Plan wdrażania dla dokumentu Polityka migracyjna Polski stan obecny i postulowane działania

Plan wdrażania dla dokumentu Polityka migracyjna Polski stan obecny i postulowane działania Wersja stanowiąca załącznik do uchwały Zespołu do Spraw Migracji z dnia 18 grudnia 2013r. Opracowano na podstawie materiałów przekazanych przez członków grupy roboczej Zespołu do Spraw Migracji ds. przygotowania planu wdrażania dla dokumentu Polityka migracyjna Polski stan obecny i postulowane działania. Redakcja: Departament Polityki Migracyjnej, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych

Spis treści: 1. MIGRACJE LEGALNE... 4 1.1. OKREŚLENIE PRIORYTETÓW W ZAKRESIE PRZYJMOWANIA CUDZOZIEMCÓW... 4 1.2. IMIGRACJE ZAROBKOWE... 9 1.3. IMIGRACJE STUDENTÓW... 28 2. PRZECIWDZIAŁANIE NIELEGALNEJ MIGRACJI... 36 2.1. KONTROLA WSTĘPNA... 36 2.2. OCHRONA GRANICY PAŃSTWOWEJ ORAZ KONTROLA W TRAKCIE PRZEKRACZANIA GRANICY... 43 2.3. KONTROLA NA TERYTORIUM KRAJU... 46 2.4. POLITYKA POWROTOWA... 54 2.5. ABOLICJA DLA NIELEGALNYCH MIGRANTÓW... 62 3. OCHRONA CUDZOZIEMCÓW W POLSCE... 66 3.1. POMOC SOCJALNA DLA CUDZOZIEMCÓW UBIEGAJĄCYCH SIĘ O NADANIE STATUSU UCHODŹCY... 66 3.2. DZIAŁANIA PREINTEGRACYJNE... 67 3.3. INTEGRACJA UCHODŹCÓW I OSÓB OBJĘTYCH OCHRONĄ UZUPEŁNIAJĄCĄ... 70 3.4. PRZESŁANKI POBYTU TOLEROWANEGO... 79 3.5. PRZESIEDLENIA... 82 4. INTEGRACJA CUDZOZIEMCÓW... 84 4.1. BUDOWANIE ZAŁOŻEŃ I ROZWIĄZAŃ SYSTEMOWYCH... 84 4.2. DZIAŁANIA SKIEROWANE DO SPOŁECZEŃSTWA PRZYJMUJĄCEGO ORAZ NA RZECZ BUDOWANIA DIALOGU MIĘDZYKULTUROWEGO... 92 4.3. DZIAŁANIA NA RZECZ WZMACNIANIA WIEDZY O ZJAWISKU ORAZ MONITORING I OCENA PROWADZONYCH DZIAŁAŃ... 98 5. OBYWATELSTWO I REPATRIACJA... 100 6. EMIGRACJA ZAROBKOWA - MIGRACJE POWROTNE... 103 7. SPRAWNE FUNKCJONOWANIE SYSTEMU PRAWNEGO I INSTYTUCJONALNEGO... 119 1

8. MIĘDZYNARODOWE UWARUNKOWANIA POLITYKI MIGRACYJNEJ POLSKI... 146 8.1. W RAMACH UNII EUROPEJSKIEJ... 146 8.2. W RAMACH WSPÓŁPRACY DWUSTRONNEJ... 159 8.3. W RAMACH WSPÓŁPRACY WIELOSTRONNEJ... 170 9. ZWIĄZKI INNYCH POLITYK Z POLITYKĄ MIGRACYJNĄ POLSKI... 174 10. MONITORING PROCESÓW MIGRACYJNYCH... 181 10.1. PRIORYTETY W ZAKRESIE MONITORINGU... 181 10.2. PRZEBUDOWA REJESTRÓW PAŃSTWOWYCH.... 196 10.3. INNE FORMY MONITORINGU... 200 10.4. MONITORING I EWALUACJA REALIZACJI POLITYKI MIGRACYJNEJ POLSKI... 206 2

Plan wdrażania dla dokumentu Polityka migracyjna Polski stan obecny i postulowane działania zawiera katalog podejmowanych działań oraz propozycje rozwiązań mających na celu realizację założeń zawartych w ww. dokumencie, wraz ze wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za ich wdrożenie oraz określeniem kosztów wprowadzanych instrumentów i źródeł finansowania planowanych wydatków. Fakt wpisania określonych działań do Planu wdrażania nie stanowi samoistnej podstawy do występowania o dodatkowe środki finansowe na ich realizację. Działania wskazane w planie wdrożenia mogą być realizowane ze środków zabezpieczonych w budżetach poszczególnych instytucji, chyba że Rada Ministrów zadecyduje inaczej w odniesieniu do konkretnych działań, np. w oparciu o ocenę skutków regulacji dla proponowanych aktów prawnych. 3

1. MIGRACJE LEGALNE 1.1. OKREŚLENIE PRIORYTETÓW W ZAKRESIE PRZYJMOWANIA CUDZOZIEMCÓW Poniżej wymienione zostały kategorie cudzoziemców, które w dokumencie Polityka migracyjna Polski zostały uznane za priorytetowe. Towarzyszy im ogólny opis obecnej i planowanej realizacji priorytetów dla poszczególnych grup. Opisy kwestii szczegółowych znajdują się natomiast w dalszej części dokumentu, poświęconej realizacji poszczególnych rekomendacji zawartych w dokumencie Polityka migracyjna Polski. 1.1.1. Osoby pochodzenia polskiego: cudzoziemcy, którym przysługuje prawo do osiedlenia się w Polsce na podstawie art. 52 ust. 5 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej oraz repatrianci i posiadacze Karty Polaka - na postawie przepisów ustaw: o repatriacji, Karcie Polska i cudzoziemcach. Konieczne jest opracowanie przepisów pozwalających na realizację konstytucyjnego uprawnienia do osiedlenia się w Polsce, zarówno jeśli chodzi o kwestie stwierdzania polskiego pochodzenia, jak też trybu postępowania w sprawie udzielenia zezwolenia na osiedlenie się tej kategorii osób. Do osób pochodzenia polskiego odnoszą się m.in. rekomendacje 1.3.2 5.2 5.3 Możliwość udzielenia zezwolenia na pobyt stały dla cudzoziemców o polskim pochodzeniu (stwierdzanego według przepisów ustawy o repatriacji) została przewidziana w projekcie nowej ustawy o cudzoziemcach. Cudzoziemcy posiadający zezwolenie na osiedlenie się, które w nowej ustawie o cudzoziemcach zostanie zastąpione zezwoleniem na pobyt stały mają prawa zbliżone do praw posiadanych przez obywateli polskich, a w szczególności dostęp do polskiego rynku pracy bez zezwolenia na pracę, do prowadzenia działalności gospodarczej na zasadach dotyczących obywateli polskich, do edukacji, włącznie z edukacją na poziomie wyższym oraz do pomocy społecznej, a także prawo do natychmiastowego łączenia rodzin. Z konieczności uzyskania zezwolenia na pracę zwolnieni są cudzoziemcy posiadający Kartę Polaka. Preferencje i ułatwienia dla cudzoziemców pochodzenia polskiego w zakresie możliwości uzyskania obywatelstwa polskiego wprowadzone zostały ustawą z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2012 r. poz. 161), która weszła w życie 15 sierpnia 2012 r. 1.1.2. Studenci, naukowcy, cudzoziemcy podejmujący naukę lub szkolenia zawodowe oraz absolwenci polskich uczelni. Migracjom studentów poświęcony został podrozdział 1.3 Studenci stacjonarnych studiów wyższych lub stacjonarnych studiów doktoranckich posiadający zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony wydane w celu podjęcia lub kontynuacji tych studiów mają dostęp do polskiego rynku pracy bez zezwolenia na pracę oraz do prowadzenia działalności gospodarczej na zasadach dotyczących obywateli polskich. Studenci posiadający wizę wydaną w celu podjęcia nauki mogą podejmować pracę bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę w miesiącach wakacyjnych (lipiec, sierpień i wrzesień). Cudzoziemcy będący absolwentami polskich szkół ponadgimnazjalnych, stacjonarnych studiów wyższych lub stacjonarnych studiów doktoranckich na polskich uczelniach, w instytutach naukowych Polskiej Akademii Nauk lub instytutach badawczych działających na podstawie przepisów o instytutach badawczych mają dostęp do rynku pracy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, zgodnie z rozporządzeniem MPiPS. Naukowcy po uzyskaniu stosownego zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony mają dostęp do polskiego rynku pracy bez zezwolenia na pracę oraz prawo do natychmiastowego łączenia rodzin. Zwolnienie z konieczności posiadania zezwolenia na pracę dotyczy także cudzoziemców posiadających wizę i wykonujących pracę jako pracownicy naukowi w podmiotach, o których mowa w przepisach o instytutach badawczych, zgodnie z rozporządzeniem MPiPS. Dalsza realizacja priorytetu polegać będzie m.in. na przewidzianym w projekcie nowej ustawy o cudzoziemcach wydłużeniu okresu czasu, na jaki wydawane będzie zezwolenie na pobyt czasowy dla studentów oraz bardziej elastycznym podejściu w przypadku niezaliczenia semestru. W projekcie ustawy przewidziano także możliwość udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy na okres 1 roku absolwentom polskich uczelni wyższych poszukującym w Polsce pracy. Dalsze propozycje zmian w analizowanym obszarze powinny uwzględniać prace nad projektem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych, odbywania studiów, udziału w wymianie młodzieży szkolnej, szkoleniu za wynagrodzeniem i bez wynagrodzenia, wolontariacie lub pracy w charakterze au pair COM(2013) 151 przedstawionym 26 marca 2013r. przez Komisję Europejską. Polska aktywnie uczestniczy w pracach nad ww. dyrektywą. 1.1.3. Cudzoziemcy prowadzący działalność gospodarczą, delegowani przez pracodawców zagranicznych oraz imigranci zarobkowi o potrzebnych kwalifikacjach. Migracjom zarobkowym poświęcony został podrozdział 1.2 Obywatele państw trzecich delegowani przez pracodawców mających siedzibę na terytorium UE nie muszą posiadać zezwolenia na pracę obowiązek taki dotyczy obywateli państw trzecich 4

