Spis treści Część pierwsza. Choroby bakteryjne........ 13 I. Zakażenia ziarniakami Gram-dodatnimi......... 13 1. Zakażenia paciorkowcowe............ 13 2. Zakażenia wywołane przez pneumokoki (S. pneumoniae).... 29 3. Zakażenia gronkowcowe............ 32 II. Zakażenia wywołane ziarniakami Gram-ujemnymi....... 38 1. Zakażenia wywołane dwoinką zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (Neisseria meningitidis)............... 38 2. Zakażenia wywołane przez Moraxella (Branhamella)..... 42 III. Zakażenia wywołane przez pałeczki jelitowe (Enterobacteriaceae)... 43 1. Salmonelloza............... 43 2. Czerwonka bakteryjna (dysenteria).......... 49 3. Zakażenia Escherichia coli........... 51 4. Zakażenia bakteriami Citrobacter.......... 55 5. Jersinioza............... 56 6. Zakażenia innymi pałeczkami Enterobacteriaceae...... 57 IV. Zakażenia wywołane przez pałeczki Gram-ujemne nie należące do Enterobacteriaceae................ 58 1. Cholera................ 58 2. Zakażenia Pseudomonas............ 59 V. Zakażenia wywołane przez bakterie Gram-ujemne Coccobacillus... 61 1. Zakażenia wywołane przez Haemophilus influenzae...... 61 2. Krztusiec (koklusz)............. 70 3. Zakażenia wywołane przez Legionella......... 74 4. Zakażenia wywołane przez Campylobacter........ 75 5. Zakażenia wywołane przez Helicobacter pylori....... 76 6. Zakażenia wywołane przez Kingella kingae........ 77 7. Bruceloza............... 77 8. Bartonelozy. Choroba kociego pazura (lymphoreticulosis benigna).. 78 9. Zakażenia wywołane przez Chlamydia (chlamydioza)..... 79 5
VI. Choroby wywołane przez Mycoplasma i Ureaplasma...... 82 1. Mikoplazmoza.............. 82 2. Ureaplasma............... 84 VII. Choroby wywołane przez bakterie wydzielające egzotoksyny.... 86 1. Błonica (diphtheria)............. 86 2. Tężec (tetanus).............. 89 3. Zatrucie jadem kiełbasianym (botulismus)........ 92 4. Zgorzel gazowa.............. 93 VIII. Choroby wywołane przez krętki........... 94 1. Borelioza (choroba z Lyme, krętkowica kleszczowa)..... 94 2. Leptospiroza............... 97 IX. Choroby wywołane przez bakterie Gram-dodatnie Bacillus..... 98 1. Nokardioza............... 98 2. Listerioza............... 98 3. Błonica (diphtheria) (p. str. 86).......... 100 X. Choroby wywołane przez riketsje........... 100 1. Riketsjozy............... 100 2. Ehrlichioza ludzka............. 101 XI. Choroby wywołane przez bakterie beztlenowe........ 102 1. Promienica (aktinomikoza)........... 102 2. Tężec (p. str. 89).............. 102 3. Botulizm (p. str. 92)............. 102 4. Zgorzel gazowa (p. str. 93)........... 102 Część druga. Choroby wirusowe DNA-wirusy............... 103 I. Choroby wywołane przez herpeswirusy......... 103 1. Zakażenia wirusem opryszczki zwykłej (HSV1, HSV2)..... 103 2. Wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV)........ 110 3. Cytomegalia............... 115 4. Wirus Epsteina-Barr. Mononukleoza zakaźna i inne postacie zakażenia EBV 122 5. Zakażenia ludzkim herpeswirusem HHV6. Rumień nagły.... 129 6. Zakażenia ludzkim herpeswirusem HHV7........ 131 7. Zakażenia ludzkim herpeswirusem HHV8........ 131 II. Choroby wywołane przez adenowirusy......... 132 III. Zakażenia wywołane przez parwowirus B-19. Rumień zakaźny.... 134 IV. Choroby wywołane przez hepadnawirusy......... 136 1. Zapalenie wątroby typu B (p. str. 193)......... 136 2. Zapalenie wątroby typu D (p. str. 206)......... 136 6 RNA-wirusy............... 137 V. Choroby wywołane przez kaliciwirusy......... 137 1. Zapalenie wątroby typu E (p. str. 207)......... 137
