Materiały pomocnicze WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

Transkrypt

1 Materiały pomocnicze WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE poziom rozszerzony Czas pracy 180 minut Instrukcja dla zdającego 1. Proszę sprawdzić, czy arkusz zawiera 14 stron. Ewentualny brak należy zgłosić przewodniczącemu zespołu nadzorującego. 2. Proszę uważnie czytać wszystkie polecenia. 3. Odpowiedzi trzeba zapisywać czytelnie w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu. 4. Należy pisać tylko długopisem (piórem) w kolorze niebieskim lub czarnym. Nie można używać ołówka. 5. Nie wolno używać korektora. 6. Błędne zapisy należy wyraźnie przekreślić. Nie wolno poprawiać na zapisanej już treści. Wszelkie notatki należy sporządzać tylko w brudnopisie, który nie będzie oceniany. 7. Obok każdego zadania podana jest maksymalna liczba punktów, które można uzyskać za jego poprawne rozwiązanie. Życzymy powodzenia!!!! Ogólna punktacja/ wpisuje egzaminator (nauczyciel sprawdzający pracę): Nr zadania Suma Maksymalna liczba punktów Uzyskana liczba punktów

2 Część I W zadaniach od 1 do 3 zaznacz jedną prawidłową odpowiedź. Zadanie 1 (1 pkt) Zasada, zgodnie z którą zadaniem konstytucji jest ograniczenie władzy instytucji państwowych, aby nie mogły naruszać praw i wolności obywateli to: a) konstytucjonalizm b) równość stron wobec prawa c) suwerenność narodu d) trójpodział władz Zadanie 2 (1 pkt) Organ, który w Polsce bada zgodność ustaw z konstytucją to: a) Najwyższa Izba Kontroli b) Sąd Najwyższy c) Trybunał Konstytucyjny d) Trybunał Stanu Zadanie 3 (1 pkt) Obecnie obowiązująca Konstytucja RP z 1997 roku została uchwalona przez: a) Sejm i Senat b) specjalnie powołaną Konstytuantę c) tylko Sejm d) Zgromadzenie Narodowe Zadanie 4 (2 pkt) Zbadaj prawdziwość poszczególnych zdań wpisując w miejsce kropek PRAWDA lub FAŁSZ. ZADANIE PRAWDA/ FAŁSZ 1. Zasada subsydiarności to inaczej zasada pomocniczości. 2. Prezydent ponosi odpowiedzialność polityczną przed Sejmem. 3. Komisje nadzwyczajne Sejmu są powoływane do wykonania konkretnych zadań. 4. W przypadku opróżnienia urzędu prezydenta funkcję głowy państwa do czasu nowych wyborów pełni Prezes Rady Ministrów. 5. W Polsce występuje system prezydencki. Zadanie 5 (2 pkt) Nazwij poszczególne organy, które występują w drodze ustawodawczej. Ma inicjatywę ustawodawczą, ale również kieruje ustawy do publikacji w Dzienniku Ustaw RP. Rozpatruje projekt ustawy w trzech czytaniach. Ma 30 dni na wprowadzenie zmian do projektu ustawy, odrzucenie lub przyjęcie go bez zmian. Zadanie 6 (2 pkt) Przeczytaj zamieszczone poniżej fragmenty Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku, a następnie w miejscu kropek wpisz pojęcia (zasady), które opisują. 2

3 Art Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 12. Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji. Art Posłowie są przedstawicielami Narodu. Nie wiążą ich instrukcje wyborców. Art Poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu poselskiego ani w czasie jego trwania, ani po jego wygaśnięciu. Za taką działalność poseł odpowiada wyłącznie przed Sejmem, a w przypadku naruszenia praw osób trzecich może być pociągnięty do odpowiedzialności sądowej tylko za zgodą Sejmu. Zadanie 7 (5 pkt) Wpisz w miejsce kropek organ, który ma dany rodzaj kompetencji. 1. Przyjmuje przysięgę od nowo wybranego prezydenta. 2. Bierze udział w powoływaniu Rady Ministrów i wyraża jej wotum zaufania. 3. Zatwierdza wprowadzenie stanu wojennego lub wyjątkowego. 4. Wyraża zgodę na zarządzone przez prezydenta referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa. 5. Uznaje trwałą niezdolność prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia. Zadanie 8 (6 pkt) Po analizie mapy odpowiedz na pytania. 3

4 1) Podaj nazwę organizacji.. 2) Wymień państwa, które przystąpiły do organizacji: ) Wymień inne państwa położone poza Europą, które założyły zilustrowaną mapą organizację.. 4) Podaj rok, w którym Polska przystąpiły do organizacji.. Część II Zadanie 9 (4 pkt) Zapoznaj się z fragmentami raportu badań CBOS Poczucie zagrożenia przestępczością i stosunek do kary śmierci Warszawa maj 2011 oraz materiałami Zespołu Prasowego Komendy Głównej Policji a następnie wykonaj polecenie. Wykres 1 4

5 Tabela 1 Tabela 2 1) Jakie były opinie badanych na temat poczucia bezpieczeństwa w kraju w porównaniu, z tymi dotyczącymi miejsca zamieszkania 2011 r.?... Wykres 2 2) Czy Polacy obawiają się zagrożenia przestępczością? Uzasadnij swoje zdanie w oparciu o wyniki badań... 5