delegowanych spoza UE. Preferencyjne traktowanie w zakresie dostępu do rynku pracy cudzoziemców posiadających potrzebne kwalifikacje dotyczy zwolnienia z konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (m.in. nauczyciele języków obcych pracujący w szkołach określonych w przepisach o systemie oświaty, pracownicy naukowi zatrudnieni przez placówki naukowe i instytuty badawcze) jak i uproszczonego trybu jego wydawania (np. wykonujący prace opiekuńcze lub domowe na rzecz gospodarstw domowych obywatele Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji lub Ukrainy, trenerzy lub sportowcy wykonujący pracę dla klubu sportowego, lekarze i dentyści odbywający szkolenie lub realizujący program specjalizacji). W ustawie o cudzoziemcach wprowadzono możliwość uzyskania zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji. Udzielanie tego zezwolenia (tzw. Niebieskiej Karty UE) uprawniającego do wykonywania pracy następuje w ramach uproszczonej, jednolitej procedury (zezwolenie na pobyt i pracę). Posiadacze Niebieskiej Karty UE po 2 latach pobytu posiadają prawo wykonywania pracy na podstawie kolejnej Niebieskiej Karty UE bez przeprowadzania testu rynku pracy, a także mają prawo do natychmiastowego łączenia rodzin. Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach przewiduje zarówno wydawanie wiz Schengen lub wiz krajowych w celu prowadzenia działalności gospodarczej, jak też udzielanie na zasadach obligatoryjnych zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony cudzoziemcowi, który prowadzi działalność gospodarczą korzystną dla gospodarki narodowej, a w szczególności przyczyniającą się do wzrostu inwestycji, transferu technologii, wprowadzania korzystnych innowacji lub tworzenia nowych miejsc pracy. Obecnie podejmowane są następujące działania zmierzające do wprowadzania dalszych ułatwień dla omawianych grup cudzoziemców: W projekcie nowej ustawy o cudzoziemcach przewidziane jest wprowadzenie uproszczonej, jednolitej procedury udzielania zezwolenia na pobyt i pracę, dostępnej nie tylko dla cudzoziemców o wysokich kwalifikacjach; Planowana jest modyfikacja przepisów dotyczących podejmowania działalności gospodarczej przez obywateli państw trzecich m.in. doprecyzowania kryteriów korzystności działalności gospodarczej, co jest podstawą udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy; W dokumencie przygotowywanym przez MPiPS wskazane zostaną zasady, na jakich wprowadzane będą preferencje w zakresie dostępu do rynku pracy dla cudzoziemców posiadających odpowiednie kwalifikacje. Dalsze propozycje zmian w analizowanym obszarze powinny uwzględniać prace nad wnioskiem dotyczącym dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa (tzw. dyrektywa ICT). 1.1.4. Obywatele państw członkowskich UE, członkowie ich rodzin, inni cudzoziemcy korzystający z zasady swobodnego przepływu osób. Rekomendacje zawarte w Polityce migracyjnej Polski nie odnoszą się do kwestii związanych ze swobodnym przepływem osób wewnątrz UE. Kwestia ta jest uregulowana prawem wspólnotowym. Przyjmowanie na terytorium RP obywateli państw członkowskich UE, członków ich rodzin oraz innych cudzoziemców korzystających z zasady swobodnego przepływu osób jest uregulowane w ustawie z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 144, poz. 1043 z późn. zm.). Na równi z obywatelami UE traktowani są obywatele państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (Norwegii, Islandii i Liechtensteinu) oraz obywatele Konfederacji Szwajcarskiej. Ww. cudzoziemcom, mającym prawo korzystania ze swobody przemieszczania się na podstawie prawa UE, przysługuje na terytorium RP prawo pobytu do 3 miesięcy, prawo pobytu powyżej 3 miesięcypo spełnieniu odpowiednich warunków oraz prawo stałego pobytu po upływie nieprzerwanego pobytu przez okres 5 lat. Prawo pobytu przysługujące obywatelom UE/EOG/Szwajcarii rozciąga się na członków rodzin, którzy im towarzyszą lub do nich dołączają, bez względu na ich obywatelstwo. Członkowie rodziny nabywają prawo stałego pobytu po upływie nieprzerwanego pobytu wraz z obywatelem UE/EOG/Szwajcarii przez okres 5 lat Obywatelom UE/EOG/Szwajcarii oraz członkom ich rodzin nie wydaje się zezwoleń pobytowych przyznających prawo pobytu lub prawo stałego pobytu, gdyż prawa te przysługują z mocy prawa. Jeżeli pobyt na terytorium RP trwa przez okres dłuższy niż 3 miesiące, obywatel UE/EOG/Szwajcarii jest obowiązany zarejestrować swój pobyt i uzyskuje zaświadczenie o zarejestrowaniu, a członek rodziny niebędący obywatelem UE/EOG/Szwajcarii jest obowiązany uzyskać kartę pobytu członka rodziny obywatela UE. Obywatelowi UE/EOG/Szwajcarii, który nabył prawo stałego pobytu wydaje się dokument potwierdzający prawo stałego pobytu. Członek rodziny niebędący obywatelem UE, który nabył prawo stałego pobytu, jest obowiązany uzyskać kartę stałego pobytu członka rodziny obywatela UE. Obywatele UE/EOG/Szwajcarii oraz członkowie ich rodzin posiadający prawo pobytu lub prawo stałego pobytu co do zasady korzystają z równego traktowania z obywatelami RP m.in. w zakresie dostępu do rynku pracy, czy prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski. 1.1.5. Członkowie rodzin obywateli polskich oraz cudzoziemcy osiadli w Polsce. Działania związane z uregulowaniem tematyki osiedlania się w Polsce opisano m.in. w rozdziale 5 (Obywatelstwo i repatriacja). Ułatwienia dla cudzoziemców, w tym członków rodzin i cudzoziemców osiadłych w Polsce opisane są w rozdziale 7 (Sprawne funkcjonowanie systemu prawnego i instytucjonalnego). 5

