Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca na lata 2015-2020 z prognozą do roku 2025 Grudzień 2015 r.
Opracowanie: Zespół redakcyjny: Andrzej Sawicki, Robert Góra, Tomasz Skica, Jacek Rodzinka, Anna Bielenda, Tomasz Pulewski W konsorcjum z: Zespół redakcyjny: Marzena Manowita, Gabriela Mikrut, Artur Kubica, Bartosz Tyrna
Spis treści 1. Wprowadzenie do strategii... 6 1.1. Cel, zakres i przesłanki opracowania strategii... 6 1.2. Przyjęta metodyka opracowania... 6 1.3. Wpływ strategii na środowisko... 8 1.4. Uspołecznienie strategii... 9 2. Analiza metodą SWOT... 10 3. Główne postanowienia strategii rozwoju Miasta Mielca... 14 3.1. Wizja rozwoju i misja... 14 3.2. Priorytety, cele i kierunki działań w obszarach strategicznych... 15 3.3. Analiza spójności celów i kierunków działań strategii ze strategiami nadrzędnymi... 23 4. Wdrażanie, monitoring i ewaluacja strategii... 50 4.1. Instrumenty i wytyczne wdrożeniowe... 50 4.2. Wytyczne monitoringu i ewaluacji... 61 5. Analiza źródeł finansowania i prognoza finansowa strategii... 63 6. Spis grafik... 85 7. Spis tabel... 85 8. Spis wykresów... 86 9. Spis załączników... 86 5
1. Wprowadzenie do strategii 1.1. Cel, zakres i przesłanki opracowania strategii Strategia rozwoju jest podstawowym narzędziem zarządzania strategicznego w jednostkach samorządu terytorialnego. Jej opracowanie jest niezbędne nie tylko ze względu na wymóg formalny wynikający z Ustawy o prowadzeniu polityki rozwoju, ale przede wszystkim ze względu na zakres zadań i warunki funkcjonowania JST. Jednostka samorządu terytorialnego, podobnie jak organizacje gospodarcze działa w warunkach niepewności oraz ograniczonych zasobów. Jednakże JST cechuje ponadto wielość i różnorodność potrzeb i aspiracji społeczności lokalnej, jak również złożoność i wzajemna współzależność procesów rozwojowych. Ta specyfika funkcjonowania JST rodzi szczególną potrzebę świadomego planowania strategicznego na wszystkich szczeblach administracji samorządowej. Strategia Rozwoju Społeczno- Gospodarczego Miasta Mielca na lata 2015-2020 z prognozą do roku 2025" (dalej Strategia Rozwoju Miasta Mielca) została opracowana zgodnie z przytoczonymi powyżej definicjami, z myślą o zapewnieniu długofalowego wzrostu jakości życia mieszkańców. Bezpośrednią przesłanką do jej opracowania stanowiły nowe szanse oraz wyzwania dla samorządu, związane z nową perspektywą finansową Unii Europejskiej 2014 2020, jak również dobiegający końca okres realizacji strategii rozwoju miasta na lata 2007-2015. W związku z tym, że planowanie strategiczne jest procesem ciągłym, dokonano oceny efektów realizacji strategii rozwoju w okresie 2007-2015 oraz dokonano redefinicji wizji rozwoju, misji i celów strategicznych Miasta Mielca w oparciu o przeprowadzoną diagnozę strategiczną. Zapisy strategii stanowią odpowiedź na aktualne wyzwania i szanse płynące z otoczenia oraz oczekiwania mieszkańców gminy. 1.2. Przyjęta metodyka opracowania Strategia Rozwoju Miasta Mielca została opracowana zgodnie z podejściem partycypacyjno eksperckim. Polega ono na wspólnej pracy konsultantów zewnętrznych oraz zespołu reprezentującego samorząd i społeczność lokalną. Prace nad opracowaniem Strategii Rozwoju Miasta Mielca przebiegały zgodnie z poniższym, powszechnie stosowanym schematem. 6
Grafika 1 Schemat opracowania strategii rozwoju Diagnoza strategiczna Analiza strategiczna Definiowanie celów Definiowanie kierunków działań Źródło: Opracowanie własne Diagnoza strategiczna Diagnozę strategiczną opracowano stosując równolegle dwie metody. Po pierwsze dokonano analizy społeczno - gospodarczej Miasta Mielca metodą desk research, w oparciu o dane statystyczne GUS oraz dane udostępnione przez Urząd Miasta Mielca i inne instytucje. Po drugie, przeprowadzono wśród mieszkańców Mielca badania ankietowe dotyczące oceny stanu infrastruktury i jakości usług publicznych, jak również postulowanych przez społeczeństwo zmian. Badania ankietowe trwały 3 tygodnie. Ankietę można było wypełnić w wersji elektronicznej on - line. W wersji papierowej ankiety były załączone jako wkładka do Tygodnika Regionalnego Korso o nakładzie 7 tys. egzemplarzy. Ponadto 1 tys. egzemplarzy ankiety papierowej był rozdysponowany w instytucjach samorządowych Miasta Mielca. W rezultacie zrealizowano 855 ankiet, z czego 225 papierowych i 632 internetowe. Powyższe działania pozwoliły wstępnie zidentyfikować obszary problemowe wymagające interwencji oraz potencjały mogące stanowić podstawę rozwoju społeczno - gospodarczego Miasta Mielca. Niezależnie od ww. działań, identyfikację słabych i mocnych stron Miasta Mielca przeprowadzono w ramach warsztatów strategicznych. Warsztaty zrealizowano w oparciu o metodę aktywnej, moderowanej pracy grupowej Metaplan. W warsztatach uczestniczyli: przedstawiciele Rady Miasta Mielca i Rad Osiedli, przedstawiciele samorządu Miasta Mielca, ze szczególnym uwzględnieniem Zespołu Zadaniowego powołanego Przez Prezydenta Miasta Mielca, przedstawiciele mieleckich organizacji pozarządowych przedstawiciele instytucji otoczenia biznesu. Uwzględniając głosy lokalnej społeczności uzgodniono, iż diagnoza strategiczna stanowić będzie załącznik do niniejszego dokumentu o charakterze strategicznym. Analiza strategiczna W pracach nad Strategią Rozwoju Miasta Mielca wykorzystano powszechnie stosowaną metodę analizy SWOT. W ramach tej metody dokonuje się analizy organizacji (w tym przypadku 7
gminy) i jej otoczenia w celu opracowania lub optymalizacji strategii. Metoda polega na zidentyfikowaniu i analizie czterech grup czynników: Strengths (mocne strony czynniki wewnętrzne), Weaknesses (słabe strony czynniki wewnętrzne), Opportunities (szanse czynniki zewnętrzne), Threats (zagrożenia czynniki zewnętrzne). Definiowanie celów Cele Strategii Rozwoju Miasta Mielca sformułowano w procedurze warsztatów strategicznych, co pozwoliło uwzględnić w procesie planowania strategicznego różne poglądy i stanowiska. Definiowanie kierunków działań W ramach każdego z określonych pól strategicznego rozwoju Miasta Mielca, w procedurze warsztatów strategicznych sformułowano strategiczne kierunki działań, a w konsekwencji zestaw działań, które mają realizować cele strategiczne. Planując docelowy katalog działań przeanalizowano także zapisy Wieloletniej Prognozy Finansowej. W odniesieniu do ujętych w strategii działań (projektów) przeanalizowano potencjalne źródła finansowania, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości uzyskania dofinansowania ze środków Unii Europejskiej. W oparciu o analizę źródeł finansowania powstał plan finansowy strategii. Opracowano także wytyczne monitoringu i ewaluacji Strategii Rozwoju Miasta Mielca oraz zestaw wskaźników monitoringu, które korespondują ze zdefiniowanymi kierunkami działań. Uzupełnieniem zapisów dokumentu są wytyczne dotyczące wdrażania Strategii Rozwoju Miasta Mielca. 1.3. Wpływ strategii na środowisko W celu określenia potencjalnego wpływu Strategii Rozwoju Miasta Mielca na środowisko przyrodnicze przeprowadzono zgodnie z ustawą, procedurę strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. W tym celu, na podstawie wytycznych Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska oraz Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego opracowano Prognozę oddziaływania na środowisko Projektu Strategii Rozwoju Miasta Mielca. Następnie ww. dokumenty poddano konsultacjom społecznym oraz uzyskano pozytywną opinię RDOŚ oraz PWIS. 8
