SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE

Instytut Ochrony Przyrody PAN SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE z realizacji projektu PL0108 Optymalizacja wykorzystania zasobów sieci Natura 2000 dla zrównoważonego rozwoju w Karpatach Sprawozdanie obejmuje działania realizowane na podstawie umowy finansowej PL0108/E1/2.2.5/013/07 z dnia 23.10.2007, pomiędzy NFOŚiGW, a IOP PAN, w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandia, Liechtenstein, Norwegia) ETAP IX umowy: 01.10.2009-31.12.2009 Projekt Natura 2000 w Karpatach Kraków, 15 stycznia 2010

Projekt PL0108 Optymalizacja wykorzystania zasobów sieci Natura 2000 dla zrównoważonego rozwoju w Karpatach jest realizowany w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandia, Liechtenstein, Norwegia) w latach 2007-2011. Główne Biuro Mechanizmów Finansowych znajduje się w Brukseli (www.eeagrants.org) Instytucją Wspomagającą wdrażanie projektu jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Instytucją Pośredniczącą jest Ministerstwo Środowiska, natomiast rolę Krajowego Punktu Kontaktowego pełni Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Polska strona MF EOG: www.eog.gov.pl Biuro projektu PL0108: Instytut Ochrony Przyrody PAN 31-120 Kraków Al. Mickiewicza 33, pokój 21E Tel. 12-4234997; 12-3703565 www.iop.krakow.pl/karpaty Zespół koordynujący projekt: Wojciech Mróz, Agnieszka Olszańska, Joanna Perzanowska, Katarzyna Staszyńska, Agata Uliszak 2

Poniżej przedstawiono sprawozdanie merytoryczne z wszystkich działań projektu prowadzonych w okresie od 1.10.2009 do 31.12.2009. Sprawozdanie stanowi załącznik do czwartego wniosku o płatność projektu PL0108. Redakcja raportu: Agata Uliszak W raporcie wykorzystano opracowania, sprawozdania oraz inne wyniki prac następujących osób: Baś Grzegorz, Chochół Dariusz, Cierlik Grzegorz, Gomółka Mieczysław, Hotała Paweł, Hudyka Michał, Loch Jan, Najberek Kamil, Nieszporek Katarzyna, Perzanowska - Sucharska Joanna, Szary Adam,, Zięcik Anna Głównym beneficjentem projektu jest Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie, jednak należy podkreślić, że projekt wdrażany jest przez sieć instytucji partnerskich. Wsród nich najistotniejszymi partnerami, biorącymi udział w realizacji projektu w raportowanym okresie byli: - Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie - Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowie - Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków - Babiogórski Park Narodowy - Bieszczadzki Park Narodowy - Gorczański Park Narodowy - Nadleśnictwo Nowy Targ 3

Spis treści 1. Informacja o projekcie...5 2. Zasięg geograficzny projektu...5 3. Strategie zarządzania, zintegrowany system informacji i analizy spójności (Zadanie 1)...7 3.1. Strategie zarządzania dla 23 obszarów Natura 2000 w Karpatach (zadanie 1.1)...8 3.1.1. Strategie zarządzania dla 14 obszarów Natura 2000 w województwie małopolskim (Zadanie 1.1.1)...9 3.1.1.1. Strategia zarządzania obszarem Natura 2000: Babia Góra PLH 120001...9 3.1.1.2. Strategia zarządzania obszarem Natura 2000: Tatry PLH120013...9 3.1.2. Strategie zarządzania dla 4 obszarów Natura 2000 w województwie podkarpackim (Zadanie 1.1.2)...9 3.1.2.1. Strategia zarządzania obszarem Natura 2000: PLH180001 Bieszczady...9 3.1.2.2. Strategia zarządzania obszarami Natura 2000: Ostoja Jaśliska PLH 180014 10 3.1.3. Strategie zarządzania dla 5 obszarów Natura 2000 w województwie śląskim (Zadanie 1.1.3)...10 3.2. Zintegrowany system informacji o sieci Natura 2000 w Karpatach (zadanie 1.2)...10 3.3. Analizy spójności sieci Natura 2000 w polskich Karpatach. (zadanie 1.3)...10 3.3.1. Analiza rozmieszczenia dużych drapieżników i kopytnych (zadanie 1.3.1.)..10 4. Programy aktywnej ochrony (zadanie 2)...11 4.1. Program aktywnej ochrony w Bieszczadzkim Parku Narodowym (Zadanie 2.2)...11 4.2. Program aktywnej ochrony w Babiogórskim Parku Narodowym (Zadanie 2.4)...12 5. Programy edukacyjne, promocja projektu i koordynacja (Zadanie 3)...12 5.1. Programy edukacyjne (Zadanie 3.1.1-3.1.4)...13 5.2. Promocja projektu (Zadanie 3.2)...13 5.3. Koordynacja projektu (Zadanie 3.3)...14 6. Załączniki...Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 4