CZŁONKOWIE RODZIN OBYWATELI POLSKICH. Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach przewiduje udzielanie na zasadach obligatoryjnych zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony cudzoziemcowi, który jest małżonkiem obywatela polskiego, jeżeli okoliczność, która jest podstawą ubiegania się o to zezwolenie, uzasadnia jego zamieszkiwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres dłuższy niż 3 miesiące. Do udzielenia tego zezwolenia, na zasadzie wyjątku od reguły, nie jest wymagane posiadanie źródła dochodu, ubezpieczenia zdrowotnego oraz tytułu prawnego do zajmowania lokalu mieszkalnego. Zezwolenia tego nie można ponadto odmówić w przypadku nielegalnego pobytu cudzoziemca w Polsce. Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udziela się również małżonkowi obywatela polskiego w przypadku owdowienia lub rozwodu, gdy przemawia za tym szczególnie ważny interes cudzoziemca. Małżonkowi obywatela polskiego posiadającemu stosowne zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony przysługuje dostęp do rynku pracy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę oraz prawo podejmowania działalności gospodarczej na zasadach dotyczących obywateli polskich. Z kolei zezwolenia na osiedlenie się udziela się cudzoziemcowi, który pozostaje w związku małżeńskim, zawartym z obywatelem polskim co najmniej 3 lata przed złożeniem wniosku i bezpośrednio przed złożeniem wniosku przebywał nieprzerwanie na terytorium RP co najmniej przez 2 lata na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. Przepis ten przewiduje możliwość udzielenia zezwolenia pobytowego na czas nieoznaczony na korzystniejszych warunkach niż przewidziane do uzyskania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE tj. zezwolenia pobytowego udzielanego na czas nieoznaczony obywatelom krajów trzecich w państwach członkowskich UE. Małoletniemu dziecku obywatela polskiego, pozostającemu pod jego władzą rodzicielską udziela się zezwolenia na osiedlenie się, bez konieczności spełnienia przez niego wymogów dotyczących np. okresu zamieszkiwania na terytorium Polski, czy też wymogów przewidzianych do uzyskania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE. CUDZOZIEMCY OSIADLI W POLSCE: Osiedlanie się cudzoziemców na terytorium Polski może nastąpić poprzez przewidziane ustawą o cudzoziemcach udzielenie zezwolenia na osiedlenie się lub udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, które są udzielane na czas nieoznaczony. Posiadacze tych zezwoleń korzystają z najszerszego zakresu uprawnień dotyczących obywateli krajów trzecich. Mają m.in. dostęp do rynku pracy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę oraz prawo podejmowania działalności gospodarczej na zasadach dotyczących obywateli polskich, prawo łączenia rodzin, dostęp do wyższej edukacji na zasadach dotyczących obywateli polskich, czy też prawo do korzystania z pomocy społecznej. Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE jest udzielane zgodnie z dyrektywą Rady 2003/109/WE z dnia 25 listopada 2003 r. dotyczącą statusu obywateli państw trzecich, będących rezydentami długoterminowymi. Zezwolenia tego udziela się cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bezpośrednio przed złożeniem wniosku, legalnie i nieprzerwanie, co najmniej przez 5 lat i który posiada stabilne i regularne źródło dochodu wystarczającego do pokrycia kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu, a także ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zezwolenie na osiedlenie się jest krajowym zezwoleniem udzielanym cudzoziemcom na czas nieoznaczony na preferencyjnych zasadach, w stosunku do wymogów udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, albo cudzoziemcom wyłączonym z zakresu dyrektywy 2003/109/WE dotyczącej statusu obywateli państw trzecich, będących rezydentami długoterminowymi. Zezwolenia tego udziela się małoletnim dzieciom cudzoziemców posiadających zezwolenie na osiedlenie się, urodzonym na terytorium RP, dzieciom obywateli polskich pozostających pod ich władzą rodzicielską, małżonkom obywateli polskich albo cudzoziemcom przebywającym na terytorium RP na podstawie krajowej albo międzynarodowej ochrony (zgoda na pobyt tolerowany, status uchodźcy, ochrona uzupełniająca). Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach przewiduje także udzielanie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w celu połączenia z rodziną, w przypadku niektórych kategorii cudzoziemców przebywających w Polsce przez dłuższy czas. Cudzoziemcami uprawnionymi do łączenia rodzin są cudzoziemcy zamieszkujący na terytorium RP: - na podstawie zezwolenia na osiedlenie się; - na podstawie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE; - posiadający status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą; - co najmniej 2 lata na podstawie zezwoleń na zamieszkanie na czas oznaczony, w tym bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony dla członka rodziny - na podstawie zezwolenia wydanego na okres pobytu nie krótszy niż rok; - na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, udzielonego w celu prowadzenia badań naukowych; - na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji. Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w celu połączenia z rodziną udziela się małżonkowi uprawnionego do łączenia rodzin cudzoziemca zamieszkującego w RP oraz jego małoletnim dzieciom lub dzieciom jego małżonka, w tym dzieciom przysposobionym. Za członka rodziny małoletniego cudzoziemca posiadającego status uchodźcy, przebywającego na terytorium RP bez opieki, uważa się 6

także wstępnego w linii prostej. Cudzoziemcy posiadający zezwolenie zamieszkanie na czas oznaczony udzielone w celu łączenia rodzin mają dostęp do rynku pracy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę oraz prawo podejmowania działalności gospodarczej na zasadach dotyczących obywateli polskich. Osiedlanie się obywateli UE/EOG/Szwajcarii oraz członków ich rodzin następuje poprzez nabywanie prawa stałego pobytu na terytorium Polski na zasadach opisanych w punkcie 4. 1.1.6. Małoletni, w szczególności małoletni bez opieki Działania na rzecz małoletnich opisane są m.in. w rekomendacjach 2.3.5 2.4.3 Małoletni cudzoziemcy traktowani są w sposób szczególny, uwzględniający specyfikę tej grupy oraz względy humanitarne, czego przykładem są następujące rozwiązania: W ramach opisanej powyżej procedury łączenia rodzin na zasadach preferencyjnych traktuje się małoletniego cudzoziemca posiadającego status uchodźcy, przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez opieki, gdyż za członka jego rodziny uprawnionego do połączenia się z nim uważa się jego wstępnego w linii prostej. Ustawa o cudzoziemcach przewiduje udzielanie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony małoletniemu dziecku cudzoziemca urodzonemu na terytorium RP, przebywającemu na tym terytorium bez opieki, oraz małoletniemu dziecku cudzoziemca posiadającego zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, urodzonemu na terytorium RP. Do udzielenia tych zezwoleń, na zasadzie wyjątku od reguły, nie jest wymagane posiadanie źródła dochodu, ubezpieczenia zdrowotnego oraz tytułu prawnego do zajmowania lokalu mieszkalnego. Małoletniemu dziecku obywatela polskiego, pozostającemu pod jego władzą rodzicielską udziela się zezwolenia na osiedlenie się, bez konieczności spełnienia przez niego wymogów dotyczących np. okresu zamieszkiwania na terytorium Polski, czy też wymogów przewidzianych do uzyskania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE. Projekt ustawy o cudzoziemcach przewiduje szereg rozwiązań poprawiających sytuację małoletnich w kontekście zapobiegania nielegalnej migracji, wśród których wymienić można m.in. zakaz umieszczania w ośrodkach strzeżonych małoletnich bez opieki poniżej 15 roku życia czy obowiązek umieszczania małoletniego wraz z opiekunem we wspólnym pomieszczeniu w takim ośrodku. Projekt ustawy o cudzoziemcach przewiduje również możliwość udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemcowi przebywającemu w Polsce nielegalnie, jeżeli jego wyjazd naruszałby prawa dziecka w stopniu istotnie zagrażającym jego rozwojowi psychofizycznemu. 1.1.7. Cudzoziemcy wykazujący zainteresowanie procesem integracji w Polsce i podejmujący działania w tym kierunku (np. nauka języka polskiego, aktywność społeczna etc.) Działania związane z wspieraniem procesu integracji w Polsce, a w szczególności nauki języka polskiego, opisane są m.in. w rekomendacjach 3.2.5 3.3.3 Cudzoziemcy wykazujący zainteresowanie procesem integracji w Polsce to osoby zamierzające długotrwale zamieszkiwać na terytorium Polski. Osiedlanie się cudzoziemców na terytorium Polski może nastąpić poprzez przewidziane ustawą o cudzoziemcach udzielenie zezwolenia na osiedlenie się lub udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, które są udzielane na czas nieoznaczony. Posiadacze tych zezwoleń korzystają z najszerszego zakresu uprawnień dotyczących obywateli krajów trzecich. Mają m.in. dostęp do rynku pracy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę oraz prawo podejmowania działalności gospodarczej na zasadach dotyczących obywateli polskich, prawo łączenia rodzin, dostęp do wyższej edukacji na zasadach dotyczących obywateli polskich, czy też prawo do korzystania z pomocy społecznej. Absolwenci polskich szkół ponadgimnazjalnych oraz polskich studiów stacjonarnych są zwolnieni z konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Wojewoda wydaje zezwolenie na pracę bez uwzględnienia niektórych warunków, w przypadku cudzoziemca, który w okresie 3 lat poprzedzających złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę ukończył polską szkołę lub uczelnię wyższą, inną niż wymienione powyżej Wojewoda wydaje zezwolenie na pracę bez uwzględnienia niektórych warunków, w przypadku cudzoziemca, który przez 3 lata poprzedzające złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę przebywał legalnie na terytorium RP (z wyjątkiem przypadków określonych w art. 110 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach) a pobyt był nieprzerwany. Osiedlanie się obywateli UE/EOG/Szwajcarii oraz członków ich rodzin następuje poprzez nabywanie prawa stałego pobytu na terytorium Polski na zasadach opisanych w punkcie 1.1.4. 1.1.8. Osoby objęte ochroną międzynarodową na terytorium RP Ochronie cudzoziemców poświęcony jest rozdział 3 dokumentu. Do osób objętych ochroną międzynarodową na terytorium RP należą cudzoziemcy, którym nadano statusu uchodźcy oraz cudzoziemcy, którym udzielono ochrony uzupełniającej. Ww. formy ochrony międzynarodowej udzielane są w postępowaniach administracyjnych prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Cudzoziemcowi, który posiada status uchodźcy lub korzysta z ochrony uzupełniającej, udziela się w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy pomocy w celu wspierania procesu jego integracji ze społeczeństwem, w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. 7

