Załącznik do uchwały Nr IV / 1 /11 Rady Gminy Rogowo z dnia 28 stycznia 2011 r.

Załącznik do uchwały Nr IV / 1 /11 Rady Gminy Rogowo z dnia 28 stycznia 2011 r. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŚWIEśAWY NA LATA 2011-2018 ŚwieŜawy, Rogowo 2011

SPIS TREŚCI: 1.CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI ŚWIEŻAWY..3 1.1. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE...3 1.2. HISTORIA ŚWIEŻAW.. 5 1.3. UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE......7 2. ANALIZA ZASOBÓW MIEJSCOWOŚCI ŚWIEŻAWY.11 2.1. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SPOŁECZNYCH. 11 2.2. INWENTARYZACJA INFRASTRUKTURY..17 3. ANALIZA SWOT DLA MIEJSCOWOŚCI ŚWIEŻAWY 19 4. OPIS PLANOWANYCH DZIAŁAŃ INWESTYCYJNYCH.20 4 A. OPIS I CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW O SZCZEGÓLNYM ZNACZENIU DLA ZASPOKOJENIA POTRZEB MIESZKAŃCÓW..23 5. WDRAŻANIE PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŚWIEŻAWY.24 GMINA ROGOWO 2

1. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI ŚWIEŻAWY 1.1. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE Miejscowość Świeżawy usytuowana jest w województwie kujawsko-pomorskim, na terenie powiatu rypińskiego, w centralnej części gminy Rogowo. Położenie miejscowości Świeżawy przedstawia poniższa mapa. Mapa 1 Położenie miejscowości Świeżawy na tle województwa, powiatu i gminy WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE POWIAT RYPIŃSKI GMINA ROGOWO Świeżawy Źródło: http://zpp.pl; http://www.rogowo.pl. GMINA ROGOWO 3

Gmina Rogowo należy do powiatu rypińskiego, położonego we wschodniej części województwa kujawsko-pomorskiego. W skład powiatu wchodzi sześć gmin, w tym: jedna gmina miejska (Rypin) oraz pięć gmin wiejskich (Brzuze, Rogowo, Rypin, Skrwilno i Wąpielsk). Gmina Rogowo graniczy od strony północnej z gminą Rypin (powiat rypiński), od strony zachodniej z gminami: Brzuze (powiat rypiński) i Chrostkowo (powiat lipnowski), od wschodu z gminą Skrwilno (powiat rypiński), zaś od strony południowej z gminą Skępe (powiat lipnowski) oraz z gminą Szczutowo (powiat sierpecki) należącą do województwa mazowieckiego. Miejscowość Świeżawy jest jednym z 22 sołectw (28 wsi) gminy wiejskiej Rogowo. Pozostałe miejscowości to: Borowo, Brzeszczki Duże, Brzeszczki Małe, Charszewo, Czumsk Duży, Czumsk Mały, Huta, Huta Chojno, Karbowizna, Kosiory, Lasoty, Lisiny, Nadróż, Narty, Nowy Kobrzyniec, Pinino, Pręczki, Rogówko, Rogowo, Rojewo, Ruda, Rumunki Likieckie, Sosnowo, Stary Kobrzyniec, Szczerby, Wierzchowiska, Zamość. Powierzchnia miejscowości Świeżawy wynosi 443,9519 ha, co stanowi 3,17% powierzchni gminy Rogowo oraz 0,76 % powierzchni powiatu rypińskiego. Miejscowość Świeżawy zamieszkuje 179 osób. Dominantą przestrzenną wsi jest świetlica wiejska. Jest ona usytuowana w centrum Świeżaw przy drodze powiatowej. Obok świetlicy znajduje się oczko wodne. Teren wokół oczka wodnego stanowi największą przestrzeń wspólną z planowanym urządzeniem go na cele rekreacji i wypoczynku. Przy drodze w kierunku Rogowa stoją okazy przyrody dorodne sosny traktowane jako pomniki przyrody ( formalnie nie podlegają ochronie prawnej) oraz kapliczka przydrożna. Dominującym typem zabudowy w Świeżawach jest typ jednodrożny luźny. Układ zagrodowy w gospodarstwach rolnych ma typowy charakter pomorski wejścia do zabudowania znajdują się od strony podwórka zaś zabudowa gospodarcza maskowana jest zadrzewieniami i krzewami. Najczęstszym układem zagrody rolniczej w Świeżawach jest zagroda z budynkami częściowo zespolonymi- najczęściej łączone są budynki inwentarskie ze składowymi lub gospodarczymi oraz zagroda wielobudynkowa luźna. Zagrody leżą najczęściej na skraju użytków rolnych. W Świeżawach miesza się obecnie nowoczesna zabudowa z zabudową rolniczą z dominującym typem zabudowań z lat 70-tych i 80-tych. GMINA ROGOWO 4