1. Informacja o projekcie Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie rozpoczął w kwietniu 2007 realizację projektu PL0108 Optymalizacja wykorzystania zasobów sieci Natura 2000 dla zrównoważonego rozwoju w Karpatach ( Natura 2000 w Karpatach ). Projekt otrzymał dofinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (www.eog.gov.pl) (nr umowy PL0108-SGE- 00050-E-V2-EEA FM). Całkowity koszt projektu to 950 000 Euro. Projekt jest dofinansowany w 85% prze MF EOG, pozostałe 15% współfinansują Małopolski Konserwator Przyrody i Podkarpacki Konserwator Przyrody (5%) oraz IOP PAN (10%). Projekt jest wdrażany w latach 2007-2011. Główne cele projektu to m.in.: opracowanie strategii zarządzania dla 23 projektowanych specjalnych obszarów ochrony siedlisk wraz z pokrywającymi się z nimi obszarami specjalnej ochrony ptaków na terenie polskich Karpat (w regionie biogeograficznym alpejskim sieci Natura 2000): realizacja programów aktywnej ochrony siedlisk i gatunków w wybranych lokalizacjach (m.in. Babiogórski PN, Bieszczadzki PN, Gorczański PN, Nadleśnictwo Nowy Targ) realizacja programów edukacyjnych, promujących ochronę przyrody na poziomie lokalnym, skierowanych głównie do społeczności lokalnych oraz grup zainteresowanych (m.in. gminy Jabłonka, Lipnica Wielka, Komańcza, Cisna) stworzenie zintegrowanego systemu informacji o sieci Natura 2000 w Karpatach przeprowadzenie analizy spójności sieci Natura 2000 w Karpatach, obejmujących zagadnienia za zakresu ochrony przyrody, zagadnienia społeczno-ekonomiczne, analizę istniejących i potencjalnych konfliktów oraz sporządzenie regionalnej strategii rozwoju tej sieci. promocja wyników projektu przez publikację książki, folderów informacyjnych oraz prezentacje w mediach i stronę internetową. 2. Zasięg geograficzny projektu Zasięg projektu obejmuje cały obszar znajdujący się w polskiej części regionu biogeograficznego alpejskiego sieci Natura 2000, obejmujące południową część trzech województw: małopolskiego, podkarpackiego i śląskiego (mapa 1). 5

Powierzchnia tego obszaru wynosi ok. 10 tys. km 2. Większość działań jest skoncentrowanych na terenie projektowanych obszarów Natura 2000 (mapa 2), jednak należy podkreślić, że ze względu na integralność środowiska przyrodniczego i społecznego Karpat, podjęte działania znacząco będą wpływać także na tereny nie objęte siecią Natura 2000, stanowiące korytarze ekologiczne łączące poszczególne obszaru Natura 2000. Mapa 1. Polska cześć regionu biogeograficznego alpejskiego sieci Natura 2000 Mapa 2. Projektowane specjalne ochrony siedlisk Natura 2000 w Karpatach. Mapa przestawia wszystkie obszary zgłoszone przez Polskę do Komisji Europejskiej do 31 grudnia 2007. 6

