UCHWAŁA NR XVI/121/2016 RADY GMINY RUDNIKI z dnia 17 sierpnia 2016 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2016 2020 Na podstawie art. 18 ust.2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2016 r. poz. 446), art. 2 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2016 r. poz. 576), art. 3 ust. 1, art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym (Dz. U. z 2015 r. poz.1916) 1. Przyjmuje się Gminny Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2016 2020, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Rudniki. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia 3. Przewodniczący Rady Gminy Edward Gładysz Id: B692ECE4-79DD-404B-9B51-BC7674B75090. Podpisany Strona 1
Załącznik do Uchwały Nr XVI/121/2016 Rady Gminy Rudniki z dnia 17 sierpnia 2016 r. GMINNY PROGRAM OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO NA LATA 2016-2020 Id: B692ECE4-79DD-404B-9B51-BC7674B75090. Podpisany Strona 1
WPROWADZENIE Gminny Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2016 2020 opiera się na zasadzie zintegrowanych działań na rzecz poprawy i utrzymania zdrowia społeczności lokalnej ze szczególnym uwzględnieniem ochrony zdrowia psychicznego. Ochrona zdrowia psychicznego jest rozpatrywana jako strategia zdrowego stylu życia, której niejako twórcą jest każdy człowiek, a za którą jesteśmy odpowiedzialni my sami, a nie tylko system opieki zdrowotnej czy pomocy społecznej. Od początku lat 90-tych ubiegłego wieku zaznacza się wzrost zachorowalności na choroby psychiczne. Niektóre grupy ludzi narażone są w większym stopniu na zaburzenia psychiczne. Dotyczy to osób i rodzin żyjących w biedzie, pozostających pod wpływem stresów w związku z licznymi zmianami społeczno politycznymi, ekonomicznymi, a także osoby niepełnosprawne, osoby z zaburzeniami psychicznymi, osoby somatycznie chore. Na zaburzenia psychiczne narażone są także osoby, które przeszły zmiany życiowe takie jak: rozwód, utrata pracy, osoby wobec których stosowana jest przemoc, molestowane dzieci, osoby z depresją, lękami, osoby mające zaburzenia związane z używaniem środków psychoaktywnych. Osoby z grupy ryzyka mają trudności w integracji ze środowiskiem lokalnym, znalezieniem pracy, częściej korzystają ze świadczeń pomocy społecznej. Obecnie zdrowie psychiczne zaczyna być w Polsce bardzo poważnie traktowane, zyskuje coraz to większe zrozumienie. Osoby psychicznie chore, upośledzone umysłowo mają możliwość korzystania z coraz to nowych form pomocy takich jak: środowiskowe domy samopomocy, specjalistyczne usługi opiekuńcze wykonywane w domu chorego, warsztaty terapii zajęciowej oraz innych. Na terenie kraju działa wiele stowarzyszeń, fundacji na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi. Dlatego też na terenie gminy niezbędne są działania informacyjne i edukacyjne promujące zdrowie psychiczne. Działania takie winny być realizowane we współpracy z administracją publiczną, między innymi z gminą, urzędem pracy, ośrodkiem pomocy społecznej, placówkami służby zdrowia oraz społecznością lokalną, organizacjami pozarządowymi, fundacjami i środkami masowego przekazu. DIAGNOZA OBSZARU OBJĘTEGO PROGRAMEM położona jest w północno wschodniej części województwa opolskiego, w powiecie oleskim, zajmuje obszar 100 km 2. Gmina liczy 8342 mieszkańców. Geodezyjnie podzielona jest na 22 obręby, a administracyjnie na 21 sołectw: Bobrowa, Bugaj, Cieciułów, Chwiły, Dalachów, Faustianka, Janinów, Jaworek, Jaworzno, Jelonki, Julianpol, Kuźnica, Łazy, Młyny, Mirowszczyzna, Mostki, Odcinek, Porąbki, Rudniki, Słowików, Żytniów. Siedzibą gminy jest wieś Rudniki położona w centralnej jej części. Gmina graniczy na północy z Gminą Pątnów z województwa łódzkiego, na wschodzie z Gminą Krzepice i Lipie z województwa śląskiego, na południu z Gminą Radłów, na zachodzie z Gminą Praszka. ma charakter typowo rolniczy z zapleczem do rozwoju przemysłu rolno spożywczego i rolno przetwórczego. Brak jest dużych obiektów przemysłowych. W skład obiektów administracji publicznej wchodzi Urząd Gminy w Rudnikach ul. Wojska Polskiego 12A wraz z jednostkami organizacyjnymi: - Publiczne im. Andrzeja Wajdy w Rudnikach ul. Wieluńska 15, - Publiczna Szkoła Podstawowa im. Józefa Piłsudskiego w Żytniowie 29, - Publiczna Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Dalachowie 217, - Publiczna Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Jaworznie Mirowszczyzna 43, - Publiczna Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki w Cieciułowie 19, - Przedszkole Publiczne ul. Parkowa w Rudnikach, - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudnikach, ul. Wojska Polskiego 12 - Biuro Obsługi Oświaty Samorządowej w Rudnikach, ul. Wieluńska 15 - Gminny Ośrodek kultury Sportu i Rekreacji w Rudnikach ul. Okólna 2, (w skład GOKSiR Id: B692ECE4-79DD-404B-9B51-BC7674B75090. Podpisany Strona 2
