Protokół ze spotkania Komisji Dialogu Społecznego ds. Mieszkań Chronionych w Warszawie Spotkanie odbyło się 18 maja 2010 roku w Biurze Polityki Społecznej przy ul. Niecałej 2 w Warszawie. W posiedzeniu uczestniczyły 22 osoby, w tym przedstawiciele 13 organizacji pozarządowych: 1. Fundacja "Tak daleko, a tak blisko" 2. Fundacja L Arche (Arka) 3. Mazowieckie Forum Środowiskowych Domów Samopomocy przy Stow. BORIS 4. Polskie Towarzystwo Psychologiczne Oddział Warszawski 5. Stowarzyszenie Bliżej Dziecka 6. Stowarzyszenie "Iskra" 7. Stowarzyszenie Nie-Grzeczne Dzieci 8. Stowarzyszenie Otwarte Drzwi 9. Stowarzyszenie Ożarowska 10. Stowarzyszenie Na Rzecz Wsparcia i Rozwoju PROGRES 11. Stowarzyszenie One.pl 12. Stowarzyszenie Rodzin i Przyjaciół Osób z Zaburzeniami Psychicznymi Integracja 13. Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym Ponadto w spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele Urzędu m.st. Warszawy: Biura Polityki Społecznej Irena Chmiel (Zastępca Dyrektora) Biura Polityki Lokalowej - Katarzyna Łęgiewicz (Zastępca Dyrektora), Anna Tomaszewska i Karolina Kubit 1
Przebieg spotkania: 1. Dyskusja na temat zasad udziału Miasta w tworzeniu mieszkań chronionych oraz zasad konkursowych przyznawania organizacjom mieszkań chronionych. 2. Omówienie propozycji wystosowania listu otwartego do kandydatów na prezydenta RP. Ad.1. W pierwszej części spotkania miała miejsce dyskusja na temat zasad udziału Miasta w tworzeniu mieszkań chronionych oraz zasad konkursowych przyznawania organizacjom mieszkań chronionych Przebieg dyskusji 1. Dyskusję rozpoczęła pani dyrektor Łęgiewicz. Zaznaczyła, że mieszkania chronione nie są wyłącznie lokalami. Ustawa o Ochronie praw lokatorów jest istotna w kontekście mieszkań chronionych. Potrzebny wydaje się zapis mówiący, że gmina może wydzielać mieszkania chronione. Kluczem jest stworzenie mechanizmu finansowania mieszkań chronionych. Rada Miasta musi ustalić zasady finansowania oraz mechanizmy przekazywania środków. 2. Następnie członkowie Komisji skupili się na możliwościach wykorzystania istniejących już Domów Pomocy Społecznej przy tworzeniu mieszkań chronionych. 3. W kolejnej części spotkania nawiązano do modelu zastosowanego w Stargardzie Szczecińskim. Zaznaczono, że mieszkania w TBS nie należą do mieszkaniowego zasobu gminy. Po zmianie ustawy może to jednak zostać włączone do tegoż zasobu. Wnioski i konkluzje Przedstawiciele organizacji zgodzili się, co do konieczności stworzenia ściśle określonych zasad finansowania mieszkań chronionych. Grupy docelowe w Domach Pomocy Społecznej i w mieszkaniach chronionych są inne. W kwestiach, które są zbieżne, można skorzystać z funkcjonujących już struktur, w celu uczynienia usług bardziej kompleksowymi. Członkowie Komisji stwierdzili, że to co stworzono w Stargardzie Szczecińskim jest niejakim fenomenem i nie należy się na nim bezpośrednio wzorować. 2
4. Następnie poruszona została kwestia kredytów komercyjnych. Za przykład posłużyły mieszkania na warszawskiej Ochocie. 5. W dalszej części obrad przypomniano, że mieszkania chronione należy rozpatrywać z dwojakiej perspektywy. Mogą to bowiem być mieszkania indywidualne, jak i grupowe w zależności od potrzeb grupy docelowej osób niepełnosprawnych. Istotne jest również stworzenie mieszkań treningowych. 6. Kolejną omówioną kwestią były formy zatrudniania personelu opiekuńczo-terapeutycznego do mieszkań chronionych. Ustawa o ochronie praw lokatorów stwierdza, że możliwe jest zawarcie umowy na czas trwania pracy. Pozwoliłoby to na zatrudnienie asystentów osób niepełnosprawnych. Asystent opiekowałby się kilkoma osobami niepełnosprawnymi. Wystarczyłaby dyżurka, tj. lokal użytkowy z łóżkiem. Opieka od minimalnej do pełnej zapewni osobom niepełnosprawnym pewność, że są w programie mieszkań chronionych i że w nim pozostaną. Nie będą obawiać się, że w razie pogorszenia stanu zdrowia zostaną umieszczone w Domu Pomocy Społecznej. 7. Następnie p. Maria Lehman ponownie nawiązała do kwestii Domów Pomocy Społecznej. Stwierdziła, iż należałoby zmniejszyć pojemność DPS-ów. Stworzone w ten sposób Rodzinne Domy Pomocy i Małe Domy Pomocy mogłyby sprawić, że część osób niepełnosprawnych skorzystałaby z tej formy pomocy, jako rodzaju mieszkań chronionych. W kwestii TBS należałoby znaleźć odpowiedniego partycypanta. W odniesieniu do koncepcji mieszkań indywidualnych zaznaczono, że jest duże prawdopodobieństwo, że rodziny osób niepełnosprawnych często nie będą chciały, aby ich bliscy mieszkali zupełnie sami. Zaznaczono, że niezwykle ważne jest, aby personel zatrudniony w mieszkaniach chronionych był dobrze opłacany, aby kadra opiekuńczo-terapeutyczna składała się z profesjonalistów, a nie przypadkowych osób. Pomysł wzbudził mieszane reakcje wśród przedstawicieli organizacji. Przeciwnicy proponowanej koncepcji stwierdzili, że zmiany już funkcjonujących struktur mogą okazać się bardzo trudne. 3
