Infekcje przenoszone drogą płciową Definicja STI-sexual transmitted infections Schorzenia zakaźne przenoszone głównie w wyniku kontaktu płciowego lub innych kontaktów seksualnych, których objawy umiejscawiają się przede wszystkim w obrębie narządu płciowego. Klasyczne choroby weneryczne : rzeŝączka, kiła, wrzód miękki, ziarniniak pachwinowy Inne schorzenia: bakteryjne, wirusowe, posoŝytnicze, grzybicze Infekcje przenoszone drogą płciową Etiopatogeneza Bakterie Chlamydie Wirusy Grzyby Czynnik wywołujący Infekcje przenoszone drogą płciową Bakterie Gardnerella i beztlenowce Mykoplazma Chlamydia trachomatis Neisseria gonorrhoeae Treponema pallidum Haemofilus ducreyi Obraz kliniczny Colpitis,upławy Colpitis, zap. płuc noworodków Zap.cewki moczowej,szyjki, przydatków,gr. Bartholina Powiększenie w. chłonnych, węzły twarde RzeŜączka Kiła, klasyczny obraz klin. Wrz. miękki, owrzodzenia Występowanie Bardzo często Często Często z rzeŝączka, skąpoobjawowe, b.rzadko w E. Środkowej Często nie rozpoznawana,z beztlenowcami i chlamydiami Wzrasta? b.rzadko w Europie Środk. Infekcje przenoszone drogą płciową Wirusy Herpes simplex typ II (HSV2) Wirusy papilloma (HPV) ZakaŜenie HIV Cytomegalia (CMV) Virusy hepatitis B,C (HBV,HCV) Vulvitis,colpitis Condylomata acuminata ZakaŜenie utajone, limfopatia,aids Embriopatie,fetopatie hepatitis Schorzenie przewlekłe, nawroty msc. Schorzenie przewlekłe, karcynogeneza Zajęcie OUN, zakaŝenia oportunistyczne ZakaŜenie płodu i zarodka wył. w infekcji pierwotnej Infekcje przenoszone drogą płciową PasoŜyty Rzęsistki Trichomonas vaginalis Wszy łonowe Phthirus pubis Świerzb Sarcoptes scabiei Grzyby Kandydozy Candida albicans Colpitis Owłosienie na sromie, vulvitis n. płciowe zewn. Vulvitis, colpitis Często z beztlenowcami rzadko Czasami drogą pozapłciowa Miejscowa predyspozycja waŝniejsza niŝ kontakt seksualny 1
Neisseria gonorrhoeae dwoinka G (-) RzeŜączka powinowactwo do nabłonka walcowatego 400/100 000 w USA wykrywalność 2,9% gł. między 15-29 rŝ. człowiek naturalny nosiciel kobiety zapalenie szyjki, cewki moczowej, zapalenie w obrębie miednicy (PID), ostre zapalenie gardła, zapalenie stawów męŝczyźni zapalenie cewki moczowej, gruczołu krokowego, najądrzy, zapalenie stawów noworodki rzeŝączkowe zapalenie spojówek młody wiek RzeŜączka Czynniki ryzyka częsta zmiana partnera seksualnego niestosowanie mechanicznych środków antykoncepcyjnych RzeŜączka krótki okres wylęgania 3-5 dni u 40-60% kobiet początek pod koniec miesiączki ropna wydzielina z szyjki macicy (jak w zapaleniu szyjki), ropna wydzielina z cewki moczowej ( rzeŝączkowe zapalenie cewki), zapalenie spojówek (głównie noworodki, dorośli) ból w dole brzucha, gorączka, łaknienia Pobieranie materiału z cewki moczowej RzeŜączka- rozpoznanie Barwienie metodą Grama wydzieliny z szyjki ( obecność dwoinek G(-) Hodowla na specjalnym podłoŝu Wymazy naleŝy pobrać z cewki, szyjki i odbytnicy Immunologiczne wykrywanie antygenu dwoinkitest Gonozyme Początek objawów podczas miesiączki- najłatwiej znaleźć dwoinki w kanale szyjki 2-3 h od oddania moczu Wprowadzić palec do pochwy, kilkakrotne uciśnięcie wzdłuŝ cewki moczowej od tyłu do ujścia cewki. Materiał pobrać cienkim jałowym wacikiem po wprowadzeniu na głębokość 2-3 cm Po pobraniu rozprowadzić na szkiełku podstawowym i utrwalić. W przypadku posiewu podłoŝe hodowlane. 2