1.4. Uspołecznienie strategii Strategię Rozwoju Miasta Mielca opracowano w ramach procesu w pełni uspołecznionego. Przejawiało się to poprzez realizację następujących działań: 1) Poinformowanie społeczności lokalnej o wszczęciu opracowania strategii, 2) Przeprowadzenie wśród mieszkańców Mielca badań ankietowych w ramach opracowania Diagnozy strategicznej, 3) Zaangażowanie do prac w ramach warsztatów strategicznych przedstawicieli Rady Miasta Mielca, Rad Osiedli, organizacji pozarządowych, 4) Konsultacje społeczne Diagnozy strategicznej (publikacja projektu Diagnozy strategicznej na stronie internetowej Urzędu Miasta Mielca, ankieta internetowa oraz spotkanie z mieszkańcami), 5) Konsultacje społeczne Projektu Strategii Rozwoju Miasta Mielca wraz z Prognozą Oddziaływania na Środowisko (publikacja projektu Strategii oraz Prognozy OOŚ na stronie internetowej Urzędu Miasta Mielca oraz spotkanie z mieszkańcami). Dzięki procesowi uspołecznienia, Strategia Rozwoju Miasta Mielca stanowi społeczny konsensus wokół wyboru celów strategicznych i planowanych działań, do realizacji których dążyć powinny władze i instytucje samorządowe oraz społeczność lokalna. 9
2. Analiza metodą SWOT 1 Analiza SWOT jest jedną z technik wspomagających porządkowanie danych i informacji wykorzystywaną powszechnie w uspołecznionym procesie planowania. Polega ona na ocenie szans i zagrożeń procesu rozwoju w kontekście własnych atutów (silnych stron) i słabości. Jej nazwa to skrót od pierwszych liter angielskich słów, stanowiących pola przyporządkowania czynników, mogących mieć wpływ na powodzenie planu strategicznego: silne strony (strenghts), słabe strony (weaknesses), szanse (opportunities) i zagrożenia (threats). Podane powyżej czynniki rozwoju podzielić można na wewnętrzne, na które społeczność lokalna ma wpływ (silne i słabe strony), oraz na czynniki zewnętrzne umiejscowione w bliższym i dalszym otoczeniu miasta (szanse i zagrożenia). Analiza SWOT stanowi więc element porządkowania danych wyjściowych, zbierania i podsumowania opinii lokalnych społeczności oraz narzędzie wspierające wybór kierunków rozwoju dla obszaru objętego lokalną strategią rozwoju. Analiza SWOT przedstawiona poniżej została zbudowana na bazie przeprowadzonej diagnozy stanu Gminy Miejskiej Mielec która to stanowi załącznik do niniejszego dokumentu. 1 Przedmiotowy SWOT został opracowany w oparciu o analizę desk research, badania ankietowe oraz warsztaty strategiczne. 10
Mocne strony Wysoki poziom rozwoju przemysłu (związany z funkcjonowaniem SSE generującej zdywersyfikowane miejsca pracy) Wysoka jakość kształcenia szkolnego na wszystkich poziomach Analiza SWOT Pierwszorzędne Wysoki poziom zanieczyszczenia powietrza Słabe strony Niska dostępność do usług specjalistycznej opieki medycznej Stosunkowo dobry stan infrastruktury sportowej i rekreacyjnej Wysoki poziom bezpieczeństwa w mieście Niewykorzystane możliwości stwarzane przez lokalizację w pobliżu lotniska Ograniczona oferta możliwości spędzania wolnego czasu Niski odsetek osób korzystających z pomocy społecznej Wysoki poziom dostępności infrastruktury sieciowej (wodnokanalizacyjnej, gazowej i ciepłowniczej) Słaby stan infrastruktury dla rozwoju aktywności kulturalnej Niewykorzystane możliwości rozwoju transportu kolejowego Stosunkowo sprawny system komunikacji miejskiej Dobra sytuacja finansowa miasta Chaos urbanistyczny, wynikający z braku systemowego uporządkowania przestrzeni miejskiej oraz niezrównoważonego rozwoju osiedli mieszkaniowych Niewystarczająca infrastruktura parkingowa w centrum miasta Wysoka skuteczność systemu wspierania przedsiębiorczości (poprzez instrumenty znajdujące się w dyspozycji MARR) Wysokoemisyjny transport miejski 11
Mocne strony Drugorzędne Słabe strony Dobra infrastruktura materialna szpitala powiatowego Duże zasoby terenów zielonych Niska atrakcyjność turystyczna miasta Niewystarczająca w stosunku do potrzeb oferta usług społecznych Czystość i porządek w mieście Funkcjonowanie Centrum Kształcenia Praktycznego i Doskonalenia Nauczycieli Brak dobrych specjalistów praktyków z zakresu IT Słabe wykorzystanie powiązań międzynarodowych miasta Niski udział przedsiębiorstw innowacyjnych, stosujących zaawansowane technologie Niewystarczająca dostępność obiektów oraz terenów rekreacyjnych Słabo rozwinięty system e-usług publicznych Stosunkowo duże zużycie infrastruktury edukacyjnej Szanse Zagrożenia Wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa Polityka proekologiczna UE wymuszająca stosowanie przyjaznych ekologicznie technologii Wyjazdy młodych ludzi do pracy poza granice, pogłębiające słabą sytuację demograficzną kraju Niskie tempo tworzenia nowych miejsc pracy i uboga oferta pracy dla ludzi młodych Możliwość korzystania z zewnętrznych źródeł finansowania inwestycji (środki z UE) Wzrastający poziom innowacyjności przemysłu Wzrost zagrożeń zdrowotnych związanych z rosnącą zapadalnością na choroby nowotworowe Słaby system współpracy szkół z przedsiębiorcami 12
Szanse Zagrożenia Postępujący rozwój inicjatyw (ruchów) miejskich Rozbudowa i poprawa stanu infrastruktury komunikacyjnej (drogi, mosty) w regionie Skłonność do lokowania się biznesu w bardziej rozwiniętych rejonach kraju Niedostateczny stan infrastruktury mostowej w otoczeniu miasta Rosnący nacisk na kształcenie młodzieży w zakresie przedmiotów ścisłych oraz rozwój szkolnictwa zawodowego Powstanie Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Mielca Perspektywa wyraźnego zmniejszenia się kwoty pomocy unijnej dla Polski Wprowadzenie regulacji powodujących rosnące obciążenie fiskalne przedsiębiorców Wykorzystanie doświadczeń mieszkańców wynikających z pracy poza granicami kraju Upowszechnianie się zdrowego modelu życia, i wynikające stąd większe zainteresowanie rekreacją Rosnące zagrożenia uzależnieniami wśród ludzi młodych Brak inwestycji publicznych związanych z powstawaniem mieszkań pod wynajem Włączenie nowych terenów inwestycyjnych do SSE Wzrost zainteresowania firm innowacyjnych działalnością na terenie Miasta Postępujący proces suburbanizacji i związane z nim negatywne zjawiska społeczno - gospodarcze Rozwój infrastruktury kolejowej stanowiącej alternatywę dla ruchu drogowego Rozwój w ramach Doliny Lotniczej 13
3. Główne postanowienia strategii rozwoju Miasta Mielca 3.1. Wizja rozwoju i misja Pola strategicznego rozwoju Rozwój Miasta do roku 2020 będzie koncentrować się wokół ośmiu pól strategicznych, którymi będą: Przedsiębiorczość i rynek pracy, Edukacja i kultura, Ochrona środowiska, Pomoc społeczna i ochrona zdrowia, Infrastruktura techniczna i komunikacja, Zagospodarowanie przestrzenne, Sport i rekreacja, Integracja społeczna. Przyszły wizerunek miasta Do roku 2025 Mielec pozostanie bardzo ważnym ośrodkiem przemysłowym, gdzie funkcjonujące podmioty gospodarcze, w dużej mierze oparte na zaawansowanych technologiach, będą zapewniały dobrze płatne miejsca pracy. Będzie to miasto bezpieczne i przyjazne dla mieszkańców, promujące zdrowy styl życia, z bardzo dobrze rozwiniętą infrastrukturą rekreacyjną, zapewniającą doskonałe warunki do wypoczynku. Ochrona środowiska będzie ważnym obszarem troski władz i mieszkańców, stąd w nowych decyzjach inwestycyjnych preferowane będą rozwiązania proekologiczne. Równocześnie czynnikiem przyciągającym i aktywizującym mieszkańców będą liczne wydarzenia kulturalne i sportowe, często wspierane przez funkcjonujące przedsiębiorstwa. Znacznej poprawie ulegnie bezpieczeństwo zdrowotne i efektywność systemu ochrony zdrowia. Zapewnione zostaną warunki efektywnej edukacji oraz rozwoju kulturowego mieszkańców. Rozbudowana infrastruktura komunalna będzie zapewniać właściwe warunki życia dla osób starszych i niepełnosprawnych, zabezpieczając ich przed wykluczeniem społecznym Miasto będzie bardzo dobrze skomunikowane (drogowo i kolejowo) z otoczeniem. Misja Miasta: Misją władz miasta jest kształtowanie Mielca jako obszaru dynamicznego, zrównoważonego rozwoju społeczno - gospodarczego, ukierunkowanego na zapewnienie mieszkańcom wysokiego standardu życia i wszechstronnego rozwoju przy zachowaniu zasobów środowiska naturalnego. 14