1.2. HISTORIA ŚWIEŻAW Historię Świeżaw możemy rozpocząć od XII wieku. Archeolodzy z dużym prawdopodobieństwem ustalili występowanie osad m.in. w Świeżawach. Po raz pierwszy w źródłach pisanych miejscowość Świeżawy ( Szweschewy) występuje w 1502 roku. Jest to dokument dotyczący wsi wchodzących w skład parafii św. Bartłomieja. W Świeżawach (Szwiessawy) dziedziczyła w XVI wieku szlachta, która przyjęła od tej miejscowości nazwisko Świeżawscy i legitymowała się herbem Paprzyca. W tym wieku bardzo słabo rozwinięte było rzemiosło wiejskie. Świeżawscy prawdopodobnie posiadali wiatrak. W XVII wieku Świeżawy były bogatą wsią. W rejestrze z 1673 roku ujęte zostały łącznie z Sosnowem, stąd trudno określić, gdzie rozmieszczone były gospodarstwa szlachty. Wojciech Świeżawski, właściciel cząstki Świeżaw i Sosnowa należał do elity szlacheckiej II poł. XVIII wieku okolic Rogowa. Utrzymywał w swoim gospodarstwie służbę pochodzenia szlacheckiego oraz płacił pogłówne od 36 poddanych chłopów. Wiek XVIII przynosi nam pierwsze szacunkowe dane dotyczące ludności dla Rogowa i okolic. Z 1775 roku pochodzi wykaz dymów, dzięki któremu możemy ustalić liczbę ludności. W Świeżawach liczba dymów wynosiła 9 a liczba ludności 54 ( przyjmując współczynnik 6 osób na dym ). Na początku XVIII wielu właścicielem Świeżaw zostaje Stanisław Chaliński. W 1756 roku sprzedaje on dobra Franciszkowi Niekraszowi herbu Klamry. W 1780 majątek ten nabył od synów Franciszka Jan Nepomucen Czaki. W jego posiadaniu Świeżawy pozostawały do 1826 roku. Spis majątkowy sporządzony w 1789 roku wymienia także w Świeżawach cząstkowych właścicieli, zapewne niewielkich działek, szlachtę Koziebrodzkiego i Dzieżyńskiego. Szczegółowe dane dotyczące liczby dymów i ludności zawiera Tabella miast, wsi i osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia, ludności, alfabetycznie ułożona, wydana w 1827 roku przez Komisję Spraw Wewnętrznych Królestwa Polskiego. Według tych danych miejscowość Świeżawy zamieszkiwały 162 osoby ( 16 dymów)-dane z 1822 roku. Świeżawy w I poł. XIX wieku często zmieniały właścicieli. Po 1815 roku wieś ta znajdowała się w posiadaniu rodziny Czaki i Niekrasz. W 1820 roku Wojciech Niekrasz procesował się z Janem Nepomucenem Czaki o granice ich majątków. Część należąca do rodziny Czaki, zadłużona w okresie Księstwa Warszawskiego, zostaje przejęta przez Bank Berliński w 1826 roku. W 1830 roku właścicielem Świeżaw był już Rząd Królestwa Polskiego, od którego 6 lat później całą wieś nabyli Jan i Karolina Bromirscy. W 1838 roku Bromirscy sprzedali GMINA ROGOWO 5

Świeżawy Janowi Wyszenfeldowi. Po trzech latach użytkowania Wyszenfeld sprzedał majątek Karolowi Kuhnowi. Częste zmiany właścicieli spowodowały osłabienie gospodarcze dóbr Świeżawy. Już w 1845 roku majątek został wystawiony na licytację za długi zaciągnięte w Towarzystwie Kredytowym Ziemskim, lecz nabywcy nie znaleziono. W drugi terminie kupił Świeżawy Konstanty Richter. W kolejnych latach Świeżawom groziły kolejne licytacje. Już w 1857 roku dobra te nabył Kazimierz Wojtkowski, a w trzy lata później Apolinary Mieczkowski. Niewielka stabilizacja nastąpiła dopiero po przejęciu majątku przez rodzinę baronów Schleinitz w 1864 roku. Źródła podają że w Świeżawach w XIX wieku znajdował się jeden z nielicznych wówczas murowanych dworów oraz gorzelnie jako najważniejsze i najbardziej zadbane budynki gospodarcze. Zatrudniano w nich specjalnych majstrów gorzelnianych. W Świeżawach produkcja okowity była zmechanizowana i zaplanowana w szczegółach. W Świeżawach stała również karczma oraz wiatrak. O bogactwie Świeżaw przemawiało również wyposażenie w młynek do czyszczenia ziarna oraz w sieczkarnię. Poza tym właściciel Świeżaw posiadał 4 pługi, 8 radeł i 6 bron. Po zakończeniu powstania styczniowego nastąpił proces uwłaszczenia chłopów. Zaledwie 4 % ziemi tracił w trakcie uwłaszczenia majątek Świeżawy. Dla chłopów z 18 osad przyznano tylko 26 morgów ziemi. Po upadku powstania styczniowego rząd carski przystąpił do likwidacji odrębności ustrojowej Królestwa Polskiego. Przeprowadzono gruntowną zmianę podziałów administracyjnych. Teren okolic Rogowa znalazł się w powiecie rypińskim i został podzielony między kilka gmin. W skład gminy Rogowo weszło 30 wsi i osad w tym Świeżawy. Podział ten utrzymał się do 1915 r. W latach 1880-1895 Świeżawy charakteryzowały się następującymi danymi : powierzchnia gruntów w morgach folwark 680 morgów, wieś-27 morgów, liczba dymów folwark 13, wieś 18 osad, liczba mieszkańców 158. Pod koniec XIX wieku Świeżawy znowu zostały wystawiane na licytacje przez Towarzystwo Kredytowe Ziemskie. Kolejni właściciele nie potrafili odbudować dawnej świetności tego majątku. W 1908 roku Świeżawy kupił Ignacy Piwnicki, właściciel sąsiedniego Sosnowa. W latach 1913-1914 Piwnicki rozparcelował znaczną część Świeżaw. W 1919 roku znacznie okrojony i osłabiony gospodarczo majątek Świeżawy kupili Aniela i Feliks Dudrewicz. Po śmierci Feliksa Dudrewicza nadzór nad folwarkiem przejął jego syn Tadeusz, który to zarządzał majątkiem do października 1939 roku, kiedy to został aresztowany przez Selbstschutz. Dnia 7 i 8 września 1939 roku wojska niemieckie zajęły Rogowo i okolice. Gmina Rogowo w czasie okupacji należała do powiatu rypińskiego. Świeżawy przyjęły niemiecką nazwę Schmiedetal. 27 października 1939 roku majątek Świeżawy został przejęty przez GMINA ROGOWO 6