Pobieranie materiału z szyjki macicy Pobieranie materiału z odbytu Dowolna faza cyklu Jałowy gazik wprowadzić do kanału, lekko obracając trzymać 10-15 sekund lepsze nasączenie. Po wyjęciu rozmaz na szkiełku podstawowym i utrwalić. W przypadku posiewu podłoŝe hodowlane. Jałowy gazik wprowadzić do odbytu na 3-4 cm obracając pobrać materiał z jego ścian (krypty). Wacik pozostaje w odbycie 20 sekund. Po wyjęciu rozmaz na szkiełku podstawowym i utrwalić. W przypadku posiewu podłoŝe hodowlane. Leczenie rzeŝączki W Polsce podstawowym lekiem jest PENICYLINA PROKAINOWA (i.m.) U KOBIET 2 400 000 j przez 2 dni U MĘśCZYZN - jednorazowo 2 400 000 j. Leczenie rzeŝączki Inne antybiotyki: ciprofloksacyna 500 mg doustnie cefiksim 400 mg doustnie ceftriakson 125 lub 250 mg i.m. norfloksacyna 800 mg doustnie ofloksacyna 400 mg doustnie spektynomycyna 2 g i.m. RzeŜączka RzeŜączka 3
RzeŜączka RzeŜączka RzeŜączkowe zapalenie spojówek Haemophilus ducrei szankier miękki, wrzód weneryczny Nieruchoma bakteria G (-) łańcuchowy wygląd gł. u osób mających kontakt z prostytutkami okres wylęgania: 3-5 dni Wrzód miękki ( ulcus molle) ZakaŜenie częściej u M niŝ K Uszkodzenia nabłonka sprzyjają zakaŝeniu W miejscu wniknięcia powstaje miękkie, tkliwe owrzodzenie, z czerwoną obwódką, bolesne Obrzmienie węzłów chłonnych- dymienica) Haemophilus ducrei szankier miękki, wrzód weneryczny miękkie tkliwe owrzodzenie lub szankier z martwicą powierzchowną dna + czerwona obwódka zapalna bolesność w 50% - zapalny obrzęk węzłów chłonnych 4
Haemophilus ducrei szankier miękki, wrzód weneryczny Rozpoznanie wydzielina z owrzodzenia barwienie metodą Grama zmieniony zapalnie węzeł pachwinowy barwienie metodą Grama Haemophilus ducrei szankier miękki, wrzód weneryczny Leczenie 10 dniowa terapia doustna sulfonamidami lub tetracyklinami Gardnerella vaginalis waginoza bakteryjna powinowactwo do sromu i pochwy 25% wszystkich infekcyjnych zapaleń Szczególnie często u kobiet z licznymi parterami seksualnymi Bacterial Vaginosis ObniŜenie poziomu Lactobacillus acidophilus Opłaszczenie kom. płaskonabłonkowych bakteriami (wymaz- komórki jeŝowe) ph zasadowe Dodatnia próba z 10% KOH Zaburzony stosunek bakterii tlenowych do beztlenowych Bakterie- nieswoiste zapalenie pochwy Gardnerella vaginalis- Objawy: wzmoŝone upławy, biało-szara płynna wydzielina z pochwy, czasem nieco spieniona, o wyraźnym rybim zapachu, świąd, pieczenie Gardnerella vaginalis waginoza bakteryjna Rozpoznanie preparat zawieszony w kropli NaCl test zapachowy 10% KCl rybi zapach ph pochwy w przedziale: 5,0-5,5 (N-4,0-4,5) bad. mikroskopowe świeŝej wydzieliny- komórki kluczowe (jeŝowe)( clue cells)- kom. nabłonka pokryte gęsto w/w bakteriami 5
