Propozycja rozkładu materiału nauczania Kwasy ( godzin lekcyjnych) Uczeƒ: 45. Elektrolity i nieelektrolity definiuje poj cia: elektrolity, nieelektrolity, wskaêniki wymienia wskaêniki: fenoloftaleina, oran metylowy, wskaênik uniwersalny (uniwersalny papierek wskaênikowy) bada wpływ ró nych substancji na zmian barwy wskaêników opisuje zastosowanie wskaêników rozró nia doêwiadczalnie kwasy i zasady za pomocà wskaêników DoÊwiadczenie 33. Badanie zjawiska przewodzenia pràdu elektrycznego przez roztwory wodne substancji i obserwacja zmiany barwy wskaêników wskaêniki oran metylowy uniwersalny papierek wskaênikowy fenoloftaleina elektrolity nieelektrolity 46. Kwas chlorowodorowy i kwas siarkowodorowy przykłady kwasów beztlenowych 2 definiuje poj cie kwasy zapisuje wzory sumaryczne kwasów chlorowodorowego i siarkowodorowego opisuje budow kwasów beztlenowych na przykładzie kwasów chlorowodorowego i siarkowodorowego wskazuje podobieƒstwa w budowie czàsteczek tych kwasów projektuje i/lub wykonuje doêwiadczenie, w którego wyniku mo na otrzymaç kwasy chlorowodorowy i siarkowodorowy zapisuje równania reakcji otrzymywania kwasów chlorowodorowego i siarkowodorowego opisuje właêciwoêci i zastosowania kwasów chlorowodorowego i siarkowodorowego DoÊwiadczenie 34. chlorowodorowego przez rozpuszczenie chlorowodoru w wodzie DoÊwiadczenie 35. siarkowodorowego przez rozpuszczenie siarkowodoru w wodzie kwasy kwas chlorowodorowy kwas siarkowodorowy kwas beztlenowy reszta kwasowa 47. Kwas siarkowy(vi) zapisuje wzór sumaryczny kwasu opisuje budow kwasu wyjaênia, dlaczego kwas siarkowy(vi) zalicza si do kwasów tlenowych planuje doêwiadczenie, w którego wyniku mo na otrzymaç kwas siarkowy(vi) zapisuje równanie reakcji otrzymywania kwasu podaje zasad bezpiecznego rozcieƒczania st onego roztworu kwasu opisuje właêciwoêci i zastosowania st onego roztworu kwasu 48. Kwas siarkowy(iv), kwas azotowy(v), kwas w glowy, kwas fosforowy(v) przykłady innych kwasów tlenowych 3 zapisuje wzory sumaryczne kwasów: siarkowego(iv), azotowego(v), w glowego, fosforowego(v) opisuje budow kwasów: siarkowego(iv), azotowego(v), w glowego, fosforowego(v) DoÊwiadczenie 36. Badanie właêciwoêci st onego roztworu kwasu DoÊwiadczenie 37. Rozcieƒczanie st onego roztworu kwasu DoÊwiadczenie 38. siarkowego(iv) DoÊwiadczenie 39. Rozkład kwasu siarkowego(iv) kwas siarkowy(vi) kwasy tlenowe tlenek kwasowy oleum W kwas siarkowy(iv) kwas azotowy(v) reakcja ksantoproteinowa woda królewska W białka W 5
6 opisuje budow kwasów tlenowych i wyjaênia, dlaczego kwasy: siarkowy(iv), azotowy(v), w glowy i fosforowy(v) zalicza si do kwasów tlenowych planuje i/lub wykonuje doêwiadczenia, w których wyniku mo na otrzymaç kwasy: siarkowy(iv), azotowy(v), w glowy i fosforowy(v) zapisuje równania reakcji otrzymywania kwasów: siarkowego(iv), azotowego(v), w glowego i fosforowego(v) opisuje właêciwoêci i zastosowania kwasów: siarkowego(iv), w glowego, azotowego(v) i fosforowego(v) DoÊwiadczenie 40. Działanie st onego roztworu kwasu azotowego(v) na białko DoÊwiadczenie 4. w glowego DoÊwiadczenie 42. fosforowego(v) kwas azotowy(iii) W kwas w glowy kwas fosforowy(v) 49. Dysocjacja jonowa kwasów wyjaênia, na czym polega dysocjacja jonowa (elektrolityczna) kwasów zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów definiuje kwasy i zasady (zgodnie z teorià Arrheniusa) wyjaênia, dlaczego wszystkie kwasy barwià dany wskaênik na taki sam kolor rozró nia kwasy za pomocà wskaêników wyjaênia, dlaczego roztwory wodne kwasów przewodzà pràd elektryczny dzieli elektrolity ze wzgl du na stopieƒ dysocjacji W 50. KwaÊne opady wyjaênia poj cie kwaêne opady analizuje proces powstawania kwaênych opadów i skutki ich działania proponuje sposoby ograniczenia