PODSTAWA PROGRAMOWA A ORGANIZACJA ZAJĘĆ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

AWFiS w Gdańsku PODSTAWA PROGRAMOWA A ORGANIZACJA ZAJĘĆ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Wychowanie jest to sztuka, której nikt dotąd nie umie, jest to kurs, który jakaś dobra głowa dopiero ma ułożyć. Jędrzej Śniadecki

PODSTAWA PROGRAMOWA WF ZALECANE WARUNKI I SPOSÓB REALIZACJI Szkoła, uwzględniając wymagania określone w podstawie programowej, powinna rozwijać własną ofertę programową w odniesieniu do zajęć wychowania fizycznego, w tym zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych

Formy organizacyjne szkolnego WF: - lekcje (obowiązkowe), - zajęcia pozalekcyjne (obowiązkowe i nieobowiązkowe), - zajęcia pozaszkolne (obowiązkowe i nieobowiązkowe).

Liczba obowiązkowych godzin WF w polskich szkołach I etap edukacji: 3 godz. tygodniowo x ok. 35 tygodni = 105 godz. rocznie nie mniej niż 290 godzin w ciągu trzech lat, II i III etap edukacji: 4 godz. tyg. x ok. 35 tyg. = 140 godz. obowiązkowych rocznie nie mniej niż 385 godzin w ciągu trzech lat, możliwe warianty: 4 lekcje tygodniowo lub 2 lekcje tygodniowo + 2 godz. obowiązkowych zajęć pozalekcyjnych bądź pozaszkolnych IV etap edukacji: 3 godz. tygodniowo x ok. 35 tygodni = 105 godz. rocznie nie mniej niż 290 godzin w ciągu trzech lat, możliwe warianty: 3 lekcje tygodniowo lub 1 lekcja + 2 godz. obowiązkowych zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych

Rozporządzenie MEN w sprawie dopuszczalnych form realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego z 8 sierpnia 2011 r. 1. 1. Obowiązkowe zajęcia wychowania fizycznego dla uczniów klas IV - VI szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych są realizowane w formie: 1) zajęć klasowo-lekcyjnych; 2) zajęć do wyboru przez uczniów: zajęć sportowych, zajęć sprawnościowo-zdrowotnych, zajęć tanecznych lub aktywnej turystyki. 2. Zajęcia klasowo-lekcyjne są realizowane w wymiarze nie mniejszym niż: 1) 2 godziny lekcyjne tygodniowo w szkołach podstawowych i gimnazjach; 2) 1 godzina lekcyjna tygodniowo w szkołach ponadgimnazjalnych. 2. Dopuszcza się możliwość łączenia, w okresie nie dłuższym niż 4 tygodnie, godzin zajęć do wyboru przez uczniów, z zachowaniem liczby godzin przeznaczonych na te zajęcia. ( ) 4. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 września 2011 r.

Rozporządzenie MEN w sprawie dopuszczalnych form realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego z 8 sierpnia 2011 r. 3. 1. Dyrektor szkoły przygotowuje propozycję zajęć do wyboru przez uczniów, uwzględniając: 1) potrzeby zdrowotne uczniów, ich zainteresowania oraz osiągnięcia w danym sporcie lub aktywności fizycznej; 2) uwarunkowania lokalne; 3) miejsce zamieszkania uczniów; 4) tradycje sportowe środowiska lub szkoły; 5) możliwości kadrowe. 2. Propozycję zajęć, o której mowa w ust. 1, po uzgodnieniu z organem prowadzącym i po zaopiniowaniu przez radę pedagogiczną i radę szkoły lub radę rodziców, dyrektor szkoły przedstawia do wyboru uczniom. 3. Uczniowie, z wyłączeniem uczniów pełnoletnich, dokonują wyboru zajęć za zgodą rodziców.

Rozporządzenie MEN w sprawie dopuszczalnych form realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego z 8 sierpnia 2011 r. Uzasadnienie Pojęcie zajęcia klasowo-lekcyjne" oznacza, że uczniowie szkoły podzieleni są na grupy zwane klasami" i odbywają zajęcia w formie lekcji" zgodnie z tygodniowym planem nauczania. Podkreślić należy, że pojęcie zajęcia klasowo-lekcyjne oznacza formę prowadzenia zajęć (grupa uczniów zwana klasą uczestniczy w lekcji"), nie zaś miejsce prowadzenia tych zajęć. Zgodnie z zalecanymi warunkami i sposobem realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego z przedmiotu wychowanie fizyczne, zajęcia wychowania fizycznego nie mogą być prowadzone w sali lekcyjnej. Mogą być one realizowane jedynie w sali sportowej, gimnastycznej, na boisku szkolnym lub innym obiekcie sportowym, do którego szkoła ma dostęp.