Pomoc integracyjna obejmuje: świadczenia pieniężne, opłacanie składki na ubezpieczenie zdrowotne, pracę socjalną, poradnictwo specjalistyczne, udzielanie informacji oraz wsparcia w kontaktach z innymi instytucjami oraz inne działania wspierające proces integracji cudzoziemca. Do cudzoziemców objętych ochroną międzynarodową ma zastosowanie zasada poufności danych, tj. dane cudzoziemca, na podstawie których możliwe jest ustalenie, że postępowanie o nadanie statusu uchodźcy zakończyło się, cudzoziemcowi nadano status uchodźcy lub udzielono ochrony uzupełniającej nie mogą być udostępniane władzom oraz instytucjom publicznym kraju jego pochodzenia. Cudzoziemcowi, który posiada status uchodźcy lub korzysta z ochrony uzupełniającej, co do zasady nie można wydać decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ani decyzji o wydaleniu, bez pozbawienia tego statusu lub ochrony. Cudzoziemcowi, który posiada status uchodźcy lub korzysta z ochrony uzupełniającej, przysługują uprawnienia takie, jak dostęp do systemu oświaty, dostęp do rynku pracy, prawo do ochrony przed bezrobociem, prawo do swobodnego prowadzenia działalności gospodarczej, prawo do świadczeń pomocy społecznych oraz świadczeń rodzinnych, prawo do renty socjalnej, prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Prawa te są analogiczne do praw obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. 1.1.9. Przypadki humanitarne, medyczne, ofiary handlu ludźmi Do kwestii humanitarnych odnoszą się m.in. podrozdział 3.4 (przesłanki pobytu tolerowanego). Przepisy dotyczące cudzoziemców zawierają szereg elastycznych rozwiązań umożliwiających wjazd i pobyt na terytorium Polski osób w szczególnej sytuacji bez konieczności spełniania ogólnych warunków. Przykładowo: Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach przewiduje, iż cudzoziemcowi, który nie spełnia warunków dotyczących wjazdu określonych w ustawie lub w art. 5 kodeksu granicznego Schengen, komendant placówki Straży Granicznej, po uzyskaniu zgody Komendanta Głównego Straży Granicznej, może zezwolić na wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres pobytu nie dłuższy niż 15 dni, jeżeli wymagają tego względy humanitarne, interes Rzeczypospolitej Polskiej lub zobowiązania międzynarodowe. Ustawa o cudzoziemcach przewiduje także wydawanie wiz Schengen lub wiz krajowych w celu przyjazdu ze względów humanitarnych, ze względu na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe. Ustawa ta przewiduje również możliwość udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony cudzoziemcowi, który przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nielegalnie, jeżeli wyjątkowa sytuacja osobista wymaga obecności cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub też stosowny organ stwierdzi, że cudzoziemiec jest prawdopodobnie ofiarą handlu ludźmi. Udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony cudzoziemcowi, który jest ofiarą handlu ludźmi i przebywa na terytorium RP, podjął współpracę z organem właściwym do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi oraz zerwał kontakty z osobami podejrzanymi o popełnienie czynów zabronionych związanych z handlem ludźmi, jeżeli okoliczność ta uzasadnia zamieszkiwanie cudzoziemca na terytorium RP przez okres dłuższy niż 3 miesiące. Cudzoziemcy posiadający takie zezwolenie mają dostęp do rynku pracy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz. U. z 2009 r., Nr 189, poz. 1472 z późn. zm.) przewiduje udzielenie cudzoziemcowi zgody na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w sytuacjach uzasadnionych względami humanitarnymi lub prawem do życia rodzinnego. Cudzoziemcy posiadający zgodę na pobyt tolerowany mają dostęp do rynku pracy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę oraz prawo podejmowania działalności gospodarczej na zasadach dotyczących obywateli polskich. Projekt ustawy o cudzoziemcach przewiduje m.in. uwzględnienie ochrony życia rodzinnego jako odrębnej przesłanki udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy. 1.1.10. Inne kategorie, które mogą być wyodrębnione na podstawie porozumień międzynarodowych, partnerstw na rzecz mobilności, itp. Działania na rzecz innych kategorii cudzoziemców (np. osób objętych małym ruchem granicznym) opisane są m.in. w rekomendacjach 8.1.1 8.2.6 Do innych kategorii cudzoziemców wyodrębnionych w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach należą: cudzoziemcy zamieszkujący w strefie przygranicznej państwa sąsiadującego z Rzecząpospolitą Polską, przekraczający granicę w celu pobytu w polskiej strefie przygranicznej na podstawie ważnego zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego, na zasadach określonych w umowie o małym ruchu granicznym zawartej przez Rzeczpospolitą Polską z tym państwem (zwolnienie z obowiązku posiadania wiz), Umowy z Ukrainą, Rosją i Białorusią; duchowni, członkowie zakonów lub osoby pełniące funkcję religijną w kościołach i związkach wyznaniowych, których status jest uregulowany umową międzynarodową, przepisami ustaw o stosunku państwa do kościoła lub innego związku wyznaniowego lub które działają na podstawie wpisu do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych, których pobyt na terytorium RP jest związany z pełnioną funkcją lub przygotowaniem do jej pełnienia (możliwość uzyskania zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, jeżeli okoliczność ta uzasadnia zamieszkiwanie cudzoziemca na terytorium RP przez okres dłuższy niż 3 miesiące oraz wykonywania pracy w związku z pełnioną funkcją religijną bez zezwolenia na pracę). uczestnicy programów pracy wakacyjnej (wiza w celu udziału w programie wymiany kulturalnej lub edukacyjnej, programie pomocy humanitarnej lub programie pracy wakacyjnej oraz zwolnienie z konieczności posiadania zezwolenia na pracę), umowa z Nową Zelandią w sprawie Programu Zwiedzaj i Pracuj Working Holiday Scheme (WHS), negocjowane umowy z Chile, Japonią oraz Australią; członkowie załóg statków morskich przypływających do polskich portów morskich, przekraczający granicę w celu zejścia na ląd i pobytu w granicach miasta portowego (zwolnienie z obowiązku 8

posiadania wizy pod warunkiem posiadania ważnego dokumentu podróży oraz przepustki wydanej przez komendanta placówki Straży Granicznej); kierowcy transportu międzynarodowego (wiza w celu wykonywania pracy kierowcy wykonującego międzynarodowy transport drogowy). Podmiot odpowiedzialny Podmioty współpracujące Realizowany sposób wdrożenia R E K O M E N D A C J E : Sposób, koszty i termin wdrożenia w przyszłości 1.2. IMIGRACJE ZAROBKOWE 1.2.1. Aktywizacja zawodowa populacji miejscowej oraz uwzględnienie potrzeb zwiększenia ogólnego zatrudnienia poprzez napływ z zewnątrz (imigrację zarobkową). Związek z innymi dokumentami o charakterze strategicznym: Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020, Krajowy Plan Działań na rzecz Zatrudnienia na lata 2012 2014, Krajowy Program Reform Rekomendacja wdrażana na bieżąco MPiPS MSW (UdSC, KGSG) W zakresie aktywizacji zawodowej prowadzone są działania w oparciu o ustawę z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r., poz. 674, z późn. zm.). Zasady dopuszczania cudzoziemców do polskiego rynku pracy określone są w rozdziale XVI ww. ustawy i aktach wykonawczych. Przewidują szereg mechanizmów (m.in. test rynku pracy, możliwość zatrudnienia cudzoziemców na uproszczonych zasadach). Wprowadzone w latach 2006 2009 r. zmiany (m.in. liberalizacja procedury wydawania zezwoleń na pracę i wprowadzenia możliwości rejestracji oświadczeń o zamiarze powierzania wykonywania pracy) przyczyniły się do znacznego wzrostu liczby cudzoziemców podejmujących pracę w Polsce. Obecne rozwiązania odpowiadają zapotrzebowaniu gospodarki na pracę cudzoziemców przy jednoczesnym braku negatywnego oddziaływania na polski rynek pracy. Przygotowywana jest, niezależnie od prowadzonej polityki migracyjnej, reforma urzędów pracy, mająca na celu poprawę ich efektywności. Reforma zakłada m.in. wdrożenie we wszystkich Powiatowych Urzędach Pracy systemu profilowania osób bezrobotnych oraz współpracę PUP z prywatnymi agencjami zatrudnienia. Trwają prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw (projekt przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 5 listopada 2013). Termin wdrożenia: wejście w życie ustawy - 1 stycznia 2014 r. Koszty: Określone w uzasadnieniu do projektu ustawy, nie związane bezpośrednio z wdrażaniem polityki migracyjnej. Zmiany przepisów w zakresie dostępu cudzoziemców do rynku pracy będą rozważane i przygotowywane stosownie do stwierdzonych braków w określonych sektorach w oparciu o narzędzia monitorujące potrzeby rynku pracy, które nie mogą być zaspokojone w oparciu o pracowników z Polski i państw UE/EOG (zob. 1.2.3) Termin wdrożenia: 2014 2018, w zależności od sytuacji na polskim rynku pracy Koszty: Przygotowanie projektów przepisów w ramach budżetu MPiPS. Skutki proponowanych zmian będą szacowane w przyszłości w uzasadnieniu (OSR) do danego projektu aktu prawnego. 9