3. Strategie zarządzania, zintegrowany system informacji i analizy spójności (Zadanie 1) Zgodnie z planem wdrażania projektu Zadanie 1 obejmuje następujące działania: 1.1. Strategie zarządzania dla 23 obszarów Natura 2000 w Karpatach 1.1.1. Strategie zarządzania dla 14 obszarów Natura 2000 w województwie małopolskim. 1.1.2. Strategie zarządzania dla 4 obszarów Natura 2000 w województwie podkarpackim. 1.1.3. Strategie zarządzania dla 5 obszarów Natura 2000 w województwie śląskim. 1.2. Zintegrowany system informacji o sieci Natura 2000 w Karpatach 1.2.1. Opracowanie koncepcji bazy danych oraz metodyki przetwarzania danych.. 1.2.2.-1.2.3. Zakup sprzętu komputerowego wraz z oprogramowaniem, zbieranie, analiza i wprowadzanie danych. 1.2.4. Opracowanie map obszarów Natura 2000. 1.2.5. Opracowanie i aktualizacja strony internetowej projektu. 1.3. Analizy spójności sieci Natura 2000 w polskich Karpatach. 1.3.1.-1.3.4. Analiza rozmieszczenia dużych drapieżników i kopytnych, łąk górskich, terenów podmokłych i lasów. 1.3.5. Analiza uwarunkowań socjo-ekonomicznych. 1.3.6. Analiza możliwości wykorzystania zasobów kulturowych i turystycznych. 1.3.7.Analiza istniejących i potencjalnych konfliktów planistycznych. 1.3.8. Opracowanie zintegrowanej strategii zrównoważonego rozwoju Karpat. Należy podkreślić, że działania te są w dużym stopniu ze sobą znacznie powiązane i często trudno zakwalifikować podjęte prace do jednego z nich. Ogólnie można stwierdzić, że zadanie 1.3 będzie stanowiło zwieńczenie prac realizowanych równolegle w ramach zadań 1.1 i 1.2. W bieżącym okresie sprawozdawczym kontynuowano podjęte prace w ramach zadań 1.1.1 i 1.1.2 oraz podjęto działania w ramach realizacji zadania 1.1.3. Działania te prowadzą do wypracowania strategii zarządzania dla obszarów Natura 2000 w trzech województwach, na terenie których realizowany jest projekt PL0108; małopolskim, podkarpackim i śląskim. 7

3.1. Strategie zarządzania dla 23 obszarów Natura 2000 w Karpatach (zadanie 1.1) Zadanie to obejmuje zarówno prace przekrojowe, niezbędne do wykonania przed przystąpieniem do sporządzenia wszystkich strategii zarządzania, oraz prace szczegółowe, polegające głównie na gromadzeniu danych przyrodniczych oraz organizacji procesu konsultacji planowanych zadań ochronnych z przedstawicielami lokalnych instytucji i organizacji. Zebrane dane są aktualnie gromadzone w zintegrowanym systemie informacji o Karpatach. Będą wykorzystane do sporządzenia strategii zarządzania dla obszarów, a także zostaną udostępnione wszystkim zainteresowanym stronom. Dodatkowym, bardzo istotnym celem pracy jest utworzenie listy ekspertów, którzy będą rekomendowani do dalszych prac związanych z ochroną siedlisk przyrodniczych w Karpatach, a także skierowanie zainteresowań badawczych specjalistów na problemy wdrażania sieci Natura 2000 w Karpatach. Zestawienie pozyskanych informacji zamieszczono poniżej, przy omawianiu prac w kolejnych obszarach. Poniżej przedstawiono zestawienie wszystkich 23 obszarów, dla których zostaną opracowane strategie zarządzania. Wytłuszczonym drukiem oznaczono obszary, na terenie których prowadzono prace w bieżącym kwartale (warsztaty, badania terenowe, strategie ochrony). Lp. OBSZAR Kod region województwo 1 Babia Góra PLH120001 alpejski małopolskie 2 Cerkiew w Łosiu koło Ropy PLH120021 alpejski małopolskie 3 Czarna Orawa PLH120002 alpejski małopolskie 4 Dolina Białki PLH120024 alpejski małopolskie PLH120022, 5 Grota Zbójnicka na Łopieniu i Luboń Wielki PLH120027 alpejski małopolskie 6 Kostrza PLH120009 alpejski małopolskie 7 Małe Pieniny PLH120025 alpejski małopolskie 8 Na Policy PLH120012 alpejski małopolskie 9 Polana Biały Potok PLH120026 alpejski małopolskie 10 Ostoja Gorczańska PLH120018 alpejski małopolskie 11 Ostoja Popradzka PLH120019 alpejski małopolskie 12 Pieniny PLH120023 alpejski małopolskie 13 Tatry PLH120013 alpejski małopolskie 14 Torfowiska Orawsko-Nowotarskie PLH120016 alpejski małopolskie 15 Bieszczady PLC180001 alpejski podkarpackie 16 Góry Słonne PLH180013 alpejski podkarpackie 17 Jasiołka PLH180011 alpejski podkarpackie 18 Ostoja Jaśliska PLH180014 alpejski podkarpackie 8