Rozporządzenie MEN w sprawie dopuszczalnych form realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego z 8 sierpnia 2011 r. Uzasadnienie W 1 ust. 2 projektu określono minimalny tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego, które będą mogły być realizowane jako zajęcia klasowo-lekcyjne. Wymiar ten nie może być mniejszy niż 2 godziny lekcyjne w tygodniu dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów i 1 godzina lekcyjna w tygodniu dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Oznacza to, że szkoła może realizować zajęcia do wyboru przez uczniów jako dwie godziny zajęć w tygodniu, jako jedną godzinę lub wcale.

0,8 3,4 3,3 3,5 Irlandia (śr. tygodniowo ok. 0,8 godzin obowiązkowego WF): W większym stopniu finansowane są projekty niż obowiązkowe lekcje pieniądze można uzyskać, jeśli jest dobry pomysł i są chętni uczestnicy zajęć (w 2004 roku jedna z irlandzkich szkół średnich wygrała europejski konkurs The Most Sport- Minded School ).

0,8 3,4 3,3 3,5 Szwajcaria (śr. tygodniowo ok. 3,3 godzin obowiązkowego WF): Zasadą jest kumulacja części obowiązkowych godzin WF w ramach obozów szkolnych, np.: 2 godziny lekcyjne w każdym tygodniu 1 godzina skumulowana w czasie obozów.

0,8 3,5 Francja (śr. tygodniowo ok. 3,4 godzin obowiązkowego WF): Zasadą jest realizacja części obowiązkowych godzin WF w ramach zajęć popołudniowych (pozalekcyjnych), np. : 3,4 3,3 2 godziny lekcyjne w każdym tygodniu, 1,5 godziny, sportowa środa, co tydzień w ramach szkolnych imprez rekreacyjnych i sportowych.

0,8 3,4 Polska (śr. tygodniowo 3,5 godzin obowiązkowego WF): Istnieje możliwość realizacji wszystkich obowiązkowych godzin w formie lekcji, bądź zamiana dwóch obligatoryjnych 3,5 godzin na zajęcia pozalekcyjne lub pozaszkolne (obowiązkowe co do udziału, fakultatywne co do 3,3 treści) np. w gimnazjum: 2 godziny lekcyjne w każdym tygodniu (ok. 70 godzin rocznie), 2 godziny pozalekcyjne (ok. 70 godzin rocznie).

0,8 3,4 3,5 Polska (śr. tygodniowo 3,5 godzin obowiązkowego WF): Z danych MEN (2010): co czwarty dyrektor szkoły podstawowej (26%) deklaruje, iż uczniowie w jego szkole mogą wybierać część zajęć z WF, co drugi dyrektor gimnazjum (51%) deklaruje, iż uczniowie w jego szkole mogą wybierać część zajęć z WF, 3,3 część zajęć z WF, co szósty dyrektor szkoły ponadgimnazjalnej (17%) deklaruje, iż uczniowie w jego szkole mogą wybierać część zajęć z WF

wyliczenie liczby godzin zajęć wychowania fizycznego do wyboru przez uczniów, wybór sposobu rozpoznania zainteresowań i preferencji uczniów, wybór sposobu poinformowania uczniów o ofercie zajęć do wyboru, określenie sposobu wyboru przez uczniów zajęć i podziału uczniów na grupy, w tym liczbę i liczebność grup uczestniczących we wszystkich rodzajach zajęć, określenie miejsca i czasu odbywania zajęć, określenie sposobów dokumentowania zajęć do wyboru określenie sposobu oceniania uczniów z WF uwzględniającego wszystkie zajęcia obowiązkowe, opis sposobu i terminu ewaluacji projektu.

Wyliczenie liczby godzin zajęć do wyboru w tygodniu: Liczebność uczniów w grupie: min. 12, max. 26 Liczba obowiązkowych godzin WF dla każdego ucznia: II i III etap edukacji 4 godziny tygodniowo IV etap edukacji 3 godziny tygodniowo Przykład: gimnazjum, 15 oddziałów (po 5 w każdej klasie), 345 uczniów Max. liczba grup uczniów do zajęć WF = 345 / 12 = 28 (po zaokrągleniu w dół) Min. liczba grup uczniów do zajęć WF = 345 / 26 = 14 (po zaokrągleniu w górę) Liczba godzin WF w szkole ogółem: 56;112 Liczba godzin WF w szkole do wyboru przez uczniów: 28;56 Kto podejmie ostateczną decyzję o liczbie godzin WF w szkole?

