1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Wzajemne oddziaływanie substancji leczniczych, suplementów diety i pożywienia może decydować o skuteczności i bezpieczeństwie terapii. Nawet przyprawy kuchenne mogą w istotny sposób zmieniać działanie farmakologiczne jednocześnie stosowanych leków. 11
Panujące powszechnie przekonanie o nieszkodliwości ziół powoduje, że pacjenci często nie informują lekarza, czy farmaceuty o zażywanych preparatach dostępnych bez recepty. Takie postępowanie może okazać się niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia, gdyż wiele produktów ziołowych wykazuje bardzo silne działanie i może wywoływać niepożądane objawy oraz wpływać na skuteczność i bezpieczeństwo innych stosowanych równocześnie leków. 12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
Jeśli sok grejpfrutowy spożywany jest codziennie, regularnie, to wpływ składników grejpfruta na metabolizm leku może się utrzymywać dłużej, w związku z czym odstęp pomiędzy jednorazowym wypiciem soku grejpfrutowego a przyjęciem leku może nie zapobiec wystąpieniu interakcji. W przypadku przyjmowania leków mogących wchodzić w interakcje ze składnikami grejpfruta w czasie kuracji najlepiej nie spożywać tych owoców ani nie pić z nich soków. Należy unikać również przyjmowania preparatów z wyciągiem z grejpfruta. Soki z niektórych gatunków pomarańczy (czerwone, gorzkie) mogą działać podobnie jak sok grejpfrutowy. Jeśli leki przyjmowane przez pacjenta nie wchodzą w interakcje z sokiem grejpfrutowym, nie ma powodu, by eliminować go z diety. Jest to bogate źródło składników odżywczych, m.in. witaminy C, potasu i flawonoidów, które korzystnie wpływają na zdrowie. Składniki soku żurawinowego mogą nasilać działanie antykoagulacyjne warfaryny. 22
23
24
Przykładem interakcji, w trakcie której dochodzi do zmniejszenia wchłaniania leku, jest zażywanie preparatów żelaza tuż przed wypiciem lub po wypiciu kawy, czy herbaty. Szczególnie silne zahamowanie wchłaniania żelaza zachodzi po wypiciu herbaty, ponieważ zawarte w niej taniny tworzą z żelazem bardzo trudno wchłaniające się związki chemiczne. Nawyk popijania leków herbatą w przypadku leczenia niedokrwistości preparatami żelaza może być więc przyczyną braku efektów terapeutycznych i przez to narazić pacjenta na wykonywanie dodatkowych badań diagnostycznych oraz wydłużyć cały proces leczenia 25
26
27
28
29
30
31
32
Przyczyną utraty żelaza są krwawienia z przewodu pokarmowego. 33
34
W przypadku połączenia miłorzębu japońskiego z tiazydami moczopędnymi zaobserwowano wzrost ciśnienia krwi. 35
36
Szkodliwe działanie glinu na organizm wiąże się z ryzykiem encefalopatii, choroby Alzheimera, osteomalacji, wapnienia tkanek miękkich, niedokrwistości. Glin tworzy w jelicie nierozpuszczalny fosforan glinu wydalany z kałem; wtórnie może rozwinąć się osteomalacja. Nadmiar magnezu w ustroju objawia się jako senność, osłabienie i porażenie mięśni. Wzrost poziomu Mg2+ w surowicy może też powodować zaburzenia rytmu serca. 37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
Dziurawiec indukuje metabolizm doustnych antykoagulantów jego działanie może występować nawet do 2 tygodni po zaprzestaniu jego przyjmowania. Należy go całkowicie wyeliminować z diety pacjentów leczonych antykoagulantami. 48
49
Do substratów P-gp należą: alprazolam, amitryptylina, cyklosporyna, digoksyna, erytromycyna, feksofenadyna, simwastatyna, werapamil, warfaryna i in. W przypadku leków o wąskim indeksie terapeutycznym substratów P-gp, należy pamiętać o ryzyku interakcji ze stosowanymi jednocześnie produktami naturalnymi. 50
Wzrost ryzyka krwawień u pacjentów stosujących doustne antykoagulanty występuje przy jednoczesnym stosowaniu cebuli, arcydzięgla, szałwi, dziurawca. 51
52
53
54
Zaparcia są częstą dolegliwością u chorych na chorobę Parkinsona w tej sytuacji często stosowane są preparaty zawierające błonnik. 55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
Rynek suplementów diety i preparatów leków OTC staje się coraz bogatszy. Praktycznie codziennie w aptekach pojawiają się nowe preparaty, a pacjenci atakowanie reklamami z każdej strony nie potrafią, ze względu na brak fachowej wiedzy, wybrać specyfik odpowiedni dla siebie. W tej sytuacji rozmowa z farmaceutą może być pomocna w określeniu potrzeb zdrowotnych konkretnego pacjenta. Wiedza zdobyta w czasie studiów oraz doświadczenie zawodowe pozwalają określić, czy dolegliwościom przedstawionym przez pacjenta można zaradzić za pomocą środków dostępnych bez recepty, czy też należy pacjenta skierować do lekarza. 67
68