Jakie problemy dotyczące stosowania przepisów prawnych występują w przypadku takiej działalności? W pierwszej części opracowania (Biuletyn BDO Podatki i Rachunkowość nr 8/22 2009) zostały przedstawione problemy podmiotów funkcjonujących na terenie specjalnej strefy ekonomicznej (dalej: SSE) związane z prawidłowym rozpoznawaniem i alokowaniem kosztów uzyskania przychodów oraz przychodów podatkowych. Poniżej przedstawiam najczęściej pojawiające się problemy dotyczące stosowania odpowiednich przepisów prawnych związanych z prowadzeniem działalności na terenie SSE. 1. Zastosowanie odpowiednich przepisów prawnych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej na terenie SSE W 2003 r. zmianie uległa ustawa z 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz. U. z 1994 r., Nr 123, poz. 600 ze zm., dalej: Ustawa o SSE). W ustawie z dnia 2 października 2003 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i niektórych ustaw (Dz.U. z 2003 r., Nr 188, poz. 1840 ze zm., dalej: Ustawa o zmianie SSE) określono nowe warunki prowadzenia działalności na terenie SSE i korzystania ze zwolnienia z opodatkowania dochodu uzyskanego z działalności na terenie SSE. 1 / 8
W przepisie art. 6 ustawy o zmianie SSE ustalono, iż Spółka jest uprawniona do wystąpienia z wnioskiem do ministra właściwego do spraw gospodarki o zmianę zezwolenia poprzez zastosowanie do Spółki zwolnień podatkowych określonych w art. 5 ustawy o zmianie SSE w miejsce przepisów art. 12 ustawy o SSE w brzmieniu z dnia 31 grudnia 2000 r. Każdy podmiot mógł więc w 2003 r. wybrać zasady, które chce stosować. W przypadku, gdy Spółka złożyła stosowny wniosek do Ministra Gospodarki i Pracy, była uprawniona do zastosowania zwolnienia na zasadach określonych w art. 5 Ustawy o zmianie SSE (zasady dotychczasowe). W takim przypadku zastosowanie znajdują następujące przepisy prawne: - art. 5 w związku z art. 6 Ustawy o zmianie SSE; - Załącznik nr 1 Rozporządzenia Komisji (WE) nr 70/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw (Dz. U. UE z 2001 r., seria L 01.10.33) w brzmieniu obowiązującym w 2003 r. (bez późniejszych zmian) - dalej Rozporządzenie Komisji nr 70/2001; - art. 12 ustawy o SSE w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2000 r.; - odpowiednie paragrafy rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia SSE w danym województwie, dalej Rozporządzenie RM w sprawie ustanowienia SSE (np. 5, 13 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 czerwca 1996 r. w sprawie ustanowienia specjalnej strefy ekonomicznej w województwie katowickim). 2. Warunki do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania działalności prowadzonej na terenie SSE, a zmiana przepisów podatkowych 2 / 8
Zgodnie z art. 5 Ustawy o zmianie SSE wysokość możliwego zwolnienia dochodów od opodatkowania jest uzależniona od tego, do jakiego typu przedsiębiorstwa jest zaliczany dany podmiot : przedsiębiorcy małego, średniego czy też dużego. Przy definiowaniu danego typu przedsiębiorcy art. 5 Ustawy o zmianie SSE odwołuje się do załącznika nr 1 zamieszczonego w Rozporządzeniu Komisji nr 70/2001/WE. Załącznik nr 1 Rozporządzenia Komisji Nr 70/2001 rozróżnia następujące typy przedsiębiorstw: 1. małe przedsiębiorstwo - jest to podmiot, który: - zatrudnia mniej niż 50 pracowników oraz: - jedno z dwojga: jego roczne obroty nie przekraczają 7 mln EUR lub