Uwarunkowania podaży drewna na cele energetyczne w RDLP Gdańsk Sebastian Klisz Sławomir Kuliński sebastian.klisz@gdansk.lasy.gov.pl slawomir.kulinski@gdansk.lasy.gov.pl
POLITYKA ENERGETYCZNA POLSKI DO 2030 ROKU PRIORYTET IV. Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw. CEL GŁÓWNY. Ochrona lasów przed nadmiernym eksploatowaniem oraz zrównoważone użytkowanie obszarów rolniczych na cele OZE. GŁÓWNE DZIAŁANIE. Efektywne wykorzystanie biomasy. EFEKT. Zrównoważony rozwój OZE, w tym biopaliw bez negatywnych oddziaływań na rolnictwo, gospodarkę leśną, sektor żywnościowy, oraz różnorodność biologiczną. 2
PROGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA NA PALIWA I ENERGIĘ DO 2030 ROKU W POLSCE 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Prognoza udziału energii odnawialnej w całkowitym zużyciu energii pierwotnej. 5% 12% 12,40% 2006 2020 2030 3
4 PROGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA NA PALIWA I ENERGIĘ DO 2030 ROKU W POLSCE
PODAŻ BIOMASY W RDLP GDAŃSK W znakomitej większości podaż drewna do celów energetycznych odbywa się w części północnej RDLP gdzie zasadniczy wpływ na taki stan rzeczy ma oddziaływanie trójmiejskiej aglomeracji oraz dostępność i różnorodność bazy surowcowej. Południowy region, gdzie jest mniejsze zaludnienie oraz ograniczona dostępność drewna twardego wykorzystuje potencjał biomasy leśnej, jako podaż iglastych odpadów zrębowych. 5
PODAŻ BIOMASY W RDLP GDAŃSK W roku 2011 podaż drewna ukształtowała się na poziomie 1407 tyś m3,z tego 253 tyś m3 drewna została przeznaczona na cele opałowe, wartość ta odpowiada 18% ogółu drewna pozyskanego w RDLP. W latach 1994 2011 średni roczny udział masy drewna pochodzącego z cieć sanitarnych w RDLP Gdańsk wyniósł 29 % dla PGL LP udział ten w 2011 roku plasuje się na poziomie 24%. Najwyższy poziom użytków przygodnych w RDLP Gdańsk odnotowano w 2000 roku, kiedy to 59 % masy pozyskanego drewna pochodziło z porządkowania stanu sanitarnego lasu. Zasadniczy udział w tej masie miał świerk, który najbardziej jest podatny na skutki zmian klimatycznych. Jest to zarazem gatunek, dostarczający największą ilość leżaniny opałowej. 6
7 POZYSKANIE DREWNA WEDŁUG GRUP SORTYMENTÓW W RDLP GDAŃSK W ROKU 2011
8 RZECZYWISTE WYKONANIE SPRZEDAŻY DREWNA W STOSUNKU DO PLANU WG GRUP SORTYMENTÓW W ROKU 2011
POZYSKANIE DREWNA WEDŁUG GRUP SORTYMENTOWYCH W NADLEŚNICTWACH W ROKU 2011 NADLEŚNICTWO WEJHEROWO NADLEŚNICTWO LUBICHOWO 9
RZECZYWISTE WYKONANIE SPRZEDAŻY DREWNA W STOSUNKU DO PLANU WG GRUP SORTYMENTÓW W ROKU 2011 NADLEŚNICTWO WEJHEROWO NADLEŚNICTWO LUBICHOWO 10
Ilość klientów ILOŚĆ KLIENTÓW DETALICZNYCH W NADLEŚNICTWACH Ilość klientów detalicznych 4500 4000 3500 3000 2500 2000 N.Lubichowo N.Wejherowo 1500 1000 500 0 2007 2008 2009 2010 2011 Rok 11
m 3 POPYT NA BIOMASĘ W NADLEŚNICTWIE WEJHEROWO Masa surowca opałowego kupowana przez odbiorców w Nadleśnictwie Wejherowo w m3 25000 23462 23365 23511 24462 21114 20000 15000 detaliczni 10000 ciepłownie 5000 2962 3730 4773 1880 1773 0 2007 2008 2009 2010 2011 Rok 12
STRUKTURA POPYTU NA BIOMASĘ W NADLEŚNICTWIE WEJHEROWO ODBIORCY DETALICZNI Udział % sortymentów kupowanych przez detalistów w 2007 roku. S2a S4 M2 Udział % sortymentów kupowanych przez detalistów w 2011 roku S2a S4 M2 2% 22% 16% 27% 62% 71% 13
STRUKTURA POPYTU NA BIOMASĘ W NADLEŚNICTWIE WEJHEROWO ODBIORCY DETALICZNI Wprowadzenie powiązania ceny detalicznej drewna S2a z cenami uzyskiwanymi w wyniku rozstrzygnięcia aukcji systemowych na e- drewnie spowodowało istotny wzrost cen tego surowca na rynku detalicznym, co z kolei w konsekwencji doprowadziło do zmniejszenia zainteresowania tego typu surowcem przez odbiorców detalicznych i przesunięcie go do sprzedaży w aplikacjach internetowych na rzecz podmiotów gospodarczych. Jednocześnie należy podkreślić, że część surowca z grupy S2a zwolniona przez nabywców detalicznych została zakupiona na potrzeby ciepłowni oraz przez firmy oferujące na rynku tzw. drewno kominkowe. Zwiększenie zakupów drewna z grupy M2 przez odbiorców detalicznych ściśle powiązane jest z rosnącym zainteresowaniem kupna tańszego surowca pozyskiwanego kosztem nabywcy. 14
STRUKTURA POPYTU NA BIOMASĘ W NADLEŚNICTWIE WEJHEROWO CIEPŁOWNIE Udział % sortymentów kupowanych przez ciepłownie w 2007 roku S2a S4 M2 Udział % sortymentów kupowanych przez ciepłownie w 2011 roku S2a S4 M2 0% 32% 26% 13% 42% 87% 15
m 3 POPYT NA BIOMASĘ W NADLEŚNICTWIE LUBICHOWO Masa surowca opałowego kupowana przez odbiorców w Nadleśnictwie Lubichowo w m3 14000 12000 12295 11081 11865 10000 8675 8904 8000 detaliczni 6000 ciepłownie 4000 2000 776 751 487 1135 390 0 2007 2008 2009 2010 2011 Rok 16
STRUKTURA POPYTU NA BIOMASĘ W NADLEŚNICTWIE LUBICHOWO ODBIORCY DETALICZNI Udział % sortymentów kupowanych przez detalistów w 2007 roku. S2a S4 M2 Udział % sortymentów kupowanych przez detalistów w 2011 roku. S2a S4 M2 1% 10% 43% 43% 47% 56% 17
STRUKTURA POPYTU NA BIOMASĘ W NADLEŚNICTWIE LUBICHOWO ODBIORCY DETALICZNI Podobna tendencja kurczenia się popytu na drewno z grupy S2a wśród odbiorców detalicznych jest również widoczna na terenie Nadleśnictwa Lubichowo. Ze względu na fakt, że ciepłownie na terenie tego nadleśnictwa zaopatrują się wyłącznie w surowiec typu odpady pozrębowe, drewno z grupy S2a z rynku detalicznego trafiło w całości do firm zajmujących się jego przerobem, a nie do ciepłowni. Popyt na drewno M2 wzrósł kosztem popytu na drewno z grupy S2a które było kupowane do celów opałowych. 18
STRUKTURA POPYTU NA BIOMASĘ W NADLEŚNICTWIE LUBICHOWO CIEPŁOWNIE Na terenie Nadleśnictwa Lubichowo ciepłownie zaopatrują się wyłącznie w surowiec typu odpady zrębowe, które sprzedawane są w postaci balotów energetycznych. 19
KSZTAŁTOWANIE POPYTU NA BIOMASĘ NA RYNKU DETALICZNYM Rynek podaży zorientowany jest na dostarczanie biomasy do produkcji energii cieplnej dla gospodarstw domowych i małych ciepłowni komunalnych w oparciu o lokalne zasoby drzewne. Polityka cenowa stosowana przez Lasy Państwowe ma istotny wpływ na rynek biomasy leśnej. Podwyżki cen detalicznych węgla kamiennego w latach 2006-2011 znacznie wyprzedzają wzrost cen detalicznych drewna opałowego co w konsekwencji powoduje, że w przeliczeniu za wartość 1000 kg węgla można nabyć więcej m3 drewna opałowego sosnowego i bukowego w roku 2011 w stosunku do roku 2006. 20
zł RELACJA CEN BIOMASY DO PALIW KOPALNYCH W LATACH 2006-2011 Porównanie średnich cen detalicznych węgla kamiennego i drewna opałowego S4 So 800,0 700,0 600,0 500,0 400,0 300,0 S4 So Lubichowo S4 So Wejherowo Węgiel kamienny 200,0 100,0 0,0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Rok 21
zł RELACJA CEN BIOMASY DO PALIW KOPALNYCH W LATACH 2006-2011 Porównanie średnich cen detalicznych węgla kamiennego i drewna opałowego S4 Bk 800,0 700,0 600,0 500,0 400,0 300,0 S4 Bk Lubichowo S4 Bk Wejherowo Węgiel kamienny 200,0 100,0 0,0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Rok 22
WNIOSKI Podaż drewna na cele energetyczne zależna jest od wielu czynników, przy czym w największej mierze jest uwarunkowana względami przyrodniczymi danego nadleśnictwa, zależy ona również od struktury rynku odbiorców. Odbiorcy detaliczni zakupują znaczące wielkości drewna opałowego, a ilość odbiorców i masa drewna przez nich kupowanych wykazuje ciągłą tendencję wzrostową. Masa drewna zużywana do opalania indywidualnych, często dziś bardzo zaawansowanych technologicznie, kotłowni domowych i gospodarczych powinna być uwzględniana w statystykach i ogólnych bilansach energii dla regionów i kraju. 23
WNIOSKI Obserwuje się dynamiczny rozwój nowego sektora usług, w którym wyspecjalizowane firmy zajmują się pozyskaniem, zrębkowaniem i kupowaniem w Lasach Państwowych co raz większych ilości biomasy na potrzeby lokalnych ciepłowni. Rynek biomasy leśnej służącej celom opałowym i energetycznym cechuje się w skali pojedynczych nadleśnictw dużą zmiennością roczną popytu i zachowań rynkowych jego uczestników. Popyt na drewno do celów energetycznych małych lokalnych kotłowni nie destabilizuje rynku biomasy. Polityka cenowa stosowana przez Lasy Państwowe wpływa na strukturę rynku biomasy leśnej. 24
25 Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku ul. Ks. Rogaczewskiego 9/19 80-804 Gdańsk tel. 58 3212200 sekretariat @gdansk.lasy.gov.pl