Niemców. Następnego dnia aresztowano Tadeusza Dudrewicza, przewieziono do aresztu w Rypinie i po kilku dniach rozstrzelano w lasach skrwileńskich. Wiosną 1940 roku takie majątki ziemskie jak Likiec, Lisiny, Nadróż, Sosnowo i Świeżawy znalazły się pod administracją okupacyjną. W styczniu 1945 roku w Rogowie została utworzona komendantura gminna NKWD. Rozpoczęło się życie w nowej rzeczywistości politycznej. 1.3. UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE Ukształtowanie terenu Pod względem fizyczno-geograficznym gmina Rogowo podzielona jest na dwie części. Część północna, zachodnia i południowo-zachodnia gminy należy do Pojezierza Dobrzyńskiego, natomiast część wschodnia i południowo-wschodnia znajduje się w obrębie Równiny Urszulewskiej. Powierzchnia terenu gminy Rogowo kształtowała się pod wpływem działalności erozyjnej i akumulacyjnej lodowca, w związku z czym charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem. W północno-zachodniej części gminy najbardziej charakterystycznym elementem rzeźby terenu są pagórki morenowe oraz przełom rzeki Ruziec. Zupełnie innymi cechami charakteryzuje się centralna i wschodnia część gminy Rogowo, związana z sandrem rzeki Skrwy. Teren w tym miejscu jest z reguły płaski lub lekko falisty z występującymi zagłębieniami wytopiskowymi oraz płytkimi rynnami subglacjalnymi. Hydrografia Pod względem hydrograficznym, północna i zachodnia część gminy Rogowo należy do zlewni rzeki Drwęcy, część południowo-wschodnia do zlewni rzeki Skrwy,zaś część południowa do zlewni rzeki Mień. Gmina Rogowo charakteryzuje się stosunkowo bogatą siecią wód powierzchniowych. Składają się na nią położone w północno-zachodniej części gminy jeziora: Ruda, Huta i część jeziora Głęboczek oraz cieki: rzeka Ruziec, Kanał Rojewo i Kanał Gójsk. Ponadto, na terenie gminy występują liczne mniejsze zbiorniki i oczka wodne jak np. jezioro Kościan - położone w dnie rynny polodowcowej, jezioro Rojewskie wypełniające zagłębienie wytopiskowe oraz jeziora położone w miejscowościach Nadróż i GMINA ROGOWO 7

Huta - wypełniające dna lokalnych obniżeń terenowych. W istotny sposób sieć wód powierzchniowych wzbogaca kilka dużych jezior, których linia brzegowa biegnie na granicy gminy. Wśród jezior tych wyróżnić można: Jezioro Urszulewskie, Jezioro Wielgie, Jezioro Sarnowskie, Jezioro Likieckie, Jezioro Ławki. Ważny element systemu hydrograficznego gminy obok jezior i cieków stanowią również kompleksy łąkowo-bagienne wypełniające zagłębienia i doliny cieków. Na obszarze gminy występuje sześć takich kompleksów, spośród których większość ma istotne znaczenie dla retencji i funkcjonowania cieków wodnych. Klimat Zgodnie z podziałem obszaru Polski na dzielnice rolniczo-klimatyczne W. Okołowicza, teren gminy Rogowo należy do mazurskiej dzielnicy rolniczo-klimatycznej. Opady roczne kształtują się w tym rejonie na poziomie 550-600 mm. Okres wegetacyjny trwa tu ok. 210-220 dni, a średnia roczna temperatura oscyluje w granicach 7,6 C. Bogata rzeźba terenu, duże kompleksy leśne, liczne zbiorniki wodne oraz występujące tu tereny podmokłe sprawiają, iż klimat gminy jest zróżnicowany. W centralnej i wschodniej części gminy największy wpływ na klimat mają lasy i podmokłe tereny, natomiast w zachodniej części gminy urozmaicone ukształtowanie terenu i związane z tym zmienne nasłonecznienie. Gleby Na terenie gminy Rogowo przeważają gleby bielicoziemne, powstałe z piasków i żwirów pochodzenia morenowego i wodnolodowcowego. Jedynie w północnej części gminy w obrębie wysoczyzny morenowej znajdują się wytworzone z glin i piasków gliniastych gleby płowe, brunatne i czarne ziemie. Natomiast gleby pochodzenia GMINA ROGOWO 8

organicznego (torfowe i murszowe) występują na terenach podmokłych w pobliżu cieków oraz wokół jezior. Analizując strukturę gruntów zarówno w gminie Rogowo, jak i na terenie miejscowości Świeżawy przewagę (na poziomie 59,17 % dla gminy oraz 60,98 % dla Świeżaw ) stanowią użytki rolne, z czego zdecydowaną większość tworzą grunty orne. Wykres 1 Podział gruntów w miejscowości Świeżawy na tle gminy Rogowo Podział gruntów w miejscowości Świeżawy Podział gruntów w gminie Rogowo 31,77% 7,25% 33,83% 7,00% 60,98% 59,17% Użytki rolne Lasy i grunty leśne Pozostałe grunty Użytki rolne Lasy i grunty leśne Pozostałe grunty Podział użytków rolnych w miejscowości Świeżawy Podział użytków rolnych w gminie Rogowo 4,38% 31,30% 0,23% 23,11% 68,47% 72,51% Grunty orne Łąki i pastwiska Wycinek 3 Pozostałe Grunty orne Łąki i pastwiska Pozostałe Źródło: dane Urzędu Gminy Rogowo. Grunty orne I i II klasy bonitacyjnej nie występują na terenie gminy Rogowo. Gleby klas bonitacyjnych IIIa i IIIb zajmują 2,97 % powierzchni gruntów ornych ( w Świeżawach nie występują), grunty klas bonitacyjnych IVa i IVb 16,65 % powierzchni gruntów ornych ( w Świeżawach 0,54 %), zaś 80,38 % tworzą gleby V i VI klasy bonitacyjnej (w Świeżawach 99,46%) GMINA ROGOWO 9

Spośród użytków zielonych gminy Rogowo dominujący udział na poziomie 68,33% przypada na użytki zielone V i VI klasy bonitacyjnej ( w Świeżawach -53,51%). Pozostałą część (31,67%) stanowią użytki zielone IV klasy bonitacyjnej ( w Świeżawach 46,49%). Użytki zielone I, II i III klasy bonitacyjnej na terenie gminy Rogowo nie występują. Lesistość Lasy na terenie gminy Rogowo zajmują powierzchnię 4 646 ha, co stanowi 33,23% ogólnej powierzchni gminy. Kompleksy leśne rozmieszczone są nieregularnie. Największe to lasy usytuowane we wschodniej części gminy (w otoczeniu jeziora Urszulewskiego), a także lasy położone na północ i południowy-wschód od Rogowa oraz na południe od Rojewa. Większość lasów stanowią lasy państwowe, będące pod zarządem Nadleśnictwa Skrwilno jednostka administracyjno-gospodarcza Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu. GMINA ROGOWO 10