powstawania kwaênych opadów 5. Podsumowanie wiadomoêci o kwasach 52. Sprawdzian wiadomoêci z działu Kwasy Wodorotlenki (7 godzin lekcyjnych) Uczeƒ: 53. Wodorotlenek sodu i wodorotlenek potasu definiuje poj cie wodorotlenki zapisuje wzory sumaryczne wodorotlenków sodu i potasu opisuje budow wodorotlenków planuje doêwiadczenia, w których wyniku mo na otrzymaç wodorotlenek sodu i wodorotlenek potasu zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenków sodu i potasu opisuje właêciwoêci i zastosowania wodorotlenków sodu i potasu DoÊwiadczenie 43. sodu w reakcji sodu z wodà DoÊwiadczenie 44. Badanie właêciwoêci wodorotlenku sodu dysocjacja jonowa równanie reakcji dysocjacji jonowej kwasów reakcja odwracalna reakcja nieodwracalna stopniowa dysocjacja W kwasy (definicja uwzgl dniajàca termin dysocjacji) stopieƒ dysocjacji W moc elektrolitu W elektrolity mocne W elektrolity słabe W wodorotlenki grupa wodorotlenowa wodorotlenek sodu wodorotlenek potasu tlenki zasadowe
54. Wodorotlenek wapnia zapisuje wzór sumaryczny wodorotlenku wapnia opisuje budow wodorotlenku wapnia planuje i wykonuje doêwiadczenia, w których wyniku mo na otrzymaç wodorotlenek wapnia zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenku wapnia opisuje właêciwoêci wodorotlenku wapnia i jego zastosowania (ze szczególnym uwzgl dnieniem zastosowania w budownictwie) DoÊwiadczenie 45. wapnia w reakcji wapnia z wodà DoÊwiadczenie 46. wapnia w reakcji tlenku wapnia z wodà woda wapienna wapno palone gaszenie wapna wapno gaszone mleko wapienne 55. Wodorotlenek glinu i przykłady innych wodorotlenków 56. Zasady a wodorotlenki. Dysocjacja jonowa zasad opisuje budow wodorotlenków zapisuje wzór sumaryczny wodorotlenku glinu planuje i wykonuje doêwiadczenia otrzymywania wodorotlenków trudno rozpuszczalnych w wodzie zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenków opisuje i bada właêciwoêci amfoteryczne wodorotlenku glinu i jego zastosowania W rozró nia poj cia wodorotlenek i zasada podaje przykłady zasad i wodorotlenków na podstawie analizy tabeli rozpuszczalnoêci wodorotlenków wyjaênia, na czym polega dysocjacja jonowa (elektrolityczna) zasad zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej zasad wyjaênia, dlaczego wszystkie zasady barwià dany wskaênik na taki sam kolor rozró nia zasady za pomocà wskaêników wyjaênia, dlaczego roztwory wodne zasad przewodzà pràd elektryczny 57. ph roztworów rozró nia kwasy i zasady za pomocà wskaêników wymienia rodzaje odczynu roztworu okreêla przyczyn wystàpienia odczynu kwasowego, zasadowego lub oboj tnego w roztworze wyjaênia poj cie skala ph interpretuje wartoêç ph w uj ciu jakoêciowym (odczyn kwasowy, zasadowy, oboj tny) wykonuje doêwiadczenie, które umo liwi zbadanie wartoêci ph produktów wyst pujàcych w yciu codziennym człowieka ( ywnoêç, Êrodki czystoêci) opisuje zastosowania wskaêników (fenoloftaleiny, wskaênika uniwersalnego) 58. Podsumowanie wiadomoêci o wodorotlenkach DoÊwiadczenie 47. Próba otrzymania wodorotlenku miedzi(ii) i wodorotlenku elaza(iii) z odpowiednich tlenków metali i wody DoÊwiadczenie 48. miedzi(ii), wodorotlenku elaza(iii) i wodorotlenku glinu z odpowiednich chlorków i wodorotlenku sodu wodorotlenek glinu wodorotlenek miedzi(ii) wodorotlenek elaza(iii) zasady zasada potasowa zasada wapniowa zasada sodowa dysocjacja jonowa zasad zasada amonowa W amoniak W odczyn roztworu odczyn kwasowy odczyn zasadowy odczyn oboj tny skala ph wskaêniki ph pehametr W 7