Gardnerella vaginalis waginoza bakteryjna Leczenie dopochwowe kremy: Metronidazol Klindamycyna krem Sulfonamidy Ampicylina Treponema pallidum krętek kiły Epidemiologia corocznie 30 000 nowych przypadków kiły I w USA gł. u homoseksualistów okres inkubacji 10-90 dni Podział Kiła pierwszego okresu, kiła pierwotna Kiła drugiego okresu, kiła wtórna Kiła wtórna nawrotowa Kiła trzeciego okresu, kiła trzeciorzędowa, kiła późna objawowa Kiła czwartorzędowa, narządowa Kiła wrodzona; wczesna i późna Kiła utajona ( wczesna, późna)- odczyny +, bez objawów Kiła pierwotna- objaw pierwotny w miejscu wtargnięcia: naciek, niebolesna nadŝerka lub owrzodzenie śr. 5-8 mm. obwałowane brzegi -ulcus durum ( wrzód twardy), u K wejście do pochwy, tylna cz. sromu, lub poza narządami płciowymi Okres od zakaŝenia do obj. pierwotnego : najczęściej 3 tygodnie Zanika samoistnie po 2-6 tygodniach Treponema pallidum krętek kiły Kiła drugorzędowa, wtórna po 6 tyg.- 6 miesiącach od objawu pierwotnego (do kilku lat) zakaŝenie ogólnoustrojowe, droga krwionośna Ogólne rozbicie, obj. rzekomogrypowe, wysoka zakaźność plamisto grudkowa osutka na dłoniach, podeszwach, śluzówkach ( nie boli, nie swędzi) Łysienie kiłowe ( futro wygryzione przez mole) Angina kiłowa, chrypka lepieŝe płaskie (condylomata lata) uogólniona limfadenopatia Treponema pallidum krętek kiły Kiła trzeciorzędowa Po 2-5 latach Kilaki: guz tkanki podskórnej, śluzówek, okostnej, kości, mięśni i innych tkanek i narządów ( wątroba, nerki, płuca, mózg, naczynia) zajęcie narządów wewnętrznych tętniaki aorty, niedomykalność zastawek wiąd rdzenia kręgowego zanik nerwu wzrokowego paraliŝ postępujący kiła oponowo-naczyniowa kiła IV rzędowa 6
Kiła wrodzona Płód ulega zakaŝeniu po 16 Hbd Kiła wrodzona wczesna płodowa: Płód urodzony przedwcześnie, często martwy, zapalenie śródmiąŝszowe wątroby, zap. płuc, ropnie grasicy Kiła wrodzona wczesna niemowląt: płód Ŝywy, sepsa, nieŝyt nosa (sapka kiłowa), kilaki skóry, osutki, pow, wezłów chłonnych, śledziony, uszkodzenie chrząstek pośrednich ( ch. Parrota) Kiła wrodzona późna: dziecko rodzi się pozornie zdrowe, w wieku 14-15 lat- kilaki, zmiany skórne, rumień guzowaty, szablowate k. piszczelowe, nos siodełkowaty, triada Hutchinsona: beczułkowate siekacze, zap. rogówki, siatkówki, twardówki, głuchota Treponema pallidum krętek kiły Rozpoznanie preparat w ciemnym polu widzenia badania serologiczne niespecyficzne: O.Wassermana, VDRL, USR Specyficzne: FTA-ABS, TPHA, MHA-TP, TPI, pcr, IgM-FTA, 19S-IgM-FTA testy TPHA (MHA-TP) T. pallidum hemaglutinatiom assay (microhemaglutination assay for T.pallidum) Test pierwszego wyboru, b. czuły, swoisty, wykrywa IgM po 2-3 tyg od zakaŝennia, wykrywa aktualna i przebyta kiłe, gdy + weryfiakcja FTA-ABS FTA-ABS (fluorescent treponemal absorbtion) ostateczny test potwierdzający, pobobna czułość i swoistość do TPHA TPI (T.pallidum immobilization test) wymaga zywych kretków, +najwczesniej po 6-8 tyg. Drogi, rzadko wykonywany IgM-FTA ( 19 IgM-FTA) +najwcześniej, po 10 dniach od zakaŝenia, drogi, szczególnie wskazany u noworodków Treponema pallidum krętek kiły Leczenie penicylina prokainowa 1.2 mln 20 dni, lub p. benzatynowa 1,2 mln co 4 dni do 9,6 mln Erytromycyna 2,0 g/d 15-20 dni Doxycyklina 200mg przez 15 dni Kiła objaw pierwotny Kiła objaw pierwotny 7
