Gazetka Szkolna Uczniów Zespołu Szkoła Podstawowa i Przedszkole im. Janusza Korczaka Korczakowskie Nowinki Nr 4(9) Rok Szkolny 2012/2013 Marzec-Kwiecień 2013 Nasz Patron Cytat miesiąca: Wszyscy jesteśmy sobie potrzebni. Razem łatwiej, radośniej, mądrzej i bezpieczniej. JANUSZ KORCZAK 1
BATERIANIE W AKCJI 2
BATERIANO-EKO-POEZJA W naszej szkole, zwyczaj taki Wiedzą o tym już pierwszaki. O przyrodę wszyscy dbamy Śmieci do koszy wyrzucamy. Więc słuchajcie dobrej rady Segregujcie odpady. A baterie, chyba wiecie Są najgorsze na świecie. Te małe paluszki pięknie wyglądają A same szkodliwe substancje zawierają. Więc wprowadźmy wspólnie pożyteczną modę Zbierajmy baterie, by chronić przyrodę. ELEKTROŚMIECI Czy to pralka, czy lodówka Czy suszarka, czy wirówka Każdy sprzęt Się czasem psuje Więc mądrze z nim postępuję Nie wyrzucam gdzie popadnie Bo to źle!!! Bo tak nieładnie!!! 3
TRADYCJA I PIĘKNE ZWYCZAJE ŚWIĘTA WIELKIEJ NOCY N a j b a r w n i e j s z y m ś w i ę t e m r e l i g i j n y m poprzedzającym Wielkanoc jest Niedziela Palmowa, obchodzona uroczyście w kościołach całego kraju na pamiątkę triumfalnego wjazdu Jezusa do Jerozolimy. Głównym atrybutem święta są palmy, które jednak niewiele mają wspólnego z gałązkami palmowymi, jakimi witano Chrystusa w Świętym Mieście. Najczęściej są to bukiety z bukszpanu i suszonych kwiatów oraz gałązek wierzbowych. W niektórych regionach robi się palmy osiągające wysokość kilku metrów. Zdobi się je kolorowymi wstążkami, barwionymi trawami, kwiatami suszonymi lub sztucznymi, wykonanymi z kolorowej bibułki. Dawniej wierzono, że poświęcone w czasie mszy palmy nabierają szczególnych właściwości, np. zapobiegają chorobom. Po mszy św. uderzano się nimi nawzajem, życząc sobie zdrowia, bogactwa i urodzaju. W Wielką Sobotę wierni przychodzą do świątyń, w których kapłani błogosławią pokarmy przeznaczone na świąteczny stół, czyli tzw. święcone (święconkę) - kończy się przecież czas postu. Zgodnie z tradycją, poświęcone pokarmy spożywa się podczas uroczystego śniadania po niedzielnej mszy rezurekcyjnej. Zasiada się wówczas przy suto zastawionym stole, na którym królują szynki, kiełbasy, pasztety, rolady, schaby, drób przyrządzany na różne sposoby, jajka, wielkanocne baby, mazurki, kołacze, serniki. Z ciepłych dań podaję się m.in. żur na białej kiełbasie lub na wywarze z wędzonki, zupę chrzanową z jajkiem i białą kiełbasą bądź zwyczajny barszcz z jajkiem. Przykryty śnieżnobiałym obrusem stół zdobią kolorowe pisanki, wiosenne kwiaty, bazie, barwinek, zielone kompozycje z zielonej rzeżuchy i oczywiście wielkanocny baranek z ciasta bądź lukru. Śniadanie rozpoczyna dzielenie się poświęconym jajkiem. Poniedziałek wielkanocny upływa pod znakiem śmigusa-dyngusa, który nakazywał chłopcom oblewanie dziewcząt wodą. Trudno dzisiaj powiedzieć, jaki był pierwotny sens tego bardzo chętnie podtrzymywanego do dziś zwyczaju. Możliwe, że chodziło tu o akt oczyszczenia i wzmocnienia sil rozrodczych. W wielu okolicach w drugi dzień świąt wielkanocnych oblewano nie tylko kobiety, ale i ziemię, by spowodować większe plony, oraz krowy, by dawały więcej mleka. Ze świętami wielkanocnymi łączyły się także różne lokalne zwyczaje. W Krakowie bardzo popularny był (i jest nadal) tzw. emaus, ludowa zabawa urządzana na pamiątkę drogi Apostołów do miasteczka Emaus. Kramarze rozkładali swe stragany pełne błyskotek, piszczałek i słodyczy. Krakowscy czeladnicy, a także parobkowie przybywający z pobliskich wiosek na emaus, zaczepiali dziewczęta uderzając je gałązkami wierzby i staczali między sobą popisowe walki na kije. Tłumy gromadzące się przy kościołach obserwowały procesję bractw religijnych, idącą w całym rynsztunku, z bębnem, chorągwią bracką i świętymi obrazami. Dziś na straganach, obok tradycyjnych zabawek i wyrobów rękodzielniczych pojawia się niestety sporo nowoczesnych, plastikowych gadżetów, ale i tak emaus to nadal 4 duża uciecha zarówno dla dzieci, jak i dorosłych.
