WŁADZA USTAWODAWCZA TO Sejm i Senat. SEJM SKŁADA SIĘ Z 460 POSŁÓW. Wybory do Sejmu są: - powszechne, - równe, - bezpośrednie - proporcjonalne, - tajne. SENAT SKŁADA SIĘ ZE 100 SENATORÓW. Wybory do Senatu są: - powszechne, - bezpośrednie, - tajne. SEJM I SENAT SĄ WYBIERANE NA CZTEROLETNIE KADENCJE. Kadencje rozpoczynają się z dniem zebrania się Sejmu na pierwsze posiedzenie i trwają do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnej kadencji.
Wybory do Sejmu i Senatu zarządza: - Prezydent Rzeczypospolitej nie później niŝ na 90 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu i Senatu, - wyznaczając wybory na dzień wolny od pracy, przypadający w ciągu 30 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu i Senatu. Uwaga - Sejm moŝe skrócić swoją kadencję uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby posłów. Skrócenie kadencji Sejmu oznacza jednoczesne skrócenie kadencji Senatu. Przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio. - Prezydent Rzeczypospolitej, po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu i Marszałka Senatu, moŝe w przypadkach określonych w Konstytucji zarządzić skrócenie kadencji Sejmu. Wraz ze skróceniem kadencji Sejmu skrócona zostaje równieŝ kadencja Senatu. - Zarządzając skrócenie kadencji Sejmu, zarządza jednocześnie wybory do Sejmu i Senatu i wyznacza ich datę na dzień przypadający nie później niŝ w ciągu 45 dni od dnia zarządzenia skrócenia kadencji Sejmu. Prezydent Rzeczypospolitej zwołuje pierwsze posiedzenie nowo wybranego Sejmu nie później niŝ na 15 dzień po dniu przeprowadzenia wyborów. Wybrany do Sejmu moŝe być obywatel polski mający prawo wybierania, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 21 lat. Wybrany do Senatu moŝe być obywatel polski mający prawo wybierania, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 30 lat.
Kandydatów na posłów i senatorów mogą zgłaszać: - partie polityczne, - wyborcy. Nie moŝna kandydować równocześnie do Sejmu i Senatu. WaŜność wyborów do Sejmu i Senatu stwierdza Sąd NajwyŜszy. Wyborcy przysługuje prawo zgłoszenia do Sądu NajwyŜszego protestu przeciwko waŝności wyborów na zasadach określonych w ustawie. Mandatu posła nie moŝna łączyć z funkcją: - Prezesa Narodowego Banku Polskiego, - Prezesa NajwyŜszej Izby Kontroli, - Rzecznika Praw Obywatelskich, - Rzecznika Praw Dziecka i ich zastępców, - członka Rady Polityki PienięŜnej, - członka Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, - ambasadora oraz z zatrudnieniem w: - Kancelarii Sejmu, - Kancelarii Senatu, - Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej - z zatrudnieniem w administracji rządowej. Uwaga Zakaz ten nie dotyczy członków Rady Ministrów i sekretarzy stanu w administracji rządowej.
Mandatu poselskiego nie mogą sprawować - Sędzia, - prokurator, - urzędnik słuŝby cywilnej, - Ŝołnierz pozostający w czynnej słuŝbie wojskowej, - funkcjonariusz policji, - funkcjonariusz słuŝb ochrony państwa MANDAT JEST WOLNY TZN. PARLAMENTARZYSTÓW NIE WIĄśĄ INSTRUKCJE WYBORCÓW. Przed rozpoczęciem sprawowania mandatu posłowie składają przed Sejmem następujące ślubowanie: "Uroczyście ślubuję rzetelnie i sumiennie wykonywać obowiązki wobec Narodu, strzec suwerenności i interesów Państwa, czynić wszystko dla pomyślności Ojczyzny i dobra obywateli, przestrzegać Konstytucji i innych praw Rzeczypospolitej Polskiej." Ślubowanie moŝe być złoŝone z dodaniem zdania "Tak mi dopomóŝ Bóg". Uwaga Odmowa złoŝenia ślubowania oznacza zrzeczenie się mandatu.