Kiła objaw pierwotny Kiła objaw pierwotny Kiła - osutka Kiła - osutka Kiła - osutka Kiła wrodzona 8
Kiła wrodzona ZakaŜenia wywołane przez Chlamydia Chlamydia trachomatis- Gram (-) wewnątrzkomórkowa bakteria Serotypy A-C: endemiczna trachoma, L1-L3: ziarniniak pachwinowy, D-K : zapalenie szyjki macicy, cewki moczowej, zapalenie bł. Śluzowej macicy, przydatków, gr. Bartholina U noworodków- zakaŝenie podczas porodu Ch. Reitera ( zapalenioe cewki, spojówki i stawów) Trachoma- Egipska choroba oczu Chlamydie organizmy wewnątrzkomórkowe Serotypy: L1, L2, L3 Okres inkubacji: 4-21 dni Ziarniniak limfatyczny pachwin Chlamydia trachomatis (L1, L2, L3) Kobiety niebolesne pęcherzyki lub grudki zajęcie węzłów chłonnych pachwinowych objaw marszczenia skóry ropienie węzłów z tworzeniem przetok + objawy ogólne (bóle mięśni, stawów) destrukcja tkanek okolicy moczowo-płciowej + słoniowacizna Chlamydia trachomatis (L1, L2, L3) Rozpoznanie + leczenie odczyn wiązania dopełniacza Erytromycyna, tetracyklina rekonstrukcja chirurgiczna Chlamydia trachomatis (inne serotypy) ostre zapalenie cewki moczowej + jałowy ropomocz ( dysuria, dolegliwości bólowe), śluzowo-ropne zapalenie szyjki macicy( wydzielina Ŝółto-zielona) ostre stany zapalne miednicy mniejszej Noworodki: zapalenie spojówek, zapalenie płuc, zakaŝenie okołoporodowe 9
Chlamydia trachomatis (inne serotypy) Rozpoznanie + leczenie test immunofluorescencji bezpośredniej Metoda immunoenzymatyczna ELISA PCR, LCR Serologia: IgM, IgA, IgG, Hodowla: na zarodku jaja kurzego, hodowla komórkowa Chlamydie -leczenie tetracyklina (u niecięŝarnych) erytromycyna 10-14 dni Amoxycylina 7 dni u nietolerujących erytromycyny, doksycyklina, Chlamydiowe zapalenie spojówek Chlamydie Chlamydie Chlamydie 10
Chlamydie Chlamydie Wirus Papilloma (HPV) Wirus Papilloma (HPV) dwuniciowy DNA przenoszenie drogą płciową, w czasie porodu (układ oddechowy noworodków) okres inkubacji: 6 tyg. Do 6 miesięcy (śr. 3 miesiące) typy 6 i 11 HPV onkowirusy małego stopnia ryzyka typy 31, 33, 35 i 42 HPV onkowirusy średniego stopnia ryzyka typy 16 i 18 HPV onkowirusy duŝego stopnia ryzyka Wirus Papilloma (HPV) Wirus Papilloma (HPV) kłykciny kończyste (condylomata acuminata) zmiany dysplastyczne w okolicy krocza zmiany subkliniczne Rozpoznanie bezpośrednia ocena wzrokowa barwienie metodą Papanicolau badanie kolposkopowe technika hybrydyzacji DNA 11
