Wyroby budowlane Prawo unijne i krajowe mgr inż. Ewa Kozłowska Gdańsk, 27.01.2017 r. Wprowadzanie wyrobów budowlanych do obrotu Od 1 lipca 2013 r., na terenie Polski funkcjonują dwa podstawowe systemy wprowadzania wyrobów budowlanych do obrotu: System europejski o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z 16.04.2004 r., o wyrobach budowlanych (t.j.. Dz. U. z 2014 r., poz. 883) System krajowy o którym mowa w art. 5 ust. 2 w/w ustawy o wyrobach budowlanych 1
Akty prawne UE Dyrektywa 89/106/EWG z 21.12.1988 r., w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich odnoszących się do wyrobów budowlanych (11.2.1989 L 40/12) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 764/2008 z 9.07.2008 r., o wzajemnym uznawaniu (13.8.2008 L 218/21) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 z 9.07.2008 r., ustanawiające wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obrotu i uchylające rozp. EWG nr 339/93 (13.8.2008 L 218/30) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z 9.3.2011 r., ustanawiające zharmoinizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG (4.4.2011 L 88/5) Akty prawne UE Dyrektywa 89/106 (CPD) - dała Polsce, w momencie wstąpienia do Unii Europejskiej (1 maja 2004 r.), wytyczne do ustanowienia praw krajowych Rozporządzenie RE Nr 305/2011 (CPR)- automatycznie z dniem obowiązywania (1 lipca 2013 r.) zaczyna obowiązywać we wszystkich krajach UE, jednocześnie pozostawiając poszczególnym krajom członkowskich dowolność rozwiązań w zakresie nie opisanym w szczegółach w samym rozporządzeniu 2
Akty prawne UE Rozporządzenie RE 305/2011 (CPR) Nie było potrzebne ani wymagane wdrożenie CPR do polskiego prawa obowiązuje ono w wersji opublikowanej w Dzienniku Urzędowym UE CPR pozostawia jednak obowiązki państwom członkowskim, które wymagają ustawowego zamocowania w krajowym prawie, takie jak: Notyfikacja Wyznaczenie JOT (Jednostek ds. Oceny Technicznej) Organizacja krajowego punktu kontaktowego Nadzór nad rynkiem Sankcje za naruszanie przepisów CPR Akty prawne UE Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) NR 157/2014 z 30.10.2013 r., w sprawie warunków udostępniania deklaracji właściwości użytkowych wyrobów budowlanych na stronie internetowej (21.2.2014 L 52/1) Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) NR 568/2014 z 18.02.2014 r., zmieniające załącznik V do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 dotyczący oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobów budowlanych (27.5.2014 L 157/76) Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) NR 574/2014 z 21.02.2014 r., zmieniające załącznik III do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 w odniesieniu do wzoru, który należy stosować przy sporządzaniu deklaracji właściwości użytkowych wyrobów budowlanych (28.5.2014 L 159/41) 3
Krajowe akty prawne Ustawa z dnia 7.07.1994 r. Prawo Budowlane, (tekst jednolity Dz.U.. z 2016 r., poz. 1165) Ustawa z dnia 16.04.2004 r., o wyrobach budowlanych (tj. Dz. U. z 2016 r., poz. 1570) Ustawa z dnia 12.09.2002 r., o normalizacji (t.j. Dz.U.. z 2015, poz. 1483) Ustawa z 13.04.2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (Dz.U.. z 2016 r., poz. 542) Krajowe akty prawne Rozporządzenie MI z 11.08.2004 r., w sprawie systemów oceny zgodności oraz sposobu oznaczania wyrobów budowlanych oznakowaniem CE (Dz. U. z 2004 r., Nr 195, poz. 2011) - do 1.07.2013 r. Rozporządzenie MI z 11.08.2004 r., w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. z 2004 r., Nr 198, poz. 2041 z późn. zm.) do 31.12.2016 r. Rozporządzenie MIiB z 17.11.2016 r., w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. z 2016 r., poz. 1966) od 1.01.2017 r. 4