POSEŁ NIE MOśE BYĆ POCIĄGNIĘTY DO ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA SWOJĄ DZIAŁALNOŚĆ WCHODZĄCĄ W ZAKRES SPRAWOWANIA MANDATU POSELSKIEGO ANI W CZASIE JEGO TRWANIA, ANI PO JEGO WYGAŚNIĘCIU. Za taką działalność poseł odpowiada wyłącznie przed Sejmem, a w przypadku naruszenia praw osób trzecich moŝe być pociągnięty do odpowiedzialności sądowej tylko za zgodą Sejmu. Od dnia ogłoszenia wyników wyborów do dnia wygaśnięcia mandatu poseł nie moŝe być pociągnięty bez zgody Sejmu do odpowiedzialności karnej. Postępowanie karne wszczęte wobec osoby przed dniem wyboru jej na posła ulega na Ŝądanie Sejmu zawieszeniu do czasu wygaśnięcia mandatu. W takim przypadku ulega równieŝ zawieszeniu na ten czas bieg przedawnienia w postępowaniu karnym. Poseł moŝe wyrazić zgodę na pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej. POSEŁ NIE MOśE BYĆ ZATRZYMANY LUB ARESZTOWANY BEZ ZGODY SEJMU, Z WYJĄTKIEM UJĘCIA GO NA GORĄCYM UCZYNKU PRZESTĘPSTWA I JEśELI JEGO ZATRZYMANIE JEST NIEZBĘDNE DO ZAPEWNIENIA PRAWIDŁOWEGO TOKU POSTĘPOWANIA. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który moŝe nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego. W ZAKRESIE OKREŚLONYM USTAWĄ POSEŁ NIE MOśE PROWADZIĆ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Z OSIĄGANIEM KORZYŚCI Z MAJĄTKU SKARBU PAŃSTWA LUB SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO ANI NABYWAĆ TEGO MAJĄTKU. Za naruszenie zakazów, o których mowa powyŝej, poseł, uchwałą Sejmu podjętą na wniosek Marszałka Sejmu, moŝe być pociągnięty do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu, który orzeka o pozbawienia mandatu.
PRACE SEJMU I SENATU Sejm i Senat obradują na posiedzeniach. Pierwsze posiedzenia Sejmu i Senatu Prezydent Rzeczypospolitej zwołuje na dzień przypadający w ciągu 30 dni od dnia wyborów POSIEDZENIA SEJMU SĄ JAWNE. JeŜeli wymaga tego dobro państwa, Sejm moŝe bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, uchwalić tajność obrad. Prezes Rady Ministrów i pozostali członkowie Rady Ministrów mają obowiązek udzielenia odpowiedzi na interpelacje i zapytania poselskie w ciągu 21 dni. Prezes Rady Ministrów i pozostali członkowie Rady Ministrów mają obowiązek udzielenia odpowiedzi w sprawach bieŝących na kaŝdym posiedzeniu Sejmu. Sejm decyduje w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej o stanie wojny i o zawarciu pokoju. Sejm moŝe podjąć uchwałę o stanie wojny jedynie w razie zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji. JeŜeli Sejm nie moŝe się zebrać na posiedzenie, o stanie wojny postanawia Prezydent Rzeczypospolitej. Zasady uŝycia Sił Zbrojnych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej określa ratyfikowana umowa międzynarodowa lub ustawa. Zasady pobytu obcych wojsk na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i zasady przemieszczania się ich przez to terytorium określają ratyfikowane umowy międzynarodowe lub ustawy.
POSŁOWIE Posła obowiązuje obecność i czynny udział w posiedzeniach Sejmu oraz organów Sejmu, do których został wybrany. Na posiedzeniach Sejmu posłowie zajmują stałe, wyznaczone miejsca na sali posiedzeń. Poseł moŝe być członkiem nie więcej niŝ dwóch komisji stałych. Poseł pełniący funkcję członka Rady Ministrów lub sekretarza stanu nie moŝe być członkiem komisji, z wyjątkiem komisji konstytucyjnej. Jego członkostwo w komisji wygasa z dniem powołania w skład Rady Ministrów lub powierzenia funkcji sekretarza stanu. Do podstawowych obowiązków posła naleŝy w szczególności: 1) udział w głosowaniach podczas posiedzeń Sejmu i w komisjach sejmowych, 2) stosowanie się do wynikających z Regulaminu Sejmu poleceń Marszałka Sejmu. Klub tworzy co najmniej 15 posłów. Koło tworzy co najmniej 3 posłów. Poseł moŝe naleŝeć tylko do jednego klubu poselskiego lub koła poselskiego. Kluby poselskie lub koła poselskie mogą na zasadzie wzajemnych porozumień ustanawiać wspólną reprezentację w Konwencie Seniorów. Organy Sejmu: 1) Marszałek Sejmu, 2) Prezydium Sejmu, 3) Konwent Seniorów, 4) komisje sejmowe.