jego roczna suma bilansowa nie przekracza 5 mln EUR; - odpowiada kryterium niezależności. - średnie przedsiębiorstwo - jest to podmiot, który: - zatrudnia mniej niż 250 pracowników oraz: - jedno z dwojga: jego roczne obroty nie przekraczają 40 mln EUR lub jego roczna suma bilansowa nie przekracza 27 mln EUR; - odpowiada kryterium niezależności. W celu określenia, do jakiego typu przedsiębiorstwa zalicza się dany podmiot, należy również rozważyć to, czy ten podmiot jest podmiotem niezależnym czy też zależnym. Kryterium niezależności to kryterium, które odwołuje się do posiadania przez przedsiębiorstwo kapitału bądź praw głosu w innym przedsiębiorstwie. Warunek niezależności zostaje spełniony, jeśli jedno przedsiębiorstwo nie posiada w drugim przedsiębiorstwie więcej niż 25% kapitału bądź praw głosu. 3 / 8
Zgodnie z punktem 3 Załącznika do Rozporządzenia Komisji Nr 70/2001 do obliczenia progów dotyczących zakwalifikowania danego przedsiębiorcy jako przedsiębiorcy małego lub średniego należy skumulować odpowiednie dane liczbowe podmiotu podlegającego sprawdzaniu (Spółki) oraz wszystkich przedsiębiorstw, które dany podmiot (Spółka) pośrednio lub bezpośrednio kontroluje poprzez posiadanie w nich 25 lub więcej procent kapitału lub praw głosu. 3. Zwolnienie od opodatkowania podmiotu, który jest kwalifikowany jako mały lub średni przedsiębiorca W przypadku przedsiębiorcy małego oraz średniego istnieje możliwość zastosowania zwolnienia opisanego w art. 12 Ustawy o SSE w brzmieniu z dnia 31 grudnia 2000 r. Zgodnie z powołanym powyżej art. 12 Ustawy o SSE, dochody uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie SSE na podstawie zezwolenia przez osoby prawne mogą być, w drodze Rozporządzenia Rady Ministrów całkowicie zwolnione od podatku dochodowego od osób prawnych w połowie okresu, na jaki została ustanowiona strefa. W pozostałym okresie (na mocy ust. 2 omawianego przepisu) dochody mogą być zwolnione z opodatkowania w części nie przekraczającej 50% takich dochodów. To, jaki wpływ na zastosowanie przepisów podatkowych dla podmiotu działającego na terenie SSE, w szczególności odnośnie zwolnień podatkowych, przedstawię na podstawie uregulowań dotyczących katowickiej SSE. Podkreślenia wymaga jednak fakt, iż podobne zasady znajdują 4 / 8
zastosowanie na terenie innych SSE. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 czerwca 1996 r. w sprawie ustanowienia specjalnej strefy ekonomicznej w województwie katowickim (Dz. U. z 1996 r., Nr 88, poz. 397 ze zm., dalej: Rozporządzenie w sprawie ustanowienia katowickiej SSE) określa, iż zwolnienie dochodu następuje w okresie 10 lat od daty rozpoczęcia przez dany podmiot działalności gospodarczej na terenie strefy, jednakże nie dłużej niż do końca 15 roku od dnia jej ustanowienia. Okres dziesięcioletni jest liczony od daty wystawienia pierwszej faktury związanej z działalnością Spółki na terenie SSE. Dochód podlegający zwolnieniu wynosi bądź równowartość wydatków inwestycyjnych bądź, w przypadku, gdy wydatki inwestycyjne przekroczyły równowartość 2 mln EURO - dochód jest zwolniony od opodatkowania w całości. Paragraf 6 Rozporządzenia w sprawie ustanowienia SSE dopuszcza możliwość zwolnienia dochodu z opodatkowania po okresie dziesięcioletnim od daty rozpoczęcia działalności na terenie SSE, z tym, że kwota zwolnienia nie może wówczas przekroczyć połowy dochodu uzyskanego przez podmiot z działalności gospodarczej określonej w zezwoleniu. 4. Zwolnienie od opodatkowania podmiotu, który jest kwalifikowany jako duży przedsiębiorca 5 / 8