2. ANALIZA ZASOBÓW MIEJSCOWOŚCI ŚWIEŻAWY 2.1. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SPOŁECZNYCH Podział demograficzny ludności Miejscowość Świeżawy zajmuje powierzchnię 4,4395 km 2 i liczy 179 mieszkańców, co daje gęstość zaludnienia na poziomie ok. 40 os./km 2. Spośród wszystkich mieszkańców wsi, 47,49% stanowią kobiety, zaś 52,51% mężczyźni. Struktura płci mieszkańców Świeżaw jest zatem wyrównana. Strukturę wiekową przedstawia poniższa tabela. Tabela 1 Struktura wiekowa mieszkańców miejscowości Świeżawy na tle gminy ( dane na dzień 31.12.2009 r.) Grupa wiekowa miejscowość Świeżawy gmina Rogowo os. % os. % Ludność w wieku przedprodukcyjnym 39 21,79 1 162 23,32 Ludność w wieku produkcyjnym 111 62,01 3 061 61,44 Ludność w wieku poprodukcyjnym 29 16,20 759 15,24 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Rogowo. Analizując strukturę wieku mieszkańców Świeżaw wyraźnie widać, iż przeważającą grupę stanowią osoby w wieku produkcyjnym. Udział tejże grupy stanowi bowiem nieco ponad 62% wszystkich mieszkańców analizowanej miejscowości. Kolejną lokatę z udziałem na poziomie 21,79% zajmują osoby w wieku przedprodukcyjnym. Najmniejszy udział równy 16,20% przypada zaś na grupę osób w wieku poprodukcyjnym. Analogiczna sytuacja przedstawia się dla całej gminy Rogowo. Tutaj również największy udział przypada na osoby w wieku produkcyjnym, najmniejszy zaś na osoby w wieku poprodukcyjnym. Bezrobocie Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Rypinie, na terenie gminy Rogowo odsetek osób pozostających bez pracy wśród ludności w wieku produkcyjnym wyniósł na koniec 2009 r. 14,1%, podczas gdy dla powiatu rypińskiego stopa bezrobocia wynosiła 19,6%, zaś dla województwa kujawsko-pomorskiego 15,8%. Niepokojący jest również fakt, że 57,27% z nich stanowią kobiety. Prawdopodobną przyczyną takiej dysproporcji płciowej w strukturze osób bezrobotnych może być tradycyjny podział ról w rodzinie, zgodnie z którym kobiety poświęcają swój czas pracom domowym i opiece nad dziećmi. Powodem może być także brak ofert pracy skierowanych do kobiet. GMINA ROGOWO 11

Rolnictwo Rolnictwo stanowi najważniejszą funkcję gospodarczą zarówno w miejscowości Świeżawy, jak i w całej gminie, o czym świadczy struktura gruntów przedstawiona w podrozdziale 1.3. Uwarunkowania przyrodnicze niniejszego opracowania. Według Powszechnego Spisu Rolnego z 2002 r., liczba gospodarstw rolnych na terenie gminy Rogowo wyniosła 864. Podział gospodarstw rolnych pod względem wielkości areału zaprezentowany na poniższym wykresie świadczy o rozdrobnieniu struktury agrarnej. Wykres 2 Podział gospodarstw rolnych w gminie Rogowo pod względem wielkości areału Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS. W gminie Rogowo największy udział gospodarstw rolnych przypada na takie, które liczą do 1 ha włącznie (21,81%). Drugą pozycję zajmują gospodarstwa rolne o wielkości od 7 do mniej niż 10 ha (16,24%), trzecią gospodarstwa od 2 do mniej niż 5 ha (14,04%). Natomiast najmniejszy udział przypada na gospodarstwa rolne zajmujące od 50 do mniej niż 100 ha (0,58%). Niewielkim udziałem na poziomie 6,96% charakteryzują się również gospodarstwa rolne o powierzchni od 1 do mniej niż 2 ha. Na terenie miejscowości Świeżawy istnieją obecnie 54 gospodarstwa rolne. Gospodarstwa te zajmują się głównie hodowlą bydła i trzody chlewnej oraz produkcją roślinną z przewagą zbóż. GMINA ROGOWO 12

Turystyka i rekreacja Gmina Rogowo usytuowana jest w regionie Pojezierza Dobrzyńskiego, charakteryzującego się wysokimi walorami przyrodniczymi. Decyduje o tym charakter rzeźby terenu, duże powierzchnie lasów oraz w miarę bogata sieć hydrograficzna. Niewątpliwie ważny element w układzie przestrzennym wsi oraz w krajobrazie naturalnym stanowią obiekty zabytkowe o wartościach kulturalnych związanych z ośrodkami wiejskimi. Tworzą one bowiem w powiązaniu z elementami przyrodniczymi ciekawy krajobraz przyrodniczo - kulturowy. Wśród obiektów zabytkowych gminy na uwagę zasługują: zespoły dworskie w Sosnowie i Nadrożu; zespół kościoła rzymsko-katolickiego w Rogowie, obejmujący: o kościół parafialny p.w. św. Bartłomieja z 1878 r., o cmentarz przykościelny z końca XIX w., o bramę z ogrodzeniem z końca XIX w.; figura murowana św. Bartłomieja z 1907 r. w Rogowie; murowana kaplica w Pręczkach p.w. św. Erazma; kapliczka przydrożna w Wierzchowiskach i Rogowie; wiatrak-koźlak w Rogowie-Młyniku; budynek po byłej szkole w Pręczkach; domy wiejskie w Pręczkach, Czumsku Dużym i Nartach. Baza noclegowa Na terenie gminy Rogowo funkcjonuje Gminny Ośrodek Wczasowy Sitnica, obejmujący domki 2-3- oraz 4-osobowe, salę konferencyjną na 100 miejsc i jadalnię. Goście do dyspozycji mają: restaurację, kawiarnię, bilard, boisko sportowe, plac zabaw, parking, wypożyczalnię sprzętu wodnego, strzeżone kąpielisko. GMINA ROGOWO 13

