Wybrane definicje i warunki prawne obowiązujące w projektowaniu urbanistycznym RODZAJE ZABUDOWY zabudowa jednorodzinna - jeden budynek mieszkalny jednorodzinny lub zespół takich budynków, wraz z budynkami garażowymi i gospodarczymi budynek mieszkalny jednorodzinny - budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30 % powierzchni całkowitej budynku zabudowa śródmiejska - zgrupowanie intensywnej zabudowy na obszarze funkcjonalnego śródmieścia, który to obszar stanowi faktyczne lub przewidywane w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego centrum miasta lub dzielnicy miasta zabudowa zagrodowa - budynki mieszkalne, budynki gospodarcze lub inwentarskie w rodzinnych gospodarstwach rolnych, hodowlanych lub ogrodniczych oraz w gospodarstwach leśnych
ODLEGŁOŚCI BUDYNKÓW OD GRANICY Z SĄSIEDNIĄ DZIAŁKĄ BUDOWLANĄ Budynek na działce budowlanej należy sytuować w odległości od granicy z sąsiednią działką budowlaną nie mniejszej niż: 4 m - w przypadku budynku zwróconego ścianą z otworami okiennymi lub drzwiowymi w stronę tej granicy, 3 m - w przypadku budynku zwróconego ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych w stronę tej granicy. Możliwe jest sytuowanie budynku zwróconego ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych w stronę granicy działki w odległości 1,5 m od tej granicy lub bezpośrednio przy tej granicy, jeżeli wynika to z ustaleń planu miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. W zabudowie jednorodzinnej dopuszcza się: sytuowanie budynku ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych bezpośrednio przy granicy z sąsiednią działką budowlaną lub w odległości mniejszej niż 3m, lecz nie mniejszej niż 1,5 m, na działce budowlanej o szerokości mniejszej niż 16 m, sytuowanie budynku bezpośrednio przy granicy z sąsiednią działką budowlaną, jeżeli będzie on przylegał całą powierzchnią swojej ściany do ściany budynku istniejącego na sąsiedniej działce.
DOJAZD DO DZIAŁEK BUDOWLANYCH Do działek budowlanych należy zapewnić dojście i dojazd umożliwiający dostęp do drogi publicznej. Szerokość jezdni nie może być mniejsza niż 3 m. Dopuszcza się zastosowanie dojścia i dojazdu do działek budowlanych w postaci ciągu pieszo-jezdnego, pod warunkiem że ma on szerokość nie mniejszą niż 5 m, umożliwiającą ruch pieszy oraz ruch i postój pojazdów.
PARKINGI Wymagania w zakresie lokalizacji parkingów: Minimalna odległość wydzielonych miejsc postojowych samochodów osobowych od okien w budynku mieszkalnym oraz od placu zabaw i boiska dla dzieci i młodzieży wynosi: 7 m - w przypadku do 4 stanowisk włącznie, 10 m - w przypadku 5 do 60 stanowisk włącznie, 20 m - w przypadku większej liczby stanowisk, z uwzględnieniem. Minimalna odległość wydzielonych miejsc postojowych dla samochodów osobowych od granicy działki budowlanej wynosi: 3 m - w przypadku do 4 stanowisk włącznie, 6 m - w przypadku 5-60 stanowisk włącznie, 16 m - w przypadku większej liczby stanowisk. Zachowanie podanych odległości nie jest wymagane przy sytuowaniu miejsc postojowych między liniami rozgraniczającymi ulicę.
Wymiary stanowisk postojowych, w zależności od ich usytuowania w stosunku do krawędzi jezdni: dla samochodów osobowych Rodzaj pojazdu Długość Usytuowanie pod kątem ( ) 1 (m) Samochód osobowy 90 4,50 0 6,00 Samochód osobowy z przyczepą 0 10,00 2,50 Samochód dla osób niepełnosprawnych 90 4,50 3,60 Szerokość (m) 2,30 2,50 2 dla samochodów ciężarowych i autobusów Rodzaj pojazdu Usytuowanie pod kątem ( ) 1 (m) Długość Samochód ciężarowy 90 8,00 0 15,00 Autobus 90 10,00 0 19,00 Szerokość (m) 3,50 3,00 4,00 3,00 Samochód ciężarowy z przyczepą lub członowy 1 2 3 90 3 60 3 0 19,00 19,00 30,00 3,50 3,50 3,00 Wymiary stanowisk postojowych przy innych kątach usytuowania w stosunku do krawędzi jezdni powinny być ustalone z zachowaniem wymiarów podanych dla kąta 90. W tabeli podano wielkości wg warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. Wg warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, stanowiska usytuowane wzdłuż jezdni powinny mieć szerokość - 3,6 m, z możliwością jej ograniczenia do 2,3 m w przypadku zapewnienia możliwości korzystania z przylegającego dojścia lub ciągu pieszojezdnego. Stanowiska postojowe samochodów ciężarowych z przyczepami lub członowych powinny być wykonane jako przelotowe.