W przypadku przedsiębiorcy dużego, zgodnie z art. 5 ust. 2 Ustawy o zmianie SSE zastosowanie znajduje zmieniony art. 12 Ustawy o SSE, przy czym wielkość zwolnienia dochodu od opodatkowania nie może przekroczyć: - 30% kosztów inwestycji poniesionych do dnia 31 grudnia 2006 r. - dla przedsiębiorców prowadzących działalność w sektorze motoryzacyjnym; - 75% kosztów inwestycji poniesionych do dnia 31 grudnia 2006 r. - dla przedsiębiorców prowadzących działalność inną niż określona powyżej na podstawie zezwolenia wydanego przed dniem 1 stycznia 2000 r. Za przedsiębiorcę prowadzącego działalność w sektorze motoryzacyjnym uważa się m.in. przedsiębiorcę będącego dostawcą komponentów, który zaopatruje przedsiębiorcę produkującego (dalej: przedsiębiorca produkujący samochody): - silniki spalinowe ze spalaniem wewnętrznym, - samochody osobowe, - pozostałe pojazdy samochodowe służące do przewozu osób, - pojazdy mechaniczne służące do przewozu towarów, - nadwozia pojazdów mechanicznych z wyłączeniem przyczep i naczep - w komponenty na potrzeby procesu produkcyjnego lub stadium montażu pod warunkiem, że: 1. działalność ta jest wykonywana w bliskiej odległości od miejsca wykonywania działalności przez przedsiębiorcę produkującego samochody (jest to odległość mająca znaczący wpływ na minimalizację kosztów transportu komponentów, w tym pozwalająca na bezpośrednie połączenie miejsc wykonywania działalności obu przedsiębiorców linią kolejową lub taśmociągiem); 2. przedsiębiorca produkujący samochody jest odbiorcą co najmniej połowy komponentów sprzedawanych przez danego dostawcę. Za komponenty należy tutaj rozumieć podstawowe elementy przeznaczone do produkcji prowadzonej przez producenta samochodów. Typowymi komponentami w rozumieniu Ustawy o zmianie SSE są części i akcesoria do pojazdów mechanicznych i ich silników. 6 / 8
5. Wnioski W celu określenia odpowiednich przepisów związanych z działalnością podmiotu na terenie SSE oraz zastosowaniem zwolnień od opodatkowania dochodu uzyskanego przez ten podmiot, należy po pierwsze sprawdzić czy podmiot złożył odpowiedni wniosek o stosowanie dotychczasowych przepisów dotyczących działalności na terenie SSE, czy też nie skorzystał z takiego uprawnienia. Ponadto należy dokonać odpowiedniej kwalifikacji podmiotu do określonego typu przedsiębiorcy. W przypadku uznania Spółki za podmiot nie kwalifikujący się do średniego lub małego przedsiębiorcy, należy uwzględnić przepisy wynikające z ust. 2 art. 5 Ustawy o zmianie SSE. W konsekwencji należy pamiętać też o tym, aby stosować odpowiednie przepisy prawne i podatkowe. Na szczególną uwagę zasługuje tutaj Rozporządzenie Komisji Nr 70/2001. Przepisy o zmianie Ustawy o SSE odwołują się bezpośrednio do Załącznika nr 1 Rozporządzenia Komisji Nr 70/2001. W brzmieniu obowiązującym w 2003 r. pkt 3 Załącznika nakazywał sumowanie odpowiednich wartości Spółki oraz podmiotów, w których Spółka posiada 25% udziałów lub praw głosu, nie zaś danego podmiotu, który w Spółce posiada 25% udziałów lub głosów. 7 / 8
W późniejszym okresie treść Załącznika nr 1 do Rozporządzenia Komisji Nr 70/2001 również ulegała zmianie powodując rozszerzenie pojęcia średniego i dużego przedsiębiorcy. 8 / 8