Określanie treści oferty: sondaż preferencji uczniów Sondaż prowadzony wśród uczniów (podstawowe źródło informacji w przypadku uczniów starszych; opinie młodszych uczniów warto uzupełnić o opinie rodziców) Sondaż prowadzony wśród rodziców (nie ma potrzeby w przypadku uczniów starszych; ważne uzupełnienie opinii uczniów młodszych) Sondaż prowadzony pod koniec poprzedzającego roku szkolnego (pozwala przygotować ofertę na czas uzgodnienia z organem prowadzącym szkołę, opinie rady szkoły, rady rodziców i rady pedagogicznej; kłopot z dotarciem do pierwszoklasistów dopiero w wakacje) Sondaż prowadzony na początku roku szkolnego (dostęp do wszystkich uczniów, jednak spóźniona oferta)

Sposoby podziału uczniów Grupy koedukacyjne (bardzo dobre w przypadku niektórych form aktywności ruchowej taniec, turystyka, rekreacja; utrudnienia w przypadku gier zespołowych) Grupy jednorodne płciowo (polecane w przypadku gier zespołowych oraz wielu form aktywności z nasiloną rywalizacją; mało wskazane w przypadku tych form, w których koedukacja jest naturalna i pożądana, np. tańca) Grupy takie same, jak w trakcie lekcji WF (łatwość organizacyjna; ograniczone możliwości tworzenia sytuacji autentycznego wyboru) Grupy międzyoddziałowe (jednolity wiek uczestników zajęć, skład grupy może przypominać skład na lekcjach WF ułatwienia organizacyjne; mniejsze możliwości tworzenia różnorodnej oferty uwzględniającej np. uzdolnienia uczniów) Grupy międzyklasowe (większe możliwości tworzenia oferty do wyboru; większe możliwości tworzenia grup jednorodnych pod względem np. uzdolnień; większy bałagan w szkole)

Wybór miejsca zajęć Szkoła (brak problemów z dojściem lub dojazdem uczniów; ograniczona baza) Obiekty pozaszkolne (urozmaicenie bazy; konieczność negocjacji z partnerem zewnętrznym; praca nauczyciela poza siedzibą szkoły) Poza budynkiem (dodatkowe możliwości treści zajęć; szczególnie korzystne wczesną jesienią i późną wiosną; odciążenie sal; kłopoty w przypadku niesprzyjającej pogody; kilkugodzinna praca nauczyciela poza budynkiem) W budynku szkolnym (korzystne dla niektórych form aktywności, np. tańca; uniezależnienie od stanu pogody; ograniczają ofertę, przyczyniają się do zatłoczenia szkolnych sal sportowych)

Wybór terminu Lekcje (najłatwiejsze organizacyjnie; najbardziej ograniczone możliwości wyboru) Przed lekcjami (wypełnienie czasu oczekiwania na lekcje; wykorzystanie dowozu do szkoły; korzystne w przypadku zmianowości; ograniczają możliwość wyboru) Po lekcjach (większa elastyczność; bardziej różnorodna oferta; kolizja z popołudniowymi zajęciami uczniów; wydłużenie czasu pobytu uczniów i nauczycieli w szkole; prawdopodobne okienka po lekcjach) W dni wolne od pracy (większa swoboda tworzenia oferty; największe możliwości wyboru; kolizja z weekendowymi zajęciami uczniów i ich rodzin; zamieniają dzień wolny w pięciodniowym tygodniu pracy nauczyciela)

Określenie sposobu dokumentowania udziału i osiągnięć uczniów w ramach zajęć do wyboru Grupy takie same jak w lekcjach WF dzienniki lekcyjne Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania ( ) 7. 1. Szkoła prowadzi dla każdego oddziału dziennik lekcyjny, w którym dokumentuje się przebieg nauczania w danym roku szkolnym, z zastrzeżeniem 8. 2. Do dziennika lekcyjnego wpisuje się ( ) tygodniowy plan zajęć edukacyjnych ( ) oraz imiona i nazwiska nauczycieli prowadzących poszczególne zajęcia. 3. W dzienniku lekcyjnym odnotowuje się obecność uczniów na zajęciach edukacyjnych oraz wpisuje się tematy przeprowadzonych zajęć, oceny i zaliczenia uzyskane przez uczniów z poszczególnych zajęć edukacyjnych ( ). Przeprowadzenie zajęć edukacyjnych nauczyciel potwierdza podpisem.

