Przedmiotowy system oceniania Państwowej Szkoły Muzycznej I i II st. im. M. Karłowicza w Katowicach Przedmiot główny: Śpiew solowy Cele PSO Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć Pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu jego rozwoju oraz motywowanie go do dalszej pracy Dostarczanie rodzicom (opiekunom) i nauczycielom innych przedmiotów informacji o postępach i uzdolnieniach ucznia oraz ewentualnych trudnościach w uczeniu się Formy oceniania umiejętności przedmiotowych Popisy klasowe, sekcyjne i międzysekcyjne Przesłuchania szkolne i pozaszkolne Egzaminy klasyfikacyjne Koncerty Konkursy Aktywność: frekwencja, przygotowanie do zajęć, stopień opanowania zadanego materiału Treści nauczania 1. Historia wokalistyki, budowa organu głosowego i jego higiena. 2. Prawidłowe funkcjonowanie organu głosowego. 3. Technika śpiewu. 4. Interpretacja muzyczna z uwzględnieniem znajomości kanonów stylu i formy muzycznej. 5. Czytanie a vista. 6. Samodzielna praca nad utworem. 7. Technika pracy nad opanowaniem pamięciowym utworu i praktyka estradowa. 8. Muzykowanie zespołowe. 9. Literatura wokalna. Osiągnięcia uczniów 1.Znajomość budowy aparatu głosowego, jego części i zasad ich wzajemnego współdziałania ( nos, podniebienie, krtań, płuca, przepona). Znajomość zasad higieny głosu. 2. Opanowanie prawidłowej postawy, swobodnego posługiwania się aparatem oddechowym z uwzględnieniem znaczenia artykulacyjnego poszczególnych elementów. Opanowanie zasad prawidłowej emisji i umiejętności biegłego wykonywania wokaliz. 3. Doskonalenie techniki śpiewu z uwzględnieniem: - kształtowania samogłosek i spółgłosek - właściwego wdechu i wydechu - odpowiedniej pracy przepony
- opanowania umiejętności korekty intonacji - wypracowanie prawidłowego ataku dźwięku - stosowanie legata jako podstawowej formy artykulacji - wyrabianie nawyku precyzji wymowy. 4. Umiejętność frazowania i operowania zróżnicowaną barwą i sposobami artykulacji. Interpretowanie utworu zgodnie z jego budową formalną i charakterem epoki. Umiejętność posługiwania się dynamiką i agogiką. Rozumienie pojęć muzycznych, samodzielne odnajdowanie środków wyrazu i określanie charakteru utworu. Indywidualna interpretacja utworu. 5. Umiejętność samodzielnego i bezbłędnego odczytania tekstu nutowego. Umiejętność prawidłowego czytania a vista utworów o różnym stopniu trudności we właściwym tempie. 6. Umiejętność samodzielnego przygotowania łatwego utworu pod względem technicznowykonawczym. Umiejętność samodzielnej pracy nad utworem ( pokonywanie trudnych miejsc, opanowanie pamięciowe utworu). Umiejętność świadomego ćwiczenia i właściwej współpracy z akompaniatorem. 7. Umiejętność koncentrowania się i pokonywania tremy podczas wykonywania utworu. Umiejętność osiągnięcia swobody podczas występu estradowego. Umiejętność dokonywania właściwej samooceny wykonania utworu. Posługiwanie się różnymi formami zapamiętywania. 8. Umiejętność muzykowania zespołowego. 9. Opanowanie literatury wokalnej w następującym zakresie: wprawki i ćwiczenia różnych autorów, pieśni i arie klasyczne, romantyczne i współczesne. Klasa I Treści nauczania: zadania techniczno-wykonawcze -praca nad oceną charakterystyki głosu i możliwości jego rozwoju ( skala, granice rejestrów, barwa, dynamika). -elementarne wiadomości z zakresu emisji i higieny głosu ( oddychanie, fonacja, artykulacja, rezonans, rejestry) -kształtowanie prawidłowej postawy śpiewaczej, elastyczność aparatu fonacyjnego i oddechowego, poprawnej artykulacji. -formowanie prawidłowej pracy muskulatury aparatu głosowego i eliminowanie zbędnych napięć mięśniowych oraz wad artykulacyjnych. -wyrabianie podstawowych nawyków ruchowych mięśni fonacyjnych i oddechowych, a w szczególności nawyku rozwarcia krtani. -ćwiczenia całej skali głosu ze szczególną koncentracją pracy w średnicy głosu. -ćwiczenia legato, ćwiczenia dynamiki, rozróżnianie trzech rodzajów ataku dźwięku. Ćwiczenia głosowe na wszystkich samogłoskach w połączeniu ze spółgłoskami. -pobudzanie wyobraźni dźwiękowej i wrażliwości intonacyjnej. Roczne wymagania repertuarowe