3.2. Priorytety, cele i kierunki działań w obszarach strategicznych Priorytety cele i kierunki działań w obszarze Przedsiębiorczość i rynek pracy Priorytet strategiczny nr 1. Poszerzenie lokalnego rynku pracy i rozwijanie postaw przedsiębiorczych wśród mieszkańców Cel strategiczny 1.1. Zwiększenie liczby miejsc pracy na terenie miasta Kierunki działań: 1. Prowadzenie działań na rzecz pozyskiwania nowych inwestorów w strefie, ze szczególnym uwzględnieniem podmiotów innowacyjnych; 2. Stwarzanie warunków do powstawania i rozwoju nowych, innowacyjnych firm; 3. Podejmowanie działań zmierzających do rozwijania odpowiedniego systemu wsparcia i obsługi przedsiębiorców oraz przyszłych inwestorów w mieście; 4. Prowadzenie działań na rzecz pozyskania funduszy zewnętrznych ukierunkowanych na rozwój przedsiębiorstw; 5. Podejmowanie działań zmierzających do rozwoju terenów przeznaczonych pod inwestycje; 6. Wspieranie działań służących pomocy osobom poszukującym pracy oraz aktywizacji osób bezrobotnych z terenu miasta; 7. Koordynacja działań informacyjnych, pozwalających mieszkańcom na lepsze poznanie podmiotów funkcjonujących na terenie miasta oraz rozpoznanie lokalnego rynku pracy; 8. Udzielanie wsparcia organizacyjnego i finansowego małym i średnim przedsiębiorstwom, lokowanym na terenie miasta, głównie w sektorze usług; 9. Podejmowanie działań kreujących postawy i kompetencje przedsiębiorcze, dedykowanych dla różnych grup mieszkańców; 10. Wprowadzenie preferencji dla przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność innowacyjną związaną z użytkowaniem lotniska, a także infrastruktury kolejowej; 11. Promocja gospodarcza oraz tworzenie spójnego wizerunku marki miasta; 12. Wspieranie przedsięwzięć zmierzających do zacieśniania współpracy przedsiębiorstw z jednostkami naukowymi; 15
Priorytety cele i kierunki działań w obszarze Edukacja i kultura Priorytet strategiczny nr 2. Tworzenie warunków efektywnej edukacji oraz rozwoju kulturowego mieszkańców Cel strategiczny 2.1. Poprawa warunków prowadzenia edukacji i opieki nad małym dzieckiem w mieście Kierunki działań: 1. Poprawa stanu materialnego infrastruktury szkolnej (dotyczy wszystkich poziomów kształcenia); 2. Budowa, rozbudowa i doposażenie bazy przedszkolnej i żłobkowej; 3. Realizowanie przedsięwzięć zwiększających kompetencje dzieci poza standardowymi programami nauczania; 4. Prowadzenie działań na rzecz podnoszenia poziomu wiedzy uczniów, w odniesieniu do wybranych przedmiotów; 5. Stwarzanie warunków do podnoszenie kompetencji nauczycieli; 6. Rozwijanie kompetencji społecznych dzieci na wszystkich poziomach nauczania i wychowania. Cel strategiczny 2.2. Wzrost poziomu partycypacji społeczeństwa w wydarzeniach kulturalnych organizowanych na terenie miasta Kierunki działań: 1. Prowadzenie działań na rzecz edukacji mieszkańców miasta w obszarze kultury, w tym wspieranie organizacji promujących kulturę; 2. Rozbudowa infrastruktury zapewniającej lepsze warunki realizacji wydarzeń kulturalnych (w tym infrastruktury osiedlowej); 3. Poszerzanie oferty imprez kulturalnych ukierunkowanych na różne segmenty mieszkańców; 4. Udzielanie wsparcia finansowego podmiotom kultury; 5. Rozwijanie systemu zapewniającego skuteczne docieranie do mieszkańców informacji o lokalnych wydarzeniach kulturalnych; 6. Podejmowania działań na rzecz większego zaangażowania biznesu w finansowanie wydarzeń kulturalnych; 7. Wspieranie aktywności kulturalnej mieszkańców prowadzonej poza instytucjami; 16
8. Tworzenie oferty kulturalnej adresowanej bezpośrednio do mieszkańców konkretnych osiedli przy współpracy z radami osiedli; 9. Stymulowanie współpracy pomiędzy placówkami edukacyjnymi a instytucjami kultury; 10. Wspieranie inicjatyw podnoszących i rozwijających kompetencje pracowników instytucji kultury. Priorytety cele i kierunki działań w obszarze Ochrona środowiska Priorytet strategiczny nr 3. Obniżenie poziomu zanieczyszczenia środowiska Cel strategiczny 3.1. Wyraźna poprawa czystości ekologicznej miasta Kierunki działań: 1. Uruchomienie skuteczniejszego systemu monitoringu poziomu zanieczyszczeń środowiska; 2. Stymulowanie restrykcyjnego przestrzegania przez podmioty z terenu miasta norm zanieczyszczeń środowiska; 3. Stymulowanie działań mających na celu pozyskiwanie środków finansowych na realizację projektów dotyczących ochrony środowiska naturalnego w szczególności dotyczących ograniczenia niskiej emisji (w tym: niskoemisyjnych kotłowni); 4. Wspieranie inwestycji ukierunkowanych na odnawialne źródła energii; 5. Prowadzenie działań na rzecz wprowadzenia ekologicznego, miejskiego taboru komunikacyjnego; 6. Prowadzenie akcji uświadamiających oraz kształtujących wrażliwość ekologiczną mieszkańców; 7. Podejmowanie działań na rzecz ograniczenia ruchu samochodowego w ścisłym centrum miasta; 8. Podejmowanie działań zmierzających do poprawy warunków składowania odpadów komunalnych; 9. Rozwijanie infrastruktury służącej poprawie stanu środowiska naturalnego. 17
Priorytety cele i kierunki działań w obszarze Pomoc społeczna i ochrona zdrowia Priorytet strategiczny nr 4. Zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego i zdrowotnego mieszkańcom Cel strategiczny 4.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu i marginalizacji społecznej osób korzystających z form zabezpieczenia społecznego oraz zapewnienie mieszkańcom optymalnej jakości życia a także rozwijanie nowych usług i form oparcia społecznego. Kierunki działań: 1. Stymulowanie likwidacji barier utrudniających funkcjonowanie mieszkańcom (pojazdy komunikacji miejskiej, bariery komunikacyjne); 2. Promowanie wspólnie z Powiatowym Urzędem Pracy działań na rzecz wzrostu zatrudnienia osób niepełnosprawnych; 3. Zwiększenie aktywności życiowej ludzi starszych poprzez pomoc w łagodzeniu trudności wynikających z wieku i stworzenie możliwości uczestnictwa w życiu społecznym; 4. Podejmowanie działań pozwalających na zwiększenie dostępu do miejsc opieki dla osób niesamodzielnych i starszych w ośrodkach zapewniających pobyt dzienny; 5. Podejmowanie działań zmierzających do stworzenia warunków do rozwoju mieszkalnictwa, budownictwa socjalnego i chronionego; 6. Budowa spójnego systemu przeciwdziałania bezdomności; 7. Wielopłaszczyznowe wspieranie rodzin zagrożonych lub przeżywających trudności w realizacji funkcji opiekuńczo-wychowawczych, szczególnie w rodzinach wielodzietnych, niepełnych oraz dysfunkcyjnych; 8. Tworzenie warunków do włączenia organizacji pozarządowych w działania integrujące społecznie i zawodowo osoby zagrożone wykluczeniem społecznym; 9. Tworzenie spójnego systemu przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie; 10. Zapobieganie wykluczeniu społecznemu osób i rodzin dotkniętych problemem ubóstwa; 11. Udzielanie wsparcia osobom, rodzinom, zagrożonym ubóstwem, marginalizacją i wykluczeniem społecznym w celu poprawy ich sytuacji życiowej 12. Tworzenie sprawnie funkcjonującego systemu zabezpieczenia społecznego we współpracy z organizacjami pozarządowymi, zapewniającego komplementarną sieć usług w ramach nowoczesnego modelu pomocy społecznej. 13. Podejmowanie działań mających na celu wyprowadzanie ze stanu kryzysowego obszarów o szczególnym nasileniu negatywnych zjawisk społecznych tj. bezrobocia, ubóstwa, 18
przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym. Cel strategiczny 4.2. Poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców Kierunki działań: 1. Prowadzenie akcji (programów) edukacyjnych i promocyjnych ukierunkowanych na podnoszenie świadomości zdrowotnej różnych grup mieszkańców; 2. Wspieranie działań mających na celu realizację programów wczesnego wykrywania chorób; 3. Wspieranie działań zwiększających dostępność do specjalistycznej opieki medycznej; 4. Wspieranie działalności organizacji pozarządowych zajmujących się promocją zdrowia; 5. Zwiększenie świadomości mieszkańców w zakresie edukacji dla bezpieczeństwa i postępowania w przypadku zagrożenia życia. 6. Podejmowanie działań na rzecz poprawy wskaźników demograficznych. Priorytety cele i kierunki działań w obszarze Infrastruktura techniczna i komunikacja Priorytet strategiczny nr 5. Dostosowanie infrastruktury technicznej do potrzeb miasta oraz usprawnienie systemu komunikacji. Cel strategiczny 5.1. Poprawa stanu infrastruktury technicznej Kierunki działań: 1. Modernizacja gospodarki wodno-ściekowej, w tym budowa systemu zaopatrzenia w wodę ze źródeł podziemnych; 2. Modernizacja i rozbudowa miejskiego systemu ciepłowniczego; 3. Zapewnianie warunków rozwoju sieci teleinformatycznych. Cel strategiczny 5.2. Poprawa jakości transportu publicznego Kierunki działań: 1. Poprawa jakości transportu publicznego poprzez zakup nowego niskoemisyjnego taboru autobusowego; 2. Utworzenie zintegrowanego centrum przesiadkowego (dworca); 19
3. Podejmowanie inicjatyw na rzecz przywrócenia komunikacji kolejowej (lobbying); 4. Poprawa warunków podróżowania pasażerów poprzez budowę / przebudowę niezbędnej infrastruktury dotyczącej transportu publicznego (np. pętli, zatok, przystanków); 5. Budowa / przebudowa infrastruktury dotyczącej transportu publicznego, niezbędnej do obsługi taboru autobusowego (np. zaplecze techniczne); 6. Podejmowanie działań w celu redukcji ruchu samochodowego poprzez optymalizację oferty przewozowej komunikacji miejskiej; 7. Wspieranie inicjatyw służących rozbudowie infrastruktury, pozwalającej na sprawniejsze skomunikowanie miasta z otoczeniem - rozbudowa sieci dróg zbiorczych lokalnych i dojazdowych; 8. Podejmowanie działań inwestycyjnych skutkujących wdrożeniem nowych lub rozwojem istniejących Inteligentnych Systemów Transportowych (np. karta miejska, informacja pasażerska). Cel strategiczny 5.3. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa komunikacyjnego w mieście Kierunki działań: 1. Tworzenie spójnego i bezpiecznego układu komunikacyjnego w mieście powiązanego z drogami wyższego rzędu; 2. Rozbudowa i racjonalizacja systemu ścieżek rowerowych oraz infrastruktury dla rowerzystów; 3. Tworzenie warunków do skutecznej edukacji dzieci w zakresie bezpieczeństwa drogowego; 4. Wprowadzenie polityki parkingowej w mieście, umożliwiającej racjonalizację natężenia ruchu; 5. Tworzenie spójnego systemu informacji miejskiej ułatwiającego korzystanie z infrastruktury miejskiej, w tym w szczególności transportu publicznego. 6. Rozbudowa sieci połączeń zewnętrznych miasta. Priorytety cele i kierunki działań w obszarze Zagospodarowanie przestrzenne Priorytet strategiczny nr 6. Uporządkowanie przestrzeni miejskiej w kontekście spełnianych przez nią funkcji Cel strategiczny 6.1. Zapewnienie zrównoważonego rozwoju przestrzeni miasta Kierunki działań: 20
1. Opracowanie planów zagospodarowania przestrzennego miasta; 2. Podejmowanie działań na rzecz zagospodarowania i rozwoju lotniska; 3. Wydzielenie miejsc rekreacyjnych na osiedlach, gdzie dominuje budownictwo jednorodzinne; 4. Zapewnienie integracji nowych osiedli z centrum; 5. Wydzielenie i przygotowanie obszarów w mieście dla rozwoju usług; 6. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych; 7. Egzekwowanie dyscypliny urbanistycznej w mieście; 8. Podejmowanie działań na rzecz lepszego zagospodarowania parków miejskich. Priorytety cele i kierunki działań w obszarze Sport i rekreacja Priorytet strategiczny nr 7. Stworzenie warunków dla rozwijania aktywności fizycznej przez różne grupy mieszkańców Cel strategiczny 7.1. Zwiększenie liczby mieszkańców korzystających z różnych form rozwoju fizycznego Kierunki działań: 1. Poprawa stanu bazy sportowej szkół (w tym budowa i rozbudowa sal sportowych); 2. Prowadzenie akcji dotyczących edukacji sportowej w szkołach; 3. Wspieranie, organizowanie i promowanie imprez sportowych o różnym charakterze (rywalizacja międzyszkolna, ligi amatorskie, imprezy masowe. itp.); 4. Oferowanie szerszego wyboru dyscyplin sportowych w szkołach; 5. Rozbudowa obiektów infrastruktury sportowej i rekreacyjnej w terenie; 6. Budowa i rozbudowa placów zabaw; 7. Udzielanie wsparcia finansowego dla sportu amatorskiego i profesjonalnego; 8. Udzielanie wsparcia inicjatywom lokalnym oraz organizacjom pozarządowym funkcjonującym w obszarze sportu; 9. Stymulowanie działań na rzecz wspierania sportu profesjonalnego przez podmioty funkcjonujące w strefie; 10. Zagospodarowywanie terenów zielonych i lasów ukierunkowane na możliwości uprawiania masowego sportu amatorskiego i rekreacji. 11. Poprawa walorów turystycznych miasta. 21
Priorytety cele i kierunki działań w obszarze Integracja społeczna Priorytet strategiczny nr 8. Zwiększenie zakresu współpracy mieszkańców i instytucji Cel strategiczny 8.1. Wzrost poziomu partycypacji społecznej w działania podejmowane na terenie miasta Kierunki działań: 1. Poszerzanie idei budżetu obywatelskiego; 2. Poszerzanie zakresu konsultacji społecznych dla przedsięwzięć podejmowanych przez miasto; 3. Podejmowanie działań na rzecz szerszego zainteresowania podmiotów gospodarczych sprawami miasta i jego mieszkańców; 4. Wspieranie działań podmiotów ekonomii społecznej; 5. Poprawa systemu komunikacji pomiędzy mieszkańcami; 6. Rozwijanie e-usług służących poprawie komunikacji pomiędzy mieszkańcami a instytucjami publicznymi; 7. Wspieranie finansowe i organizacyjne organizacji pozarządowych oraz delegowanie do nich szerszego zakresu zadań. 22
3.3. Analiza spójności celów i kierunków działań strategii ze strategiami nadrzędnymi Planowanie rozwoju gospodarczego na poziomie miasta wymaga zachowania komplementarności i spójności celów miasta Mielec z celami określonymi w dokumentach na szczeblu regionalnym, krajowym, a także Unii Europejskiej Analiza spójności celów i kierunków działań strategii z dokumentami o charakterze strategicznym, planistycznym i operacyjnym o randze wspólnotowej, krajowej, makroregionalnej (Polska Wschodnia) i regionalnej (Województwo Podkarpackie) została opracowana w odniesieniu do: 1) Strategii Europa 2020; 2) Umowy Partnerstwa 2014-2020; 3) Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności; 4) Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju 2020; 5) Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030; 6) Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020; 7) Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020; 8) Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackie - 2020; 9) Programami operacyjnymi na szczeblu krajowym, ponadregionalnym i regionalnym, w tym ze Strategią Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Mielca oraz Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podkarpackiego 2014-2020. Kluczowe jest poszukiwanie wspólnych celów i kierunków działań, podejmowanych w ramach polityk sektorowych i horyzontalnych z działaniami podejmowanymi w ramach polityki rozwoju miasta Mielec. Identyfikacja wspólnych celów i obszarów interwencji na etapie programowania pozwala na lepsze przygotowanie do realizacji wspólnych kierunków działań. Strategia Europa 2020 Strategia Europa 2020 to dokument planistyczny na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Unii Europejskiej na lata 2010-2020. Na strategię składają się: 23