VI. Choroby wywołane przez togawirusy i flawiwirusy...... 137 1. Różyczka (rubeola)............. 137 2. Zapalenie wątroby typu C (p. str. 202)......... 142 3. Zapalenie wątroby typu G (p. str. 209)......... 142 4. Gorączki krwotoczne i zakażenia hantawirusowe...... 142 5. Kleszczowe zapalenie opon i mózgu (CEE)........ 145 VII. Choroby wywołane przez ortomyksowirusy........ 148 1. Grypa (influenza).............. 148 VIII. Choroby wywołane przez paramyksowirusy........ 152 1. Odra (morbilli).............. 152 2. Zakażenie RSV (respiratory syncytial virus)....... 156 3. Nagminne zapalenie ślinianek przyusznych (parotitis epidemica, mumps). 159 4. Zakażenie wywołane przez wirusy paragrypy....... 161 IX. Choroby wywołane przez reowirusy.......... 162 1. Zakażenia rotawirusowe oraz wywoływane innymi wirusami biegunkowymi. 162 X. Choroby wywołane przez pikornawirusy......... 164 1. Nagminne porażenie dziecięce choroba Heinego i Medina (poliomyelitis) 164 2. Zakażenia nie-poliowirusowe: Coxsackie, ECHO...... 168 3. Zapalenie wątroby typu A (p. str. 189)......... 172 XI. Choroby wywołane przez rabdowirusy......... 173 1. Wścieklizna (lyssa, rabies)........... 173 XII. Choroby wywołane przez retrowirusy.......... 176 1. Zakażenie HIV. AIDS............. 176 XIII. Choroby wywołane przez wirusy hepatotropowe. Wirusowe zapalenia wątroby 189 1. Wirusowe zapalenie wątroby typu A......... 189 2. Wirusowe zapalenie wątroby typu B......... 193 3. Wirusowe zapalenie wątroby typu C......... 202 4. Wirusowe zapalenie wątroby typu D......... 206 5. Wirusowe zapalenie wątroby typu E......... 207 6. Wirusowe zapalenie wątroby typu G......... 207 7. Zakażenie wirusem TTV (transfusion transmited virus)..... 209 Część trzecia. Choroby prionowe.......... 210 1. Choroba Creutzfelda-Jacoba. Gąbczaste podostre zapalenie mózgu (encephalopathia spongiformis subacuta)........... 210 Część czwarta. Choroby o prawdopodobnej etiologii zakaźnej. 213 1. Choroba Kawasaki............. 213 2. Zespół Reye a.............. 215 Część piąta. Choroby grzybicze.......... 216 1. Kandydoza (candidiasis, moniliasis, soormycosis)...... 218 2. Grzybica kropidlakowa (aspergiloza)......... 225 3. Kryptokokoza (cryptococcosis).......... 228 7
4. Mukormikoza (mucormycosis)........... 229 5. Hialohifomikozy.............. 230 6. Grzybice powierzchowne skóry dermatofitozy (tinea).... 230 Część szósta. Choroby pasożytnicze......... 233 I. Choroby wywołane przez pierwotniaki (Protozoa) powszechnie występujące. 233 1. Lamblioza (giardiaza)............. 233 2. Kryptosporydioza.............. 236 3. Toksoplazmoza.............. 238 4. Pneumocystodoza.............. 247 5. Rzęsistkowica (trichomonadosis).......... 250 6. Malaria (zimnica).............. 252 7. Inne zarażenia pierwotniakowe (Balantidium coli, Blastocystis hominis, Endolimax nana, Entamoeba histolytica, Isospora belli, Cyclospora).. 256 8. Amebowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych...... 257 II. Robaczyce przewodu pokarmowego.......... 258 1. Glistnica (askarioza)............. 258 2. Glistnice odzwierzęce toksokaroza, zespół wędrującej larwy trzewnej. 260 3. Owsica (oksyuriaza)............. 