Określenie sposobu dokumentowania udziału i osiągnięć uczniów w ramach zajęć do wyboru Grupy inne niż w czasie lekcji WF dzienniki zajęć pozalekcyjnych Dziennik zajęć pozalekcyjnych zawiera: listę uczniów z nazwiskiem, imieniem i klasą (w porządku alfabetycznym), plan pracy dla danej grupy, wpisy tematów przeprowadzonych zajęć, potwierdzenie obecności uczniów w zajęciach, oceny zgodnie z PSO. W przypadku zajęć prowadzonych poza terenem szkoły, dodatkowo: adresy i telefony kontaktowe do rodziców (prawnych opiekunów), zgoda rodziców (na formularzu opracowanym przez szkołę) na udział ucznia w tych zajęciach z ewentualną deklaracją o przejęciu odpowiedzialności za dojście na zajęcia i powrót z nich.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania ( ) 10. 1. Przedszkole, szkoła i placówka prowadzą dzienniki zajęć, które nie są wpisywane odpowiednio do dziennika zajęć przedszkola, dziennika lekcyjnego i dziennika zajęć wychowawczych, jeżeli jest to uzasadnione koniecznością dokumentowania przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej, w szczególności dziennik zajęć dydaktycznowyrównawczych i specjalistycznych, w tym zajęć rewalidacyjnych i socjoterapeutycznych. 2. Do dzienników zajęć, o których mowa w ust. 1, wpisuje się w porządku alfabetycznym nazwiska i imiona odpowiednio uczniów lub wychowanków, indywidualny program pracy z uczniem lub wychowankiem, a w przypadku zajęć grupowych - program pracy grupy, tygodniowy plan zajęć, tematy

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania ( ) 8. Wewnątrzszkolne ocenianie uczniów może być także dokumentowane w innym niż dziennik lekcyjny dokumencie, określonym w statucie szkoły, z tym że ustalone dla ucznia oceny końcoworoczne (semestralne), zaliczenia i ocenę zachowania wpisuje się do dziennika lekcyjnego.

Określenie sposobu oceniania uczniów z WF 1. Jakie obszary oceniania obowiązywać będą na poszczególnych zajęciach? (np. te same obszary na lekcjach i zajęciach do wyboru lub inne na zajęciach do wyboru) 2. Jak wystawiana będzie ocena klasyfikacyjna? (np. średnia dwóch ocen końcowych z lekcji i z zajęć do wyboru lub średnia ocen końcowych ze wszystkich obowiązujących obszarów oceniania lub średnia z uwzględnieniem różnej wagi ocen) 3.Kto będzie wystawiał ocenę klasyfikacyjną? (nauczyciel prowadzący lekcje lub nauczyciel prowadzący zajęcia do wyboru)

Jakie konsekwencje dla programów nauczania ma zmiana modelu organizacji WF?

Podstawa programowa kształcenia ogólnego Cele kształcenia wymagania ogólne Treści nauczania i umiejętności wymagania szczegółowe Zalecane warunki i sposób realizacji szczegółowe cele kształcenia i wychowania treści zgodne z treściami nauczania zawartymi w podstawie programowej kształcenia ogólnego sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania, z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy opis założonych osiągnięć ucznia propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia Program nauczania Szkoła, uwzględniając wymagania określone w podstawie programowej, powinna rozwijać własną ofertę programową w odniesieniu do zajęć wychowania fizycznego, w tym zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych (Podstawa programowa WF). 1. 1. Obowiązkowe zajęcia WF( ) realizowane w formie: 2) zajęć (do wyboru) sportowych, sprawnościowo-zdrowotnych, tanecznych lub aktywnej turystyki.

Moduł edukacja zdrowotna (propozycja MEN) jest realizowany w wymiarze 30 godzin (jeden semestr) w III i IV etapie edukacji. Zajęcia te powinny być wspierane przez realizację pokrewnych treści na pozostałych zajęciach wychowania fizycznego oraz innych przedmiotach. Organizacja: zajęcia w w okresie jednego semestru. Decyzję o wyborze semestru, w którym odbywać się będą zajęcia, podejmuje dyrektor szkoły w porozumieniu z nauczycielami wychowania fizycznego, radą pedagogiczną i uczniami. Ze względów organizacyjnych korzystnym rozwiązaniem wydaje się, organizowanie tych zajęć w pierwszym semestrze (w pierwszym roku nauki). Sprzyjać to może również adaptacji uczniów do nowej szkoły, radzeniu sobie z trudnościami oraz integracji grupy.