Ponadto, na terenie gminy działają gospodarstwa agroturystyczne w Rogowie, Nartach i Brzeszczkach Dużych. Oświata Na terenie miejscowości Świeżawy brakuje placówki edukacyjnej zarówno na poziomie podstawowym, jak i ponadpodstawowym oraz ponadgimnazjalnym. Najbliższe tego typu placówki znajdują się w Rogowie Szkoła Podstawowa w Rogowie oraz Publiczne Gimnazjum w Rogowie. Poza wyżej wymienionymi szkołami, na terenie gminy funkcjonują jeszcze: Szkoła Podstawowa w Nowym Kobrzyńcu; Szkoła Podstawowa w Sosnowie; Szkoła Podstawowa im. Zygmunta Padlewskiego w Nadrożu; Zespół Szkół Nr 4 im. Ziemi Dobrzyńskiej w Nadrożu, w skład którego wchodzi: Liceum Ogólnokształcące, Technikum Ogrodnicze, Technikum Architektury Krajobrazu, Technikum Budowlane, Liceum Profilowane, Szkoła Policealna Szkoła Zawodowa Technikum Pojazdów Samochodowych. Obsługa ludności Zaopatrzenie ludności miejscowości Świeżawy w punkty obsługi mieszkańców jest niedostateczne. Na terenie miejscowości istnieją bowiem tylko dwa sklepy spożywczoprzemysłowe. Nie ma natomiast żadnego obiektu gastronomicznego. GMINA ROGOWO 14

Ponadto, w Świeżawach brakuje przychodni lekarskiej. Najbliższy ośrodek zdrowia znajduje się w Rogowie. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej KAMED zapewnia podstawową opiekę zdrowotną mieszkańcom całej gminy. W Rogowie znajduje się punkt apteczny, gdzie mieszkańcy gminy mogą zaopatrzyć się w potrzebne leki. Natomiast najbliższy szpital usytuowany jest w mieście powiatowym Rypinie. Najbliższy urząd pocztowy, oddział banku, stacja benzynowa, placówki kulturalnooświatowe również znajdują się w Rogowie. W Świeżawach nie ma żadnej świątyni. Miejscowość należy do rzymsko-katolickiej parafii p.w. św. Bartłomieja w Rogowie. Oprócz Świeżaw, do parafii należą również: Borowo, Bógzapłać, Brzeszczki Duże, Brzeszczki Małe, Czumsk Mały, Charszewo, część Dębian, Dziekciary, Glinki, Huta, Karbowizna, Nowy Kobrzyniec, Stary Kobrzyniec, Korzeniewo, Kosiory, część Lasot, Likiec, Lisiny, Pręczki, Rejki, Rogówko, Rogowo,Rojewo, Sarnowo, Sosnowo, Wierzchowiska, Zamość, Zasadki. W centrum Świeżaw znajduje się świetlica wiejska spełniająca rolę ośrodka spotkań integracyjnych i kulturalnych. Jednak ze względu na zły stan techniczny konieczny jest remont obiektu. W Świeżawach prężnie działa Koło Gospodyń Wiejskich. KGW Świeżawy bierze czynny udział w wielu imprezach organizowanych na terenie powiatu rypińskiego. Na terenie Świeżaw działa również Ochotnicza Straż Pożarna. Gospodarka W rejestrze podmiotów gospodarczych REGON w końcu 2009 roku w gminie Rogowo zarejestrowanych było 288 podmiotów gospodarczych. Zdecydowana większość (93%) stanowiły podmioty sektora prywatnego. Zaledwie 18 podmiotów (6%) stanowiły podmioty sektora publicznego. W sektorze prywatnym dominowały osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Zdecydowana większość zarejestrowanych firm w sektorze prywatnym to podmioty małe, często jednoosobowe. W strukturze podmiotów gospodarczych dominowały jednostki sekcji handlu hurtowego i detalicznego (30,55%), budownictwa (22,57%) oraz przetwórstwa przemysłowego (9,03%). Natomiast najmniejszy udział przypada na podmioty gospodarcze z sekcji B. Górnictwo i wydobywanie (0,35%) oraz z sekcji J. Informacja i komunikacja (0,35%). GMINA ROGOWO 15

wykres. Strukturę podmiotów gospodarki narodowej według sekcji PKD przedstawia poniższy Wykres 3 Struktura podmiotów gospodarki narodowej gminy Rogowo zarejestrowanych w rejestrze REGON wg sekcji PKD [stan na koniec 2009 roku] 3,82% 0,69% 4,17% 7,29% 0,35% 4,17% 4,86% 0,69% 1,74% 9,03% 2,08% 1,39% 0,35% 2,78% 3,47% 22,57% 30,55% Sekcja A Sekcja B Sekcja C Sekcja F Sekcja G Sekcja H Sekcja I Sekcja J Sekcja K Sekcja L Sekcja M Sekcja N Sekcja O Sekcja P Sekcja Q Sekcja R Sekcja S Źródło: Bank Danych Regionalnych A. Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo; B. Górnictwo i wydobywanie; C. Przetwórstwo przemysłowe; F. Budownictwo; G. Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle; H. Transport i gospodarka magazynowa; I. Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi; J. Informacja i komunikacja; K. Działalność finansowa i ubezpieczeniowa; L. Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości; M. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna; N. Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca; O. Administracja publiczna i ochrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne; P. Edukacja; Q. Opieka zdrowotna i pomoc społeczna; R Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją; S. Pozostała działalność usługowa. GMINA ROGOWO 16