19 Ostoja Magurska PLH180001 alpejski podkarpackie 20 Beskid Mały PLH240023 alpejski śląskie 21 Beskid Śląski PLH240005 alpejski śląskie 22 Beskid Żywiecki PLH240006 alpejski śląskie 23 Kościół w Górkach Wielkich PLH240008 kontynentalny śląskie 24 Kościół w Radziechowach PLH240007 alpejski śląskie 3.1.1. Strategie zarządzania dla 14 obszarów Natura 2000 w województwie małopolskim (Zadanie 1.1.1) 3.1.1.1. Strategia zarządzania obszarem Natura 2000: Babia Góra PLH 120001 Gatunki, dla których opracowano strategię Lp. ochrony Autor 1 dzięcioł czarny Hotała Paweł 2 jarząbek Hotała Paweł 3 włochatka Hotała Paweł 3.1.1.2. Strategia zarządzania obszarem Natura 2000: Tatry PLH120013 Prowadzono badania terenowe dotyczące rozmieszczenia oraz stanu zachowania siedlisk przyrodniczych na terenie ostoi. 3.1.2. Strategie zarządzania dla 4 obszarów Natura 2000 w województwie podkarpackim (Zadanie 1.1.2). W okresie rozliczeniowym prowadzono prace związane ze strategiami zarządzania obszarami: Ostoja Jaśliska oraz Bieszczady. 3.1.2.1. Strategia zarządzania obszarem Natura 2000: PLH180001 Bieszczady Przeprowadzono wizje terenowe wybranych działek na obszarze gminy Cisna. Ich celem była ocena wartości działek pod względem przyrodniczym i ich znaczenia dla zachowania gatunków i siedlisk przyrodniczych, chronionych w obszarze Natura 2000 Bieszczady. Szczególny nacisk został położony na analizę potencjalnych i istniejących konfliktów planistycznych na terenie gminy Cisna. Zbierano informacje oraz sporządzono cząstkowe opracowania waloryzacji gminy (korytarze ekologiczne, strefy ochrony ptaków, siedliska). Na przyszły kwartał zaplanowano spotkanie, na którym zostanie zaprezentowane syntetyczne opracowanie waloryzacji 9