Przykład organizacji obowiązkowych zajęć WF w gimnazjum (przy założeniu podziału roku szkolnego na dwa semestry jedna klasyfikacja śródroczna i jedna roczna) z uwzględnieniem zajęć do wyboru przez ucznia Klasa i semestr Pierwsza klasa, pierwszy semestr Pierwsza klasa, drugi semestr oraz kolejne klasy Liczba godzin obowiązkowych zajęć WF w tygodniu 2 lekcje 2 lekcje 2 godziny warsztatów z zakresu edukacji zdrowotnej 2 godziny zajęć do wyboru przez ucznia W sumie w okresie trzech lat nauki w gimnazjum Liczba godzin obowiązkowych zajęć WF w semestrze ok. 65 godzin, w tym ok. 32 godzin warsztatów z zakresu edukacji zdrowotnej ok. 65 godzin ok. 390 godzin

Przykład organizacji obowiązkowych zajęć WF w szkole ponadgimnazjalnej (przy założeniu podziału roku szkolnego na dwa semestry jedna klasyfikacja śródroczna i jedna roczna) z uwzględnieniem zajęć do wyboru przez ucznia Klasa i semestr Pierwsza klasa, pierwszy semestr Pierwsza klasa, drugi semestr oraz kolejne klasy Liczba godzin obowiązkowych zajęć WF w tygodniu 1 lekcje 1 lekcje 2 godziny warsztatów z zakresu edukacji zdrowotnej 2 godziny zajęć do wyboru przez ucznia W sumie w okresie trzech lat nauki w szkole ponadgimnazjalnej Liczba godzin obowiązkowych zajęć WF w semestrze ok. 50 godzin, w tym ok. 32 godzin warsztatów z zakresu edukacji zdrowotnej ok. 50 godzin ok. 300 godzin

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania ( ) ( ) 4. 1. Program nauczania ogólnego ( ) może być dopuszczony do użytku w danej szkole, jeżeli: 2) zawiera: c) sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania, z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy w zależności od potrzeb i możliwości uczniów oraz warunków, w jakich program będzie realizowany, ( )

Podstawa programowa kształcenia ogólnego Cele kształcenia wymagania ogólne Treści nauczania i umiejętności wymagania szczegółowe Zalecane warunki i sposób realizacji szczegółowe cele kształcenia i wychowania treści zgodne z treściami nauczania zawartymi w podstawie programowej kształcenia ogólnego sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania, z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy opis założonych osiągnięć ucznia propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia Program nauczania Sposób osiągania celów kształcenia i wychowania to m.in.: opis organizacji kształcenia, opis zasad doboru treści kształcenia, opis metod oddziaływania edukacyjnego.

Jakich kwalifikacji można wymagać od nauczyciela WF?

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli ( ) 2. 1. Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w liceach ogólnokształcących, liceach profilowanych, technikach ( ) posiada osoba, która ukończyła: 1) studia magisterskie na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub 2) studia magisterskie na kierunku, którego zakres określony w standardzie kształcenia dla tego kierunku studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmuje treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne, lub 3) studia magisterskie na kierunku (specjalności) innym niż wymieniony w pkt. 1 i 2 i studia podyplomowe w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli ( ) 8. Kwalifikacje do prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego realizowanych w formach pozalekcyjnych lub pozaszkolnych oraz zajęć szkolenia sportowego w szkołach i klasach sportowych oraz szkołach mistrzostwa sportowego posiada osoba, która: 1) ma kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela wychowania fizycznego w danym typie szkoły ( ) lub 2) posiada świadectwo dojrzałości i tytuł zawodowy trenera lub instruktora w określonej dyscyplinie sportu, uzyskany zgodnie z przepisami w sprawie kwalifikacji, stopni i tytułów zawodowych w dziedzinie kultury fizycznej oraz szczegółowych zasad i trybu ich uzyskiwania, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne.

AWFiS w Gdańsku PODSTAWA PROGRAMOWA A ORGANIZACJA ZAJĘĆ WF Wychowanie jest to sztuka, której nikt dotąd nie umie, jest to kurs, który jakaś dobra głowa dopiero ma ułożyć. Jędrzej Śniadecki