Przepisy UE dotyczące najwyższych dopuszczalnych poziomów WWA w środkach spożywczych Dr n.wet. Małgorzata Klimowicz-Bodys Inspektor Weterynaryjny ds. bezpieczeństwa żywności, pasz oraz ubocznych produktów zwierzęcych, WIW Opole M.K-B.
2 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych Dla ochrony zdrowia publicznego jest rzeczą zasadniczą, by zanieczyszczenia w środkach spożywczych nie przekraczały poziomów, które są dopuszczalne z toksykologicznego punktu widzenia. M.K-B.
3 Najwyższe dopuszczalne poziomy powinny być określone na możliwie rygorystycznym poziomie, który jest rozsądnie osiągalny przy zastosowaniu dobrej praktyki rolniczej, w zakresie rybołówstwa i produkcji, oraz z uwzględnieniem ryzyka związanego z konsumpcją żywności. W przypadku zanieczyszczeń uznanych za genotoksyczne substancje rakotwórcze lub w przypadkach, gdy aktualne narażenie ludności lub najbardziej wrażliwych na skutki narażenia grup ludności jest bliskie czy też przekracza tolerowane pobranie, najwyższe poziomy powinny być określone na najniższym rozsądnie osiągalnym poziomie.
4 Takie podejście zapewni, że przedsiębiorcy branży żywnościowej będą stosować środki mające w jak największym stopniu zapobiegać zanieczyszczeniom i je ograniczać w celu ochrony zdrowia publicznego. Ponadto, dla ochrony zdrowia niemowląt i małych dzieci, grupy szczególnie wrażliwej, właściwe jest ustalenie najniższych dopuszczalnych poziomów zanieczyszczeń, które można osiągnąć poprzez staranny dobór surowców stosowanych do produkcji żywności dla niemowląt i małych dzieci.
5 W celu zapewnienia skutecznej ochrony zdrowia publicznego, do obrotu handlowego nie mogą być wprowadzane ani same produkty zawierające zanieczyszczenia w ilościach przekraczających najwyższe dopuszczalne poziomy, ani mieszaniny tych produktów z innymi środkami spożywczymi; produkty te nie mogą też być stosowane jako składniki innych środków spożywczych.
6 W celu zapewnienia jednolitego wykonywania przepisów o najwyższych dopuszczalnych poziomach właściwe organy muszą stosować te same kryteria dotyczące pobierania próbek oraz te same kryteria przeprowadzania badań analitycznych w całej Wspólnocie. Istotne jest również to, aby wyniki badań analitycznych były przekazywane i interpretowane w sposób jednolity. Środki dotyczące pobierania próbek i wykonywania analiz określone w niniejszym rozporządzeniu przewidują jednolite zasady dotyczące przekazywania wyników i ich interpretacji.
7 W odniesieniu do wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) Komitet Naukowy ds. Żywności w swej opinii z dnia 4 grudnia 2002 r. stwierdził, że niektóre wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne są genotoksycznymi substancjami rakotwórczymi. WWA mogą znacznie zanieczyścić środki spożywcze w trakcie procesów wędzenia, ogrzewania i suszenia, podczas których produkty spalania maja bezpośredni kontakt z żywnością.
8 Według Komitetu Naukowego ds. Żywności benzo(a)piren może być stosowany jako znacznik występowania i rakotwórczego działania WWA w żywności, wraz z benzo(a)antracenem, benzo(b)fluorantenem, benzo(j)fluorantenem, benzo(k)fluorantenem, benzo(g,h,i)perylenem, chryzenem, cyclopenta(c,d)pirenem, dibenzo(a,h)antracenem, dibenzo(a,e)pirenem, dibenzo(a,h)pirenem, dibenzo(a,i)pirenem, dibenzo(a,l)pirenem, indeno(1,2,3-c,d)pirenem i 5-metylochryzenem. Do przyszłej oceny przydatności utrzymywania benzo(a)pirenu jako znacznika niezbędne będą dalsze analizy względnych proporcji tych WWA w żywności. Ponadto należy również ocenić benzo(c)fluoren, zgodnie z zaleceniem JECFA.
9 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 835/2011 z dnia 19 sierpnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1881/2006 odnośnie do najwyższych dopuszczalnych poziomów wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w środkach spożywczych W opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żwyności (EFSA) benzo(a)piren nie jest odpowiednim markerem wskazującym na obecność WWA, w żywności, a najbardziej odpowiednim wskaźnikiem obecności WWA byłaby suma 4 specyficznych związków chemicznych. M.K-B.
10 Należy określić nowe najwyższe dopuszczalne poziomy dla sumy czterech substancji (benzo(a)pirenu, benz(a)antracenu, benzo(b)fluorantenu i chryzenu) zachowując przy tym odrębny najwyższy dopuszczalny poziom dla benzo(a)pirenu. Taki system gwarantowałby utrzymanie wartości WWA w żywności na poziomie niezagrażającym zdrowiu oraz umożliwiałby kontrole zawartości WWA w próbkach, w których nie jest wykrywalny benzo(a)piren, a w których obecne są inne WWA. M.K-B.
