawnienia i wolności przysługujące obywatelom danego kraju; często zagwarantowane w najważniejszych aktach prawnych państwa.. 2
Zadanie 3. (0-3 pkt.) Na podstawie źródła i wiedzy własnej wykonaj polecenie. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Art. 23a Źródła finansowania partii politycznych są jawne. Art. 24 1. Majątek partii politycznej powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, z dochodów z majątku oraz z określonych ustawami dotacji i subwencji. 2. Majątek partii politycznej może być przeznaczony tylko na cele statutowe lub charytatywne. ( ) Art. 25 1. Partii politycznej mogą być przekazywane środki finansowe jedynie przez obywateli polskich mających stałe miejsce zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem przepisów art. 24 ust. 4 i 7, art. 28 ust. 1 oraz przepisów ustaw dotyczących wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyborów do Parlamentu Europejskiego w zakresie dotacji podmiotowej. http://www.sejm.gov.pl/prawo/partiepol/partiepol.htm Wymień trzy najważniejsze źródła finansowania partii politycznych w Polsce.. Zadanie 4. (0-2 pkt.) Przeczytaj teksty i nazwij systemy partyjne opisane poniżej. A. Jest odmianą systemu wielopartyjnego. Ukształtował się w państwach o tradycjach demokratycznych i wyborczych. Sprzyja mu ordynacja wyborcza, która promuje duże partie. W wyniku wyborów władzę obejmuje ta partia, która cieszy się największym poparciem społecznym. Tworzy ona wówczas rząd. Sprawuje samodzielne rządy. 3
B. System ten zakłada współdziałanie w parlamencie wielu partii politycznych oraz współtworzenie rządu przez kilka ugrupowań politycznych. Partia, która zwycięża w wyborach nie zawsze zdobywa większość w parlamencie i jest zmuszona tworzyć koalicję z innymi partiami. System ten uwzględnia wielość poglądów politycznych w społeczeństwie. Nazwij system partyjny opisany w punkcie: A. B... Zadanie 5. (0-2 pkt.) Przyporządkuj pojęciom ich wyjaśnienia. A. Koalicja rządowa 1. Sojusz zawarty dla osiągnięcia wspólnego celu. B. Koalicja wyborcza 2. Porozumienie partii politycznych w celu utworzenia wspólnego rządu. C. Koalicja 3. Porozumienie się kilku dwóch lub więcej partii politycznych zasiadających w sejmie dla realizacji wspólnych celów. D. Koalicja parlamentarna 4. Ugrupowanie polityczne, które dąży do przejęcia władzy w państwie. 5. Sojusz partii politycznych stworzony w celu wspólnego wzięcia udziału w wyborach. A. B. C. D. 4
Zadanie 6. (0-2 pkt.) Podaj zdefiniowany termin. A) Porozumienie gospodarcze państw, którego istotą jest zniesienie ceł oraz ograniczeń ilościowych w obrocie między stronami układu; każdy partner zachowuje autonomię w kształtowaniu zagranicznej polityki ekonomicznej.. B) Związek gospodarczy, który obok zniesienia ceł w wymianie wewnętrznej i wspólnej taryfy zewnętrznej, cechuje się czterema swobodami: wolnym przepływem ludzi, towarów, kapitałów i usług. Zadanie 7. (0-3 pkt.) Po zapoznaniu się ze źródłem odpowiedz na pytania. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. A) Art. 54. Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. Art. 60. Obywatele polscy korzystający z pełni praw publicznych mają prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach. http://www.lex.pl/kk-akt/-/akt/dz-u-1997-78-483-u 1. Jak nazywa się grupa praw obywatelskich wymieniona w powyższych artykułach? 5
B) Art. 41.1 Każdemu zapewnia się nietykalność osobistą i wolność osobistą. ( ) Art. 47. Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym. http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon1.htm 2. Jak nazywa się grupa praw obywatelskich wymieniona w powyższych artykułach? C) Art. 64.1. Każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia. Art. 70.1. Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa. Sposób wykonywania obowiązku szkolnego określa ustawa. http://www.lex.pl/kk-akt/-/akt/dz-u-1997-78-483-u 3. Jak nazywa się grupa praw obywatelskich wymieniona w powyższych artykułach?. Zadanie 8. (0-3 pkt.) Na podstawie ilustracji i wiedzy własnej wykonaj polecenie. A. 6
B. C. Podaj pełne nazwy instytucji zajmujących się ochroną praw człowieka, których symbole zamieszczono powyżej. A.. B.. C.. 7
Zadanie 9. (0-1pkt) Wskaż poprawne zakończenia zdania. Odpowiedzialność konstytucyjna to A) przewidziane prawne konsekwencje, które wiążą się z naruszeniem przepisów ustaw lub złamaniem prawa w trakcie zajmowania wysokiego stanowiska w państwie. B) przewidziane ujemne konsekwencje ponoszone przez podmioty prawa w związku z zaistnieniem zdarzeń negatywnie ocenianych przez prawo. C) powinność ponoszona przez członków Rady Ministrów przed Sejmem za swoją działalność związaną z wykonywaniem funkcji rządzenia. D) powinność, w którym przedmiotem zobowiązania jest jedno świadczenie; spełnienie tegoż obowiązku spowoduje wygaśnięcie całego zobowiązania. Zadanie 10. (0-2 pkt.) Do wymienionych nazw funkcji polskiego sejmu przyporządkuj zadanie. A. Kontrolna 1. Posiada prawo do stanowienia ustaw, które są podstawowymi aktami prawnymi, powszechnie obowiązującymi w Polsce. B. Ustrojodawcza 2. Polega na powoływaniu i odwoływaniu innych organów władzy oraz osób zajmujących kierownicze stanowiska w państwie. C. Kreacyjna 3. Sejm może uchwalić konstytucję bądź wprowadzić do niej zmiany. Parlament decyduje o ustroju państwa. D. Ustawodawcza 4. Zajmuje się bieżącą polityką państwa, wykonuje ustawy oraz wydaje rozporządzenia. 5. Polega na nadzorowaniu pracy rządu oraz niektórych instytucji państwowych. A.. B.. C.. D.. 8