- 10 etiud wokalnych - 3 arie starowłoskie - 2 utwory polskiego kompozytora - 5 utworów dowolnych Kryteria oceniania zgodnie ze stopniem realizacji treści nauczania i wymagań repertuarowych Ocenę celującą otrzymuje uczeń spełniający wymagania na ocenę bardzo dobrą, wyróżniający się indywidualnością artystyczną, realizujący program wyższych lat nauki. Ocena: bardzo dobry - śpiew naturalny, wolny od wszelkich napięć i usztywnień krtani ( głównie w średnicy) - elementarne umiejętności w zakresie oddychania oraz prawidłowego otwarcia aparatu głosowego. - prawidłowo formowane samogłoski i spółgłoski. - dobra dykcja - bezbłędne odczytywanie tekstu - właściwe fazowanie - bezbłędne opanowanie pamięciowe utworu - systematyczna praca Ocena: dobry - głos prowadzony prawidłowo, aczkolwiek z drobnymi niedoskonałościami (drobny szmer w głosie, brak naturalnej wibracji) - pojedyncze błędy intonacyjne - odczytywanie tekstu z drobnymi błędami - frazowanie, dynamika nie zawsze właściwie realizowane - drobne potknięcia pamięciowe - praca nie zawsze systematyczna Ocena: dostateczny - śpiew mało swobodny ( siłowy, zaciśnięty aparat głosowy) - błędy intonacyjne wynikające z wadliwej emisji głosu - mało precyzyjna dykcja - tekst odczytywany z licznymi błędami - mała wrażliwość na frazowanie - słabe opanowanie pamięciowe utworu - brak systematyczności w pracy - długi czas realizacji utworów Ocena: dopuszczający (ocena nie promuje do następnej klasy) - śpiew siłowy - całkiem usztywniony i zaciśnięty aparat głosowy - wadliwa intonacja - zaburzenia w funkcjonowaniu rejestrów głosowych ( nadużywanie rejestru piersiowego) - niezgodność z tekstem muzycznym - brak wyczucia frazy - niesystematyczna praca - brak postępów w nauce Ocenę niedostateczną - otrzymuje uczeń, który nie rokuje nadziei na dalszy rozwój, nie spełnia wymogów edukacyjnych na ocenę dopuszczającą.
Klasa II wokalna Treści nauczania: zadania techniczno-wykonawcze - ogólne wiadomości z zakresu anatomii i fizjologii krtani - rozwijanie techniki oddychania - pobudzanie rezonansu i wysokiej pozycji głosu - wyrabianie świadomego posługiwania się rejestrami głosu ze szczególnym uwzględnieniem rejestru głowowego - wypracowanie dźwięcznej i nośnej średnicy głosu w powiązaniu z podparciem oddechowym - ćwiczenia legato i staccato. Prawidłowy atak dźwięku.ćwiczenia dynamiki - praca nad techniką ucznia przy pomocy dobieranych indywidualnie ćwiczeń artykulacyjnych w zależności od cech jego głosu - pobudzanie wrażliwości emocjonalnej w stosunku do utworu wokalnego z uwzględnieniem tekstu literackiego oraz faktury muzycznej - kierowanie próbami samodzielnego opracowania łatwego utworu z tekstem literackim lub wokalizy Roczne wymagania repertuarowe (minimum programowe) - 6 etiud wokalnych - 4 arie starowłoskie - 2 utwory klasyczne - 2 utwory polskiego kompozytora - 2 utwory dowolne Kryteria oceniania, zgodnie ze stopniem realizacji treści nauczania i wymagań repertuarowych. Ocenę celującą otrzymuje uczeń spełniający wymagania na ocenę bardzo dobrą, wyróżniający się indywidualnością artystyczną, realizujący program wyższych lat nauki. Ocena: bardzo dobry - swobodny, naturalny śpiew pozbawiony napięć i usztywnień - wyrównany dźwięk w skali danego głosu - prawidłowo otwarty aparat głosowy - dobrze funkcjonujące rezonatory głosowe - elementarne umiejętności oddechowe - prawidłowa dykcja - bezbłędne odczytanie tekstu muzycznego - właściwe frazowanie, przekonywująca interpretacja - bezbłędne opanowanie pamięciowe utworu - systematyczna praca Ocena: dobry - głos prowadzony prawidłowo, aczkolwiek z drobnymi niedoskonałościami (drobny - szmer w głosie, brak wibracji) - słabo wyrównane rejestry głosowe - drobne błędy intonacyjne wynikające z błędów emisyjnych