11 Dane dotyczące ryb wędzonych i mięsa wędzonego wykazały, że możliwe jest obniżenie najwyższych dopuszczalnych poziomów. W niektórych przypadkach może zachodzić potrzeba dostosowania aktualnie stosowanej technologii wędzenia. W związku z tym odnośnie mięsa wędzonego i ryb wędzonych ustanowiono procedurę dwuetapową z dwuletnim okresem vacatio legis. M.K-B.
M.K-B. 12 Wysokie poziomy WWA stwierdzono w niektórych rodzajach mięsa poddanego obróbce cieplnej i produktów mięsnych poddanych obróbce cieplnej sprzedawanych konsumentowi końcowemu. Takich wysokich poziomów można uniknąć dzięki odpowiednim warunkom obróbki i urządzeniom. Dlatego należy ustanowić najwyższe dopuszczalne poziomy WWA w mięsie i produktach mięsnych, które poddano rodzajowi obróbki cieplnej, o którym wiadomo, że może doprowadzić do powstania WWA (wyłącznie pieczenie na ruszcie/grillu)
13 Środek spożywczy B(a)P B(a)P, B(a)A, B(b)F, Ch a) mięso wędzone i produkty mięsne wędzone; b) mięso ryb wędzone i produkty rybołówstwa wędzone; c) wędzone mięso skorupiaków a) szproty wędzone i szproty wędzone w konserwie; b) mięso poddane obróbce cieplnej i produkty mięsne poddane obróbce cieplnej sprzedawane konsumentowi końcowemu; c) małże świeże, schłodzone, 2,0 µg/kg 12,0 µg/kg 5,0 µg/kg 30,0 µg/kg
14 Rozporządzenie (WE) 854/2004 PE i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiające szczególne przepisy dotyczące organizacji urzędowych kontroli w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do spożycia przez ludzi. Rozporządzenie (WE) 882/2004 PE i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzonych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt Rozporządzenie MRiRW z dnia 09 października 2006 r. w sprawie określenia spraw rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych przez powiatowego lekarza weterynarii albo urzędowego lekarza weterynarii z upoważnienia powiatowego lekarza weterynarii
Rozporządzenie MRiRW projekt 15 Do dnia 31 sierpnia 2017 r. zezwala się na produkcję i wprowadzanie wyłącznie na terytorium RP produktów mięsnych wędzonych bez udziału środków aromatyzujących dymu wędzarniczego, zwanych produktami mięsnymi wędzonymi tradycyjnie, w których najwyższy dopuszczalny poziom zanieczyszczenia dla: a) benzo(a)pirenu wynosi nie więcej niż 5 µg/kg b) sumy WWA wynosi nie więcej niż 30 µg/kg. Odstępstwo, miałoby zastosowanie tylko do danego produktu mięsnego wędzonego tradycyjnie, który został zgłoszony przez podmiot prowadzący przedsiębiorstwo spożywcze do PLW właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności.
16 Na podmiot prowadzący przedsiębiorstwo spożywcze nałożony byłby obowiązek pisemnego poinformowania PLW o zamiarze skorzystania z odstępstwa. Informacja w formie pisemnej będzie również obowiązywała, gdy podmiot zechce zrezygnować z odstępstwa. Produkty mięsne wędzone tradycyjnie, do których zastosowane zostanie odstępstwo, będą specjalnie znakowane znakiem weterynaryjnym kwadratowym, niezależnie od statusu zakładu.
17 Powyższe rozwiązanie obejmowałoby systemowo wszystkie produkty mięsne wędzone tradycyjnie, a wiec takie, przy produkcji których nie stosowano preparatów dymu wędzarniczego, bez konieczności odnoszenia się do listy produktów tradycyjnych czy innych systemów jakości żywności. Możliwość skorzystania z odstępstwa jest fakultatywna, to podmiot będzie decydował czy chce skorzystać z odstępstwa czy nie. Proponuje się, aby z przedmiotowego odstępstwa mogły korzystać zarówno zakłady zatwierdzone zgodnie z rozporządzeniem (WE) 853/2004, jak i przez zakłady prowadzące działalność marginalna, lokalną i ograniczoną.
18 Przedmiotowe przepisy unijne przewidują, po upływie trzyletniego okresu obowiązywania odstępstwa, poddanie go ponownej analizie, która na podstawie dostarczonych dowodów pozwoli na wyłonienie ewentualnych produktów wymienionych z nazwy, dla których możliwe i uzasadnione będzie utrzymanie odstępstwa umożliwiającego bezterminowe wprowadzenie tych produktów na rynki lokalne.
M.K-B. Dziękuję za uwagę