Krajowe akty prawne Rozporządzenie MI z 2.09.2009 r., w sprawie kontroli wyrobów budowlanych wprowadzonych do obrotu (Dz. U. z 2009 r., Nr 144, poz. 1182) Rozporządzenie MIiB z 23.12.2015 r., w sprawie próbek wyrobów budowlanych wprowadzonych do obrotu lub udostępnianych na rynku krajowym (Dz. U. z 2015 r., poz. 2332) Rozporządzenie MI z 23.12.2010 r., w sprawie szczegółowego zakresu informacji o przeprowadzonych kontrolach wyrobów bud. i wydawanych postanowieniach, decyzjach i opiniach, a także o sposobie i terminie przekazywania tych informacji (Dz. U. z 2010 r., Nr 254, poz. 1706) Krajowe akty prawne Rozporządzenie MIiB z 23.12.2015 r., w sprawie sposobu prowadzenia Krajowego Wykazu Zakwestionowanych Wyrobów Budowlanych (Dz. U. z 2015 r., poz. 2342) Obwieszczenie MI z 5.07.2004 r., w sprawie wykazu mandatów udzielonych przez Komisję Europejską na opracowanie europejskich norm zharmonizowanych oraz wytycznych do europejskich aprobat technicznych, wraz z zakresem przedmiotowym tych mandatów (MP z 2004 r., Nr 32, poz. 571) Obwieszczenie MI z 23.05.2014 r., w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych upoważnionych do ich wydawania (Dz.U.. z 2014 r., poz. 1040) 5
Prawo budowlane Prawo budowlane stanowi, że wyroby wytworzone w celu zastosowania w obiekcie budowlanym w sposób trwały, o właściwościach użytkowych umożliwiających prawidłowo zaprojektowanym i wykonanym obiektom budowlanym spełnienie podstawowych wymagań, można stosować przy wykonywaniu robót budowlanych wyłącznie, jeżeli wyroby te zostały wprowadzone do obrotu lub udostępnione na rynku krajowym zgodnie z przepisami odrębnymi, a w przypadku wyrobów budowlanych również zgodnie z zamierzonym zastosowaniem (art. 10 ust. PB) O możliwości zastosowania wyrobu budowlanego w konkretnym obiekcie budowlanym decydują więc jego właściwości użytkowe, które określa producent Prawo budowlane Obowiązki uczestników procesu budowlanego Do podstawowych obowiązków: Projektanta należy sporządzanie lub uzgadnianie indywidualnej dokumentacji technicznej, o której mowa w art. 10 ustawy o wb (Art. 20.1.3a) Kierownika budowy należy zapewnienie przy wykonywaniu robót budowlanych stosowania wyrobów zgodnie z art. 10 ustawy PB (Art. 22. 3e) Inspektora nadzoru inwestorskiego należy sprawdzanie jakości wykonywanych robót budowlanych i stosowania przy wykonywaniu tych robót wyrobów zgodnie z art. 10 ustawy PB (Art. 25. 2) 6
Prawo budowlane Obiekt budowlany to: (nowa definicja w ustawie Prawo budowlane) Budynek Budowla Obiekt małej architektury, wraz z niezbędnymi instalacjami wzniesiony z zastosowaniem wyrobów budowlanych Prawo budowlane Obiekty budowlane należy: projektować budować utrzymywać zgodnie z przepisami: techniczno-budowlanymi obowiązującymi Polskimi Normami zasadami wiedzy technicznej tak aby zapewnić przede wszystkim spełnienie Wymagań podstawowych!!! 7