Kompetencje Marszałka Sejmu: 1) stoi na straŝy praw i godności Sejmu, 2) reprezentuje Sejm, 3) zwołuje posiedzenia Sejmu, 4) przewodniczy obradom Sejmu, 5) czuwa nad tokiem i terminowością prac Sejmu i jego organów, 6) kieruje pracami Prezydium Sejmu i przewodniczy jego obradom, 7) zwołuje Konwent Seniorów i przewodniczy jego obradom, 8) nadaje bieg inicjatywom ustawodawczym i uchwałodawczym oraz wnioskom organów państwa skierowanym do Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, 8a) 8) nadaje bieg dokumentom przedkładanym w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, 9) prowadzi sprawy z zakresu stosunków z Senatem, 10) prowadzi sprawy z zakresu stosunków Sejmu z parlamentami innych krajów, 11) prowadzi sprawy z zakresu stosunków Sejmu z instytucjami oraz innymi organami Unii Europejskiej, 12) przedstawia okresowe oceny wykonania przez organy administracji państwowej obowiązków wobec Sejmu i jego organów oraz posłów; wnioski w tym zakresie przekazuje Prezesowi Rady Ministrów, prezydiom komisji sejmowych oraz posłom, 13) udziela posłom niezbędnej pomocy w ich pracy, w tym czuwa nad wykonaniem wobec posłów przez organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz inne jednostki organizacyjne obowiązków określonych w ustawie o wykonywaniu mandatu posła i senatora, 14) sprawuje pieczę nad spokojem i porządkiem na całym obszarze naleŝącym do Sejmu oraz wydaje stosowne zarządzenia porządkowe, w tym o uŝyciu w razie konieczności StraŜy Marszałkowskiej, 15) nadaje, w drodze zarządzenia, statut Kancelarii Sejmu,
16) ustala projekt budŝetu Kancelarii Sejmu, po zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich i Prezydium Sejmu, oraz nadzoruje jego wykonanie, 17) powołuje i odwołuje Szefa Kancelarii Sejmu, po zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich, 18) powołuje i odwołuje zastępców Szefa Kancelarii Sejmu, po zasięgnięciu opinii Szefa Kancelarii Sejmu, 19) podejmuje inne czynności wynikające z Regulaminu Sejmu. Sejm odwołuje Marszałka Sejmu na wniosek złoŝony przez co najmniej 46 posłów i imiennie wskazujący kandydata na Marszałka Sejmu. Sejm odwołuje i wybiera Marszałka Sejmu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, w jednym głosowaniu.
Prezydium Sejmu: 1) ustala plan prac Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, 2) ustala tak zwane tygodnie posiedzeń z wyprzedzeniem co najmniej 3- miesięcznym, 3) dokonuje wykładni Regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich, 4) opiniuje sprawy wniesione przez Marszałka Sejmu, 5) organizuje współpracę między komisjami sejmowymi i koordynuje ich działania, 6) ustala zasady organizowania doradztwa naukowego na rzecz Sejmu i jego organów, powoływania doradców sejmowych oraz korzystania z opinii i ekspertyz, 7) podejmuje inne czynności wynikające z Regulaminu Sejmu.