Szerokość jezdni manewrowej przy stanowiskach postojowych: Rodzaj pojazdu Usytuowanie stanowiska w stosunku do krawędzi jezdni ( ) Samochód osobowy 90 60 45 0 Samochód ciężarowy 90 60 45 0 Autobus 90 60 45 0 Szerokość jezdni manewrowej (m)* 5,00 4,00 3,50 3,00 12,00 7,50 6,00 3,50 16,00 10,00 7,50 3,50 * Przy kącie innym niż podany w tabeli powinna być przyjęta szerokość jezdni manewrowej jak dla najbliższego kąta większego.
ZIELEŃ I REKREACJA Na działkach budowlanych, przeznaczonych pod: zabudowę wielorodzinną, budynki opieki zdrowotnej (z wyjątkiem przychodni) budynki oświaty i wychowania co najmniej 25% powierzchni działki należy urządzić jako powierzchnię terenu biologicznie czynnego, jeżeli inny procent nie wynika z ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Odległość placów zabaw dla dzieci powinna wynosić co najmniej 10 m od: - linii rozgraniczających ulicę - okien pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi - miejsc gromadzenia odpadów.
DROGI I ULICE Drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie: drogi krajowe drogi wojewódzkie drogi powiatowe drogi gminne Drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym tych dróg są drogami wewnętrznymi. Ulica to droga na terenie zabudowy lub przeznaczonym do zabudowy zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Ulice leżące w ciągu dróg publicznych należą do tej samej kategorii co te drogi.
Ze względu na wymagania techniczne i użytkowe drogi i ulice dzieli się na następujące klasy: autostrady, oznaczone dalej symbolem "A", ekspresowe, oznaczone dalej symbolem "S", główne ruchu przyspieszonego, oznaczone dalej symbolem "GP", główne, oznaczone dalej symbolem "G", zbiorcze, oznaczone dalej symbolem "Z", lokalne, oznaczone dalej symbolem "L", dojazdowe, oznaczone dalej symbolem "D". Drogi zaliczone do jednej z kategorii powinny mieć parametry techniczne i użytkowe odpowiadające następującym klasom dróg: drogi krajowe - klasy A, S, GP i wyjątkowo klasy G, drogi wojewódzkie - klasy G, Z i wyjątkowo klasy GP, drogi powiatowe - klasy G, Z i wyjątkowo klasy L, drogi gminne - klasy L, D i wyjątkowo klasy Z.
Minimalna szerokość dróg i ulicy w liniach rozgraniczających: Najmniejsza szerokość w liniach rozgraniczających ulicy i drogi o przekroju jednojezdniowym (m) dwujezdniowym (m) klasa ulicy/drogi 1 1 x2 2 2 1 x2 2 2 1 x3 2 ulica droga ulica droga ulica droga A - - - 60-70 S - 30 40 40 50 50 GP 30 25 40 35 50 45 G 25 25 35 35 45 - Z 20 20 30 30 - - L 12 15 - - - - D 10 15 - - - - 1 ilość jezdni 2 ilość pasów ruchu w jezdni
Minimalna szerokość pasów ruchu: Szerokość pasa ruchu (m) na drodze klasy Usytuowa-nie drogi Poza terenem zabudowy na terenie zabudowy A S GP G Z L D 3,75 3,50 3,50 3,00-3,50 2,75-3,00 2,50-2,75 2,50-2,75 3,50 3,50 3,50 3,50 3,50 3,00 2,50-2,25 W strefie zamieszkania szerokość pasa terenu przeznaczonego do ruchu pojazdów i pieszych powinna być dostosowana do potrzeb; nie powinna być ona mniejsza, niż wynika to z warunków określonych w przepisach dotyczących dróg pożarowych.
Minimalne promienie łuków dla dróg klasy Z, L i D: Prędkość projektowa (km/h) 60 50 40 30 Promień łuku kołowego drogi na terenie zabudowy(m)* *Przy pochyleniu poprzecznym jezdni 5% - 7% jeżeli jezdnia jest ograniczona krawężnikami jeżeli jezdnia nie jest ograniczona krawężnikami 120-140 70-80 50 30 125 200 80-125 50-75 30-50 Na drodze klasy D dopuszcza się zmniejszenie promienia łuku w planie do 20 m, a przy kącie załamania trasy zbliżonym do 90 - do 12 m.