MPiPS 1.2.2. Zmiana instrumentów dopuszczających cudzoziemców do rynku pracy, w tym opracowanie systemu pozwalającego pracodawcom na aktywną rekrutację pracowników z zagranicy, przy założeniu, że zatrudnianie cudzoziemców powinno mieć charakter komplementarny w stosunku do zasobów rodzimej siły roboczej. Związek z innymi dokumentami o charakterze strategicznym: Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020 (s. 84) Rekomendacja niewdrożona MSZ, MG (WPHI), PIP Nie ma przeszkód prawnych, które nie pozwalałaby pracodawcom rekrutować pracowników z zagranicy. Zasada komplementarności jest już obecnie stosowana m.in. poprzez reglamentację dostępu do rynku pracy za pomocą systemu zezwoleń na pracę wydawanych na wniosek pracodawcy i zawierających procedurę tzw. testu rynku pracy. Obecny system dopuszczania cudzoziemców do rynku pracy charakteryzuje się dużą elastycznością, obok standardowej procedury zezwolenia na pracę przewiduje liczne przypadki zwolnienia z tego obowiązku (np. praca na podstawie oświadczenia o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi pozwalające na szybkie zapewnienie pracownika z zagranicy, przy minimum formalności (procedura oświadczeniowa). Przeprowadzono wewnętrzne analizy, zrealizowano także projekt badawczy, którego celem było m.in. zaproponowanie modelu optymalnego dopuszczania cudzoziemców do polskiego rynku pracy, W ocenie ekspertów obecny system odpowiada na aktualne zapotrzebowanie na pracę cudzoziemców. Powinien on w dalszym ciągu opierać się na ścieżce ogólnej (system zezwoleń na pracę) oraz być uzupełniany o specjalne ścieżki dostępu dla wybranych kategorii pracowników. W pierwszej kolejności należy udoskonalić przepisy dot. zatrudniania cudzoziemców w oparciu o oświadczenia pracodawców w celu zmniejszenia skali nadużyć w zakresie rekrutacji, przy zachowaniu jednak elastyczności tej procedury. Termin wdrożenia: przygotowanie projektu przepisów III kw. 2014 Koszty: Przygotowanie projektów przepisów w ramach budżetu MPiPS Należy przygotować analizę możliwych dodatkowych rozwiązań pozwalających pracodawcom na aktywną rekrutację pracowników z zagranicy, z uwzględnieniem konsultacji z pracodawcami, oraz określenie optymalnego momentu, w którym takie narzędzie należy wprowadzić. Proponowane rozwiązania mogą obejmować zarówno zmianę przepisów (przede wszystkim ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz ustawy o cudzoziemcach) jak np. zawarcie umowy międzynarodowej, mającej na celu ułatwienie pracodawcom pozyskiwanie pracowników z danego państwa, jak i kampanie promocyjne mające zachęcić określone kategorie pracowników z zagranicy do podjęcia pracy w Polsce. Termin wdrożenia: wykonanie analizy 2015 r. Koszty: ok. 50 tys. ze środków Funduszu Pracy zgodnie z dotychczasową praktyką, w 2014 r. zostanie skierowany wniosek o zabezpieczenie środków w Planie Funduszu Pracy na to działanie, zgodnie z art. 108 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Oprócz rozwiązań skierowanych bezpośrednio do pracodawców zostaną również rozważone rozwiązania pozwalające określonym kategoriom cudzoziemców (np. posiadającym rzadko spotykane kwalifikacje) na samodzielne poszukiwanie pracodawcy przez określony okres czasu. Termin wdrożenia: 2014-2018 zależnie od sytuacji na rynku pracy. 10

Koszty: Przygotowanie projektów przepisów - w ramach budżetu MPiPS. 1.2.3. Prowadzenie efektywnego systemu regularnego monitoringu popytu na rynku pracy, co pozwoli na elastyczne reagowanie na zapotrzebowanie na pracowników o określonych kwalifikacjach, w zależności od zmieniających się uwarunkowań na rynku pracy. Związek z innymi dokumentami o charakterze strategicznym: KPDZ 2012-2014 (zad. 4.13) Vide rekomendacja 10.1.2 7.14 Rekomendacja wdrożona częściowo MPiPS GUS, MG, MZ, MNiSW, MRiRW MPiPS, począwszy od 2005 roku prowadzi monitoring zawodów nadwyżkowych i deficytowych. Z uwagi na to, że dotychczas stosowane zalecenia metodyczne prowadzenia monitoringu budziły wiele niejasności interpretacyjnych, w 2012 r. w ramach środków z EFS opracowano nowe zalecenia metodyczne prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych na lokalnym rynku pracy, co po dostosowaniu do nich narzędzi teleinformatycznych, pozwoli lepiej identyfikować sytuacje na rynku pracy w zakresie zawodów deficytowych i nadwyżkowych.(inse). Obecnie opracowywana jest aplikacja w Departamencie Informatyki MPiPS, wspomagająca proces monitoringu, która umożliwi realizację nowych zaleceń metodycznych. MPiPS nadzoruje realizację projektu Opracowanie zintegrowanego systemu prognostyczno-informacyjnego umożliwiającego prognozowanie zatrudnienia" (Wykonawca: IPSS, Zadanie 2 Projektu 1.13: Analiza procesów zachodzących na polskim rynku pracy i w obszarze integracji społecznej w kontekście prowadzonej polityki gospodarczej). Szczegóły na temat projektu dostępne są na stronie www.prognozowaniezatrudnienia.pl. Należy na bieżąco aktualizować prognozy popytu na pracę cudzoziemców zrealizowane w ramach projektu badawczego zleconego przez Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, którego celem było m.in. zaproponowanie modelu optymalnego dopuszczania cudzoziemców do polskiego rynku pracy; W ramach Projektu 1.13 - Analiza procesów zachodzących na polskim rynku pracy i w obszarze integracji społecznej w kontekście prowadzonej polityki gospodarczej przewiduje się m.in. prognozę zapotrzebowania polskiego rynku pracy na cudzoziemską siłę roboczą w związku ze zmianami w strukturze demograficznej Polaków i emigracją oraz przygotowanie raportu "Zatrudnienie w Polsce imigrantów/mniejszości etnicznych 2011-2013 oraz wpływ zjawisk emigracyjnych i imigracyjnych na rynek pracy". Termin wdrożenia: 2014 r. Koszty: W MPiPS zagwarantowano środki na ww. projekt Należy zmodernizować narzędzia informatyczne umożliwiające wdrożenie nowych zaleceń metodologicznych do monitoringu zawodów nadwyżkowych i deficytowych; Termin wdrożenia: druga połowa 2014 r. Koszty: W ramach opłaty zryczałtowanej na rozwój i utrzymanie Systemu Teleinformatycznego PSZ. Szacunkowy koszt wyniesie od 2 do 5 mln zł (źródło: Fundusz Pracy). Koszt rocznego utrzymania, rozwoju i wsparcia dla użytkowników to ok. 20% kosztu stworzenia tego narzędzia. Środki na realizację zadania są zabezpieczane co roku przez MPiPS w ramach Funduszu Pracy. Należy opracować zintegrowany system prognostycznoinformacyjny umożliwiający prognozowanie zatrudnienia, a następnie wykorzystywać jego rezultaty do prognozowania zapotrzebowania na pracę cudzoziemców; 11

