Warszawa, 5 listopada 2012 Pomysł wprowadzenia w Sopocie mechanizmu budżetu partycypacyjnego pojawił się za sprawą Sopockiej Inicjatywy Rozwojowej, nieformalnej grupy, działającej na rzecz realizacji postulatów zrównoważonego rozwoju i zwiększania partycypacji mieszkańców w decyzjach ich dotyczących. Początkowo pomysł nie znajdował zbyt wielu zwolenników, ale z czasem (dzięki wzmożonym działaniom edukacyjnym i promocyjnym podjętym przez SIR) udało doprowadzić się do przegłosowania przez sopocką Radę Miasta rezolucji wprowadzającej mechanizm budżetu partycypacyjnego. Zapisano plan poddania obywatelskiemu wydatkowaniu nieco poniżej 1% wszystkich wydatków z budżetu miasta, tj. 3 milionów zł. Powołano także doraźną Komisję Rady Miasta ds. budżetu obywatelskiego, która zajęła się opracowaniem procedury przeprowadzenia budżetu obywatelskiego w lokalnych, sopockich warunkach. 30 sierpnia mieszkańcy Sopotu zostali zaproszeni do składania propozycji projektów. Można to było robić do 14 października na specjalnych formularzach dostarczonych w formie druków bezadresowych do skrzynek pocztowych i dostępnych do pobrania w Urzędzie Miasta. Propozycje nie były ograniczone żadnym zakresem tematycznym ani barierą wydatków można było zgłaszać pomysły ze wszystkich dziedzin, bez ograniczeń co do wysokości kosztów ich realizacji. Łącznie zebrano ponad 500 propozycji oraz uwag dotyczących budżetu na rok 2012. Potem nastąpiła ich weryfikacja pod kątem możliwości realizacji, przeprowadzona przez urzędników z odpowiednich wydziałów merytorycznych ratusza, którzy przygotowywali także szacunkowe wyceny projektów. Spośród kilkuset zgłoszonych projektów wybrano po kilkanaście propozycji dla każdego z czterech sopockich okręgów oraz 22 projekty ogólnomiejskie. Karty do głosowania z listami propozycji inwestycji trafiły do skrzynek pocztowych mieszkańców, ponownie w formie druków bezadresowych. Można je było także pobrać w siedzibie i ze strony internetowej Urzędu Miasta, w filiach Miejskiej Biblioteki Publicznej oraz na spotkaniach konsultacyjnych dotyczących budżetu miasta na rok 2012, zorganizowanych przez magistrat. Głosować można było przez sześć dni. Każdy mieszkaniec Sopotu mógł wypełnić tylko jedną ankietę w wersji elektronicznej lub papierowej, którą następnie można było złożyć w Urzędzie Miasta, w godzinach pracy Urzędu, a także podczas otwartych spotkań konsultacyjnych dotyczących budżetu, lub przesłać drogą elektroniczną na adres budzet2012@sopot.pl. Celem weryfikacji tożsamości osób głosujących, przesyłając ankietę drogą elektroniczną, należało w treści e-maila podać imię i nazwisko, adres zamieszkania oraz datę urodzenia. Do Urzędu Miasta spłynęło łącznie pond 24oo wypełnionych ankiet (Sopot liczy ok. 33 tysięcy mieszkańców uprawnionych do głosowana, co daje frekwencję na poziomie ok. 7%). Po podliczeniu głosów przez specjalną komisję składającą się z radnych oraz urzędników, Prezydent Karnowski zdecydował się rekomendować radnym realizację inwestycji za kwotę łączną 7 mln zł. Niestety trzeba zauważyć, że decyzje Prezydenta podważyły podstawową zasadę decyzyjności mieszkańców w procedurze budżetowania obywatelskiego: oprócz projektów, które zebrały największą liczbę głosów, skierował do Rady (jako również wskazane przez mieszkańców ) także wybrane przez siebie projekty z dalszych miejsc na liście oraz zgłoszone poza ustaloną procedurą. Szczegółowy opis pierwszego budżetu obywatelskiego w Sopocie można znaleźć na stronie www.partycypacjaobywatelska.pl, a wszelkie aktualności związane z tym procesem na stronie Sopockiej Inicjatywy Rozwojowej.