SKRZYŻOWANIA, ZJADZY Wymagania dla drogi klasy Z: - odstępy między skrzyżowaniami na terenie zabudowy nie powinny być mniejsze niż 300 m - wyjątkowo dopuszcza się odstępy między skrzyżowaniami na terenie zabudowy nie mniejsze niż 150 m - należy dążyć do ograniczenia liczby zjazdów, szczególnie do terenów przeznaczonych pod nową zabudowę. Kąt przecięcia osi dróg na skrzyżowaniu powinien być zbliżony do kąta 90, z dopuszczalnym odchyleniem nie większym niż 30, jeśli są spełnione wymagania widoczności na skrzyżowaniu. Na skrzyżowaniu ulicy klasy L lub D z ulicą klasy L lub D, a także na skrzyżowaniu ulicy klasy Z z ulicą klasy L lub D powinny być stosowane narożne ścięcia linii rozgraniczających nie mniejsze niż 5 m x 5 m.
PLACE DO ZAWRACANIA W wypadku nieprzelotowego zakończenia drogi klasy L lub D wykonuje się plac do zawracania samochodów. Warunki jakie powinien spełniać plac do zawracania samochodów: plac dla samochodów osobowych powinien mieć promień nie mniejszy niż 6,0 m, plac dla samochodów ciężarowych powinien mieć promień nie mniejszy niż 9,0 m lub kształt kwadratu o wymiarach nie mniejszych niż 12,5 m x 12,5 m. W wypadku gdy droga klasy L lub D jest zaliczona do dróg pożarowych, plac do zawracania powinien mieć wymiary nie mniejsze niż 20,0 m x 20,0 m.
ODLEGŁOŚCI ZABUDOWY OD DROGI Minimalne odległości obiektów budowlanych od dróg mierzone od zewnętrznej krawędzi jezdni: Lp Rodzaj drogi W terenie zabudowy poza terenem zabudowy 1 Autostrada 30 m 50 m 2 Droga ekspresowa 20 m 40 m 3 Droga ogólnodostępna: krajowa 10 m 25 m wojewódzka powiatowa 8 m 20 m gminna 6 m 15 m
CHODNIKI Na ulicy klasy Z, L lub D chodnik może być usytuowany bezpośrednio przy jezdni lub przy pasie postojowym. Ulica klasy L lub D w strefie zamieszkania może nie mieć wyodrębnionej jezdni i chodników. Szerokość chodnika przy jezdni lub przy pasie postojowym nie powinna być mniejsza niż 2,0 m. Szerokość chodnika powinna być odpowiednio zwiększona, jeżeli oprócz ruchu pieszych jest on przeznaczony do usytuowania urządzeń technicznych, w szczególności podpór znaków drogowych, słupów, drzew, wejść lub zjazdów utrudniających ruch pieszych. Szerokość chodnika odsuniętego od jezdni lub szerokość samodzielnego ciągu pieszego nie powinna być mniejsza niż 1,5 m.
ŚCIEŻKI ROWEROWE Minimalna szerokość ścieżki rowerowej wynosi: 1,5 m - gdy jest ona jednokierunkowa 2,0 m - gdy jest ona dwukierunkowa 2,5 m - gdy ze ścieżki jednokierunkowej mogą korzystać piesi ZIELEŃ W DRODZE (publicznej) Minimalna szerokość pasa zieleni wynosi 3,0 m, jeżeli jest to: - rząd drzew, - żywopłot - pasmo krzewów. Minimalna odległość pnia drzewa od krawędzi jezdni wynosi 3,0 m.
DROGI POŻAROWE W miastach na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej wymagane jest zapewnienie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru (hydranty zewnętrzne). Hydranty zewnętrzne umieszcza się wzdłuż ulic oraz przy ich skrzyżowaniach, przy zachowaniu odległości: między hydrantami - do 150 m; od zewnętrznej krawędzi jezdni drogi lub ulicy - do 15 m; najbliższego hydrantu od chronionego obiektu budowlanego - do 75 m; Droga prowadząca do stanowiska czerpania wody do celów przeciwpożarowych musi spełniać wymagania drogi pożarowej. Wymagania dla drogi pożarowej Minimalna szerokość drogi pożarowej powinna wynosić 3-4 m (zależności od rodzaju terenu na którym jest sytuowana). Najmniejszy promień zewnętrznego łuku drogi pożarowej nie może wynosić mniej niż 11 m. Droga pożarowa: - powinna zapewniać przejazd bez cofania lub - powinna być zakończona placem manewrowym o wymiarach 20 m x 20 m, lub - możne mieć inne rozwiązania umożliwiające zawrócenie pojazdu. Dopuszcza się wykonanie odcinka drogi pożarowej o długości nie większej niż 15 m, z którego wyjazd jest możliwy jedynie przez cofanie pojazdu.
PODSTAWA PRAWNA Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Tekst jednolity: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 124, poz. 1030) Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43, poz. 430 z późn, zm.)