3 OBSZARY PRIORYTETOWE 5 CELÓW GŁÓWNYCH 10 ZINTEGROWANYCH WYTYCZNYCH 7 INICJATYW PRZEWODNICH Strategia Europa 2020 zakłada, iż model europejskiej społecznej gospodarki rynkowej ma się opierać na trzech współzależnych i wzajemnie uzupełniających się priorytetach: Grafika 2 Priorytety Strategii Europa 2020 Źródło: Wskaźniki Strategii Europa 2020 Inteligentny i zrównoważony rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu ma zapewnić realizacja poniższych celów: CEL 1: OSIĄGNIĘCIE WSKAŹNIKA ZATRUDNIENIA NA POZIOMIE 75%, wśród kobiet i mężczyzn w wieku 20 64 lat, w tym poprzez zwiększenie zatrudnienia młodzieży, osób starszych i pracowników nisko wykwalifikowanych oraz skuteczniejszą integrację legalnych imigrantów. CEL 2: POPRAWA WARUNKÓW PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI BADAWCZO-ROZWOJOWEJ, w szczególności z myślą o tym, aby łączny poziom inwestycji publicznych i prywatnych w tym sektorze osiągnął 3% PKB; ponadto Komisja Europejska opracuje wskaźnik odzwierciedlający efektywność działalności badawczo-rozwojowej i innowacyjnej. CEL 3: ZMNIEJSZENIE EMISJI GAZÓW CIEPLARNIANYCH O 20%, w porównaniu z poziomami z 1990 r.; zwiększenie do 20% udziału energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii; dążenie do zwiększenia efektywności energetycznej o 20%. Unia Europejska zdecydowana jest podjąć decyzję 24
o osiągnięciu do 2020 r. 30-procentowej redukcji emisji w porównaniu z poziomami z 1990 r., o ile inne kraje rozwinięte zobowiążą się do porównywalnych redukcji emisji, a kraje rozwijające się wniosą wkład na miarę swoich zobowiązań i możliwości. CEL 4: PODNIESIENIE POZIOMU WYKSZTAŁCENIA, zwłaszcza poprzez dążenie do zmniejszenia odsetka osób zbyt wcześnie kończących naukę do poniżej 10% oraz poprzez zwiększenie do co najmniej 40% odsetka osób w wieku 30 34 lat mających wykształcenie wyższe lub równoważne. CEL 5: WSPIERANIE WŁĄCZENIA SPOŁECZNEGO, zwłaszcza przez ograniczanie ubóstwa, mając na celu wydźwignięcie z ubóstwa lub wykluczenia społecznego co najmniej 20 mln obywateli. Szczegółową analizę spójności celów Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca na lata 2015-2020 z prognozą do roku 2025 z poszczególnymi celami strategii Europa 2020 przedstawia poniższa tabela. Tabela 1 Spójność Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca ze Strategią Europa 2020 Cele Strategii Miasta Mielca Cele Strategii Europa 2020 Cel strategiczny 1.1. Zwiększenie liczby miejsc pracy na terenie miasta Cel strategiczny 2.1. Poprawa warunków prowadzenia edukacji w mieście Cel strategiczny 2.2. Wzrost poziomu partycypacji społeczeństwa w wydarzeniach kulturalnych organizowanych na terenie miasta Cel strategiczny 3.1. Wyraźna poprawa czystości ekologicznej miasta Cel strategiczny 4.1 Przeciwdziałanie wykluczeniu i marginalizacji społecznej osób korzystających z form zabezpieczenia społecznego oraz zapewnienie mieszkańcom optymalnej jakości życia a także rozwijanie nowych usług i form oparcia społecznego. Cel strategiczny 4.2. Poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców Cel strategiczny 5.1. Cel 1 Cel 2 Cel 3 Cel 4 Cel 5 Poprawa stanu infrastruktury technicznej Cel strategiczny 5.2. Poprawa jakości transportu publicznego Cel strategiczny 5.3. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa komunikacyjnego w mieście Cel strategiczny 6.1. Zapewnienie zrównoważonego rozwoju przestrzeni miasta Cel strategiczny 7.1. Zwiększenie liczby mieszkańców korzystających z różnych form rozwoju fizycznego Cel strategiczny 8.1. Wzrost poziomu partycypacji społecznej w działania podejmowane na terenie miasta Źródło: Opracowanie własne 25
Umowa Partnerstwa Umowa Partnerstwa jest dokumentem określającym kierunki interwencji w latach 2014-2020 trzech polityk unijnych w Polsce: Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej Wspólnej, Polityki Rybołówstwa. Umowa Partnerstwa przedstawia poniższe cele interwencji: Cel tematyczny 1. Wzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji; Cel tematyczny 2. Zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno - komunikacyjnych; Cel tematyczny 3. Wzmacnianie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, sektora rolnego(w odniesieniu do Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich) oraz sektora rybołówstwa i akwakultury (w odniesieniu do Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego); Cel tematyczny 4. Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach; Cel tematyczny 5. Promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem; Cel tematyczny 6. Zachowanie i ochrona środowiska naturalnego oraz wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami; Cel tematyczny 7. Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszej infrastruktury sieciowej; Cel tematyczny 8. Promowanie trwałego i wysokiej jakości zatrudnienia oraz wsparcie mobilności pracowników; Cel tematyczny 9. Promowanie włączenia społecznego, walka z ubóstwem i wszelką dyskryminacją; Cel tematyczny 10. Inwestowanie w kształcenie, szkolenie oraz szkolenie zawodowe na rzecz zdobywania umiejętności i uczenia się przez całe życie; Cel tematyczny 11. Wzmacnianie zdolności instytucjonalnych instytucji publicznych i zainteresowanych stron oraz sprawności administracji publicznej. Szczegółową analizę spójności celów Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca na lata 2015-2020 z poszczególnymi celami tematycznymi Umowy Partnerstwa przedstawia poniższa tabela. 26
Tabela 2 Spójność Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca z Umową Partnerstwa Cele Strategii Miasta Mielca Cele Umowy Partnerstwa Cel 1 Cel strategiczny 1.1. Zwiększenie liczby miejsc pracy na terenie miasta Cel strategiczny 2.1 Poprawa warunków prowadzenia edukacji w mieście Cel strategiczny 2.2. Wzrost poziomu partycypacji społeczeństwa w wydarzeniach kulturalnych organizowanych na terenie miasta Cel strategiczny 3.1. Wyraźna poprawa czystości ekologicznej miasta Cel strategiczny 4.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu i marginalizacji społecznej osób korzystających z form zabezpieczenia społecznego oraz zapewnienie mieszkańcom optymalnej jakości życia a także rozwijanie nowych usług i form oparcia społecznego. Cel strategiczny 4.2. Poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców Cel strategiczny 5.1. Poprawa stanu infrastruktury technicznej Cel strategiczny 5.2. Poprawa jakości transportu publicznego Cel strategiczny 5.3. Cel strategiczny 6.1. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa komunikacyjnego w mieście Zapewnienie zrównoważonego rozwoju przestrzeni miasta Cel strategiczny 7.1. Zwiększenie liczby mieszkańców korzystających z różnych form rozwoju fizycznego Cel strategiczny 8.1. Wzrost poziomu partycypacji społecznej w działania podejmowane na terenie miasta Źródło: Opracowanie własne Cel 2 Cel 3 Cel 4 Cel 5 Cel 6 Cel 7 Cel 8 Cel 9 Cel 10 Cel 11 27
Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Polska 2030 jest dokumentem określającym główne trendy, wyzwania, scenariusze rozwoju społeczno gospodarczego kraju oraz kierunki przestrzennego zagospodarowania kraju. Grafika 3 Cel główny i obszary strategiczne długookresowej Strategii Rozwoju Kraju Źródło: Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Polska 2030 Trzecia fala nowoczesności Strategia określa następujące cele: Obszar innowacyjności gospodarki i kreatywność indywidualna Cel 1 - Wspieranie prorozwojowej alokacji zasobów w gospodarce, stworzenie warunków dla wzrostu oszczędności oraz podaży pracy i innowacji Cel 2 - Zmniejszenie długu publicznego i kontrola deficytu w cyklu koniunkturalnym Cel 3 - Poprawa dostępności i jakości edukacji na wszystkich etapach oraz podniesienie konkurencyjności nauki Cel 4 - Wzrost wydajności i konkurencyjności gospodarki Cel 5 Stworzenie Polski Cyfrowej Cel 6 - Rozwój kapitału ludzkiego poprzez wzrost zatrudnienia i stworzenie workfare state Cel 7 Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz ochrona i poprawa stanu środowiska 28
Obszar równoważenia potencjałów rozwojowych regionów Cel 8 - Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych Cel 9 - Zwiększenie dostępności terytorialnej Polski poprzez utworzenie zrównoważonego, spójnego i przyjaznego użytkownikom systemu transportowego Obszar efektywności i sprawności państwa Cel 10 stworzenie sprawnego państwa jako modelu działania administracji publicznej Cel 11 wzrost społecznego kapitału rozwoju Szczegółową analizę spójności celów Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca na lata 2015-2020 z poszczególnymi celami Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju Polska 2030 przedstawia poniższa tabela. 29
Tabela 3 Spójność Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca z Długookresową Strategią Rozwoju Kraju Polska 2030 Cele Strategii Miasta Mielca Cele Umowy Partnerstwa Cel 1 Cel 2 Cel strategiczny 1.1. Zwiększenie liczby miejsc pracy na terenie miasta Cel strategiczny 2.1. Poprawa warunków prowadzenia edukacji w mieście Cel strategiczny 2.2. Wzrost poziomu partycypacji społeczeństwa w wydarzeniach kulturalnych organizowanych na terenie miasta Cel strategiczny 3.1. Wyraźna poprawa czystości ekologicznej miasta Cel strategiczny 4.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu i marginalizacji społecznej osób korzystających z form zabezpieczenia społecznego oraz zapewnienie mieszkańcom optymalnej jakości życia a także rozwijanie nowych usług i form oparcia społecznego. Cel strategiczny 4.2. Poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców Cel strategiczny 5.1. Poprawa stanu infrastruktury technicznej Cel strategiczny 5.2. Poprawa jakości transportu publicznego Cel strategiczny 5.3. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa komunikacyjnego w mieście Cel strategiczny 6.1. Zapewnienie zrównoważonego rozwoju przestrzeni miasta Cel strategiczny 7.1. Zwiększenie liczby mieszkańców korzystających z różnych form rozwoju fizycznego Cel strategiczny 8.1. Wzrost poziomu partycypacji społecznej w działania podejmowane na terenie miasta Źródło: Opracowanie własne Cel 3 Cel 4 Cel 5 Cel 6 Cel 7 Cel 8 Cel 9 Cel 10 Cel 11 30
Strategia Rozwoju Kraju 2020 Strategia Rozwoju Kraju 2020 jest dokumentem określającym podstawowe uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju kraju w wymiarze społecznym, gospodarczym, regionalnym i przestrzennym. Celem głównym Strategii jest wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy i zrównoważony rozwój kraju oraz poprawę jakości życia ludności. Strategia wytycza trzy obszary strategiczne, w których koncentrować się będą główne działania. Grafika 4 Obszary strategiczne Strategii Rozwoju kraju 2020 Źródło: Strategia Rozwoju Kraju 2020 Obszar strategiczny I. Sprawne i efektywne państwo Cel I.1. Przejście od administrowania do zarządzania rozwojem Cel I.2. Zapewnienie środków na działania rozwojowe Cel I.3. Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela Obszar strategiczny II. Konkurencyjna gospodarka Cel II.1. Wzmocnienie stabilności makroekonomicznej Cel II.2. Wzrost wydajności gospodarki Cel II.3. Zwiększenie innowacyjności gospodarki Cel II.4. Rozwój kapitału ludzkiego Cel II.5. Zwiększenie wykorzystania technologii cyfrowych Cel II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko Cel II.7. Zwiększenie efektywności transportu 31
Obszar strategiczny III. Spójność społeczna i terytorialna Cel III.1. Integracja społeczna Cel III.2. Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych Cel III.3. Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych 32
Tabela 4 Spójność Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca ze Strategią Rozwoju Kraju 2020 Cele Strategii Miasta Mielca Cele Strategii Rozwoju Kraju 2020 Cel I.1. Cel I.2. Cel I.3. Cel strategiczny 1.1. Zwiększenie liczby miejsc pracy na terenie miasta Cel strategiczny 2.1. Poprawa warunków prowadzenia edukacji w mieście Cel strategiczny 2.2. Wzrost poziomu partycypacji społeczeństwa w wydarzeniach kulturalnych organizowanych na terenie miasta Cel strategiczny 3.1. Wyraźna poprawa czystości ekologicznej miasta Cel strategiczny 4.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu i marginalizacji społecznej osób korzystających z form zabezpieczenia społecznego oraz zapewnienie mieszkańcom optymalnej jakości życia a także rozwijanie nowych usług i form oparcia społecznego. Cel II.1. Cel II.2. Cel II.3. Cel II.4. Cel strategiczny 4.2. Poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców Cel strategiczny 5.1. Poprawa stanu infrastruktury technicznej Cel strategiczny 5.2. Poprawa jakości transportu publicznego Cel strategiczny 5.3. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa komunikacyjnego w mieście Cel strategiczny 6.1. Zapewnienie zrównoważonego rozwoju przestrzeni miasta Cel strategiczny 7.1. Zwiększenie liczby mieszkańców korzystających z różnych form rozwoju fizycznego Cel strategiczny 8.1. Wzrost poziomu partycypacji społecznej w działania podejmowane na terenie miasta Źródło: Opracowanie własne Cel II.5. Cel II.6. Cel II.7. Cel III.1. Cel III.2. Cel III.3. 33
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 jest najważniejszym dokumentem strategicznym dotyczącym zagospodarowania przestrzennego kraju. Jego celem strategicznym jest efektywne wykorzystanie przestrzeni kraju i jej zróżnicowanych potencjałów rozwojowych do osiągnięcia: konkurencyjności, zwiększenia zatrudnienia i większej sprawności państwa oraz spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej w długim okresie czasu. W dokumencie: przedstawiono wizję zagospodarowania przestrzennego kraju do 2030 roku, określono cele i kierunki polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, wskazano zasady, według których działalność człowieka powinna być realizowana w przestrzeni. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 zakłada osiągnięcie ogólnych celów rozwojowych poprzez realizację następujących celów: Cel 1. Podwyższenie konkurencyjności głównych ośrodków miejskich Polski w przestrzeni europejskiej poprzez ich integrację funkcjonalną przy zachowaniu policentrycznej struktury systemu osadniczego sprzyjającej spójności. Cel 2. Poprawa spójności wewnętrznej i terytorialne równoważenie rozwoju kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania się czynników rozwoju, wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz wykorzystanie potencjału wewnętrznego wszystkich terytoriów. Cel 3. Poprawa dostępności terytorialnej kraju w różnych skalach przestrzennych poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej. Cel 4. Kształtowanie struktur przestrzennych wspierających osiągnięcie i utrzymanie wysokiej jakości środowiska przyrodniczego i walorów krajobrazowych Polski. Cel 5. Zwiększenie odporności struktury przestrzennej kraju na zagrożenia naturalne i utraty bezpieczeństwa energetycznego oraz kształtowanie struktur przestrzennych wspierających zdolności obronne państwa. Cel 6. Przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego. Szczegółową analizę spójności celów Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca na lata 2015-2020 z prognozą do roku 2025 z poszczególnymi celami Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 przedstawia poniższa tabela. 34