Termin wdrożenia: koniec 2014 r. Koszty: Środki zagwarantowane w ramach projektu PO KL 1.13 Opracowanie Centralnego Systemu Analityczno Raportowego, który pozwoli na pogłębione analizy m.in. dot. dot. zezwoleń na pracę i oświadczeń w powiązaniu z innymi danymi dotyczącymi rynku pracy. Termin: 2014 r. Koszty: Zabezpieczone w ramach projektu PO KL Należy zaprojektować cykliczne ankiety (realizowane co 2 lata) kierowane do: - instytucji zajmujących się wydawaniem zezwoleń i rejestrowaniem oświadczeń, ankiety zawierałyby m.in. pytania dot. sytuacji na lokalnych rynkach pracy, - pracodawców starających się o zezwolenie lub rejestrujących oświadczenia, zawierające pytania dot. zapotrzebowania pracodawców na pracę cudzoziemców na danym lokalnym rynku pracy. Badanie miałoby charakter dobrowolny, ankiety byłyby dostępne w urzędzie podczas procedury wydawania zezwoleń i rejestrowania oświadczeń; Termin wdrożenia: I połowa 2014 r. zaprojektowanie ankiet, pierwsze badania 2014 r. Koszty: W ramach budżetu MPiPS 1.2.4. Utrzymanie zasady uzupełniającego zatrudniania imigrantów zarobkowych względem pracowników lokalnych. Oznacza to pozostawienie sytemu reglamentacji dostępu cudzoziemców, z zachowaniem podmiotowych i przedmiotowych zwolnień dla uprzywilejowanych kategorii cudzoziemców. Należy także dokonać przeglądu już istniejących zwolnień w kontekście ich zasadności i aktualności. Rekomendacja wdrożona częściowo Vide rekomendacja 1.2.13 MPiPS PIP, MG Rekomendacja jest w dużej części obecnie realizowana w obecnym porządku prawnym poprzez reglamentowanie dostępu do rynku pracy za pomocą instytucji zezwolenia na pracę (zawierającej, w zależności od typu, m.in. mechanizm testu rynku pracy). Wśród licznych zwolnień z konieczności uzyskania zezwolenia na pracę wymienić należy m.in. zwolnienie dla podejmujących pracę w związku z rejestracją oświadczenia, nauczycieli języków obcych, naukowców, absolwentów W zależności od rozwoju sytuacji na rynku pracy rozważone zostanie stworzenie podstawy wydania rozporządzenia MPiPS rozszerzającego stosowanie procedury oświadczeniowej także w celu zatrudnienia cudzoziemców w konkretnych zawodach niezależnie od obywatelstwa. 12

polskich szkół ponadgimnazjalnych i studiów stacjonarnych. Termin wdrożenia: przygotowanie projektu przepisów - 2015 Koszty: przygotowanie projektu przepisów w ramach budżetu MPiPS 13 Należy poddać regularnym przeglądom (co 2-3 lata) rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 20 lipca 2011 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (Dz. U. Nr 155, poz. 919) oraz przepisy ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, pod kątem zasadności i aktualności istniejących zwolnień i rekomendowania ewentualnych zmian prawnych. Termin wdrożenia: najbliższy przegląd II kwartał 2014 r. Koszty: W ramach budżetu MPiPS 1.2.5. Otwieranie rynku pracy na cudzoziemców posiadających tytuł pobytowy oraz członków ich rodzin, których celem jest przeniesienie tzw. centrum życiowego do Polski. Stopniowe ułatwianie dostępu do rynku pracy powinno następować poprzez uproszczenie przepisów prawnych oraz prowadzonych w tym zakresie procedur. Rekomendacja wdrożona częściowo MPiPS PIP, MG Funkcjonuje już obecnie (od 2009 r.) rozwiązanie pozwalające ubiegać się podmiotom powierzającym pracę cudzoziemcom w związku z zarejestrowanym oświadczeniem, u których cudzoziemiec ten przepracował co najmniej 3 miesiące, o zezwolenie na pracę w uproszczonym trybie (bez tzw. procedury testu rynku pracy). Rozwiązanie to pozwala na płynne przejście od pracy krótkoterminowej do pracy w dłuższym horyzoncie czasowym. Ponadto, wojewoda wydaje zezwolenie na pracę bez uwzględnienia warunków, o których mowa w art. 88c ust. 1-5 i 7 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w przypadku cudzoziemca, który w okresie 3 lat poprzedzających złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę przebywał legalnie na terytorium RP i jego pobyt był nieprzerwany. Projekt ustawy o cudzoziemcach przewiduje umożliwienie uzyskania zezwolenia na pobyt stały urodzonym na terytorium Polski dzieciom cudzoziemców posiadających zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE. Termin wdrożenia: wejście w życie ustawy 1 maja 2014 r. Koszty: neutralne dla budżetu Należy przeprowadzić analizę na temat możliwości wspierania cudzoziemców, już obecnych w Polsce, którzy chcą przenieść swoje centrum życiowe do Polski. Analiza powinna uwzględniać wyzwania demograficzne Polski, warunki, jakie powinien spełniać migrant z punktu widzenia udanej integracji w Polsce oraz możliwe środki wsparcia (zmiany prawne, kampanie informacyjne itp.). Analiza ta powinna również uwzględniać współzależność z rekomendacją dotyczącą wspierania migracji cyrkulacyjnych oraz wskazanie momentu, w którym należy zastosować bardziej zdecydowane zachęty dla migracji długoterminowej / osiedleńczej. Termin wdrożenia: IV kwartał 2014 r.

Koszty: W ramach budżetu MPiPS 1.2.6. Maksymalne uproszczenie procedur dotyczących uzyskania prawa pobytu i prowadzenia określonego rodzaju działalności przez osoby, których przemieszczanie się jest ściśle związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez nich samych lub ich pracodawców. Należy w tej grupie wyróżnić inwestorów, osoby lub podmioty gospodarcze zamierzające prowadzić działalność gospodarczą lub innowacyjną i w związku z tym przemieszczające się lub delegujące do Polski swoich pracowników. Opracowanie zasad dostępu do tego segmentu rynku dla cudzoziemców, analogicznie do uregulowania dostępu do rynku pracy zależnej. Możliwą formą takich uregulowań byłaby szczególna regulacja w przepisach dotyczących pracy cudzoziemców. Związek z innymi dokumentami o charakterze strategicznym: W oparciu o wizję działań strategicznych zawartą w projekcie Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki prowadzone są prace nad projektem programu wykonawczego do ww. Strategii, tj. Programu Rozwoju Przedsiębiorstw do 2020 r. (PRP). Rekomendacja wdrożona częściowo MG, MSW (UdSC) PIP, SG, MPiPS Z inicjatywy MG w lipcu 2011 r. uruchomiona została Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Dzięki niej przedsiębiorcy, osoby fizyczne, mogą założyć działalność gospodarczą poprzez wypełnienie jednego formularza na stronie internetowej. Zachowano przy tym możliwość złożenia tego formularza w formie tradycyjnej, papierowej, w dowolnym urzędzie gminy na terenie całego kraju. Dzięki temu rozwiązaniu obecnie czas rejestracji działalności gospodarczej przez osoby fizyczne został zredukowany do minimum niezbędnego jedynie do dokonania technicznego przetworzenia złożonego wniosku. CEIDG, poza skróceniem czasu rejestracji działalności gospodarczej, stanowi istotny portal informacyjny o wszystkich przedsiębiorcach. Informacje te są również niezbędne organom samorządu terytorialnego do wykonywania swoich zadań, np. rozliczania podatków i opłat lokalnych. Ponadto MG w ostatnich latach przygotowało dwie ustawy o charakterze deregulacyjnym. Zarówno ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców, jak i ustawa z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców w znacznym stopniu ograniczyły obciążenia administracyjne oraz obowiązki informacyjne, a także zmniejszyły koszty wykonywania działalności gospodarczej w Polsce. III ustawa deregulacyjna, tj. ustawa z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce weszła w życie dnia 1 stycznia 2013 r. Ostatnie zmiany maja na celu poprawę płynności finansowej przedsiębiorców, ograniczenie zatorów płatniczych w gospodarce oraz zwiększenie dyscypliny płatniczej między przedsiębiorcami. Zapisy regulacji mają przede wszystkim poprawić funkcjonowanie małych i średnich przedsiębiorstw oraz mikroprzedsiębiorców. W ustawie zaproponowane zostały również rozwiązania usprawniające kontakt administracji z przedsiębiorstwami. Zmiany dotyczą m.in. publikowania przez ZUS, NFZ i KRUS wydanych interpretacji oraz wskazania zakresu przedmiotowego interpretacji indywidualnych. Ustawa zawiera również propozycje zmian w zakresie leasingu. Ustawa o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce 14 Opracowano projekt założeń ustawy o standaryzacji niektórych wzorów pism w procedurach administracyjnych. Zaproponowane rozwiązania umożliwią elektronizację niektórych procedur administracyjnych, dzięki czemu pozwolą zaoszczędzić czas obywatelom, przedsiębiorcom oraz urzędom, a także ułatwią załatwienie spraw urzędowych. Termin wdrożenia: projekt jest na etapie uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych. Aktualnie nie można podać dokładanej daty wejścia w życie projektowanej regulacji. Przewiduje się, że będzie to w 2014 r. Koszty: nie przewiduje się dodatkowych kosztów dla budżetu państwa. Wzory pism objęte zakresem przedmiotowym projektu zostały opracowane w ramach projektu UEPA i zostaną przekazane resortom nieodpłatnie. W projekcie nowej ustawy o cudzoziemcach przewidziane jest doprecyzowanie kryteriów korzystności działalności gospodarczej, w związku z której prowadzeniem na terytorium Polski cudzoziemcy ubiegają się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy. Proponowane rozwiązanie przewiduje, że w toku prowadzonego postępowania o udzielenie ww. zezwolenia, wojewoda będzie badał, czy prowadzona przez cudzoziemca działalność gospodarcza jest korzystna dla gospodarki narodowej poprzez osiąganie wymaganego przepisami prawa poziomu dochodu (w roku podatkowym poprzedzającym złożenie wniosku o udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej cudzoziemiec osiągnął dochód nie niższy niż 12-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w województwie, w trzecim kwartale roku poprzedzającego złożenie wniosku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 26

wprowadza także dalsze ograniczanie obowiązków informacyjnych, przewiduje również rezygnację z oryginałów i uwierzytelnionych kopii. Propozycje te stanowią uzupełnienie zmian zawartych w ustawie z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców. Zmniejszenie obciążeń w tym zakresie ograniczy koszty dopełniania procedur administracyjnych, a tym samym koszty wykonywania działalności gospodarczej w Polsce. Kolejną inicjatywą MG jest nowa ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, która przewiduje m.in., że w umowach, w których dłużnikiem jest organ publiczny, termin płatności za dostarczone towary lub wykonane usługi nie może przekraczać, co do zasady, 30 dni kalendarzowych, chyba, że określenie dłuższego terminu będzie obiektywnie uzasadnione szczególnym charakterem lub szczególnymi elementami umowy. Termin ten w żadnym jednak przypadku nie będzie mógł przekroczyć 60 dni kalendarzowych. Rozwiązanie to, wynikające bezpośrednio z przepisów wspólnotowych, przyczyni się m.in. do ujednolicenia warunków umów zawieranych przez organy publiczne. Ustawa weszła w życie w dniu 28 kwietnia 2013 r. października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1070, z późn. zm.) lub zatrudnianie wymaganej liczby pracowników (zatrudnianie na czas nieokreślony i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres co najmniej roku poprzedzającego złożenie wniosku co najmniej dwóch pracowników, będących obywatelami polskimi lub cudzoziemcami, o których mowa w art. 87 ust. 1 pkt 1-9 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy), albo poprzez wykazanie posiadania środków lub też prowadzenia działań pozwalających na spełnienie w przyszłości tych warunków w szczególności przez prowadzenie działalności przyczyniającej się do wzrostu inwestycji, transferu technologii, wprowadzania korzystnych innowacji lub tworzenia miejsc pracy. Projektowane przepisy przewidują ponadto, że cudzoziemiec, który przebywa na terytorium Polski w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, będzie miał możliwość ubiegania się w ramach jednej procedury o zezwolenie, które będzie go uprawniało zarówno do wykonywania pracy polegającej na pełnieniu funkcji w zarządzie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej, którą utworzył lub której udziały lub akcje objął lub nabył, jak i do pobytu w Polsce, w związku z prowadzeniem tej działalności gospodarczej. Jest to nowe rozwiązanie w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów. Wydawane dotychczas dwa dokumenty (zezwolenie na pracę i zezwolenie pobytowe) zostaną zastąpione jednym. Termin wdrożenia: wejście w życie ustawy 1 maja 2014 r. Koszty: Wejście w życie nowej ustawy o cudzoziemcach nie będzie wiązało się ze zmianą poziomu wydatków jednostek sektora finansów publicznych w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów. Wdrożenie proponowanych rozwiązań nie będzie angażowało dodatkowych środków budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego ponad te, które są angażowane na podstawie obowiązujących przepisów prawa, w jakiejkolwiek fazie realizacji omawianego przedsięwzięcia, tak w części 42 Sprawy wewnętrzne, jak i poza nią, a w konsekwencji nie będzie generowało zwiększenia kosztów wymagającego dodatkowych środków z budżetu państwa. 1.2.7. Objęcie rozwiązaniami umożliwiającymi najbardziej korzystne warunki pracy i pobytu studentów zagranicznych oraz absolwentów polskich uczelni. Tworzone warunki powinny zachęcać tę kategorię cudzoziemców do osiedlania się w Polsce i zasilania swoimi kwalifikacjami rynku pracy. Rekomendacja wdrożona częściowo 15

MPiPS, MZ, MNiSW, MSW (UdSC) Odnośnie dostępu do rynku pracy rekomendacja jest w dużej części zrealizowana w zakresie kompetencji MPiPS, poprzez możliwość podejmowania pracy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę przez studentów (posiadających zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony w związku z nauką przez cały rok, posiadających wizę przez 3 miesiące wakacyjne) oraz absolwentów polskich uczelni, jeśli studiowali w trybie stacjonarnym. Ponadto, wojewoda wydaje zezwolenie na pracę w trybie uproszczonym - bez uwzględnienia warunków, o których mowa w art. 88c ust. 1-5 i 7 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w przypadku cudzoziemca, który w okresie 3 lat poprzedzających złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę ukończył uczelnię wyższą, jeśli studiował w innym trybie niż stacjonarny. Odnośnie warunków pracy studenci zagraniczni podlegają takiej samej ochronie jak obywatele polscy. W projekcie nowej ustawy o cudzoziemcach przewidziane jest wprowadzenie nowych rozwiązań dla cudzoziemców studiujących na polskich uczelniach oraz dla absolwentów tych uczelni: 1) Zezwolenia na pobyt czasowy w celu kształcenia się na studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia lub jednolitych studiach magisterskich albo studiach trzeciego stopnia będzie się udzielać cudzoziemcowi, gdy celem jego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest podjęcie lub kontynuacja stacjonarnych studiów wyższych lub stacjonarnych studiów doktoranckich, zwanych dalej studiami, włącznie z odbyciem kursu przygotowawczego do podjęcia nauki na tych studiach w języku polskim, a także wtedy, gdy stanowią one kontynuację lub uzupełnienie studiów podjętych przez niego na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Zgodnie z obecnymi rozwiązaniami kursy przygotowawcze do odbycia studiów nie są wyraźnie objęte przepisami o udzielaniu tego typu zezwolenia pobytowego, a taką możliwość daje art. 2 lit. b dyrektywy Rady 2004/114/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. w sprawie warunków przyjmowania obywateli państw trzecich w celu odbywania studiów, udziału w wymianie młodzieży szkolnej, szkoleniu bez wynagrodzenia lub wolontariacie (Dz. Urz. UE L 375 z dnia 23.12.2004, str. 12-18) 2) Zezwolenie na pobyt czasowy udzielane cudzoziemcom studiującym w Polsce będzie przyznawane na okres 15 miesięcy (tj. 1 roku i 3 miesięcy). W sytuacji, gdy cudzoziemiec będzie zamierzał przebywać w związku ze studiami w Polsce krócej niż 1 rok, wówczas zezwolenie będzie przyznawane na okres trwania roku akademickiego lub studiów oraz dodatkowych 3 miesięcy. 3) Cudzoziemcy, którzy będą kontynuować studia na kolejnym roku studiów będą mogli uzyskać kolejne zezwolenie na pobyt czasowy na okres do 3 lat, a nie jak do tej pory na rok. 4) W projekcie zrezygnowano także z obecnie obowiązujących rozwiązań, zgodnie z którymi wojewoda jest zobowiązany odmówić cudzoziemcowi udzielenia kolejnego zezwolenia pobytowego w przypadku, gdy nie zaliczył roku studiów i nie uzyskał warunkowego wpisu na następny rok lub semestr studiów, na rzecz rozwiązania, które pozwoli wojewodzie odmawiać kolejnego zezwolenia na zasadzie uznania administracyjnego, gdy cudzoziemiec nie czyni zadowalających postępów w studiach. (nie zaliczył roku w wymaganym terminie). Powyższa propozycja pozwoli na elastyczniejsze podejście do pobytu studentów z państw trzecich w Polsce. 16

5) Postępowanie w sprawie udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia pobytowego powinno być prowadzone nie tylko z uwzględnieniem terminu rozpoczęcia nauki przewidzianego programem studiów, ale również w sposób ułatwiający przyjmowanie cudzoziemców, którzy uczestniczą w programach Unii Europejskiej wzmacniających mobilność do Unii Europejskiej, jako obszaru docelowego lub w jej obrębie, co uwzględnia art. 6 ust. 2 dyrektywy Rady 2004/114/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. w sprawie warunków przyjmowania obywateli państw trzecich w celu odbywania studiów, udziału w wymianie młodzieży szkolnej, szkoleniu bez wynagrodzenia lub wolontariacie (Dz. Urz. UE L 375 z dnia 23.12.2004, str. 12-18). 6) Przewidziano także możliwość udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy na okres 1 roku absolwentom polskich uczelni wyższych poszukujących w Polsce pracy. Termin wdrożenia: wejście w życie ustawy 1 maja 2014 r. Koszty: Wejście w życie nowej ustawy o cudzoziemcach nie będzie wiązało się ze zmianą poziomu wydatków jednostek sektora finansów publicznych w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów. Wdrożenie proponowanych rozwiązań nie będzie angażowało dodatkowych środków budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego ponad te, które są angażowane na podstawie obowiązujących przepisów prawa, w jakiejkolwiek fazie realizacji omawianego przedsięwzięcia, tak w części 42 Sprawy wewnętrzne, jak i poza nią, a w konsekwencji nie będzie generowało zwiększenia kosztów wymagającego dodatkowych środków z budżetu państwa. Należy rozważyć rozszerzenie możliwości pracy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę dla studentów stacjonarnych posiadających wizę, z 3 miesięcy wakacyjnych na cały rok Termin wdrożenia: przygotowanie projektu przepisów - 2016 r. Koszty: przygotowanie projektu przepisów - w ramach budżetu MPiPS 1.2.8. Utrzymanie geograficznych preferencji w zakresie dopuszczania do polskiego rynku pracy obywateli krajów trzecich (kraje wschodniego sąsiedztwa, w dalszej kolejności kraje kaukaskie) Rekomendacja wdrażana w sposób ciągły MPiPS MSZ Preferencjami w ramach uproszczonego systemu zatrudniania cudzoziemców objęci są obywatele 5 państw - Ukrainy, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Rosji. Trwają prace nad objęciem ww. systemem również Armenii. Należy cykliczne (np. raz do roku) opracowywać materiały zawierające informacje o państwach traktowanych jako preferencyjne z punktu widzenia napływu imigrantów zarobkowych (MPiPS we 17

Podejmowane są wspólne działania z państwami uznanymi za preferencyjne z punktu widzenia imigracji zarobkowych poprzez przygotowywanie propozycji zawarcia umów międzynarodowych, uczestnictwo w projektach związanych z migracjami zarobkowymi, czy organizację wspólnych konferencji i seminariów. Przykładowo, w 2012 r. podpisana została umowa z Ukrainą dot. koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. współpracy z MSZ i MSW i innymi instytucjami, z wykorzystaniem danych z placówek zagranicznych). Informacje mogłyby dot. m.in. sytuacji gospodarczej, w tym na rynku pracy, trendów w procesach migracyjnych, ryzyka migracyjnego czy zmian w politykach migracyjnych w tych państwach. Informacja taka będzie następnie przekazywana członkom Zespołu do Spraw Migracji. 18 Termin wdrożenia: pierwsza analiza - 2014 Koszty: w ramach budżetu MPiPS 1.2.9. Wprowadzenie ułatwień dla wysoko wykwalifikowanych pracowników zgodnie z Dyrektywą Rady 2009/50/WE z dnia 25 maja 2009 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (tzw. Dyrektywą o Niebieskiej Karcie). Rekomendacja wdrożona MSW (UdSC) MPiPS, PIP Dyrektywa wdrożona ustawą z dnia 27 kwietnia 2012 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (poz. 589). Ponadto w projekcie nowej ustawy o cudzoziemcach przewiduje się ułatwienia dla cudzoziemców ubiegających się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy oraz usprawnienie procedury udzielania tego zezwolenia: 1) Wprowadzona zostanie możliwość złożenia przez cudzoziemców wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, podczas legalnego pobytu na terytorium Polski, w dogodnym momencie oraz niezależnie od podstawy legalnego pobytu. 2) Proponowane rozwiązania odchodzą od konieczności przedkładania przez wnioskodawcę tytułu prawnego do lokalu, w którym cudzoziemiec zamieszkuje. Zainteresowany będzie zobowiązany jedynie wskazać, że ma w Polsce zapewnione miejsce zamieszkania. 3) Przewiduje się przyspieszenie procedury udzielania zezwoleń na pobyt, w tym zezwolenia na pobyt czasowy poprzez ograniczenie możliwości przedłużania (z 3 miesięcy do 60 dni) terminu przewidzianego na przekazanie przez komendanta oddziału Straży Granicznej, komendanta wojewódzkiego Policji lub Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego informacji, czy wjazd i pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mogą stanowić zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego. 4) Przewiduje się odstąpienie od powyższego wymogu w przypadku małoletnich cudzoziemców, którzy nie ukończyli jeszcze 13 roku życia, co również w znacznym stopniu usprawni prowadzenie postępowań w przypadku małoletnich cudzoziemców. Termin wdrożenia: wejście w życia ustawy 1 maja 2014 r. Koszty: Wejście w życie nowej ustawy o cudzoziemcach nie będzie wiązało się ze zmianą poziomu wydatków jednostek sektora finansów

publicznych w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów. Wdrożenie proponowanych rozwiązań nie będzie angażowało dodatkowych środków budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego ponad te, które są angażowane na podstawie obowiązujących przepisów prawa, w jakiejkolwiek fazie realizacji omawianego przedsięwzięcia, tak w części 42 Sprawy wewnętrzne, jak i poza nią, a w konsekwencji nie będzie generowało zwiększenia kosztów wymagającego dodatkowych środków z budżetu państwa. 1.2.10. Wprowadzenie ułatwień dla cudzoziemskich pracowników o innych potrzebnych kwalifikacjach, np. poprzez zastosowanie krajowego systemu preferencyjnego opartego, analogicznie do Niebieskiej Karty, na kryterium wysokości wynagrodzeń lub też na innych instrumentach stosowanych w innych państwach, takich jak określenie branż preferencyjnych, posiadanie wykształcenia lub unikatowych kwalifikacji itp. Pozwoliłoby to aktywnie rekrutować pracowników o kwalifikacjach i umiejętnościach, których brakuje lub będzie brakować na polskim rynku pracy. Rozważenia wymaga również preferencyjne traktowanie osób, którym inne państwo członkowskie Unii Europejskiej przyznało Niebieską Kartę. Związek z innymi dokumentami o charakterze strategicznym: Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2030 (s. 102 system punktowy), Rekomendacja wdrożona częściowo MPiPS PIP, MSW (UdSC), MSZ Zrealizowano projekt badawczy dotyczący zasad dopuszczania cudzoziemców do polskiego rynku pracy. Zaproponowano w nim m.in. model systemu punktowego dla pracowników wysoko wykwalifikowanych i o umiejętnościach potrzebnych dla polskiego rynku pracy. Należy rozważyć opracowanie specjalnej ścieżki dostępu dla pracowników wysokowykwalifikowanych, opartego na systemie punktowym. Zmian wymagać będzie przede wszystkim ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz ustawa o cudzoziemcach. Termin wdrożenia: przygotowanie projektowanych rozwiązań 2015-2018, w zależności od potrzeb rynku pracy Koszty: przygotowanie projektowanych rozwiązań - w ramach budżetu MPiPS. 1.2.11. Usprawnienie i zharmonizowanie procedur wydawania zezwoleń na pobyt i na pracę dla cudzoziemców zgodnie z Dyrektywą Rady 2011/98/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie procedury jednego wniosku o jedno zezwolenie dla obywateli krajów trzecich na pobyt i pracę na terytorium państwa członkowskiego oraz w sprawie wspólnego zbioru praw dla pracowników z krajów trzecich przebywających legalnie w państwie członkowskim. Związek z innymi dokumentami o charakterze strategicznym: KPDZ (zad. 5.1 s. 70) Rekomendacja niewdrożona (w trakcie wdrażania) MSW (UdSC) MPiPS, PIP Pełne wdrożenie rekomendacji nastąpi wraz z wejściem w życie nowej ustawy o cudzoziemcach. Zgodnie z projektem ustawy stroną w postępowaniu o jednolite zezwolenie na pobyt i pracę będzie cudzoziemiec. Aby złożyć wniosek będzie musiał przebywać na terytorium RP. Cudzoziemiec powinien mieć ubezpieczenie zdrowotne oraz źródło stabilnego i regularnego dochodu oraz mieć zapewnione miejsce zamieszkania na terytorium RP. Ponadto w przypadku, gdy 19