przyrodniczej gminy. Może być ono wykorzystywane przez partnera projektu Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Rzeszowie, w procedurach wydawania decyzji środowiskowych dla przedsięwzięć mogących wpływać negatywnie na obszary Natura 2000 Bieszczady. Także mieszkańcy gminy będą mogli dowiadywac się o zasobach przyrodniczych posiadanych przez nich działek. 3.1.2.2. Strategia zarządzania obszarami Natura 2000: Ostoja Jaśliska PLH 180014 Przeanalizowano dane z badań terenowych prowadzonych w roku 2009 na części obszaru w rezerwacie Źródliska Jasiołki. Dotycza one rozmieszczenia, zróżnicowania oraz aktualnego stanu siedlisk przyrodniczych na terenie rezerwatu Źródliska Jasiołki. 3.1.3. Strategie zarządzania dla 5 obszarów Natura 2000 w województwie śląskim (Zadanie 1.1.3) Prace związane ze strategiami w województwie śląskim zostały zaplanowane na kolejny kwartał. 3.2. Zintegrowany system informacji o sieci Natura 2000 w Karpatach (zadanie 1.2). W ramach zadania 1.2 prowadzono prace terenowe służące uzupełnieniu informacji o zasobach przyrodniczych oraz ich zagrożeniach w wybranych obszarach Natura 2000. Opracowano także kolejny moduł Zintegrowanego Systemu Informacji o obszarach Natura 2000 (formularza do wpisywania danych o siedliskach przyrodniczych). 3.3. Analizy spójności sieci Natura 2000 w polskich Karpatach. (zadanie 1.3) Realizacja tego zadania jest zaplanowana na końcową fazę projektu. Trwa proces analizowania, przetwarzaniai uzupełniania zebranych do tej pory danych. Wszystkie materiały zbierane w ramach zadań 1.1, 1.2, 2 i 3 oraz wyniki spotkań i konsultacji zostaną wykorzystane w końcowych pracach, które umożliwią opracowanie zintegrowanej strategii zarządzania siecią Natura 2000 w Karpatach. 3.3.1. Analiza rozmieszczenia dużych drapieżników i kopytnych (zadanie 1.3.1.) 10

Analizą objęto wśród kopytnych jelenia, sarnę, dzika, a także łosia, żubra i kozicę. Z drapieżników pod uwagę wzięto wilka, rysia oraz niedźwiedzia. Baza danych zawiera informacje o rozmieszczeniu tych gatunków w Karpatach, ich liczebności, jak również ciągłości populacji i łączności pomiędzy poszczególnymi subpopulacjami. Analizy dotyczą także możliwości utrzymania tej ciągłości w przyszłości poprzez zlokalizowanie i ochronę karpackich korytarzy ekologicznych. Informacje o występowaniu i rozmieszczeniu wymienionych wyżej gatunków uzyskano od Lasów Państwowych. Nadleśnictwa dysponują danymi o występowaniu, rozmieszczeniu i liczebności zwierzyny na swoim terenie. Dane te pochodzą z corocznych inwentaryzacji zwierzyny prowadzonej przez Lasy Państwowe. Część nadleśnictw prowadzi również ewidencje przypadków kolizji zwierzyny łownej i gatunków chronionych z samochodami na drogach mieszczących się na terenie zarządzanych przez określone nadleśnictwo. Pozwoliło to w połączeniu z danymi o natężeniu ruchu na głównych drogach karpackich uzyskanymi od Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad wytyczyć miejsca gdzie ciągłość populacji poszczególnych gatunków może być zagrożona. Bazę danych uzupełniono informacjami o liczebności i rozmieszczeniu ssaków na terenie Parków Narodowych zlokalizowanych na terenie polskiej części Karpat. Całość uzyskanych informacji została naniesiona na mapę i opracowana przy użyciu narzędzi GIS. 4. Programy aktywnej ochrony (zadanie 2) 4.1. Program aktywnej ochrony w Bieszczadzkim Parku Narodowym (Zadanie 2.2). W roku 2009 w Bieszczadzkim P.N. kontynuowano zabiegi w zakresie testowania skuteczności ochrony aktywnej na wybrane płaty połonin, polan i torfowisk: ręczne koszenia połonin, okrajków torfowiskowych i wskazanych fragmentów łąki z Campanula serrata - na łącznej powierzchni 14 ha, odkrzaczania kompleksów torfowiskowych i stanowisk dzwonka piłkowanego - na łącznej powierzchni 23 ha. W miejscach koszonych prowadzony jest monitoring dynamiki fitocenoz i zachowania populacji. Założono 52 kwadraty stałe w obrębie koszonych płatów łąkowych z Campanula serrata oraz 12 kwadratów na połoninie, inwentaryzując układ płatów roślinnych, wykonując zdjęcia fitosocjologiczne na powierzchniach oraz określając kondycję populacji istotnych gatunków na każdym z wybranych punktów. Podsumowanie monitoringu będzie realizowane w roku bieżącym, kiedy to sporządzona zostanie końcowa seria map i zdjęć fitosocjologicznych. 11