260 4. Zarażenie włosogłówką ludzką (trichuroza)........ 262 5. Węgorczyca (strongyloidoza)........... 263 III. Tasiemczyce............... 263 1. Tasiemczyce wywołane przez Taenia solium i Taenia saginatum... 263 2. Wągrzyca cysticerkoza (cysticercosis T. solium)...... 264 3. Bąblowica (echinokokoza) zarażenie bąblowcem...... 265 4. Hymenolepidoza (hymenolepidosis)......... 267 5. Tasiemczyca psia (taeniosis Dipylidum caninum)...... 267 IV. Włośnica (trichinellosis)............. 268 V. Zarażenia wywołane przez ektopasożyty......... 270 1. Wszawica (pediculosis)............ 270 2. Wszawica łonowa.............. 271 3. Wszawica odzieżowa............. 272 4. Świerzb (scabies).............. 272 5. Inwazje przez inne pasożyty zewnętrzne (obrzeżek gołębi, ptaszyniec, kleszcz pastwiskowy)............... 274 Część siódma. Wybrane zagadnienia chorób zakaźnych u dzieci 276 8 1. Postępowanie profilaktyczne w przypadkowym zakłuciu.... 276 2. Zespół wirusowej hemofagocytarnej limfohistiocytozy (VAHS)... 277 3. Zakażenia w stanach niedoboru odporności u dzieci..... 279 4. Zakażenia matczyno-płodowe. Zespół TORCH...... 284 5. Zapalenie węzłów chłonnych u dzieci (lymphadenitis)..... 288 6. Biegunki zakaźne u dzieci (diarrhoea infantum)...... 289 7. Zakażenia układu oddechowego u dzieci........ 296 8. Ostre zakaźne zapalenie krtani (laryngitis acuta)...... 301 9. Zapalenie ucha środkowego na tle zakaźnym....... 303 10. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci...... 305
11. Gorączka o nieustalonym pochodzeniu (FUO)....... 317 12. Posocznica i wstrząs septyczny.......... 327 13. Problemy pediatryczne dotyczące chorób przenoszonych drogą płciową. 330 Część ósma. Szczepienia............ 333 I. Podstawowe zasady szczepienia dzieci......... 334 II. Podstawowe dane dotyczące immunologii szczepienia...... 336 III. Praktyczne rady dotyczące podawania szczepionek....... 336 IV. Rodzaje szczepionek.............. 337 V. Szczepionki i szczepienia skojarzone.......... 338 VI. Polski program szczepień ochronnych na 2000 r........ 340 VII. Szczepionki używane w Polsce i ich stosowanie....... 348 1. Szczepienie przeciw gruźlicy........... 348 2. Szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B... 348 3. Szczepienie DTPw, DT, Td, D.......... 349 4. Szczepienie przeciw krztuścowi.......... 350 5. Szczepienie przeciw tężcowi........... 351 6. Szczepienie OPV.............. 352 7. Szczepienie IPV.............. 352 8. Szczepienie przeciw odrze........... 353 9. Szczepienie MMR............. 353 10. Szczepienie przeciw nagminnemu zapaleniu ślinianek przyusznych.. 354 11. Szczepienie przeciw różyczce.......... 354 12. Szczepienie przeciw Heamophilus influenzae b (Hib)..... 354 13. Szczepienie przeciw grypie........... 355 14. Szczepienie przeciw Streptococcus pneumoniae (PNP)..... 357 15. Szczepienie przeciw Neisseria meningitidis....... 357 16. Szczepienie przeciw ospie wietrznej (VZV)....... 357 17. Szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A... 358 18. Szczepienie przeciw wirusowemu kleszczowemu zapaleniu mózgu (CEE, FSME, TBE).............. 359 19. Szczepienie przeciw wściekliźnie.......... 359 VIII. Niepożądane odczyny poszczepienne (NOP)........ 360 IX. Postępowanie we wstrząsie anafilaktycznym........ 362 X. Rzeczywiste oraz nieprawdziwe przeciwwskazania do szczepienia... 364 Skorowidz................ 368 9