Wymagania podstawowe Obecnie wymagania podstawowe cytowane są w ust. PB, zgodnie z CPR (305/2011): I. Nośność i stateczność II. Bezpieczeństwo pożarowe III.Higiena, zdrowie i środowisko IV. Bezpieczeństwo użytkowania i dostępność obiektów V. Ochrona przed hałasem i drganiami VI. Oszczędności energii i izolacyjność cieplna VII. Zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych Definicje związane Wyrób budowlany Wyrób budowlany (def. z rozp. 305/2011) oznacza każdy wyrób lub zestaw wyprodukowany i wprowadzony do obrotu w celu trwałego wbudowania w obiektach budowlanych lub ich częściach, którego właściwości wpływają na właściwości użytkowe obiektów budowlanych; Zestaw oznacza wyrób budowlany wprowadzony do obrotu przez jednego producenta jako zestaw co najmniej dwóch odrębnych składników, które muszą zostać połączone, aby mogły zostać włączone w obiektach budowlanych 8
Definicje związane Producent (def. z rozp. 305/2011) oznacza osobę fizyczną lub prawną, która produkuje wyrób budowlany lub która zleca zaprojektowanie lub wyprodukowanie wyrobu budowlanego i wprowadza ten wyrób do obrotu pod własną nazwą lub znakiem firmowym; Importer oznacza osobę fizyczną lub prawną mającą siedzibę w Unii, która wprowadza wyrób budowlany z państwa trzeciego do obrotu w Unii; Dystrybutor oznacza osobę fizyczną lub prawną w łańcuchu dostaw, inną niż producent lub importer, która udostępnia wyrób budowlany na rynku Definicje związane Upoważniony przedstawiciel Upoważniony przedstawiciel (def. z rozp. 305/2011) oznacza osobę fizyczną lub prawną mającą siedzibę w Unii, która otrzymała pisemne pełnomocnictwo producenta do wykonywania w jego imieniu określonych zadań; Producent = upoważniony przedstawiciel (ust. o w.b.) należy przez to rozumieć także upoważnionego przedstawiciela producenta; Wprowadzenie do obrotu (ust. o w.b.) należy przez to rozumieć wprowadzenie do obrotu (po raz pierwszy) i udostępnienie na rynku wg rozp. 305/2011; Udostępnienie na rynku (wg rozp. 305/2011) oznacza każde dostarczenie wyrobu budowlanego w celu dystrybucji lub zastosowania w ramach działalności handlowej, odpłatnie lub nieodpłatnie 9
Ustawa o wyrobach budowlanych Zakres ustawy Art. 1 Ustawa określa zasady: wprowadzania do obrotu lub udostępniania na rynku krajowym wyrobów budowlanych kontroli wyrobów budowlanych wprowadzonych do obrotu lub udostępniania na rynku krajowym i właściwości organów w zakresie wykonywania zadań administracyjnych i obowiązków wynikających z rozporządzenia Nr 305/2011 Wprowadzone zmiany 25 czerwca 2015 r. (Dz. U. 13.08.2015 r., poz. 1165) uchwalono ustawę o zmianie ustaw (większość zmian zaczęła obowiązywać od 1.01.2016 r.): o wyrobach budowlanych Prawo budowlane o systemie oceny zgodności Wyroby budowlane: możliwość pobierania próbek do badań bez kontroli (na budowie lub u sprzedawcy) postępowania administracyjne dotyczą wyrobu a nie jego określonej partii (w praktyce ma to sens podczas kontroli u producenta) 10
Wprowadzone zmiany Ustawa z 13.04.2016 r., o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (Dz.U.. z 2016 r., poz. 542) część zmian zaczęła obowiązywać od 1.01.2017 r.): o wyrobach budowlanych o systemie oceny zgodności Wyroby budowlane: Przepisy karne grzywny pieniężne Rozdział 6a art. 36a do 36k ustawa o wyrobach budowlanych zmiana systemu krajowego nowa wersja rozp. dot. oznakowania wyrobów znakiem budowlanym (lustrzana wersja systemu europejskiego przepisy wykonawcze obowiązujące od 1.01.2017 r.) Koniec części I 11