6 Informacja i statystyki ze strony internetowej Komendy Głównej Policji Przestępstwa popełnione w sieci Tabela 3 Wszystkie przestępstwa ogółem - w tym oszustwa półrocze Źródło: 3) Co wypływa na wzrost liczby przestępstw popełnionych w sieci? Wymień dwa powody... Tabela 4 Rok Udział w bójce lub pobiciu Liczba postępowań wszczętych Liczba przestępstw stwierdzonych Kradzież cudzej rzeczy* Liczba postępowań wszczętych Liczba przestępstw stwierdzonych *- w tym także kradzież samochodu 4) Jaki wniosek wynika z analizy przestępstw wskazanych w tabeli?.. Zadanie 10 (2 pkt) Zapoznaj się z fragmentami raportu badań CBOS BS/99/2010 Co jest ważne, co można, a czego nie wolno- normy i wartości w życiu Polaków Warszawa lipiec i odpowiedz na pytania. 6

7 Materiał nr 1 Materiał 2 7

8 1) Kto ma największy, a kto najmniejszy pływ na kształtowanie poglądów życiowych respondentów? Opisz zmiany, jakie zaszły w latach Odpowiedź uzasadnij w oparciu o wyniki badań po trzy wskazania w każdej kategorii. 2) Jakie wartości Polacy cenią najbardziej w życiu? Wymień cztery i podaj do każdej z nich powód. Zadanie 11 (2 pkt) Część A Zapoznaj się z materiałami zamieszczonymi poniżej i odpowiedz na pytania: Materiał nr 1) Te trzy dobra bogactwo, władza, prestiż dzielą ludzi najbardziej, są najważniejsze przy generowaniu nierówności społecznych. Ale ludzie cenią sobie jeszcze inne wartości, które są w społeczeństwie nierówno rozdzielone. Jednym z nich jest wykształcenie. 8

9 Wartość wykształcenia też wynika z podwójnych okoliczności. Po pierwsze z satysfakcji autotelicznych, jakie daje wiedza zaspokajająca typowy dla ludzi impuls ciekawości. Ale po drugie, wykształcenie ma istotną wartość instrumentalną, pomocniczą w stosunku do wszystkich trzech wartości podstawowych. Wykształcenie jest w nowoczesnym społeczeństwie jednym z najważniejszych i uznanych społecznie mechanizmów awansu majątkowego: uzyskania lepszej pracy, lepszych zarobków, wyższego standardu życiowego. Wykształcenie istotnie pomaga w uzyskaniu władzy (choć nie jest warunkiem jedynym, ani niezbędnym). W teorii przywództwa wskazuje się na jego ważną odmianę władzę eksperta (expert power). Posiadanie specjalistycznej wiedzy, pełniejszej od innych informacji, lepszej orientacji w sprawach istotnych dla zbiorowości, stanowi jedno z kryteriów przy wyłanianiu przywódców, a także istotny czynnik legitymizujący władzę uzyskaną. Pozwala zdobyć i utrzymać wpływy, manipulować podległymi władzy, prowadzić efektywną politykę. [...] Wykształcenie zwłaszcza jeśli rozumiemy je szeroko, nie tylko jako formalną edukację książkową, ale trening umiejętności praktycznych jest kluczowym warunkiem zdobycia prestiżu i sławy. Bardzo rzadko pojawiają się talenty całkowicie samorodne, genialność wrodzona. Ale nawet wtedy, aby zdobyć widoczność i uznanie społeczne za wybitne osiągnięcia, potrzebne jest na ogół mozolne kultywowanie zdolności: wiele lat uczenia się w przypadku uczonego, długie studia i jeszcze dłuższa praktyka w przypadku uznanego lekarza czy adwokata, lata terminowania w przypadku sławnego pianisty czy śpiewaka operowego, niekończący się trening wybitnego sportowca. Piotr Sztompka Socjologia Wydawnictwo Znak Kraków 2003 s.335. Materiał nr 2) Rysunek Andrzeja Mleczki 1) Z jakiego powodu bohater rysunku Mleczki, chce grać na rogu ulicy gdy dorośnie? Odpowiedz w oparciu o rozumienie wartość wykształcenia. 9

10 2) Piotr Sztompka napisał, że: wykształcenie ma istotną wartość instrumentalną w stosunku do bogactwa, władzy i prestiżu. Wymień i napisz argumenty, którymi posłużył się autor. Zadanie 12 (20 pkt) 1) Państwo wolne od przemocy. Przedstaw i omów różnorodne czynniki, które mają wpływ na poczucie bezpieczeństwa obywateli w państwie. Wypowiedź uzasadnij, między innymi w oparciu o materiały zamieszczone powyżej. 2) Czy wykształcenie jest wartością instrumentalną, czy autoteliczną dla współczesnej młodzieży? Wskaż argumenty i kontrargumenty stron sporu, a także zajmij stanowisko w sprawie. W zadaniu wykorzystaj materiały źródłowe. Wybieram temat. 10

11 11

12 12

13 13

14 Brudnopis 14