KOSZYCZEK ze ŚWIĘCONKĄ - co powinno w nim być? Koszyk ze święconką zawiera podstawowe składniki potrzebne do przygotowania wielkanocnego śniadania. Są to dary Boże, które przypominają nam o ważnych symbolach potrzebnych do rozmyślań nad męką i zmartwychwstaniem Chrystusa. W Polsce tradycje święcenia pokarmów sięgają XIV stulecia. Najpierw święcono tylko pieczonego z ciasta chlebowego baranka, dziś w wielkanocnym koszyku powinno znaleźć się co najmniej siedem rodzajów pokarmu, z których każdy coś symbolizuje. Każda z zamieszczonych w koszyku rzeczy ma własny, przypisany symbol. Niezbędną rzeczą, która musi znaleźć się w święconce jest z pewnością jajo wielkanocne w postaci pisanek, wydmuszek lub kraszanek. Jajko to znak odradzającego się życia, zwycięstwa nad śmiercią. Jest to dar symbolizujący nowy początek, narodziny, zmartwychwstanie, na które w okresie Świąt Wielkanocnych oczekują wierzący. Ważny jest również chleb, zazwyczaj do koszyka wkłada się jego część. Symbolizuje on Chrystusa będącego chlebem życia dla chrześcijan. Jak głosi tradycja, dawniej zamiast powszechnego obecnie pieczywa święconka zawierała Paschę czyli wypiek z drożdży, liści bobkowych, imbiru, i szafranu, która miała zwykle okrągły kształt. Sól i pieprz. To dwa przeciwieństwa, jednak w znaczeniu symbolicznym dobrze się uzupełniają. Sól znana jest z ochrony potraw przed zepsuciem, tak samo ma symbolizować ochronę człowieka przed duchowym pogorszeniem oraz nawrócenie i oczyszczenie, dawniej wierzono w jej odstraszającą wszelkie zło moc. Pieprz natomiast to symbol nieśmiertelności, pełnej wiary. W święconce znajduje się również wędlina, będąca symbolem bogactwa, dostatku, nie tylko tego materialnego, ale również duchowego, dzięki któremu możemy zawrzeć pełne przymierze z Bogiem. Ważne znaczenie w koszyku wielkanocnym ma również kawałek sera. Jest to symbol przyjaźni między człowiekiem, a zwierzętami domowymi i siłami przyrody. Nie można również zapomnieć o chrzanie, który przypomina o pokonaniu męki goryczy Chrystusa. Chrzan symbolizuje wszelkie siły i fizyczną krzepę. Jest to niezwykle szczególny symbol, gdyż to właśnie z nim wiążą się święta Wielkiej Nocy. Ludzie cieszą się ze zmartwychwstania i pozwalają sobie na chwilę zatopić się w radości z wesołego Alleluja! Tradycja babki wielkanocnej mówi, że wypiek ten nie powinien być kupiony, ale wypieczony przez gospodynię każdego domu. To właśnie babka jest symbolem umiejętności i doskonałości, do której powinien dążyć każdy człowiek zarówno w życiu duchowym jak i w otaczającej go rzeczywistości. Ciasto (przede wszystkim wielkanocne baby, kołacze i mazurki) weszło do święconego koszyka jako ostatnie. Często w koszyku wielkanocnym znajduje się również woda będąca symbolem odnowienia, to właśnie ona przypomina nam o obmyciu nas przez Ducha Świętego z grzechu. Najbardziej znanym symbolem, znajdującym się w wielkanocnym koszyku jest z pewnością Baranek Wielkanocny. To symbol ofiary męki Chrystusa, który swoją śmierć na krzyżu przyjął spokojnie, pokornie, bez żalu. 5
ZAPROJEKTUJ SWOJĄ PISANKĘ KONKURS Z NAGRODAMI OZDABIAMY JAJKO Z GAZETKI. WYCINAMY TĄ STRONĘ I PRACE PROSIMY SKŁADĆ U PANI ANI DOKŁADAŃSKIEJ DO 10 KWIETNIA 2013 ROKU. OCZYWIŚCIE NALEŻY SIĘ PODPISAĆ :-) POWODZENIA. 6
Pisanki Z Wielkanocą od wieków związana jest tradycja zdobienia jajek. Najstarsza polska pisanka pochodzi z X wieku, a znaleziono ją w czasie wykopalisk w Ostrowiu. Co ciekawe, wykonano ją niemal tą samą techniką, co współczesne pisanki. W polskiej kulturze zdobienie jajek wielkanocnych stało się jednym z elementów sztuki ludowej, charakteryzujące poszczególne regiony kraju. Tradycyjne pisanki wykonuje się nanosząc (przy pomocy narzędzie w kształcie lejka) na powierzchnię jajka ornament z roztopionego wosku, który po zaschnięciu nie przyjmuje barwnika. W niektórych rejonach kraju jajka okleja się białym rdzeniem sitowia i kolorową włóczką lub miniaturowymi kolorowych wycinankami z papieru. Na Pomorzu powszechnie znane są kraszanki, czyli jajka farbowane jednolitym kolorem, uzyskanym dzięki naturalnym barwnikom z liści, kory drzew, łusek cebuli, szyszek, kwiatów malwy, rumianku, trzciny, łupin orzecha, liści pokrzywy oraz igieł modrzewiowych i wielu innych roślin. Na Śląsku zabarwione jajka zdobiono misternymi wzorami wydrapanymi ostrym narzędziem na zabarwionej skorupce. Dawniej zdobieniem jajek zajmowały się wyłącznie kobiety. Malowane lub kraszone jajka otrzymywali najpierw członkowie rodziny oraz dzieci chrzestne, a później, w tygodniu po Wielkanocy - osoby zaprzyjaźnione. Podarowanie pisanki chłopcu czy dziewczynie poczytywano za dowód sympatii. 7
Tego wszystkim życzy REDAKCJA Korczakowskich Nowinek Redakcja : Wiktoria Bareła Ola Słowińska Andrzej Mazur Kamila Mazur Daria Baran Magda Połczyk Opieka: Pani Ania Dokładańska 8