Budżet obywatelski w Sopocie Doświadczenia z dwóch pierwszych edycji Piotr Kurdziel Warszawa, 5 listopada 2012 r.
Budżet obywatelski w Sopocie Miejsce: Sopot Czego dotyczył budżet: - Projekty o charakterze ogólnomiejskim, - Projekty o charakterze lokalnym, w 4 okręgach. 2
Budżet obywatelski w Sopocie Kto był inicjatorem: Z pomysłem wyszła grupa mieszkańców z Sopockiej Inicjatywy Rozwojowej Kwota budżetu: - Pierwsza edycja: ok. 5 milionów zł - Druga edycja: ok. 4 milionów zł (brak jasnego określenia kwoty z uwagi na zastosowanie określenia nie mniej niż ) 3
Budżet obywatelski w Sopocie Uczestnicy: - w I edycji oddano 2410 ważnych głosów na ponad 32 tys. uprawnionych do głosowania - w II edycji oddano 1506 ważnych głosów. Efekty: Zrealizowane projekty z I edycji: 1. Prace projektowe ścieżki rowerowej od ul. 3 Maja do Ergo Areny. 2. Dokończenie inwestycji w okolicach ul. Łokietka 49-55, 3. Założenie na stałe ławek na targowisku przy ul. Polnej. 4. Remont schodów z 23 Marca do kościoła (drogi), 5. Postawienie nowych ławek w drodze (z ul. 23 Marca) do kościoła 6. Budowa kilkustanowiskowego parkingu przy Przedszkolu na Brodwinie 4
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Warszawa, 5 listopada 2012 Celem projektu było wypracowanie modelu konsultacji społecznych na poziomie lokalnym oraz zaangażowanie mieszkańców do współdecydowania o wydatkowaniu środków z osiedlowego budżetu. W tym też celu na czterech łódzkich osiedlach odbyły się konsultacje społeczne. To za ich pośrednictwem mieszkańcy wybierali najbardziej potrzebne w ich okolicy projekty. Projekt rozpoczął się od rekrutacji Rad Osiedli zainteresowanych wzięciem udziału w projekcie. Wiązało się to m.in. z deklaracją, że wyniki konsultacji społecznych będą przez nie traktowane jako wiążące. Na czterech osiedlach przeprowadzono cykle 4 spotkań konsultacyjnych z mieszkańcami. Podczas nich mieszkańcy wskazywali problemy i potrzeby swojego osiedla. Później przystępowali do pracy nad propozycjami projektów. Tak stworzone propozycje były weryfikowane przez urzędników pod kątem zgodności z prawem, procedurami. Na zakończenie konsultacji, na każdym z osiedli odbywało się głosowanie nad wypracowanymi przez mieszkańców propozycjami. Po zakończeniu głosowania Rada Dzielnicy wnioskowała do Prezydent Miasta Łodzi o sfinansowanie projektu wybranego w trakcie głosowania przez mieszkańców. Projekt realizowany był przez Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich OPUS przy wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego (w ramach programu Demokracja w działaniu). Więcej na temat całości projektu w publikacji podsumowującej: Głos Łodzian się liczy.
Głos łodzian się liczy Łukasz Prykowski Warszawa, 5 listopada 2012 r.