Tabela 5 Spójność Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca z Koncepcją Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 Cele Strategii Miasta Mielca Cele Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 Cel 1 Cel 2 Cel 3 Cel 4 Cel 5 Cel 6 Cel strategiczny 1.1. Zwiększenie liczby miejsc pracy na terenie miasta Cel strategiczny 2.1. Poprawa warunków prowadzenia edukacji w mieście Cel strategiczny 2.2. Wzrost poziomu partycypacji społeczeństwa w wydarzeniach kulturalnych organizowanych na terenie miasta Cel strategiczny 3.1. Wyraźna poprawa czystości ekologicznej miasta Cel strategiczny 4.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu i marginalizacji społecznej osób korzystających z form zabezpieczenia społecznego oraz zapewnienie mieszkańcom optymalnej jakości życia a także rozwijanie nowych usług i form oparcia społecznego. Cel strategiczny 4.2. Poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców Cel strategiczny 5.1. Poprawa stanu infrastruktury technicznej Cel strategiczny 5.2. Poprawa jakości transportu publicznego Cel strategiczny 5.3. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa komunikacyjnego w mieście Cel strategiczny 6.1. Zapewnienie zrównoważonego rozwoju przestrzeni miasta Cel strategiczny 7.1. Cel strategiczny 8.1. Zwiększenie liczby mieszkańców korzystających z różnych form rozwoju fizycznego Wzrost poziomu partycypacji społecznej w działania podejmowane na terenie miasta Źródło: Opracowanie własne 35
Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020 Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Celem strategicznym Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020 jest wzrost, zatrudnienie i spójność w horyzoncie długookresowym. Cel strategiczny obejmuje trzy cele szczegółowe: 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów, 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych, 3. Tworzenie warunków dla skutecznej, efektywnej i partnerskiej realizacji działań rozwojowych ukierunkowanych terytorialnie. Grafika 5 Cele Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020 Źródło: Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, Synteza Szczegółową analizę spójności celów Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca na lata 2015-2020 z prognozą do roku 2025 z poszczególnymi celami Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020 przedstawia poniższa tabela. 36
Tabela 6 Spójność Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca z Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego 2010-2020 Cele Strategii Miasta Mielca Cele Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020 Cel 1 Cel 2 Cel 3 Cel strategiczny 1.1. Zwiększenie liczby miejsc pracy na terenie miasta Cel strategiczny 2.1. Poprawa warunków prowadzenia edukacji w mieście Cel strategiczny 2.2. Wzrost poziomu partycypacji społeczeństwa w wydarzeniach kulturalnych organizowanych na terenie miasta Cel strategiczny 3.1. Wyraźna poprawa czystości ekologicznej miasta Cel strategiczny 4.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu i marginalizacji społecznej osób korzystających z form zabezpieczenia społecznego oraz zapewnienie mieszkańcom optymalnej jakości życia a także rozwijanie nowych usług i form oparcia społecznego. Cel strategiczny 4.2. Poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców Cel strategiczny 5.1. Poprawa stanu infrastruktury technicznej Cel strategiczny 5.2. Poprawa jakości transportu publicznego Cel strategiczny 5.3. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa komunikacyjnego w mieście Cel strategiczny 6.1. Zapewnienie zrównoważonego rozwoju przestrzeni miasta Cel strategiczny 7.1. Zwiększenie liczby mieszkańców korzystających z różnych form rozwoju fizycznego Cel strategiczny 8.1. Wzrost poziomu partycypacji społecznej w działania podejmowane na terenie miasta Źródło: Opracowanie własne 37
Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020. Aktualizacja Celem głównym Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020 jest wzrost wydajności pracy we wszystkich sektorach gospodarki Polski Wschodniej. W odpowiedzi na zidentyfikowane problemy i potrzeby rozwojowe Strategia rozwoju społeczno gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020 określa trzy strategiczne obszary rozwoju Polski Wschodniej, jakimi są: I. Innowacyjność: 1. Budowa trwałych przewag konkurencyjnych poprzez działania na rzecz podnoszenia poziomu technologicznego zaawansowania i innowacyjności w obszarze wiodących endogenicznych ponadregionalnych specjalizacji gospodarczych; 2. Wzmocnienie potencjału sektora nauki i badań w Polsce Wschodniej przy jednoczesnym wzmacnianiu powiązań i intensyfikacji współpracy między kluczowymi uczestnikami systemu innowacji; II. Zasoby pracy: 1. Przeciwdziałanie wykluczeniu na rynku pracy; 2. Wzmocnienie potencjału nowoczesnych kadr dla gospodarki opartej na wiedzy; III. Infrastruktura transportowa i elektroenergetyczna 1. Przełamywanie barier związanych z peryferyjnym położeniem Polski Wschodniej; 2. Wzmocnienie spójności wewnętrznej Polski Wschodniej; 3. Wzmocnienie bezpieczeństwa elektroenergetycznego Polski Wschodniej. Szczegółową analizę spójności celów Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca na lata 2015-2020 z prognozą do roku 2025 z poszczególnymi obszarami strategicznymi Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej przedstawia poniższa tabela. 38
Tabela 7 Spójność Strategii Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca ze Strategią rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020. Aktualizacja Cele Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020 Cele Strategii Miasta Mielca Innowacyjność Zasoby pracy Infrastruktura Cel strategiczny 1.1. Zwiększenie liczby miejsc pracy na terenie miasta Cel strategiczny 2.1. Poprawa warunków prowadzenia edukacji w mieście Cel strategiczny 2.2. Wzrost poziomu partycypacji społeczeństwa w wydarzeniach kulturalnych organizowanych na terenie miasta Cel strategiczny 3.1. Wyraźna poprawa czystości ekologicznej miasta Cel strategiczny 4.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu i marginalizacji społecznej osób korzystających z form zabezpieczenia społecznego oraz zapewnienie mieszkańcom optymalnej jakości życia a także rozwijanie nowych usług i form oparcia społecznego. Cel strategiczny 4.2. Poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców Cel strategiczny 5.1. Poprawa stanu infrastruktury technicznej Cel strategiczny 5.2. Poprawa jakości transportu publicznego Cel strategiczny 5.3. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa komunikacyjnego w mieście Cel strategiczny 6.1. Zapewnienie zrównoważonego rozwoju przestrzeni miasta Cel strategiczny 7.1. Zwiększenie liczby mieszkańców korzystających z różnych form rozwoju fizycznego Cel strategiczny 8.1. Wzrost poziomu partycypacji społecznej w działania podejmowane na terenie miasta Źródło: Opracowanie własne 39