Wirus Papilloma (HPV) Wirus Papilloma (HPV) Leczenie chemiczne niszczenie zmian krioterapia elektrokauteryzacja waporyzacja (laseroterapia) 5-fluorouracyl INF Leczenie stany przedrakowe krioterapia waporyzacja (laseroterapia) resekcja chirurgiczna HPV condylomata acuminata Wirus Opryszczki (HSV2) dwuniciowy DNA przenoszenie drogą płciową, w czasie porodu powinowactwo do skóry i śluzówki dolnej części narządu płciowego zwoje miedniczne - rezerwuar okres wylęgania: 3 7 dni Wirus Opryszczki (HSV2) Wirus Opryszczki (HSV2) nawracające zmiany pęcherzykowe owrzodzenia okolicy moczowo - płciowej noworodkowe zapalenie OUN (duŝa śmiertelność) rak szyjki macicy zmiany pierwotne płytkie, bolesne, zlewające się owrzodzenia (2-3 tyg.) ostra dyzuria, zatrzymanie moczu upławy śluzowo-ropne powiększenie węzłów pachwinowych, gorączka 12
Wirus Opryszczki (HSV2) Wirus Opryszczki (HSV-2) zmiany nawracające podobne do zmian pierwotnych mniejsze objawy ogólne mniejsze nasilenie miesiączka, stres nasilenie objawów Rozpoznanie + leczenie hodowla wirusa posiew płynu pęcherzykowego + badanie cytologiczne (kom. wielojądzrzaste z wtrętami wewnątrzkomórkowymi) Acyklowir ogólnie, miejscowo Mięczak zakaźny Mięczak zakaźny dwuniciowy DNA okres wylęgania: kilka tygodni małe (1-5 mm) grudki z pępkowatym zagłębieniem w części środkowej Leczenie wycięcie miejscowe zmian krioterapia elektrokauteryzacja waporyzacja (laseroterapia) Ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV) dwuniciowy RNA współczynnik zapadalności 9/100 000 M > K okres wylęgania: 2 miesiące- 5 lat grupy ryzyka: homo-, biseksualiści, narkomani, zakaŝone preparaty krwi, noworodki zakaŝonych matek Ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV) okres inkubacji (2-4 tyg.) zapalenie gardła, gorączka bóle mięśni, stawów, światłowstręt uogólnione powiększenie węzłów chłonnych (początek w 2 tygodniu) 13
Ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV) postać ostra choroby biegunka, gorączka, nocne poty utrata masy ciała, zmęczenie uogólniona limfodenopatia zakaŝenia HSV, kandydiaza jamy ustnej Ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV) AIDS ostatnie stadium choroby głębokie zmiany odporności komórkowej uogólniona limfadenopatia, mięsak Kaposiego zakaŝenia Pneumocystis carini (zap. płuc) zgon Ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV) HIV - budowa Rozpoznanie + leczenie test Elisa (badanie przeciwciał) badanie techniką Western Blot leczenie przeciwwirusowe HIV - budowa HIV - limfadenopatia 14
HIV HIV HIV AIDS Trichomonas vaginalis Trichomonas vaginalis - budowa zapalenie pochwy i sromu Ŝółtoszare, pieniste upławy świąd sromu intensywne nakrapianie szyjki szyjka malinowa ph pochwy = 5-6 15
Trichomonas vaginalis szyjka malinowa Trichomonas vaginalis Rozpoznanie + leczenie preparat bezpośredni intensywny odczyn zapalny + ruchome rzęsistki Metronidazol (1 7 dni) PasoŜyty zewnętrzne PasoŜyty zewnętrzne Wszawica łonowa Objawy alergizacja + nasilony świąd sromu Rozpoznanie + leczenie oglądanie pod szkłem powiększającym okolicy łonowej 1% roztwór lindanu Objawy Świerzb silne przejściowe swędzenie (ręce, nadgarstki, piersi, pośladki) Rozpoznanie + leczenie oglądanie pod szkłem powiększającym dezynfekcja odzieŝy, pościeli 1% roztwór lindanu Dziękuje za uwagę 16