Głos Łodzian się liczy Miejsce: Łódź (4 osiedla, które zdecydowały się rozdysponować swój budżet zgodnie z wolą mieszkańców) Czego dotyczył budżet: - Osiedlowych zadań inwestycyjnych 2
Głos Łodzian się liczy Kto był inicjatorem: Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich OPUS Kwota budżetu: 166 tys. było w sumie do dyspozycji mieszkańców na 4 osiedlach (Retkinia- Zachód Smulsko - 39 tys. zł, Zdrowie Mania 50 tys. zł. Lublinek-Pienista 40 tys., Śródmieście Wschód - 37 tys. zł). 3
Głos Łodzian się liczy Uczestnicy: - Odbyły się po 4 spotkania na każdym z osiedli - Średnio w spotkaniu osiedlowym uczestniczyło 22 mieszkańców/mieszkanek - Udział w głosowaniu. Na osiedlach Retkinia Zachód-Smulsko, Zdrowie-Mania, Lublinek- Pienista od 36 do 48 osób. Na osiedlu Śródmieście-Wschód 17 osób Efekty: - Zgłoszenie do realizacji 4 projektów autorstwa mieszkańców/mieszkanek - Rozpowszechnienie idei budżetu obywatelskiego wśród mieszkańców/mieszkanek, radnych, w Urzędzie Miasta, - Wypracowanie narzędzi przydatnych do realizacji budżetu obywatelskiego - Rozpoczęcie szerokiej dyskusji na rzecz wprowadzenia w Łodzi budżetu obywatelskiego 4
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Warszawa, 5 listopada 2012 Konstruując budżet obywatelski w gdańskiej dzielnicy Wrzeszcz Dolny braliśmy przykład z rozwiązań sopockich, których autorem był Marcin Gerwin. I do skorzystania z tych pomysłów musieliśmy przekonać innych radnych dzielnicy. W styczniu 2012 prawie jednogłośnie zdecydowaliśmy, że blisko połowę budżetu dzielnicy który w porównaniu z Sopotem jest śmiesznie mały: mamy do dyspozycji ok. 100 tys. zł rocznie, z których połowę przeznaczyliśmy na budżet partycypacyjny. Radni obiecali, że projekt, który zostanie wybrany przez mieszkańców zostanie wpisany do uchwały budżetowej rady dzielnicy. Wspólnie z Pracownią ZR i architektami z dzielnicy opracowaliśmy zasady budżetu partycypacyjnego, wzory druków i sposób głosowania i postanowiliśmy na bieżąco umieszczać wszystkie dokumenty i informacje o swoich działaniach na stronie dzielnicy. Na pierwszym spotkaniu, Forum Mieszkańców Dolnego Wrzeszcza, które odbyło się 10 marca rozmawialiśmy z mieszkańcy o tym, czego brakuje we Wrzeszczu, jak powinien wyglądać Gdańsk w przyszłości i co chcielibyśmy wspólnie robić oraz omówiliśmy wspólnie wszystkie zasady. Następnie odbyły się dwa techniczne spotkania, podczas których razem z mieszkańcami pisaliśmy projekty. W wyznaczonym terminie czyli 23 marca otrzymaliśmy 13 gotowych projektów, dwa z nich okazały się niezgodne z prawem. Mieszkańcy mogli wysyłać je drogą elektroniczną albo zostawiać w bibliotekach. Gościły nas tez szkoły z dzielnicy, ponieważ w tamtym czasie rada dzielnicy nie miała swojej siedziby. Głosowanie odbyło się 29 marca w trzech punktach, trwało dwie i pół godziny. Sposób głosowania był taki sam jak w Sopocie. Wzięło w nich udział 219 osób, co na Wrzeszcz jest imponującym wynikiem. Każdy punkt wyborczy był oblegany. Wyniki ogłosiliśmy tego samego dnia wieczorem. Wygrał projekt placu zabaw w miejscu, który nigdy nie był przez nas brany pod uwagę jako miejsce pod tego typu inwestycję. Reszta pieniędzy została przeznaczona na inny plac zabaw. Trzeci projekt zakładał zakup książek do jednej ze szkół. Już po wyborach spotkaliśmy sie kolejny raz z mieszkańcami i wspólnie z architektami oraz Instytutem Kultury Miejskiej zaprojektowaliśmy nowy plac nie tylko dla dzieci, ale również dla młodzieży i osób starszych (stoły szachowe, miejsce do gry w bulle i twister). Projekt nazwaliśmy Sąsiedzki Design i założyliśmy sfinansowanie jego wyników, nie tylko z funduszy rady, ale też innych źródeł. W międzyczasie udało nam się wraz ze stowarzyszeniem Forum Rad Dzielnic wygrać w konkursie miejskim kolejne 50 tyś. Dziś skwer jest porządkowany przez Zarząd Dróg i Zieleni i czekamy na prace budowlane. Problemem jest brak pieniędzy na realizację całości. Ale już dziś projekt wygląda na udany. Kolejne dwie dzielnice Gdańska zainteresowane są przeprowadzeniem takich działań u siebie. A od stycznia 2013 zaczynamy drugą edycję budżetu obywatelskiego w Dolnym Wrzeszczu Więcej informacji na stronie dolnywrzeszczbudzet.blogspot.com lub dolnywrzeszcz.blogspot.com Ewa Lieder
MIEJSCE NA PAŃSTWA LOGO Budżet obywatelski w Dolnym Wrzeszczu Ciekawy przykład zastosowania budżetu partycypacyjnego w Polsce Ewa Lieder Fotografie: Marcin Gerwin, Bogna Olejarz i Łukasz Głowala Warszawa, 5 listopada 2012 r.