Zadanie 11. (0-1 pkt) Zaznacz poprawne zakończenie zdania. Polska została członkiem Rady Europy w roku A) 1989. B) 1991. C) 1992. D) 2000. Zadanie 12. (0-1 pkt) Wskaż błędne zakończenie zdania. Walutę euro wprowadzono w obrocie gotówkowym w 2002 roku w następujących krajach Unii Europejskiej: A) Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Grecji. B) Wielkiej Brytanii, Irlandii, Danii. C) Wielkiej Brytanii, Norwegii, Danii. D) Anglii, Szkocji, Irlandii, Szwecji. Zadanie 13. (0-2 pkt.) Oceń czy zdanie jest prawdziwe czy fałszywe wpisując literę P lub F w ostatniej kolumnie tabeli. 1. Obywatel Unii Europejskiej posiada czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach do Parlamentu Europejskiego. 2. Obywatel Unii Europejskiej ma prawo do korzystania z opieki dyplomatycznej i konsularnej w każdym państwie UE; ma prawo uzyskać pomoc ze strony przedstawiciela innego państwa członkowskiego UE jeżeli państwo polskie nie ma swojego przedstawicielstwa w kraju, w którym przebywa. 3. Obywatel Unii Europejskiej ma prawo zwracania się do Rzecznika Praw Obywatelskich UE. 4. Obywatel Unii Europejskiej ma prawo dostępu do dokumentów wszystkich instytucji UE. 9
Zadanie 14. (0-1 pkt) Przeczytaj źródło i wykonaj polecenie. Artykuł 2. Traktatu ( ) 1. Niniejszy Traktat podlega ratyfikacji przez Wysokie Umawiające się Strony, zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi. Dokumenty ratyfikacyjne zostaną złożone Rządowi Republiki Włoskiej, nie później niż do 30 kwietnia 2004 r. 2. Niniejszy Traktat wchodzi w życie z dniem 1 maja 2004 roku, pod warunkiem, że do tej daty złożone zostaną wszystkie dokumenty ratyfikacyjne. http://isap.sejm.gov.pl/detailsservlet?id=wdu20040900864 Na podstawie wyżej przytoczonego źródła podaj pełną nazwę traktatu. Zadanie 15. (0-1 pkt) Zaznacz właściwe zakończenie zdania. Krajem, który nie jest członkiem Unii Europejskiej, znajduje się jednak w strefie Schengen jest: A) Rosja. B) Szwecja. C) Szwajcaria. D) Albania. 10
Zadanie 16. (0-3 pkt.) Korzystając z mapy i wiedzy własnej wykonaj polecenie. Wymień państwa, które zostały członkami Unii Europejskiej oraz tworzą wraz z Polską Radę Państw Morza Bałtyckiego.. Zadanie17. (0-3 pkt.) Uzupełnij informacje brakujące w zdaniach. Traktat o ustanowieniu Unii Europejskiej został podpisany w roku. w mieście... Ustalono wówczas nowe ramy instytucjonalne Unii Europejskiej oraz powołano organ opiniodawczo-doradczy o nazwie.. 11
Zadanie 18. (0-2 pkt.) Oceń, czy zdanie jest prawdziwe czy fałszywe wpisując literę P lub F w ostatniej kolumnie tabeli. 1. Traktat z Lizbony został podpisany 1 grudnia 2007 roku. 2. Milion obywateli z różnych państw członkowskich może zwrócić się do Komisji z inicjatywą wprowadzenia zmian w prawie europejskim. 3. Traktat lizboński po raz kolejny potwierdził możliwość wystąpienia z Unii Europejskiej. 4. Po raz pierwszy Karta Praw Podstawowych została podpisana podczas szczytu państw europejskich w Lizbonie. Zadanie 19. (0-1 pkt) Na podstawie zdjęcia odpowiedz na pytanie. Jaką funkcję w strukturach Unii Europejskiej pełni polityk przedstawiony powyżej? 12
Zadanie 20. (0-2 pkt.) Przeczytaj źródło i odpowiedz na pytanie. Inną wizję relacji cesarstwa i Kościoła miał Otton III, który odwoływał się do tradycji antycznych. Dążył do odbudowy imperium rzymskiego, myślał o podporządkowaniu sobie Bizancjum, optował za jednością świata chrześcijańskiego, ale był zwolennikiem koncepcji uniwersalistycznych w formie poddania Kościoła państwu, a zjednoczona Europa miała być quasi-federacją opartą raczej na dobrowolnej akceptacji zainteresowanych władców, składającą się przynajmniej z czterech członów ( ). Intergracja europejska, pod red.k.a. Wojtaszczyka, Warszawa 2006, s. 34 35. Z jakich części miało składać się cesarstwo według koncepcji Ottona III?. Zadanie 21. (0-11 pkt.) Na podstawie wiedzy na temat integracji europejskiej po II wojnie światowej przedstaw w formie rozprawki genezę zjednoczenia Europy od powstania Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej do rozszerzenia Wspólnoty w 2007 roku. Wskaż co najmniej dwie szanse i dwa zagrożenia wynikające z integracji Polski z Unią Europejską. Wykorzystaj lektury zawarte w wykazie literatury dla ucznia..... 13
14
15
. 16
Brudnopis 17