wchodzą 4 filie bibliotek: w Jaworznie, Dalachowie, Żytniowie i Cieciułowie oraz Gminna Biblioteka Publiczna w Rudnikach). Uwarunkowania demograficzne w Gminie Rudniki nie są korzystne dla jej perspektywicznego rozwoju. Wśród mieszkańców gminy występuje tendencja starzenia się społeczeństwa. Spowodowane jest to niskim przyrostem naturalnym i migracjami ludności. Odpływ ludności następuje do większych aglomeracji miejskich i za granicę. Na terenie naszej gminy brak jest bazy służącej wsparciu i opiece nad osobami niepełnosprawnymi, w tym ze schorzeniami umysłowymi i psychicznymi. Poza zakładami opieki zdrowotnej i ośrodkiem pomocy społecznej nie ma instytucji działających w obszarze zdrowia psychicznego. Inne instytucje jak Domy Pomocy Społecznej, Poradnie Zdrowia Psychicznego, Powiatowy Urząd Pracy, Przychodnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Środowiskowe Domy Samopomocy, Warsztaty Terapii Zajęciowej, Powiatowy Zespół Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności, szpital znajdują się głównie w powiecie. Słaba dostępność do niektórych placówek stanowi niejednokrotnie barierę w korzystaniu z prawidłowego i skutecznego leczenia. Na terenie powiatu oleskiego nie działa żaden szpital psychiatryczny. Na terenie gminy są osoby chore, niepełnosprawne, ale nie zdiagnozowane i nieposiadające orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Według danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Oleśnie w I półroczu 2016r. W powiecie oleskim zarejestrowanych było 1540 osób bezrobotnych, w tym 928 kobiet oraz 37 osób poszukujących pracy, w tym 11 kobiet. Mieszkańcy Gminy Rudniki stanowili 226 osób, w tym 127 kobiet. Wśród zarejestrowanych bezrobotnych i poszukujących pracy 84 osoby to niepełnosprawni, w tym 33 kobiety. Z Gminy Rudniki było tylko 6 osób niepełnosprawnych, w tym 4 kobiety. Osoby bezrobotne zarejestrowane w PUP mogą korzystać ze wsparcia w postaci staży, szkoleń, prac interwencyjnych, prac społecznie użytecznych oraz dofinansowania na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej. Ogólnie osoby niepełnosprawne mają trudności z podjęciem pracy z powodu niewielkiej ilości ofert dla osób z niepełnosprawnością. Barierę dla osób z terenu naszej gminy stanowi dojazd do miejsca pracy. Osoby niepełnosprawne z terenu naszej gminy, w tym także osoby z zaburzeniami psychicznymi dzięki dowozowi z miejsca zamieszkania mają możliwość uczestniczenia w Warsztatach Terapii Zajęciowej w Uszycach prowadzonych przez Zgromadzenie Braci Szkolnych. Drugi WTZ działa w Oleśnie. W 2013 roku rozpoczął działalność Środowiskowy Dom Samopomocy w Ganie. Jest to ośrodek wsparcia dziennego pobytu dla osób dorosłych z niepełnosprawnością umysłową i zaburzeniami psychicznymi. Zajęcia prowadzone są indywidualnie i grupowo, a ich tematyka i poziom jest dostosowany do potrzeb. W zajęciach uczestniczą mieszkańcy naszej gminy. Drugi ŚDS jest w Sowczycach. Na terenie powiatu oleskiego funkcjonują tez 2 Domy Pomocy Społecznej w Radawiu i Borkach Wielkich oraz 1 Dom Dziecka w Sowczycach. Nad Domem Dziecka bezpośredni nadzór sprawuje Powiatowe Centrum pomocy Rodzinie Do jego głównych zadań należy organizowanie pieczy zastępczej poprzez zapewnienie wychowania i opieki dzieciom tego pozbawionym, pomoc dzieciom opuszczającym placówki opiekuńczo wychowawcze, umieszczanie dzieci w rodzinach zastępczych. PCPR prowadzi zespół ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności. W Oleśnie funkcjonuje również Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna dla dzieci., młodzieży, wychowawców, rodziców i nauczycieli. Działający na terenie gminy Ośrodek Pomocy Społecznej ma możliwość udzielania specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Na dzień dzisiejszy z takiej formy pomocy korzysta 3 dzieci. W gminie brak jest zakładu pracy chronionej, jedyny zakład funkcjonuje w Oleśnie. W naszej gminie brak jest stowarzyszeń, organizacji pozarządowych działających w obszarze pomocy osobom niepełnosprawnym. Id: B692ECE4-79DD-404B-9B51-BC7674B75090. Podpisany Strona 3