2.2. INWENTARYZACJA INFRASTRUKTURY Wodociągi i kanalizacja Woda dla potrzeb mieszkańców miejscowości Świeżawy pozyskiwana jest z ujęcia wody w Rogowie, które zaopatruje w wodę łącznie 13 miejscowości gminy. SUW w Rogowie charakteryzuje się następującymi parametrami: średnia dobowa produkcja wody 290 m 3 ; średni dobowy pobór wód podziemnych 292 m 3 ; 2 odwierty studni głębinowych o wydajności: 1 studnia 59,48 m 3 /h, 2 studnia 31,3 m 3 /h; 1 zbiornik wyrównawczy 300 m 3. Większość mieszkańców Świeżaw objęta jest siecią kanalizacji sanitarnej. Tabela 2 Sieć wodociągowo-ściekowa w miejscowości Świeżawy Długość sieci [km] Gospodarka odpadami stałymi Długość przyłączy [km] Sieć wodociągowa 3,2 2,9 47 Sieć kanalizacyjna 3,3-33 Źródło: dane Urzędu Gminy Rogowo. Ilość przyłączy [szt.] Na terenie gminy Rogowo nie funkcjonuje żadne składowisko odpadów. Plan zagospodarowania odpadów województwa kujawsko-pomorskiego wskazuje składowisko znajdujące się w gminie Rypin, w miejscowości Puszcza Miejska jako regionalne centrum zagospodarowania odpadów dla gminy Rogowo. Składowisko to stanowi część Regionalnego Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych Rypin i zarządzane jest przez Związek Gmin Rypińskich. Zaopatrzenie w ciepło System grzewczy w miejscowości Świeżawy podobnie jak w przypadku całej gminy Rogowo oparty jest o indywidualne kotłownie przydomowe. Są to w głównej mierze kotłownie węglowe i miałowe. Tylko nieznaczną część stanowią kotłownie opalane drewnem. GMINA ROGOWO 17

Elektryfikacja Miejscowość Świeżawy zelektryfikowana jest w 100%. Gazownictwo Aktualnie Świeżawy nie posiadają dostępu do gazu przewodowego. Dlatego też mieszkańcy korzystają z butli gazowych. Gmina Rogowo należy do Związku Gmin Północnego Mazowsza, którego głównym celem jest gazyfikacja na odcinku Brodnica-Osiek- Rypin-Rogowo. Komunikacja telefoniczna Teren gminy Rogowo jest obsługiwany w zakresie telefonii kablowej przez centralę automatyczną w Rypinie. Natomiast obsługę w zakresie telefonii bezprzewodowej zapewniają cztery stacje bazowe i wieże telefonii komórkowej w Starym Kobrzyńcu, Rogowie, Borowie i Pininie. Drogi i transport Obsługę komunikacyjną gminy Rogowo zapewnia system dróg o znaczeniu wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Łączna długość dróg w gminie wynosi 181,535 km, z czego 45,18% stanowią drogi o nawierzchni utwardzonej. Na pełną infrastrukturę drogową w gminie składają się następujące drogi: drogi wojewódzkie o łącznej długości 15,876 km, w tym: droga nr 557 (Rypin-Lipno), droga nr 560 (Brodnica-Rypin-Sierpc-Bielsk); drogi powiatowe o łącznej długości 47,459 km (w tym o nawierzchni utwardzonej 46,937 km); drogi gminne o łącznej długości 118,200 km (w tym o nawierzchni utwardzonej 20,600 km). Natomiast drogi pozostałe o znaczeniu publicznym stanowią 259,290 km. Przez Świeżawy przebiega droga powiatowa nr 2215 C Rogowo-Dylewo. Świeżawy objęte są komunikacją autobusową PKS Lipno. GMINA ROGOWO 18

3. ANALIZA SWOT DLA MIEJSCOWOŚCI ŚWIEŻAWY Analiza SWOT jest narzędziem pozwalającym zidentyfikować i uporządkować czynniki mogące mieć wpływ na realizację dowolnego projektu. Swoją nazwę wzięła od pierwszych liter angielskich słów: strengths, weaknesses, opportunities i threats. Oznaczają one odpowiednio: mocne strony, słabe strony, szanse i zagrożenia. Słabe i mocne strony danego przedsięwzięcia dotyczą jego własnych uwarunkowań i zasobów. Natomiast szanse i zagrożenia odnoszą się do potencjalnych bądź rzeczywiście występujących, pozytywnych i negatywnych wpływów otoczenia projektu. Tak więc pierwsza para określeń związana jest z czynnikami wewnętrznymi, zaś druga z czynnikami zewnętrznymi. Na podstawie przedstawionej powyżej analizy zasobów miejscowości Świeżawy oraz przeprowadzonych z mieszkańcami wsi i jej władzami konsultacji, zidentyfikowano elementy każdej z czterech kategorii i zestawiono je w poniższej tabeli. MOCNE STRONY Czyste środowisko naturalne (brak zanieczyszczeń przemysłowych); Bliska odległość do miasta powiatowego Rypina; Dostęp do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej; Dostęp do sieci telefonii stacjonarnej; Wysoki odsetek ludności w wieku produkcyjnym Funkcjonowanie Koła Gospodyń Wiejskich i Ochotniczej Straży Pożarnej SZANSE Wykorzystanie funduszy strukturalnych; Budowa wiejskich kompleksów sportowych oraz placu zabaw; Poprawa stanu nawierzchni dróg; Rozwinięcie turystyki (w tym agroturystyki); Rozwój rolnictwa ekologicznego; Rozwój przedsiębiorczości; Zwiększenie połączeń komunikacji publicznej SŁABE STRONY Brak działalności pozarolniczej w gospodarstwach (niewykształcona agroturystyka i rolnictwo ekologiczne); Niezadowalający stan nawierzchni dróg, brak chodników; Brak dostępu do gazu bezprzewodowego; Niedostateczny dostęp do komunikacji autobusowej; Niedostateczna oferta rozrywki dla dzieci, młodzieży i dorosłych; Niska jakość życia w aspekcie kulturalnym i wypoczynkowo-rekreacyjnym; Brak placówki edukacyjnej na poziomie podstawowym, ponadpodstawowym i ponadgimnazjalnym; Brak przychodni lekarskiej i punktu aptecznego; Mała świadomość ekologiczna mieszkańców Świeżaw; Wysoki odsetek ludności z wykształceniem podstawowym i zawodowym ZAGROŻENIA Brak kapitału na inwestycje infrastrukturalne; Migracja młodzieży związana z edukacją i poszukiwaniem pracy; Emigracja wykształconych osób; Niska opłacalność produkcji rolnej; Pogarszający się stan techniczny dróg publicznych; Bezrobocie w regionie GMINA ROGOWO 19

4. OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ INWESTYCYJNYCH Plan Odnowy Miejscowości Świeżawy zakłada realizację wielu działań w sferze społeczno-kulturalnego i gospodarczego życia mieszkańców. Celem planowanych inwestycji jest poprawa warunków życia oraz pomoc w procesie integracji mieszkańców wsi Świeżawy. Historia miejscowości przedstawia obraz Świeżaw jako wsi tętniącej życiem. Aby kontynuować integrację społeczną i rozwijać życie kulturalne wsi należy zrealizować zadania: 1. Remont i wyposażenie świetlicy wiejskiej. Priorytetem wśród zadań inwestycyjnych jest remont i wyposażenie świetlicy wiejskiej. Inwestycja ta ma na celu zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi poprzez możliwość organizowania różnych form życia kulturalnego w wyremontowanej świetlicy. Oczekiwane rezultaty zadania: - Rozwój tożsamości społeczności wiejskiej; - Zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych; - Poprawa jakości życia mieszkańców; - Wzrost atrakcyjności turystycznej miejscowości; - Poprawa estetyki miejscowości. 2. Budowa placu zabaw Celem zadania ma być wzrost atrakcyjności turystycznej wsi oraz wzbogacenie oferty aktywnego spędzania wolnego czasu dla najmłodszych mieszkańców Świeżaw. Wybudowany plac ma być miejscem rekreacji, wypoczynku i spędzania czasu wolnego przez dzieci. Oczekiwane rezultaty zadania: - Zaspokojenie potrzeb mieszkańców; - Poprawa jakości życia mieszkańców; GMINA ROGOWO 20

- Poprawa estetyki miejscowości. 3. Remonty dróg gminnych na terenie Świeżaw Bardzo istotnym zadaniem jest remont dróg gminnych. Inwestycja ta poprawi bezpieczeństwo i ułatwi przemieszczanie się mieszkańców Świeżaw i okolic. Oczekiwane rezultaty zadania: - Poprawa stanu bezpieczeństwa; - Poprawa warunków życia na wsi; - Poprawa estetyki miejscowości; - Zaspokojenie potrzeb lokalnej społeczności. 4. Zmiana oświetlenia ulicznego. Kolejną inwestycją na terenie Świeżaw jest zmiana oświetlenia ulicznego. Zadanie powyższe wpłynie na zwiększenie bezpieczeństwa oraz poprawi estetykę wsi. Oczekiwane rezultaty zadania: - Poprawa stanu bezpieczeństwa; - Zmiana estetyki wsi; - Zaspokojenie potrzeb społeczeństwa. 5. Budowa chodnika Inwestycja ta poprawi bezpieczeństwo użytkowników dróg oraz estetykę wsi. Oczekiwane rezultaty zadania : - Poprawa stanu bezpieczeństwa; - Poprawa warunków życia na wsi; - Poprawa estetyki miejscowości; - Zaspokojenie potrzeb lokalnej społeczności. GMINA ROGOWO 21

6. Budowa boiska wiejskiego Inwestycja będzie służyć wszystkim mieszkańcom wsi i okolic. Poprawi ona stan infrastruktury sportowo-rekreacyjnej oraz zapewni społeczności lokalnej obszar do aktywnego wypoczynku i rekreacji, w tym organizowania imprez sportowych i rekreacyjnych dla mieszkańców. Oczekiwane rezultaty zadania: - Wzrost atrakcyjności turystycznej miejscowości; - Rozwój fizyczny dzieci, młodzieży i dorosłych; - Poprawa estetyki miejscowości. 7. Urządzenie miejsca rekreacji i wypoczynku na bazie istniejącego zbiornika wodnego. Zadanie powyższe ma na celu zwiększenie atrakcyjność wsi oraz służyć będzie do organizacji imprez o charakterze kulturalnym i sportowo-rekreacyjnym. Oczekiwane rezultaty zadania: - Zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych; - Rozwój fizyczny dzieci i młodzieży; - Poprawa estetyki miejscowości. Inwestycje w infrastrukturę nie tylko zapewnią poprawę warunków życia mieszkańców wsi Świeżawy, ale również pozytywnie wpłyną na atrakcyjność osiedleńczą tego terenu. Realizacja zadań w ramach Planu Odnowy Miejscowości Świeżawy przyczyni się do polepszenia wizerunku miejscowości, poprawy jakości życia społeczności lokalnej, stworzenia szerokiej oferty w zakresie kultury oraz pobudzenia aktywności sportoworekreacyjnej. Ma służyć integracji społeczności lokalnej, rozwojowi organizacji społecznych oraz zmniejszeniu problemów w sferze patologii społecznych. Arkusz planowania Odnowy Miejscowości Świeżawy przedstawiony został w tabeli poniżej. GMINA ROGOWO 22