- niezbyt precyzyjna dykcja - frazowanie, artykulacja, dynamika nie zawsze do końca realizowane - odczytanie tekstu z drobnymi błędami - drobne potknięcia pamięciowe - praca nie zawsze systematyczna Ocena: dostateczny - napięcia i usztywnienia aparatu głosowego - duży szmer w głosie - forsowanie dźwięku - błędy intonacyjne wynikające z błędnej emisji - mało czytelna dykcja - tekst odczytany z licznymi błędami - mała wrażliwość na frazowanie - słabe opanowanie pamięciowe - brak systematycznej pracy - długi czas realizacji utworów Ocena: dopuszczająca ( ocena nie promuje do następnej klasy) - śpiew siłowy, forsujący - zaciśnięta krtań - zaburzenia rejestrów głosowych - wadliwa intonacja - mało zrozumiała dykcja - niezgodność z tekstem muzycznym - brak wyczucia frazy - niesystematyczna praca - brak postępów w nauce Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie rokuje nadziei na dalszy rozwój, nie spełnia wymogów edukacyjnych na ocenę dopuszczającą. Klasa III wokalna Treści nauczania: zadania techniczno-wykonawcze - podsumowanie wiadomości o podstawach nauki śpiewu - omawianie cech stylów muzycznych w aspekcie poznawanej techniki wokalnej - utrwalanie techniki oddychania oraz wysokiej pozycji głosu - uszlachetnianie barwy głosu przez koordynację funkcji rezonatorów i rejestrów głosowych - ćwiczenia legato, staccato i niektóre ozdobniki- w zależności od repertuaru - ćwiczenia dynamiki od mp p i mf f - wypracowanie nośnej i dźwięcznej artykulacji oraz sugestywnej dykcji w przerabianych utworach. - wnikliwa praca nad interpretacją utworu z zastosowaniem poznanych środków technicznych- odpowiednich do treści utworu. - powierzanie uczniowi samodzielnego opracowania łatwych utworów z zastosowaniem odpowiednich elementów techniki oraz czytania a vista łatwego repertuaru wokalnego. Roczne wymagania repertuarowe (minimum programowe)
- 4 etiudy wokalne - 4 arie starowłoskie - 2 utwory klasyczne - 2 utwory polskie - 2 utwory niemieckiego romantyka - 4 utwory dowolne Kryteria oceniania zgodnie ze stopniem realizacji treści nauczania i wymagań repertuarowych Ocenę celującą - otrzymuje uczeń spełniający wymagania na ocenę bardzo dobrą, wyróżniający się indywidualnością artystyczną, realizujący program wyższych lat nauki. Ocena: bardzo dobry - postępy w technice oddechowej - swobodne,naturalne prowadzenie głosu - wyrównany dźwięk w skali głosu - swobodne posługiwanie się głosem w skali półtoraoktawowej - precyzyjna i zrozumiała dykcja - umiejętność różnicowania dynamicznego - różnorodna, prawidłowa artykulacja (legato, staccato, ozdobniki) - bezbłędne odczytanie tekstu - właściwe frazowanie - bezbłędne opanowanie pamięciowe utworu - realizacja utworów o najwyższym stopniu trudności dla całego roku - systematyczna i świadoma praca Ocena: dobry - prawidłowy, lecz nie zawsze swobodny sposób prowadzenia głosu - drobne błędy intonacyjne wynikające z technicznych błędów - niewielkie błędy dykcyjne - wyrównany dźwięk w prawie całej skali głosu - frazowanie, artykulacja, dynamika realizowane mało dokładnie - odczytywanie utworu z drobnymi błędami - realizacja utworów o średnim stopniu trudności - praca nie zawsze świadoma i systematyczna Ocena: dostateczny - śpiew mało swobodny( miejscami ściśnięty lub forsujący) - niezadowalająca nośność dźwięku - ograniczona skala głosu - błędy intonacyjne wynikające z braków technicznych - mało zrozumiała dykcja - tekst odczytany z licznymi błędami - mała wrażliwość na frazowanie - słabe opanowanie pamięciowe - realizacja utworów o najniższym stopniu trudności - brak systematyczności w pracy - długi okres realizacji utworu Ocena: dopuszczająca ( ocena nie promuje do następnej klasy) - siłowa, forsująca fonacja