Strategia Rozwoju Województwa - Podkarpackie 2020 Wizją Strategii Rozwoju Województwa - Podkarpackie 2020 jest województwo podkarpackie jako obszar zrównoważonego i inteligentnego rozwoju gospodarczego, wykorzystujące wewnętrzne potencjały oraz transgraniczne położenie, zapewniającym wysoką jakość życia mieszkańców. Celem głównym strategii jest: Efektywne wykorzystanie zasobów wewnętrznych i zewnętrznych dla zrównoważonego i inteligentnego rozwoju społeczno-gospodarczego drogą do poprawy jakości życia mieszkańców. Cele strategiczne strategii: Konkurencyjna i Innowacyjna Gospodarka Cel 1 Rozwijanie przewag regionu w oparciu o kreatywne specjalizacje jako przejaw budowania konkurencyjności krajowej i międzynarodowej Kapitał Ludzki i Społeczny Cel 2 Rozwój kapitału ludzkiego i społecznego jako czynników: innowacyjności regionu oraz poprawy poziomu życia mieszkańców Sieć Osadnicza Cel 3 Podniesienie dostępności oraz poprawa spójności funkcjonalno-przestrzennej jako element budowania potencjału rozwojowego regionu Środowisko i Energetyka Cel 4 Racjonalne i efektywne wykorzystanie zasobów z poszanowaniem środowiska naturalnego sposobem na zapewnienie bezpieczeństwa i dobrych warunków życia mieszkańców oraz rozwoju gospodarczego województwa Szczegółową analizę spójności celów Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca na lata 2015-2020 z prognozą do roku 2025 z poszczególnymi celami Strategii Rozwoju Województwa - Podkarpackie 2020 przedstawia poniższa tabela. 40
Tabela 8 Spójność Strategii Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca ze Strategią Rozwoju Województwa - Podkarpackie 2020 Cele Strategii Miasta Mielca Cele Strategii Rozwoju Województwa - Podkarpackie 2020 Konkurencyjna i Innowacyjna Gospodarka Kapitał ludzki i społeczny Sieć osadnicza Cel strategiczny 1.1. Zwiększenie liczby miejsc pracy na terenie miasta Cel strategiczny 2.1. Poprawa warunków prowadzenia edukacji w mieście Cel strategiczny 2.2. Wzrost poziomu partycypacji społeczeństwa w wydarzeniach kulturalnych organizowanych na terenie miasta Cel strategiczny 3.1. Wyraźna poprawa czystości ekologicznej miasta Cel strategiczny 4.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu i marginalizacji społecznej osób korzystających z form zabezpieczenia społecznego oraz zapewnienie mieszkańcom optymalnej jakości życia a także rozwijanie nowych usług i form oparcia społecznego. Cel strategiczny 4.2. Poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców Cel strategiczny 5.1. Środowisko i energetyka Poprawa stanu infrastruktury technicznej Cel strategiczny 5.2. Poprawa jakości transportu publicznego Cel strategiczny 5.3. Cel strategiczny 6.1. Cel strategiczny 7.1. Cel strategiczny 8.1. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa komunikacyjnego w mieście Zapewnienie zrównoważonego rozwoju przestrzeni miasta Zwiększenie liczby mieszkańców korzystających z różnych form rozwoju fizycznego Wzrost poziomu partycypacji społecznej w działania podejmowane na terenie miasta Źródło: Opracowanie własne 41
Programy operacyjne na szczeblu krajowym, ponadregionalnym i regionalnym Do określania szczegółowej zawartości programów operacyjnych punkt odniesienia stanowi Umowa Partnerstwa. Programy operacyjne precyzują specyficzne obszary wsparcia i instrumenty realizacji. Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego 2014 2020 Głównym celem Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego 2014-2020 jest wzmocnienie i efektywne wykorzystanie gospodarczego i społecznego potencjału regionu dla zrównoważonego i inteligentnego rozwoju województwa. Program formułuje ramy interwencji dla prowadzenia działań wpisujących się Strategię na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu - Europa 2020. Osie priorytetowe Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego 2014 2020 Oś priorytetowa I - Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka Oś priorytetowa II - Cyfrowe Podkarpackie Oś priorytetowa III - Czysta energia Oś priorytetowa IV Ochrona środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego Oś priorytetowa V Infrastruktura komunikacyjna Oś priorytetowa VI Spójność przestrzenna i społeczna Oś priorytetowa VII Regionalny rynek pracy Oś priorytetowa VIII Integracja społeczna Oś priorytetowa IX Jakość edukacji i kompetencji w regionie Oś priorytetowa X Pomoc techniczna Szczegółową analizę spójności celów Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca na lata 2015-2020 z prognozą do roku 2025 z poszczególnymi celami Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego 2014 2020 przedstawia poniższa tabela. 42
Tabela 9 Spójność Strategii Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca z Programem Operacyjnym Województwa Podkarpackiego 2014 2020 Cele Strategii Miasta Mielca Cele Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego 2014 2020 Oś priorytetowa I Oś priorytetowa II Oś priorytetowa III Oś priorytetowa IV Oś priorytetowa V Oś priorytetowa VI Oś priorytetowa VII Oś priorytetowa VIII Oś priorytetowa IX Oś priorytetowa X Cel strategiczny 1.1. Zwiększenie liczby miejsc pracy na terenie miasta Cel strategiczny 2.1. Poprawa warunków prowadzenia edukacji w mieście Cel strategiczny 2.2. Wzrost poziomu partycypacji społeczeństwa w wydarzeniach kulturalnych organizowanych na terenie miasta Cel strategiczny 3.1. Wyraźna poprawa czystości ekologicznej miasta Cel strategiczny 4.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu i marginalizacji społecznej osób korzystających z form zabezpieczenia społecznego oraz zapewnienie mieszkańcom optymalnej jakości życia a także rozwijanie nowych usług i form oparcia społecznego. Cel strategiczny 4.2. Poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców Cel strategiczny 5.1. Poprawa stanu infrastruktury technicznej Cel strategiczny 5.2. Poprawa jakości transportu publicznego Cel strategiczny 5.3. Cel strategiczny 6.1. Zapewnienie zrównoważonego rozwoju przestrzeni miasta Cel strategiczny 7.1. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa komunikacyjnego w mieście Zwiększenie liczby mieszkańców korzystających z różnych form rozwoju fizycznego Cel strategiczny 8.1. Wzrost poziomu partycypacji społecznej w działania podejmowane na terenie miasta Źródło: Opracowanie własne 43
Strategia Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Mielca Strategia Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Mielca definiuje trzy cele strategiczne, w ramach których wyznaczono pięć priorytetów: Priorytet 1. Wsparcie przedsiębiorczości Priorytet 2. Edukacja Priorytet 3. Rozwój społeczny Priorytet 4. Infrastruktura ochrony środowiska Priorytet 5. Bezpieczne ciągi komunikacyjne Grafika 6 Priorytety interwencji MOF Mielca Źródło: Strategia Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Mielca Szczegółową analizę spójności celów Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta Mielca na lata 2015-2020 z prognozą do roku 2025 z poszczególnymi priorytetami Strategii Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Mielca przedstawia poniższa tabela. 44