Budżet obywatelski w Dolnym Wrzeszczu MIEJSCE NA PAŃSTWA LOGO Miejsce: Gdańska dzielnica Wrzeszcz Dolny - 25 000 mieszkańców Czego dotyczył budżet: Dzieliliśmy wspólnie budżet dzielnicy. Mieszkańcy zdecydowali, które ze zgłoszonych projektów realizujemy, a radni zobowiązali się wpisać projekt do swojej uchwały budżetowej. Więcej informacji na stronie dolnywrzeszczbudzet.blogspot.com 2
Budżet obywatelski w Dolnym Wrzeszczu Kto był inicjatorem: MIEJSCE NA PAŃSTWA LOGO Wzorem do realizacji budżetu partycypacyjnego był dla nas Sopot. Inicjatorami byli radni dzielnicy. Kwota budżetu: Była to suma 50 000 zł czyli ok. 50 % budżetu rady dzielnicy, którą zgodnie ze statutem dzielnicy można wydać m.in. na małą architekturę, zieleń, integrację lub rekreację mieszkańców, projekty edukacyjne. 3
Budżet obywatelski w Dolnym Wrzeszczu Uczestnicy: Planowanie, tworzenie zasad i ewaluacja - radni dzielnicy (21 osób), Pracownia Zrównoważone Rozwiązania, architekci z dzielnicy, Forum mieszkańców Dolnego Wrzeszcza i spotkania konsultacyjne i prezentacje projektów - mieszkańcy ok. 100 osób, zaangażowanie szkół, bibliotek i jednego przedszkola, Głosowanie 219 osób (0,88 % mieszkańców dzielnicy) Realizacja wybranego zadania - zarząd dzielnicy, architekci, IKM, ZDIZ Efekty: Rewitalizacja terenu zapomnianego i bardzo zaniedbanego, ale wybranego przez mieszkańców, Pomoc miasta w dalszej rewitalizacji Skweru zapoczątkowanej oddolnie (wspólne planowanie partycypacyjne skweru - Sąsiedzki Design, pieniądze z grantu miejskiego i z instytucji kulturalnej na instalację artystyczną - siedzisko w centralnym punkcie Skweru) Integracja mieszkańców z okolic Skweru Bkp O Rourke i ich zaangażowanie w sprawy miasta, jak również chętniejsze ich uczestnictwo w innych projektach, Edukacja mieszkańców i mentalne poszerzenie granic dzielnicy- nasza dzielnica, to nie tylko nasza ulica. 4
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Warszawa, 5 listopada 2012 r. Dom Kultury Śródmieście wspólnie z Fundacją Pole Dialogu i Urzędem Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy realizuje projekt prowadzony pod hasłem Podzielmy się kulturą, który pozwoli mieszkańcom Śródmieścia współdecydować o zagospodarowaniu budżetu programowego DKŚ na rok 2013. Projekt ten jest pierwszym budżetem partycypacyjnym w Warszawie. Dom Kultury Śródmieście jest instytucją kultury m.st. Warszawy, którą prowadzi urząd Dzielnicy Śródmieście. Główne jego utrzymanie zapewnia więc dotacja z budżetu miasta (87%), wydzielona z budżetu Dzielnicy. Jej wysokość określa Zarząd Dzielnicy. Jak ta kwota zostanie rozdysponowana, zależy od Dyrektora DKŚ, który przygotowuje plan finansowy. Tym razem o budżecie programowym zdecydują mieszkańcy. Do podziału mają 640.000 zł. W pracach nad budżetem biorą udział nie tylko stali bywalcy DKŚ, mieszkańcy Śródmieścia, ale także szersze grono potencjalnych uczestników organizowanych przez DKŚ wydarzeń, w tym grupa młodych ludzi zainteresowanych samym procesem budżetowania. Podczas rekrutacji nacisk kładziony jest na to, aby na warsztatach reprezentowane były różne grupy mieszkańców, osoby w różnym wieku, o różnej pozycji społecznej, w różny sposób korzystające z kultury. Celem projektu, obok stworzenia programu Domu Kultury Śródmieście na 2013 rok, jest wypracowanie dobrej praktyki realizacji