4.2. Program aktywnej ochrony w Babiogórskim Parku Narodowym (Zadanie 2.4). W ramach realizowanego programu Optymalizacja wykorzystania zasobów sieci Natura 2000 dla zrównoważonego rozwoju w Karpatach na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego w IV kwartale 2009 roku przeprowadzono zabieg odkrzaczania lądowych ekosystemów nieleśnych oraz zabezpieczanie odnowień przed zgryzaniem przez jeleniowate. Zabiegiem odkrzazania objęto dwie polany: Gubernasówkę (wydzielenie 99h i 101b) oraz Markowe Rówienki (wydzielenie 72h). Polana Gubernasówka (Obwód Ochronny Orawa) leży na południowych stokach Babiej Góry. W wyniku odkrzaczania usunięto gatunki: świerk Picea abies, modrzew Larix decidua, jarząb pospolity Sorbus aucuparia, wierzby Salix sp. Pozyskany materiał został zniesiony na teren składnicy drewna i tam spalony. Polana Markowe Rówienki (Obwód Ochronny Cyl) leży na zboczu północnym Babiej Góry.. W wyniku przeprowadzonych prac usunięto drzewa i krzewy z gatunku: świerk Picea abies, modrzew Larix decidua, jarząb pospolity Sorbus aucuparia, wierzby Salix sp., brzoza brodawkowata Betula pendula, jesion wyniosły Fraxinus excelsior, jodła pospolita Abies alba, olsza szara Alnus incana. Pozyskany materiał został częściowo spalony a częściowo złożony w niewielkich pryzmach na skraju lasu. Zabezpieczono także wełną owczą szczytowe pączki pędu głównego sadzonek jodłowych w łącznej liczbie 20800 szt. na siedemnastu uprawach o łącznej powierzchni 4,27 ha. Teren objęty zadaniem zlokalizowano w Obwodzie Ochronnym Cyl. Zabieg polegał na owinięciu niewielką ilością wełny owczej szczytowych pączków pędu głównego jodły w taki sposób aby w następnym sezonie wegetacyjnym sadzonka mogła swobodnie się rozwijać. Wełna była delikatnie przeplatana między igłami wokół pączków tak, aby mogła utrzymać się przez okres zimy oraz przedwiośnia nie powodując ucisku tkanki przewodzącej pędu, co w okresie wegetacji mogłoby doprowadzić do obumarcia pędu głównego. Do zabezpieczenia używano wełny owczej, która w żaden sposób nie była przetwarzana. Surowość tej wełny daje efekt środka zabezpieczającego o potrójnym działaniu: wizualnym, smakowym i zapachowym. 5. Programy edukacyjne, promocja projektu i koordynacja (Zadanie 3). 12