- ograniczona skala głosu - brak podparcia oddechowego - wadliwa intonacja - niezrozumiała dykcja - niezgodność z tekstem muzycznym - brak wyczucia frazy - realizacja utworów z niższego roku nauki - nie zrealizowanie minimum programowego - niesystematyczna praca - brak postępów w nauce Ocena: niedostateczna jak w klasie II Klasa IV wokalna Treści nauczania: zadania techniczno-wykonawcze - wymagania świadomego posługiwania się umiejętnościami technicznymi z poprzednich lat nauki na odpowiednim repertuarze wokalnym - analiza stylów w powiązaniu z techniką wokalną w przerabianych utworach - stosowanie techniki oddychania pozwalające na swobodne śpiewanie od piano do forte - wypracowanie estetycznej ciepłej barwy głosu z przewagą zabarwienia głowowego. - wykształcenie umiejętności śpiewania mezza voce w całej skali w oparciu o technikę oddechową i wyrównanie rejestrów. - osiągnięcie elastyczności w całej skali głosu w ćwiczeniach rozległych pasaży i gam. - wypracowanie umiejętności stosowania w wykonywanych utworach odpowiednich rodzajów dźwięku, zabarwienia, a także ozdobników i dynamiki oraz posługiwanie się prawidłową artykulacją z wykorzystaniem rezonansu poszczególnych głosek - praca nad sugestywną ekspresją wykonywanych utworów wokalnych z zastosowaniem opanowanych elementów techniki wokalnej - czytanie a vista utworów wokalnych Roczne wymagania repertuarowe - 4 etiudy wokalne - 2 arie starowłoskie - utwór J.S. Bacha - utwór W. A. Mozarta + 1 utwór klasyczny innego kompozytora - 3 utwory polskie ( w tym jeden współczesny) - 2 pieśni okresu Romantyzmu - 2 utwory XX wieku - aria operowa - 4 utwory dowolne Kryteria oceniania zgodnie ze stopniem realizacji treści nauczania i wymagań repertuarowych
Ocenę celującą otrzymuje uczeń spełniający wymagania oceny bardzo dobry, wyróżniający się indywidualnością artystyczną, realizujący program o wysokim stopniu trudności, ponadto wykazujący się osiągnięciami na szczeblu regionalnym lub ogólnopolskim Ocena: bardzo dobry - swobodne, wolne od napięć prowadzenie głosu - sprawna technika oddechowa - głos wyrównany w całej skali - prawidłowa praca rezonatorów - umiejętność śpiewania od piano do forte,jak również techniką mezza voce - umiejętność prawidłowego artykułowania legato, staccato, ozdobników - sugestywna i zrozumiała dykcja - bezbłędne odczytanie tekstu - zaplanowana dynamika - prawidłowa interpretacja, sugestywna ekspresja - bezbłędne opanowanie pamięciowe - czytanie a vista niezbyt skomplikowanych utworów - opanowanie estradowe - systematyczna i świadoma praca Ocena: dobry - prawidłowy, lecz nie zawsze swobodny sposób prowadzenia głosu - niezbyt elastyczne poruszanie się w całej skali głosu - pojedyncze błędy intonacyjne - niewielkie błędy dykcyjne - odczytanie tekstu z drobnymi błędami - frazowanie, artykulacja, dynamika mało dokładnie realizowane - drobne potknięcia pamięciowe - realizacja utworów o średnim stopniu trudności - praca nie zawsze systematyczna Ocena: dostateczna - mało swobodny sposób prowadzenia głosu ( forsowanie, zaciśnięcie krtani, szmery) - niezadowalająca technika oddechowa - ograniczona skala głosu - głos mało wyrównany rejestrowo - frazowanie, dynamika, artykulacja realizowane mało dokładnie - błędy intonacyjne - tekst odczytany z licznymi błędami - mała wrażliwość na frazowanie - słabe opanowanie pamięciowe - realizacja utworów o najniższym stopniu trudności - brak systematyczności pracy - długi okres realizacji utworów Ocena: dopuszczająca ( uniemożliwia dopuszczenie do dyplomu oraz ukończenie klasy IV-tej) - siłowa, forsująca fonacja
- niesprawna technika oddechowa - niewyrównane rejestry - wadliwa intonacja - niezrozumiała dykcja - niezgodność z tekstem muzycznym - brak wyczucia frazy - niesystematyczna praca - niezrealizowane minimum programowe - brak postępów w nauce Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą.