V. W ypisy ze źró d eł [tzw.: nazwiskowe karty informacyjne"]

S P IS Z A W A R T O Ś C I T E C Z I' I. A/Iaterialy d o k u m e n ta c y jn e 1/1 - relacja właściwa JC '. I/2 - d o k u m e n ty (sensu stiic to ) d o t. o s o b y r e la to r a I/3 - in n e m a te ria ły d o k u m e n ta c y jn e d o t. o s o b y re la to ra II. M ateriały u zu p e ln ie n ia ją c e relację III. Inne m ateriały (zebrane pi zez relatora ) : ------- 111/1- dot. rodziny relatora lli/2 - doi, ogólnie określi sprzed 1939 r. ill/3 - doi, ogólnie okresu okupacji (1939-19 4 5 ) -------- lii/4 - dot. ogólnie okresu po 1945 r. lil/5 - Inne... IV. K orespondencja ---------- V. W ypisy ze źró d eł [tzw.: nazwiskowe karty informacyjne"] 2

fi /l.1 ] I 8

Z g łę b o k im ż alem z a w ia d a m ia m y, te d n ia 28 k w ie tn ia 1986 ro k u z asn ęła w B ogu, o p a trz o n a s a k ra m e n ta m i św ięty m i, n a sz a k o c h a n a ciocia AGNIESZKA RECŁAW la t S«em erytow an a n au czycielk a, b. w ięźniarka obozu k on cen tra cy jn eg o S tu tth of. Msza św. odprawiona zostanie dnia 3 maja 1986 roku o godz. 10 w kościele Zesłania Ducha Sw. w Kamiennym Potoku, ul. Małopolska. Pogrzeb tego samego dnia o godz' 12 na cmentarzu Katolickim w Sopocie, ul. Malczewskiego. P ogrążona w am utku RODZINA. G-14S27 Z żalem z aw ia d a m ia m y, te d n ia 2S k w ie tn ia 1&8«ro k u zm arła nasza ceniona k o leżan k a AGNIESZKA RECŁAW w w ieku lat ss. em erytow ana, zasłużona n au czycielk a, w ielk a patriotk a, w ych ow aw ca w ielu p ok oleń, u czestn iczk a ruchu oporu na Pom orzu 1 w ięzień obozu koncen tra cy jn eg o S tu tth of, odznaczona Srebrnym Krzy żem RP, K rzyżem K aw alerskim Orderu Odrodzenia P olski, M edalem Z w ycięstw a 1 W olnosęl 1 w ielu in n ym i o d z n a c z e n la m l.^ )(j^» ^ 4^ ^ M» < (/>!«, Msza łw. odprawiona zostanie dnia 3 maja br. o godz. 10.00 w kościele Zesłania Ducha Świętego Sopot-Kamiemny Potok. Pogrzeb tego samego dnia o godz. 12.00 na cmentarzu Katolickim w Sopocie, Malczewskiego. Cześć Jej pam ięci! R odzinie Z m arłej składają w y ra zy g łeb o k ieg o w spółczucia: Sztutow lacy. G-14S28 W ielebnem u ka. proboszczow i T. Jarząbow l z parafii Zesłania Ducha iw. w Sopocie, niezaw odnym przyjaciołom stutthoflakom, krew nym, sąsiadom oraz w szystkim życzliw ym osobom za pom oc 1 udział w pogrzeb ie naszej k och an ej cioci 1 przyjaciółki AGNIESZKI PRECtA W rdeczne Bóg zapłać składają: rodzina I przyjaciółka s obozu S tu tth of. "*** S-5026 r t a, / * 0 p e c I 11

Recław Agnieszka ps. Aga (1900-1986), członkini TO GK TOW GP i Orla Białego, pow Kartuzy. Ur. 5 VI 1900 r we wsi Cieszenie, pow. Kartuzy; córka rolników Józefa i Marianny z d. Zielka. W 1907 r. wraz z rodzeństwem brała udział w strajku szkolnym zorganizowanym przez jej ojca. Podczas I wojny uczyła się pod kierunkiem księży z parafii, a następnie w żeńskim Seminarium Nauczycielskim w Toruniu. Od 1923 r. do wybuchu II wojny pracowała jako nauczycielka w Kartuzach, Sępólnie Kraj. 3 1 VIII1939 r.wyjechała pociągiem ewakuacyjnym z Bydgoszczy do Hrubieszowa, skąd wróciła w połowie listopada 1939 r do Cieszeni. Podczas okupacji mieszkała w Sierakowicach pow. Kartuzy, gdzie organizowała i prowadziła tajne nauczanie. Działalność konspiracyjną rozpoczęła od połowy 1941 r., najpierw wto "GiyfKaszubski", a następnie wtow GP. W marcu 1942 r. została zaprzysiężona przez Alojzego Sochę ps. Beno, nauczyciela ze wsi Połchowo, pow. Puck, pełnomocnika Konspiracyjnej Organizacji Orzeł Biały. Pełniła funkcję łączniczki Sochy do chwili jego i jej aresztowania przez gestapo w październiku 1942 r. Początkowo więziona by ła w Kartuzach, następnie w Gdańsku. Do obozu w Stutthofie została wywieziona 13 IV 1943 r. Czynna była w konspiracji obozowej. Więziona do 2 5 IV 1945 r. -w dniu tym wraz z innymi więźniarkami została ewakuowana do Mikoszowa, gdzie załadowano je na barki. 1 V 1945 r. barkę, na której znajdowała się Recław zacumowano w porcie Lauterbach na Rugii, skąd udało jej się uciec, wraz z Zofią Kopeć. Po wkroczeniu AR 5 V 1945 r. na Rugię, wróciła do domu i od 1 paździer-nika, do przejścia na rentęw 1954 r. pracowała jako kierowniczka szkoły w Rątach gm. Somonino, pow. Kartuzy. Zmarła 2 8 IV 1986 r. w Sopocie. AP AK, T.: Kopeć Z., Liberacka M., Recław A. Ciechanowski K, Życie i śm ierć bohatera, Gdańsk 1980, s. 71. *! Hanna Maciejewska- Marcinkowska 14

Recław Agnieszka ps. Aga"/1900-1986/łączniczka w grupie konsp. Alojzego Sochy, Ur. 5.VI.1900 r. we wsi Cieszeń, pow.kartuzy, c.józefa, rolnika i Marianny z d.zielka. VI 1906 r. rozpoczęła naukę w niemieckiej wiejskiej szkole powsz.podczas 1 wojn^ uczyła się pod kierunkiem księży z parafii a w 1913 r. rozpoczęła naukę w żeńskim Semn Naucz, w Toruniu, które ukończyła w 1923 r. i rozpoczęła pracę w Kartuzach, następnie w Sępólnie Kraj. 31.IX. 1939 i", wyjechała pociągiem ewakuacyjnym z Bydgoszczy do Hrubieszowa, skąd wróciła w połowie listopada 1939 r. do Cieszenia. W marcu 1942 r. rozpoczęła działalność konsp., zaprzysiężona przez Alojzego Sochę ps."qeno", nauczyciela ze wsi Połchowo pow. organizatora i d-cę grupy konspiracyjnej. Pełniła funkcję1a.sochy do chwili aresztowania jej przez <_estapo 12.X.1942 r.początkowo więziona była w Kartuzach, następnie w Gdańsku. Do obozu w Stutthofie została wywieziona 13.IT91943 r.i przebywała tam do 25.I V. 1945 r. W tym dniu, uraz z innymi więźniarkami, została ewakuowana do Mikoszowa, gdzie wszystkich załadowano na barki. 1.V.1945 r. barkę, na której znajdowała się A.Fiecław zacumowano w porcie Lautezbach, skąd udało jej się, wraz z S- Zofią Kopeć uciec.po wkroczeniu?.v.1945 na Kugię AR, wróciła do domu i 1.I X. 1945 r. rozpoczęła pracę pedagogiczną. Zmarła 28.I V. 1986 r. AP AK T. : Z.Kopeć, A.Recław; K.Ciechanowski, Życie i śmierć...s.71 H.Marcinkowska 15

POMORSKIE HARCERKI W OBOZIE KONCENTRACYJNYM W STUTTiHOFilE Gdy w kwietniu 1943 r. gestapo przywiozło mnie, za udział w konspiracji, z więzienia gestapowskiego w Gdańsku do obozu koncentracyjnego w Stutthofie, zaobserwowałam tam bardzo miłe zjawisko. Znalazłam się bowiem na sztubie, gdzie było sporo h arcerek, przeważnie z Pomorza. Byłam ich zachowaniem i sposobem bycia w obozowym koszmarze zbudowana. Zasady regulaminu harcerskiego stosowały na co dzień. Były uprzejme i pogodne. Podtrzymywały na duchu towarzyszki wspólnej niedoli, nigdy nie okazywały zwątpienia ni strachu, były pełne nadziei w zwycięstwo słusznej sprawy. Wobec władzy obozowej zachowywały postawę godności kobiety Polki. W miarę możliwości organizowały pogadanki o tem atyce historycznej i literackiej, deklamowały wiersze naszych wieszczów. Śpiewały swoje harcerskie pieśni. Podtrzym ywały patriotyzm. Opiekowały się, o ile to tylko było możliwe (bo trzeba to było robić potajemnie) chorymi towarzyszkami niedoli: w rewirze dzieliły z nam i zawartość paczek, które otrzym ywały od rodziny, i zachęcały innych do dobrych uczynków. Potrafiły, mimo rygoru obozowego skontaktować się z księżmi katolickimi Litwinami, którzy mieszkali w baraku naprzeciwko naszego baraku. Na umówiony znak udzielał nam ksiądz Litwin rozgrzeszenia, a w dzień M atki Boskiej Zielnej (15 sierpnia) przyjęłyśmy Komunię Św. skonsekrowaną przez tego samego księdza Litwina, którą harcerki w pudełku od zapałek od niego przeniosły na naszą sztubę. Wszystkie te przedsięwzięcia były wyczynami bohaterskimi, za które w razie wykrycia ich groziła śmierć albo karcer, co było równoznaczne ze śmiercią. Dzięki harcerkom ocalało niejedno życie ludzkie harcerki pomorskie były wtedy promieniem słonecznym, który świecił i ogrzewał, i wlewał wiarę i otuchę w koszmar życia obozo- Przebywałam w ich towarzystwie przez o lata obozowe. łl dobrze mi było z nimi. Zachowam je w wdzięcznej pamięci Harcerkom Dolskim cześć. G dańsk-o liw a, dnia 31 m arca 1967 r. l 16