5.1. Programy edukacyjne (Zadanie 3.1.1-3.1.4) Określenie stopnia świadomości środowiskowej, przygotowanie założeń programów edukacyjnych, szkolenia dla nauczycieli w wybranych gminach w Karpatach, ewaluacja działań edukacyjnych) Sprawozdanie z realizacji zadań projektu za IV kwartał 2009 Na czwarty kwartał 2009 zaplanowano opracowywanie merytoryczne materiałów informacyjno-promocyjnych oraz ich skład i druk. Rozpoczęto cykl dystrybucji poradników i gier do szkół w których realizowany jest projekt jak też innych wybranych jednostek edukacyjno-oświatowych. W szczególności gra, spotkała się z dużym zainteresowaniem odbiorców. Przeprowadzono warsztaty dla nauczycieli w Cisnej. Warsztaty skierowane były na przybliżenie nauczycielom problematyki różnych form ochrony przyrody, w tym głównie Natury 2000. Obejmowały one krótki wykład o programie Natura 2000, prezentację wybranych scenariuszy zajęć dla klas I-III, IV-VI szkół podstawowych i gimnazjów jak też omówienie różnych metod podających, przydatnych nauczycielom podczas prowadzenia zajęć z uczniami różnych poziomów nauczania. Nauczyciele testowali także grę planszową. Przeprowadzono także grę decyzyjną odnośnie wprowadzania programu Natura 2000 w gminie. Słuchacze przyjmowali w niej role różnych grup osób zamieszkujących gminy w których wyznaczono obszary siedliskowe lub ptasie wchodzące w skład sieci Natura 2000. 5.2. Promocja projektu (Zadanie 3.2) Wydanie drukiem 8 plakatów oraz 12 książeczek informacyjnych dla obszarów Natura 2000. Wydano drukiem 8 plakatów informacyjnych o sieci Natura 2000 w Karpatach pt.: Babia Góra, Cerkiew w Łosiu koło Ropy, Opactwo Cystersów w Szczyrzycu, Ostoja Gorczańska/Gorce, Tatry, Kościół w Górkach Wielkich i Kościół w Radziechowach, Beskid Śląski, Beskid Mały oraz 12 broszur informacyjnych Babia Góra, Cerkiew w Łosiu koło Ropy, Opactwo Cystersów w Szczyrzycu, Ostoja Gorczańska/Gorce, Czarna Orawa, Małe Pieniny, Na Policy, Grota Zbójnicka na Łopieniu, Kostrza i Luboń Wielki, Kościół w Górkach Wielkich i Kościół w Radziechowach, Beskid Śląski, Beskid Mały, Beskid Żywiecki. Przygotowanie i wydruk książeczek informacyjnych jest elementem realizacji zadania nr 3 projektu PL0108: Programy edukacyjne, promocja projektu 13

i koordynacja. Celem tego działania jest upowszechnienie rzetelnej wiedzy o powstających obszarach Natura 2000 w Karpatach wśród lokalnych społeczności. Ksiażeczki zostaną rozpowszechnione wsród jednostek administracji, jednostek edukacyjnych, gospodarstw agroturystycznych, ośrodków informacyjnych itp. Produkcja edukacyjnego filmu pt. Babia Góra Obszar Natura 2000 Park Narodowy W ramach programów edukacyjnych dla gmin Jabłonka, Lipnica wyprodukowano film pt Babia Góra Obszar Natura 2000 Park Narodowy. Prezentuje on bogactwo przyrody i kultury masywu Babiej Góry, na której znajduje się park narodowy, a także wyznaczony został obszar Natura 2000. 5.3. Koordynacja projektu (Zadanie 3.3). Projekt jest koordynowany przez pracowników IOP PAN: W okresie sprawozdawczym projekt był koordynowany przez zespół Kierownik projektu dr Wojciech Mróz (umowa-zlecenie) Zastępca kierownika projektu mgr Agnieszka Olszańska (umowa-zlecenie) Asystent mgr Katarzyna Staszyńska (4/5 etatu) Asystent - mgr Agata Uliszak (4/5 etatu). Dodatkowe prace na rzecz projektu, przede wszystkim związane z księgowością oraz archiwizacją dokumentów i innymi zagadnieniami formalnymi (np. przygotowanie umów, sprawy kadrowe) wykonywali także pracownicy działu technicznego IOP PAN: Elżbieta Sroka, Andżelika Miś, Jadwiga Żyła, Anna Stanuch Na potrzeby prac związanych z koordynacją projektu utworzono w Instytucie Ochrony Przyrody PAN w Krakowie biuro projektu, które znajduje się w głównym budynku IOP PAN w Krakowie, Al. Mickiewicza 33 (pokój 21 E). Biuro projektu zajmuje się m.in. - utrzymywaniem bieżącego kontaktu z partnerami projektu - sprawozdawczością - organizacją spotkań - informowaniem zainteresowanych o działaniach projektu - wytwarzaniem oraz dystybucją materiałów projektów - promocją działań projektu oraz Mechanizmu Finansowego EOG - kontaktami z Instytucją Pośrednicząca i Wspomagającą - rozliczeniami finansowymi (z wykorzystaniem działu księgowości IOP PAN) - nadzorem merytorycznym nad pracami wykonywanymi w ramach projektu - wspomaganiem przepływu informacji dot. wdrażania sieci Natura 2000 w Karpatach. 14