budżetu partycypacyjnego, którą Urząd Dzielnicy Śródmieście oraz inne jednostki w Polsce będą mogły stosować w podlegających im instytucjach. Ważnym elementem jest również edukacja mieszkańców. Czas realizacji projektu to styczeń 2012 r. luty 2013 r. Proces decyzyjny podzielony jest na 3 etapy, a praca nad projektem ma charakter warsztatowy. W 1. etapie mieszkańcy poznali reguły planowania budżetu instytucji i jej oferty, założenia organizacyjne oraz koszty realizacji poszczególnych zajęć i imprez kulturalnych. W tej fazie pracy starano się pozyskać najbardziej zainteresowanych mieszkańców, którzy zostali współpracownikami projektu. 2. etap to stworzenie rekomendacji i wariantów budżetu na 2013 r. We wszystkich działaniach z mieszkańcami brali udział przedstawiciele Urzędu Dzielnicy i Domu Kultury Śródmieście. Finałem etap 3. będzie głosowanie w gronie poszerzonym o kolejnych zainteresowanych, nad jedną z czterech wersji budżetu, stworzonych na wcześniejszych warsztatach. Więcej informacji o przebiegu projektu oraz materiały informacyjne można znaleźć na stronach: Na platformie konsultacyjnej m.st. Warszawy: www.konsultacje.um.warszawa.pl/budzet_partycypacyjny_dks. Na stronach organizatorów: www.poledialogu.org.pl/projekt/kultura-w-srodmiesciu/#more-111 www.facebook.com/poledialogu?fref=ts www.dks.art.pl Projekt jest dofinansowany przez Fundację im. Stefana Batorego oraz ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Podzielmy się kulturą! Budżet partycypacyjny w Domu Kultury Śródmieście w Warszawie Anna Kordasiewicz, Fundacja Pole Dialogu Urszula Majewska, Dzielnica Śródmieście m.st. Warszawy Joanna Strzelecka, Dom Kultury Śródmieście Warszawa, 5 listopada 2012 r.
Miejsce: o Dom Kultury Śródmieście w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy Czego dotyczy budżet: o W ramach projektu mieszkańcy planują budżet programowy Domu Kultury Śródmieście na rok 2013 2
Kto był inicjatorem: Fundacja Pole Dialogu, Dom Kultury Śródmieście, Urząd Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy Kwota budżetu: 640 tys. złotych Cały budżet programowy DKŚ w 2013 roku z wyłączeniem środków przeznaczonych na: prowadzenie działalności grup artystycznych (62 tys. zł) publikację kwartalnika Tekstualia (50 tys. zł) 3
51% 26% czynsze i podatki od nieruchomości wynagrodzenia i pochodne /ZUS, PFRON, ZFŚS, fundusz pracy/ amortyzacja, materiały biurowe, wyposażenie, obsługa informatyczna, telefony, Internet, naprawy i konserwacje ochrona i sprzątanie, woda i prąd, druk i reklama 2013 R. wspólnie decydujemy zajęcia, ArtPark i pozostałe imprezy, warsztaty, wystawy 4% grupy artystyczne, pismo Tekstualia 19% środki z MKiDN przyznane na pismo Tekstualia dodatkowe środki obiecane przez UD na ArtPark 4
Różnorodni uczestnicy: IV-V VI-VIII IX X XI Zwiad badawczy Akcja informacyjno-edukacyjna Warsztaty dla mieszkańców-współpracowników (56 osób) Warsztaty dla nowych mieszkańców (40 osób) Warsztat finałowy 24 listopada Efekty: nowe modele ułożenia budżetu (4 warianty), nowe pomysły na działania DKŚ, ogólne rekomendacje, edukacja budżetowa mieszkańców. 5
6
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ! Więcej informacji: www.konsultacje.um.warszawa.pl www.poledialogu.org.pl/projekty/ www.dks.art.pl dzielnica@srodmiescie.warszawa.pl a.kordasiewicz@poledialogu.org.pl