Tabela 3 Arkusz planowania Odnowy Miejscowości Świeżawy Projekt Remont i wyposażenie świetlicy wiejskiej Okres realizacji 2011-2013 Budowa placu zabaw 2011-2013 Remonty dróg gminnych na terenie Świeżaw 2011-2018 Przybliżony koszt (PLN) ok. 300 000 PLN ok. 30 000 PLN ok. 200 000 PLN Źródło finansowania Środki Gminy Rogowo, PROW 2007-2013 Odnowa wsi, Środki Gminy Rogowo, LEADER Środki Gminy Rogowo, środki unijne, FOGR Zmiana oświetlenia ulicznego 2011-2015 ok. 80 000 PLN Środki Gminy Rogowo Budowa chodnika 2011-2015 Budowa boiska wiejskiego 2012-2015 Urządzenie miejsca rekreacji i wypoczynku na bazie istniejącego zbiornika wodnego 2011-2017 ok. 40 000 PLN ok.80 000 PLN ok. 35 000 PLN Środki Gminy Rogowo, LEADER, PROW 2007-2013 Odnowa wsi Środki Gminy Rogowo, LEADER, PROW 2007-2013 Odnowa wsi Środki Gminy Rogowo, LEADER, PROW 2007-2013 Odnowa wsi 4 A. OPIS I CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW O SZCZEGÓLNYM ZNACZENIU DLA ZASPOKOJENIA POTRZEB MIESZKAŃCÓW Do obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców Świeżaw, sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych należy świetlica wiejska. Zlokalizowana jest ona w centrum wsi przy drodze powiatowej. Obecny stan techniczny świetlicy wymaga remontu. Aby świetlica mogła spełniać swoje funkcje niezbędny jest wyremontowany obiekt, co ma szczególne znaczenie z uwagi na fakt, iż w miejscowości prężnie działa Koło Gospodyń Wiejskich. Odnowiona świetlica stanowić będzie ośrodek życia kulturalnego miejscowości, sprzyjać również będzie integracji mieszkańców. Ponadto teren wokół świetlicy wymaga dodatkowego zagospodarowania w celu poprawy estetycznego wyglądu centrum wsi. Zwarta zabudowa miejscowości nie stwarza warunków do zlokalizowania większego miejsca na parking. Dla przyjezdnych osób spoza miejscowości a także dla wszystkich osób korzystających z wyżej wymienionego obiektu planowane są miejsca parkingowe przy świetlicy wiejskiej. Kolejnym miejscem o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców jest miejsce wokół istniejącego zbiornika wodnego. Zgodnie z zapisem w Planie Odnowy Miejscowości przewiduje się urządzenie miejsca rekreacji i wypoczynku na bazie istniejącego zbiornika wodnego. Miejsce to stanowi największą przestrzeń wspólną miejscowości. Będzie GMINA ROGOWO 23

to doskonałe miejsce na odpoczynek, miejsce spotkań mieszkańców, imprez okolicznościowych służących integracji społeczności lokalnej. Ponadto zakłada się wykonanie innych elementów zagospodarowania terenu ( m. in. budowa placu zabaw, budowa boiska wiejskiego, budowa chodników, zmiana oświetlenia ulicznego). W ten sposób stworzone zostaną miejsca i warunki do spotkań, nawiązywania kontaktów oraz pobudzania aktywności społeczności lokalnej. Wymienione wyżej obiekty, niezwykle istotne z punktu widzenia społecznokulturalnego życia wsi, zlokalizowane są w centrum miejscowości. Dla osób korzystających z tych obiektów duże znaczenie ma także uporządkowanie i bezpieczne do nich dotarcie. Z punktu widzenia mieszkańców ważna jest więc zmiana oświetlenia ulicznego oraz budowa chodnika ( wzdłuż drogi powiatowej). Zmiana oświetlenia ulicznego oraz budowa chodnika zapewni bezpieczeństwo pieszych ( zwłaszcza dzieci ) a także pozwoli na podniesienie standardu życia mieszkańców wsi. Wskutek realizacji zadania poprawi się również bezpieczeństwo kierowców i rowerzystów. Będzie to miało wpływ na polepszenie warunków w zakresie sąsiedzkiego komunikowania się, co będzie sprzyjać nawiązywaniu kontaktów społecznych. Zmiana oświetlenia ulicznego oraz budowa chodnika wpłynie także na poprawę bezpieczeństwa w zakresie dojazdu do wyżej wymienionych obiektów. Ze względu na fakt, iż przez Świeżawy prowadzi droga powiatowa to zwiększenie bezpieczeństwa ruchu oraz polepszenie warunków korzystania z drogi wpłynie nie tylko na miejscowość Świeżawy, ale także na całą gminę Rogowo i sąsiednie gminy. 5. WDRAŻANIE PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŚWIEŻAWY Zadania wynikające z wdrażania Planu Wdrożenie Planu Odnowy Miejscowości Świeżawy rozpocznie się od wprowadzenia go w życie uchwałą zebrania wiejskiego Świeżawy oraz uchwałą Rady Gminy Rogowo. Plan Odnowy jest dokumentem planistycznym powiązanym i zgodnym z innymi dokumentami planowania strategicznego na poziomie gminnym, powiatowym, wojewódzkim i krajowym. Ustawa o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późniejszymi zmianami) określa zadania poszczególnych organów gminy, w tym GMINA ROGOWO 24

Wójta jako organu wykonawczego określając jego kompetencje i realizującego uchwały Rady Gminy. Wójt gminy dysponuje instrumentami prawnymi związanymi z realizacją i wdrażaniem niniejszego Planu Odnowy: podejmuje czynności niezbędne do realizacji planu, wynikające z kompetencji zapisanych w przepisach prawnych, rekomenduje Radzie zadania objęte planem i wprowadza je pod obrady Rady do wieloletniego programu inwestycyjnego w formie projektu uchwały Rady Gminy, proponuje Radzie Gminy zmiany planu i jego uzupełnienia, składa Radzie coroczne sprawozdania o postępach w realizacji planu oraz przedkłada tą informację na zebraniach wiejskich i spotkaniach z Radą Sołecką. Wdrażanie Planu opiera się również o stanowiska w gminie w referacie ogólnym i finansowym, które to: przygotowują dokumentację formalno-prawną, zarządzają planem zgodnie z zasadą zintegrowanego działania, przygotowują wójtowi informacje dotyczące etapów realizacji podejmowanych zadań inwestycyjnych. Plan Odnowy powinien być dokumentem ogólnodostępnym. W tym celu można wykorzystać np. stronę internetową gminy Rogowo. Zmiany w Planie Odnowy Miejscowości Plan Odnowy Miejscowości Świeżawy ma charakter otwarty, tzn. że w przypadku wystąpienia czynników natury społecznej, gospodarczej czy prawnej może ulec zmianom lub uzupełnieniu. Zmiany wprowadza się na drodze stosownej uchwały zebrania wiejskiego i Rady Gminy Rogowo. Wnioskodawcą zmiany w Planie może być: Rada Gminy, Wójt Gminy, zebranie wiejskie, podmioty gospodarcze i instytucje kultury. W tym celu należy monitorować plan i rejestrować propozycje zmian w planie. GMINA ROGOWO 25