PRIORYTETY - Zapobieganie zaburzeniom psychicznym. - Upowszechnianie wiedzy na temat zdrowia psychicznego w szkołach jako zadanie pierwszoplanowe. - Rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu. CELE GŁÓWNE I SZCZEGÓŁOWE Cele główne i szczegółowe realizacji programu określa tabela załączona do Programu. Gminny Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2016 2020 ma na celu skoordynowanie różnych form opieki i pomocy osobom wymagającym pomocy w sytuacji przewlekłego stresu. Ma również za zadanie zwrócenie uwagi na problemy osób z zaburzeniami psychicznymi, które winny być uwzględnione dla osiągnięcia poprawy stanu zdrowia mieszkańców naszej gminy podczas podejmowania różnych działań prozdrowotnych. Id: B692ECE4-79DD-404B-9B51-BC7674B75090. Podpisany Strona 4
TABELA OKREŚLAJĄCA CELE REALIZACJI PROGRAMU L. p. Cel główny Cele szczegółowe Działania Realizatorzy Lata Miernik efektywności 1. Ochrona zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym. 1.Upowszechnianie wiedzy na temat zdrowia psychicznego,kształtowa nie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu. 1.Opracowanie i realizacja lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego. 2.Organizowanie w szkołach podstawowych i gimnazjum programów, prelekcji i pogadanek z udziałem specjalisty z zakresu zdrowia psychicznego. Zespół Koordynacji Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudnikach Służba zdrowia na terenie gminy Realizacja zadań Liczba spotkań, pogadanek oraz liczba osób w nich uczestniczących 3.Podniesienie świadomości środowiska lokalnego na temat promocji zdrowia psychicznego poprzez umieszczenie plakatów oraz ulotek w miejscach ogólnie dostępnych. Służba zdrowia na terenie gminy Liczba i rodzaj materiałów o tematyce promocji zdrowia psychicznego ------------------------------ 2.Zapobieganie zaburzeniom psychicznym ---------------------------------------------- 1.Kierowanie na badania dzieci oraz młodzież, u których występują zaburzenia zachowania oraz istnieje zagrożenie wystąpienia zaburzeń psychicznych do Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. -------------------------------- Poradnia Zdrowia Psychicznego ------------------ -------------------------- Liczba osób kierowanych na badania Id: B692ECE4-79DD-404B-9B51-BC7674B75090. Podpisany Strona 5
2.Realizacja programu zapobiegania przemocy w rodzinie, szkołach i środowiskach lokalnych. Realizacja działań 3.Porady i konsultacje dla osób zagrożonych zaburzeniami psychicznymi. Poradnia Zdrowia Psychicznego Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej na terenie gminy Liczba konsultacji 3.Zwiększenie integracji społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi z osobami zdrowymi 1.Zapewnienie wsparcia umożliwiającego ludziom chorym psychicznie pełne uczestnictwo we wszystkich aspektach życia społeczności np. wspólne organizowanie imprez, zawodów, spotkań. Gminny Ośrodek Kultury Sportu i Rekreacji Poradnia Zdrowia Psychicznego Liczba spotka 2.Organizowanie klubów samopomocy, które mają na celu ogólne usprawnienie, rozwijanie umiejętności obejmujących czynności życia codziennego, poprawę kondycji psychicznej i fizycznej. Liczba zajęć oraz osób w nich uczestniczących 3.Poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu psychicznego. Lekarze rodzinni Liczba porad Id: B692ECE4-79DD-404B-9B51-BC7674B75090. Podpisany Strona 6
4.Akceptacja i przeciwdziałanie dyskryminacji osób z zaburzeniami psychicznymi poprzez integrację ze społecznością lokalną. Liczba spotkań 2. Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym. 1.Upowszechnianie środowiskowego modelu psychicznej opieki zdrowotnej. 2.Upowszechnienie zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego. 3.Aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi. 4.Skoordynowanie różnych form pomocy i opieki. 1.Współpraca Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rudnikach ze służbami opieki psychiatrycznej na terenie powiatu oraz z lekarzem rodzinnym. 1.Organizowanie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi. 2.Zwiększenie dostępności i zmniejszenie nierówności w dostępie do różnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w gminie lub powiecie. 1.Kontakt osoby z zaburzeniami psychicznymi z pośrednikiem pracy w celu organizacji poradnictwa zawodowego, szkoleń oraz przedstawienia ofert pracy znajdujących się w rejestrach urzędu. 2.Promocja wśród pracodawców zatrudniania osób z zaburzeniami psychicznymi 1.Realizacja, koordynowanie i monitorowanie Gminnego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. 2.Podawanie bieżących informacji o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi na terenie gminy i powiatu. Służba zdrowia Służba zdrowia PUP w Oleśnie PUP w Oleśnie Powołany Zespół do Koordynacji i Monitorowania Liczba osób Liczba osób Liczba osób Liczba spotkań i osób z nich korzystających Liczba odwiedzin Realizacja działań Liczba odwiedzin Id: B692ECE4-79DD-404B-9B51-BC7674B75090. Podpisany Strona 7