Konwent Seniorów Konwent Seniorów jest organem zapewniającym współdziałanie klubów w sprawach związanych z działalnością i tokiem prac Sejmu. W skład Konwentu Seniorów wchodzą: - Marszałek, - wicemarszałkowie, - przewodniczący lub wiceprzewodniczący klubów, - przedstawiciele porozumień, a takŝe klubów parlamentarnych, jeśli reprezentują co najmniej 15 posłów oraz kół parlamentarnych reprezentujących w dniu rozpoczęcia kadencji Sejmu osobną listę wyborczą. Konwent Seniorów opiniuje w szczególności: 1) projekty planów prac Sejmu, 2) projekty porządku dziennego poszczególnych posiedzeń Sejmu i ich terminy, 3) wnioski co do trybu dyskusji nad poszczególnymi punktami porządku dziennego posiedzenia Sejmu, 4) wnioski co do wyboru przez Sejm jego organów, 5) zadania i przebieg pracy Kancelarii Sejmu, 6) inne sprawy przekazane przez Marszałka lub Prezydium Sejmu. Konwent Seniorów zwołuje Marszałek Sejmu z własnej inicjatywy, z inicjatywy Prezydium Sejmu, na wniosek klubu reprezentowanego w Konwencie Seniorów lub grupy co najmniej 15 posłów. Komisje sejmowe są organami powołanymi do: 1) rozpatrywania i przygotowywania spraw stanowiących przedmiot prac Sejmu, 2) wyraŝania opinii w sprawach przekazanych pod ich obrady przez Sejm, Marszałka Sejmu lub Prezydium Sejmu.
Komisje stałe: 1) Administracji i Spraw Wewnętrznych, 2) do Spraw SłuŜb Specjalnych, 3) do Spraw Kontroli Państwowej, 4) do Spraw Unii Europejskiej, 5) Edukacji, Nauki i MłodzieŜy, 6) Etyki Poselskiej, 7) Finansów Publicznych, 8) Gospodarki, 9) Infrastruktury, 10) Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii, 11) Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki, 12) Kultury i Środków Przekazu, 13) Łączności z Polakami za Granicą, 14) Mniejszości Narodowych i Etnicznych, 15) Obrony Narodowej, 16) Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, 17) Odpowiedzialności Konstytucyjnej, 18) Polityki Społecznej i Rodziny, 19) Regulaminową i Spraw Poselskich, 20) Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 21) Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, 22) Skarbu Państwa,
23) Spraw Zagranicznych, 24) Sprawiedliwości i Praw Człowieka, 25) Ustawodawczą, 26) Zdrowia.
Podstawowe dane statystyczne dotyczące prac Sejmu VI kadencji (5 listopada 2007 r. - 28 lutego 2011 r.) Wyszczególnienie 2007 2008 2009 2010 2011 Ogółem Posiedzenia Prezydium Sejmu 20 86 68 60 11 245 Posiedzenia Konwentu Seniorów 24 120 99 86 18 347 Posiedzenia Sejmu 5 27 25 24 4 85 Dni obrad Sejmu 11 83 73 69 11 247 Wniesione projekty ustaw 87 544 342 317 26 1316 Uchwalone ustawy 6 251 233 230 53 773 Wnioski Senatu dotyczące ustaw 1 118 116 132 9 376 Wniesione projekty uchwał (rezolucji, deklaracji, apeli i oświadczeń) 18 64 57 52 13 204 Podjęte uchwały (rezolucje, deklaracje, apele i oświadczenia) 26 57 67 81 15 246 Wystąpienia poselskie na posiedzeniach Sejmu 1394 14489 12022 9195 1650 38750 Interpelacje poselskie 259 6713 6457 6184 1080 20693 Zapytania poselskie 180 2825 2538 2679 476 8698 Pytania w sprawach bieŝących 22 261 240 242 44 809 Informacja bieŝąca 2 24 22 22 4 74 Oświadczenia poselskie 59 680 625 493 105 1962 Posiedzenia komisji stałych, nadzwyczajnych i śledczych 126 1899 1802 1645 260 5732 Posiedzenia komisji stałych 126 1588 1479 1345 224 4762 Posiedzenia komisji nadzwyczajnych 0 239 166 125 21 551 Posiedzenia komisji śledczych 0 72 157 175 15 419 Posiedzenia prezydiów komisji stałych, nadzwyczajnych i śledczych 41 335 298 211 36 921 Posiedzenia podkomisji komisji stałych i nadzwyczajnych 13 708 833 636 164 2354 Uchwalone dezyderaty komisji stałych i nadzwyczajnych 1 84 66 38 8 197 Uchwalone opinie komisji stałych i nadzwyczajnych 61 521 484 338 39 1443 Posiedzenia Zgromadzenia Narodowego - - - 1-1