Dodatkowo dobrym rozwiązaniem mogłoby być stworzenie mieszkań służbowych dla personelu mieszkań chronionych. 8. Kontynuując powyższy wątek zaznaczono, jak ważne jest wykorzystanie potencjału rodzin, tj. np. mieszkań po zmarłych rodzicach. Wykorzystanie tych mieszkań pozwoliłoby na rozwiązanie zarówno problemu opiekuńczego, jak i lokalowego. Pomysł został dobrze przyjęty przez dużą część członków Komisji. 9. Stwierdzono również, że standardy Domów Pomocy Społecznej są bardzo drogie. Prowadzenie Rodzinnych Domów jest trochę tańsze. W mieszkaniach chronionych również byłoby taniej tyle, że nie wolno zapominać o konieczności zachowania odpowiednich standardów, przede wszystkim bezpieczeństwa. Ilość łazienek na osobę i inne takie standardy mogą być często o wiele mniej ważne niż odpowiednie standardy nadzoru. 10. Następnie wysunięto propozycję przeznaczenia pewnej puli pieniędzy z zasobów finansowych Miasta na stworzenie funduszu powierniczego, którego zadaniem byłoby gospodarowanie i inwestowanie pieniędzy oraz budowanie domów. 11. Przewodnicząca Komisji, p. Agnieszka Dudzińska, stwierdziła, że konieczne jest sprecyzowanie potrzeb osób niepełnosprawnych reprezentowanych przez konkretne organizacje. Organizacje muszą następnie zaproponować konkretne osoby niepełnosprawne, które mogłyby starać się o umieszczenie w mieszkaniu chronionych w ramach projektu proponowanego Miastu. Temat został uznany za interesujący i warty dalszej dyskusji na kolejnych spotkaniach Komisji. W odpowiedzi przedstawiciele Miasta stwierdzili, ze nie jest to możliwe ze względów legislacyjnych. Przedstawiciele Miasta przywołali inwestycję powstającą na warszawskiej Ochocie, gdzie tworzone jest około 300 mieszkań w dużym budynku, w ramach TBS, w którym to Miasto będzie partycypować. Jeżeli dostarczone zostaną konkretne informacje, to w zależności od potrzeb przedstawionej grupy osób niepełnosprawnych, możliwe będzie stworzenie tam mieszkań 4
12. Następnie poruszono kwestię darowania mieszkania Miastu. 13. W dalszej części spotkania dyskusji poddane zostały zasady finansowania personelu opiekuńczoterapeutycznego w mieszkaniach chronionych. Zaproponowano zastosowanie specjalistycznych usług opiekuńczych, zapewnianych obecnie przez firmy wyłaniane w ramach przetargów przez Ośrodki Pomocy Społecznej. Przewodnicząca Komisji, p. Agnieszka Dudzińska, zaproponowała, aby konkursy na specjalistyczne usługi opiekuńcze były organizowane przez gminy, ponieważ Ośrodki Pomocy Społecznej nie mogą tego robić. 14. Pani Maria Lehman poinformowała o dyskusjach w ramach Forum Dialogu Społecznego, dotyczących Rady Pożytku Publicznego. Organ ten może zostać powołany jeśli zbierze się odpowiednia liczba popierających organizacji pozarządowych. Organizacje zainteresowane tą inicjatywą mogą zgłosić się do p. Martyny Leciak, z pieczątką organizacji, na ul. Senatorskiej 27, w pokoju 132, na I piętrze. 15. W ostatniej części dyskusji pani dyrektor Chmiel wyjaśniła, dlaczego prezydent m.st. Warszawy p. Hanna Gronkiewicz-Walc odwołała konkurs na mieszkania chronione na warszawskiej Pradze. chronionych. W takim budynku mógłby powstać punkt pielęgniarski (dyżurka) i mieszkania indywidualne oraz grupowe w zależności od potrzeb uczestników projektu. W takich przypadkach Miasto przydziela mieszkanie komunalne dostosowane do potrzeb danej osoby / rodziny. Pani dyrektor Łęgiewicz zaproponowała stworzenie grupy roboczej, która zajęłaby się opracowaniem konkretnych propozycji w powyższej kwestii. Przedstawiciele Komisji wyrazili duże zainteresowanie przedstawioną propozycją. Członkowie Komisji zamierzają wystąpić do prezydenta m.st. Warszawy z wnioskiem o przyznanie dodatkowego czasu na poprawienie wniosku pod względem formalnym przez jego 5
Wynikało to z błędów formalnych, które pojawiły się w złożonych wnioskach. Kolejny konkurs zostanie zorganizowany w najbliższym czasie. Prawdopodobny termin to 14 czerwca br. Oferty należy składać do 7 czerwca. końcowym rozpatrzeniem. Ad.2. W kolejnej części obrad Komisja przeszła do omówienia listu otwartego do Kandydatów na Prezydenta RP. Organizacje zgodziły się co do użyteczności tego pomysłu. Pojawiły się jednak liczne wątpliwości, co do proponowanej formy. W rezultacie jedynie reprezentanci czterech organizacji podpisali się pod listem. Część z pozostałych organizacji zadeklarowało chęć podpisu w kolejnych dniach. Sprawozdanie przygotował Tytus Koweszko (Stowarzyszenie Na Rzecz Wsparcia i Rozwoju PROGRES). 6