8 59. Sprawdzian wiadomoêci z działu Wodorotlenki Sole (5 godzin lekcyjnych) Uczeƒ: 60. Wzory i nazwy soli 2 zapisuje wzory sumaryczne soli: chlorków, siarczków, siarczanów(vi), azotanów(v), w glanów, fosforanów(v), siarczanów(iv) opisuje budow soli tworzy nazwy soli na podstawie wzorów sumarycznych i wzory sumaryczne soli na podstawie ich nazw DoÊwiadczenie 49. Badanie rozpuszczalnoêci wybranych soli w wodzie DoÊwiadczenie 50. Badanie przewodnictwa elektrycznego wodnego roztworu soli DoÊwiadczenie 5. Badanie odczynu wodnych roztworów soli sole sole kwasów tlenowych sole kwasów beztlenowych sole podwójne W sole potrójne W wodorosole W hydroksosole W hydraty W 6. Dysocjacja jonowa soli wyjaênia, na czym polega dysocjacja jonowa (elektrolityczna) soli zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) wybranych soli wyjaênia poj cie hydroliza W równanie reakcji dysocjacji soli reakcja hydrolizy W 62. Otrzymywanie soli w reakcjach zoboj tniania 2 wyjaênia, na czym polega reakcja zoboj tniania planuje doêwiadczalne przeprowadzenie reakcji zoboj tniania wykonuje doêwiadczenie i wyjaênia przebieg reakcji zoboj tniania (np. HCl + NaOH) zapisuje czàsteczkowo i jonowo równania reakcji zoboj tniania podaje ró nice mi dzy czàsteczkowym a jonowym zapisem równania reakcji zoboj tniania tłumaczy rol wskaênika w reakcji zoboj tniania DoÊwiadczenie 52. Otrzymywanie soli przez działanie kwasem na zasad reakcja zoboj tniania 63. Otrzymywanie soli w reakcjach metali z kwasami wyjaênia, na czym polega mechanizm reakcji metali z kwasami planuje doêwiadczalne przeprowadzenie reakcji metalu z kwasem zapisuje czàsteczkowo równania reakcji metali z kwasami DoÊwiadczenie 53. Reakcje magnezu z kwasami DoÊwiadczenie 54. Działanie roztworem kwasu chlorowodorowego na miedê DoÊwiadczenie 55. Reakcja miedzi ze st onym roztworem kwasu azotowego(v) szereg aktywnoêci metali metale szlachetne wzajemna aktywnoêç metali 64. Otrzymywanie soli w reakcjach tlenków metali z kwasami wyjaênia, na czym polega reakcja tlenków metali z kwasami planuje doêwiadczalne przeprowadzenie reakcji tlenku metalu z kwasem zapisuje czàsteczkowo równania reakcji tlenków metali z kwasami wyjaênia przebieg tej reakcji chemicznej DoÊwiadczenie 56. Reakcje tlenku magnezu i tlenku miedzi(ii) z roztworem kwasu chlorowodorowego
65. Otrzymywanie soli w reakcjach wodorotlenków metali z tlenkami niemetali wyjaênia, na czym polega reakcja wodorotlenku metalu z tlenkiem niemetalu planuje doêwiadczalne przeprowadzenie reakcji wodorotlenku metalu z tlenkiem niemetalu i wyjaênia przebieg tej reakcji chemicznej zapisuje czàsteczkowo równania reakcji wodorotlenku metalu z tlenkiem niemetalu 66. Reakcje stràceniowe 2 wyjaênia poj cie reakcji stràceniowej projektuje i wykonuje doêwiadczenie umo liwiajàce otrzymanie soli w reakcjach stràceniowych zapisuje równania reakcji stràceniowych czàsteczkowo i jonowo formułuje wniosek dotyczàcy wyniku reakcji stràceniowej na podstawie analizy tabeli rozpuszczalnoêci soli i wodorotlenków 67. Inne sposoby otrzymywania soli W 2 wie, na czym polegajà reakcje metali z niemetalami W zapisuje równania reakcji otrzymywania soli kwasów beztlenowych w wyniku reakcji metali z niemetalami W wie, na czym polegajà reakcje tlenków kwasowych z tlenkami zasadowymi W zapisuje równania reakcji otrzymywania soli kwasów tlenowych w wyniku reakcji tlenków kwasowych z tlenkami zasadowymi W DoÊwiadczenie 57. Reakcja tlenku w gla(iv) z zasadà wapniowà DoÊwiadczenie 58. Reakcja roztworu azotanu(v) srebra(i) z roztworem kwasu chlorowodorowego DoÊwiadczenie 59. Reakcja roztworu siarczanu(vi) sodu z zasadà wapniowà DoÊwiadczenie 60. Reakcja roztworu azotanu(v) wapnia z roztworem fosforanu(v) sodu reakcja stràceniowa skrócony zapis jonowy równania reakcji chemicznej W 68. Zastosowania soli wymienia zastosowania najwa niejszych soli: w glanów, azotanów(v), siarczanów(vi), fosforanów(v) i chlorków 69. Podsumowanie wiadomoêci o solach 70. Sprawdzian wiadomoêci z działu Sole 9